מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "[[שמשון רפאל הירש" ב־"[[רבי שמשון רפאל הירש"
ק (החלפת טקסט – "[[אברהם שמואל בנימין סופר" ב־"[[רבי אברהם שמואל בנימין סופר") |
ק (החלפת טקסט – "[[שמשון רפאל הירש" ב־"[[רבי שמשון רפאל הירש") |
||
| שורה 34: | שורה 34: | ||
אום ה'תרכ"ז האט אונגארן באקומען כמעט-אומאפהענגיגקייט פון עסטרייך, און צוזאמען האבן די ביידע געגרינדעט די [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע]]. די אונגארישע רעגירונג איז געווען ענטשלאסן צו [[עמאנציפאציע|עמאנציפירען]] די אידן. אום [[כ' אדר א']] [[ה'תרכ"ז]] האבן די פרנסים פון דער [[פעסט]]ער קהילה, וואס איז געווען א פעסטונג פון נעאלאגיע, באזוכט דעם נייעם מיניסטער פון רעליגיע, יודזשעף עטוועש. זי האבן עמפאהלען וואס, צוליב די קאמנעדע עמאנציפאציע, די אידן זאלן האבן א לאנדישער פארטרעטער-ארגאניזירונג, און דאס א קאנגרעס מיט פארטרעטער פון אלע קהילות אין אונגארן זאל זיך איינזאמלען אים צו אויפשטעלן. עטוועש האט געשטימט. אלע ארטאדקאסן, אפילו הילדעסהיימער, האבן געגלויבט אז די קאנגרעס איז א נעאלאגישע פאלשע שטיק וואס וועט זיי געבן שליטה איבער אלע אידן אין די קעניגרייך. די פעשט פרנסים און אנדערע וואס האט געשטיצט די קאנגרעס האבן באשטאנען אז די זאמלונג האט נישט צו טון מיט רעליגיע, און קיין רעליגיעהזע זאכן וועלן נישט געשמיעסט ווערן, נאר די טעכנישע פארוואלטונג פון די קהילות. | אום ה'תרכ"ז האט אונגארן באקומען כמעט-אומאפהענגיגקייט פון עסטרייך, און צוזאמען האבן די ביידע געגרינדעט די [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע]]. די אונגארישע רעגירונג איז געווען ענטשלאסן צו [[עמאנציפאציע|עמאנציפירען]] די אידן. אום [[כ' אדר א']] [[ה'תרכ"ז]] האבן די פרנסים פון דער [[פעסט]]ער קהילה, וואס איז געווען א פעסטונג פון נעאלאגיע, באזוכט דעם נייעם מיניסטער פון רעליגיע, יודזשעף עטוועש. זי האבן עמפאהלען וואס, צוליב די קאמנעדע עמאנציפאציע, די אידן זאלן האבן א לאנדישער פארטרעטער-ארגאניזירונג, און דאס א קאנגרעס מיט פארטרעטער פון אלע קהילות אין אונגארן זאל זיך איינזאמלען אים צו אויפשטעלן. עטוועש האט געשטימט. אלע ארטאדקאסן, אפילו הילדעסהיימער, האבן געגלויבט אז די קאנגרעס איז א נעאלאגישע פאלשע שטיק וואס וועט זיי געבן שליטה איבער אלע אידן אין די קעניגרייך. די פעשט פרנסים און אנדערע וואס האט געשטיצט די קאנגרעס האבן באשטאנען אז די זאמלונג האט נישט צו טון מיט רעליגיע, און קיין רעליגיעהזע זאכן וועלן נישט געשמיעסט ווערן, נאר די טעכנישע פארוואלטונג פון די קהילות. | ||
אום ניסן ה'תרכ"ז, א קליינע גרופע פון פרומע אין פעשט האבן געגרינדעט "שומרי הדת" - די פאראיין וואס איז געשטאנען אין שפיץ פון דעם ארטאדאקסישן קאמף קעגן דעם קאנגרעס. די פאראיין מיטגלידער זענען געווען אום מייסט מאדערנער; ר' עקיבה יוסף שלעזינגער, חתן פון ר' הלל און א גרויסע קנאי, האט זיי גערופן "'''שומדי''' הדת." דאס איז געווען א גרויסע געשפּעט, שרייבט סילווער, אז די טיילונג - געפאדערט פון די קנאים - איז געווען באווערן דורך אירע גרויסע פיינד, די מאדערנע. "שומרי הדת" זענען געווען בעאיינפלאסט אויך פון דער רב [[שמשון רפאל הירש]] אין דייטשלאנד, וואס האט געקעמפט צו גרינדען אן אומאפהענגיגע ארטאדקסישע קהילה אין [[פראנקפורט]]. ווי הירש, פראקלאמירט אויך דער נישט-אפיציעלער פירער פון "שומרי הדת", ר' שמשון קרויס, וואס די נעלאגען און די פרומע זענען צוויי פארשידענע רעליגיע, פונקט ווי [[קאטאליציזם|קאטאליקן]] און [[פראטעסטאנטישע רעפארמאציע|פראטעסטאנטן]], און דעריבער זאלן די ארטאדאקסן זעלבסטשטענדיק זיין. "שומרי הדת" האט געמוזט פארמיטלען איבער די גרויסע אונטערשייד אין די פרומע לאגערן: די חסידים (אין אונגארן, אויפט באקאנט אלס "ספרדים") האבן מורא פון ר' ירמיהו לעוו און די נישט-חסידישע רבנים ("אשכנזים"); די מאדערנער האבן מורא פון די קנאים. נאך וואס די פאראיין האט פאבליצירט א קריאה קעגן א נייע ארטאדאקסישע שול אין [[קאשוי]] וואס איז נישט אנגעפאסט די מיהאלאוויץ תקנות, מוזטע קרויס א בריוו שיקען צו דער ברויגעזר הילדעסהיימער: ער האט געשריבן וואס ער זעלבסט איז גאנץ פאר די שיטה פון דעם רב, און גלויבט אויך וואס די חסידים זינד א סכנה "אזוי גרויס פונקטליך ווי די נעאלאגן", אבער ס'נישטו קיין ברירה און מ'דארף זיך פאראייניגען, "מפני מראית עין", צוליב די קאנגרעס. אום [[ד' כסלו]] ה'תרכ"ט זינד די [[וואלן]] פאר אים געהאלטן געווען אין גאנצען לאנד. | אום ניסן ה'תרכ"ז, א קליינע גרופע פון פרומע אין פעשט האבן געגרינדעט "שומרי הדת" - די פאראיין וואס איז געשטאנען אין שפיץ פון דעם ארטאדאקסישן קאמף קעגן דעם קאנגרעס. די פאראיין מיטגלידער זענען געווען אום מייסט מאדערנער; ר' עקיבה יוסף שלעזינגער, חתן פון ר' הלל און א גרויסע קנאי, האט זיי גערופן "'''שומדי''' הדת." דאס איז געווען א גרויסע געשפּעט, שרייבט סילווער, אז די טיילונג - געפאדערט פון די קנאים - איז געווען באווערן דורך אירע גרויסע פיינד, די מאדערנע. "שומרי הדת" זענען געווען בעאיינפלאסט אויך פון דער רב [[רבי שמשון רפאל הירש]] אין דייטשלאנד, וואס האט געקעמפט צו גרינדען אן אומאפהענגיגע ארטאדקסישע קהילה אין [[פראנקפורט]]. ווי הירש, פראקלאמירט אויך דער נישט-אפיציעלער פירער פון "שומרי הדת", ר' שמשון קרויס, וואס די נעלאגען און די פרומע זענען צוויי פארשידענע רעליגיע, פונקט ווי [[קאטאליציזם|קאטאליקן]] און [[פראטעסטאנטישע רעפארמאציע|פראטעסטאנטן]], און דעריבער זאלן די ארטאדאקסן זעלבסטשטענדיק זיין. "שומרי הדת" האט געמוזט פארמיטלען איבער די גרויסע אונטערשייד אין די פרומע לאגערן: די חסידים (אין אונגארן, אויפט באקאנט אלס "ספרדים") האבן מורא פון ר' ירמיהו לעוו און די נישט-חסידישע רבנים ("אשכנזים"); די מאדערנער האבן מורא פון די קנאים. נאך וואס די פאראיין האט פאבליצירט א קריאה קעגן א נייע ארטאדאקסישע שול אין [[קאשוי]] וואס איז נישט אנגעפאסט די מיהאלאוויץ תקנות, מוזטע קרויס א בריוו שיקען צו דער ברויגעזר הילדעסהיימער: ער האט געשריבן וואס ער זעלבסט איז גאנץ פאר די שיטה פון דעם רב, און גלויבט אויך וואס די חסידים זינד א סכנה "אזוי גרויס פונקטליך ווי די נעאלאגן", אבער ס'נישטו קיין ברירה און מ'דארף זיך פאראייניגען, "מפני מראית עין", צוליב די קאנגרעס. אום [[ד' כסלו]] ה'תרכ"ט זינד די [[וואלן]] פאר אים געהאלטן געווען אין גאנצען לאנד. | ||
פון י' ביז י"ט כסלו ה'תרכ"ט איז אין פעשט געהאלטן געווען א גרויסע זאמלונג פון 200 פרומע רבנים, אום צו ענטשיידן אירע פאליטישע ריכטונג אין די קאנגרעס. הילדעסהיימער האט פארזוכט די זעמינאר צו פארברענגען. ווען די אנדערע האט דאס אפילו נישט געבריינגט צום וואל, האבן ער און זיינע אנהענגער צוריקגעצויגן. קורץ שפעטער האט מען באקומען די וואל רעזולטאטן פאר די קאנגרעס: פון 220 פארטרעטער, זינד נאר 98 געווען פון די פרומע לאגער. מיט הילדעסהיימער ארויס, ס'נישט געווען קיין מעגליכקייט צו האבן א מערהייט דארט. אין דעזיגער מאמענט, טויכטע [[מהר"ם שיק]] אלס פירער דער ארטאדאקסן, אפילו וואס ער האט קיין אפיציעלע אמט: ער האט ענטשידעט וואס מ'דארף שיקען די רעגירונג א דעקלעראציע וואס די פרומע וועט נישט אננעמען די קאנגרעס-באשלוסן אז זי וועט נישט פאסן די הלכה ווי אירע רבנים זי מפרשים זיין. פון יעצט, איז ער געווען דער מנהיג. | פון י' ביז י"ט כסלו ה'תרכ"ט איז אין פעשט געהאלטן געווען א גרויסע זאמלונג פון 200 פרומע רבנים, אום צו ענטשיידן אירע פאליטישע ריכטונג אין די קאנגרעס. הילדעסהיימער האט פארזוכט די זעמינאר צו פארברענגען. ווען די אנדערע האט דאס אפילו נישט געבריינגט צום וואל, האבן ער און זיינע אנהענגער צוריקגעצויגן. קורץ שפעטער האט מען באקומען די וואל רעזולטאטן פאר די קאנגרעס: פון 220 פארטרעטער, זינד נאר 98 געווען פון די פרומע לאגער. מיט הילדעסהיימער ארויס, ס'נישט געווען קיין מעגליכקייט צו האבן א מערהייט דארט. אין דעזיגער מאמענט, טויכטע [[מהר"ם שיק]] אלס פירער דער ארטאדאקסן, אפילו וואס ער האט קיין אפיציעלע אמט: ער האט ענטשידעט וואס מ'דארף שיקען די רעגירונג א דעקלעראציע וואס די פרומע וועט נישט אננעמען די קאנגרעס-באשלוסן אז זי וועט נישט פאסן די הלכה ווי אירע רבנים זי מפרשים זיין. פון יעצט, איז ער געווען דער מנהיג. | ||