אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אליעזר עבד אברהם"

←‏אידענטיטעט און פערזענליכקייט: הגהה המשך, פארברייטערט אנהייב
ק (אויסשטעל (זע שמועס בלאט))
(←‏אידענטיטעט און פערזענליכקייט: הגהה המשך, פארברייטערט אנהייב)
שורה 6: שורה 6:


== אידענטיטעט און פערזענליכקייט ==
== אידענטיטעט און פערזענליכקייט ==
און מדרשים זענען דא פארשידענע מאמרים וועגן זיין אידענטיטעט. אין [[פרקי דרבי אליעזר]]{{הערה|פרק טז}} שטייט געשריבן אז אברהם האט אים באקומען אלס געשאנק פון [[נמרוד]] נאכן ווערן געראטעוועט פון [[אור כשדים]], און נאך וואס ער האט געארבעט צו געפינען א כלה פאר יצחק האט אים אברהם באפרייט, {{ציטוטון|ונתן לו הקדוש ברוך הוא שכרו בעולם הזה, בשביל שלא יהא שכר לרשעים בעולם הבא, והקימו למלך, והוא [[עוג מלך הבשן]]}}{{ביאור|און גאט האט אים געגעבן זיין באלוין אויף די וועלט, כדי עס זאל נישט זיין שכר פאר רשעים אויף יענע וועלט, און האט אים געמאכט קעניג, און ער איז עוג מלך הבשן.}}{{הערה|זעט אויך [[תנא דבי אליהו]] זוטא, פרק כד}}.
פארשידענע דעות זענען פארהאן אין די מדרשים איבער זיין אידענטיטעט. אין [[פרקי דרבי אליעזר]]{{הערה|פרק טז}} שטייט אז אברהם האט אים באקומען אלס געשאנק פון [[נמרוד]] נאכן ווערן געראטעוועט פון [[אור כשדים]], און נאך וואס ער האט געארבעט צו געפינען א כלה פאר יצחק האט אים אברהם באפרייט, {{ציטוטון|ונתן לו הקדוש ברוך הוא שכרו בעולם הזה, בשביל שלא יהא שכר לרשעים בעולם הבא, והקימו למלך, והוא [[עוג מלך הבשן]]}}. די דעה ווערט אויך דערמאנט אין [[ילקוט שמעוני]]{{הערה|פרשת חוקת, רמז תשסה. זעט אויך [[תנא דבי אליהו]] זוטא, פרק כד, אז עוג מלך הבשן האט באדינט אברהם.}}.


אין [[ילקוט שמעוני]]{{הערה|פרשת חוקת, רמז תשסה}} ווערט געברענגט: {{ציטוטון|עוג הוא אליעזר, ופרסות רגליו ארבעים מיל, ואברהם היה טומנו בכף ידו. פעם אחת גער בו <small>(אברהם)</small>, ומיראתו נפל שינו ממנו, ונטלו אברהם ועשאו מיטת שן והיה ישן שם, ויש אומרים כסא עשאו וישב בו כל ימי חייו. ומי נתנו לאברהם, נמרוד}}{{ביאור|עוג דאס איז אליעזר, און זיינע פיס פלאכן זענען געווען פערציג מיל, און אברהם האט אים איינגענומען אין זיין האנט פלאך. איינמאל האט אברהם געשריגן אויף אים, און פון מורא איז אראפגעפאלן זיין צאן, און אברהם האט עס גענומן אין געמאכט דערפון א געלעגער ווי ער איז געשלאפן, און אנדערע זאגן אז ער האט געמאכט דערפון א בענקל און ער איז געזעצן דערויף אגאנצן לעבן. און ווער האט אים געגעבן פאר אברהם? נמרוד.}}.
די [[בעלי התוספות]]{{הערה|דעת זקנים, פרשת חיי שרה}} האבן זיך געמוטשעט מיט די ווערטער, וויבאלד אין חז"ל ווערט געברענגט אז אליעזר איז אריין לעבעדיגערהייט אין גן עדן{{הערה|שם=גן-עדן}}, דאקעגן עוג מלך הבשן איז אומגעברענגט געווארן דורך משה. זיי האבן פארענטפערט אז עוג איז א טיטל פאר די קעניגן פון [[בשן]] (אזוי ווי [[פרעה]] אין [[מצרים]]), און אליעזר עבד אברהם איז נישט דער עוג וואס משה האט אומגעברענגט{{ביאור|די בעלי התוספות ברענגען נישט די ווערטער "שלא יהא שכר לרשעים בעולם הבא", וואס לויט די גירסא מוז מען זאגן אז אליעזר זעלבסט איז געווען א רשע און איז נישט אריין אין גן עדן{{הערה|ילקוט הפלאות, אליעזר עבד אברהם א}}. אדער גייט עס אויף די אפשטאמיגע פון אליעזר, אז זיי האבן זוכה געווען צו די מלוכה איבער בשן כדי דערמיט אפצוצאלן דעם זכות פון אליעזר{{הערה|פירוש עין טוב, אויף פרקי דרבי אליעזר פרק ט"ז}}}}. אנדערע ווייזן אבער אויף אז דאס איז א מחלוקת צווישן מדרשים, און לויט איין דעה איז אליעזר זעלבסט געווען דער עוג וועמען משה האט אומגעברענגט און ער איז נישט אריין אין גן עדן{{הערה|פירוש הרד"ל, אויף פרקי דרבי אליעזר פרק ט"ז}}. לויט דער [[אר"י]], זענען אליעזר און עוג געקומען פון די זעלבע שורש נשמה, אליעזר פון די גוטע זייט און עוג פון די שלעכטע{{הערה|[[s:עץ חיים/שער מט/פרק ט|עץ חיים, שער מ"ט פרק ט']]}}.
 
די [[בעלי התוספות]]{{הערה|דעת זקנים, פרשת לך לך}} האבן זיך געמוטשעט מיט די ווערטער, וויבאלד ווי ערווענט ווערט געברענגט אין חז"ל אז אליעזר איז אריין לעבעדיגערהייט אין גן עדן, דאקעגן עוג מלך הבשן איז געטויטעט געווארן דורך משה. זיי האבן פארענטפערט אז עוג איז א טיטל פאר די קעניגן פון בשן (אזוי ווי [[פרעה]] אין [[מצרים]]), און אליעזר עבד אברהם איז נישט דער עוג וואס משה האט געטויטעט.


אין [[תרגום יונתן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|יד}}}} שרייבט ער: '''אליעזר בר נמרוד''', דאס מיינט "אליעזר זון פון נמרוד". אויך דער [[ילקוט שמעוני]]{{הערה|פרשת חיי שרה רמז קט}} שרייבט: "הוא אליעזר בן נמרוד".
אין [[תרגום יונתן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יד|יד}}}} שרייבט ער: '''אליעזר בר נמרוד''', דאס מיינט "אליעזר זון פון נמרוד". אויך דער [[ילקוט שמעוני]]{{הערה|פרשת חיי שרה רמז קט}} שרייבט: "הוא אליעזר בן נמרוד".
שורה 18: שורה 16:
אין [[תלמוד בבלי]]<ref>[[מסכת סנהדרין]] דף ק"ט, עמוד ב'.</ref> ווערט דערציילט אז אליעזר האט באזוכט אין [[סדום]] און האט באוויזן מיט גרויס כיטערישקייט זיך צו ראטעווען פון זייערע פארדארבענע געזעצן, און דאס אפילו אויסנוצן פאר זיינעט וועגן.
אין [[תלמוד בבלי]]<ref>[[מסכת סנהדרין]] דף ק"ט, עמוד ב'.</ref> ווערט דערציילט אז אליעזר האט באזוכט אין [[סדום]] און האט באוויזן מיט גרויס כיטערישקייט זיך צו ראטעווען פון זייערע פארדארבענע געזעצן, און דאס אפילו אויסנוצן פאר זיינעט וועגן.
=== זיין גרויסקייט ===
=== זיין גרויסקייט ===
לויטן מדרש וואס ווייזט אז חסידי אומות העולם האבן א חלק אין גן עדן איז אליעזר געווען פון די איינציגסטע וואס זענען אריין לעבעדיגערהייט אין [[גן עדן]]{{הערה|"תשעה נכנסו בחייהם בגן עדן, ואלו הן: חנוך בן ירד, ואליהו ומשיח, ואליעזר עבד אברהם, וחירם מלך צור, ועבד מלך הכושי, ויעבץ בנו של רבי יהודה הנשיא, ובתיה בת פרעה, וסרח בת אשר, ויש אומרים אף רבי יהושע בן לוי" [http://www.daat.ac.il/daat/toshba/zuta/1-2.htm מסכת דרך ארץ זוטא], אין וועבזייטל "דעת"}} אזוי אויך איז געזאגט געווארן אויף אים אין מדרש אז זיין געוועלטיגן אויף זיין יצר איז געווען אזוי גרויס ווי ביי אברהם{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|נט|ח}}.}}.
לויטן מדרש וואס ווייזט אז חסידי אומות העולם האבן א חלק אין גן עדן איז אליעזר געווען פון די איינציגסטע וואס זענען אריין לעבעדיגערהייט אין [[גן עדן]]{{הערה|"תשעה נכנסו בחייהם בגן עדן, ואלו הן: חנוך בן ירד, ואליהו ומשיח, ואליעזר עבד אברהם, וחירם מלך צור, ועבד מלך הכושי, ויעבץ בנו של רבי יהודה הנשיא, ובתיה בת פרעה, וסרח בת אשר, ויש אומרים אף רבי יהושע בן לוי" [http://www.daat.ac.il/daat/toshba/zuta/1-2.htm מסכת דרך ארץ זוטא], אין וועבזייטל "דעת"|שם=גן-עדן}} אזוי אויך איז געזאגט געווארן אויף אים אין מדרש אז זיין געוועלטיגן אויף זיין יצר איז געווען אזוי גרויס ווי ביי אברהם{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|נט|ח}}.}}.


{{ציטוטון|אליעזר עבד אברהם זקן ויושב בישיבה היה שנאמר (בראשית כד, ב) ויאמר אברהם אל עבדו זקן ביתו המושל בכל אשר לו אר"א שמושל בתורת רבו (בראשית טו, ב) הוא דמשק אליעזר א"ר אלעזר שדולה ומשקה מתורתו של רבו לאחרים}}{{ביאור|אליעזר עבד אברהם איז געווען א זקן ויושב בישיבה ווי עס שטייט  "ויאמר אברהם אל עבדו '''זקן ביתו''' המושל בכל אשר לו" - אז ער איז שולט אין די תורה פון זיין האר. אזוי אויך שטייט "הוא דמשק אליעזר" - אז ער שעפט און לערנט פאר אנדערע פון זיין רבינס תורה.}}{{הערה|{{בבלי|יומא|כח|ב}}}}.
{{ציטוטון|אליעזר עבד אברהם זקן ויושב בישיבה היה שנאמר (בראשית כד, ב) ויאמר אברהם אל עבדו זקן ביתו המושל בכל אשר לו אר"א שמושל בתורת רבו (בראשית טו, ב) הוא דמשק אליעזר א"ר אלעזר שדולה ומשקה מתורתו של רבו לאחרים}}{{ביאור|אליעזר עבד אברהם איז געווען א זקן ויושב בישיבה ווי עס שטייט  "ויאמר אברהם אל עבדו '''זקן ביתו''' המושל בכל אשר לו" - אז ער איז שולט אין די תורה פון זיין האר. אזוי אויך שטייט "הוא דמשק אליעזר" - אז ער שעפט און לערנט פאר אנדערע פון זיין רבינס תורה.}}{{הערה|{{בבלי|יומא|כח|ב}}}}.