486
רעדאגירונגען
(←מדרש פרשני: רעדאגירונג) |
(←מדרש פרשני: רעדאגירונג) |
||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
==== מדרש פרשני ==== | ==== מדרש פרשני ==== | ||
מדרש בראשית רבה איז א מדרש פרשני, דהיינו, ער טייטש יעדע פסוק איינס נאכן צווייטן, און זיין סטרוקטור איז צאמגעפרעסט אזוי ווי די מדרשי הלכה פון די תנאים, אבער אנדערש ווי זיי ערהאלט ער כמעט נישט קיין הלכות. דער פירוש איז נישט איין סארט טעמאטיק און עס קען זיין פארישדענע פירושים וואס שטימען נישט איינס מיטן | מדרש בראשית רבה איז א מדרש פרשני, דהיינו, ער טייטש יעדע פסוק איינס נאכן צווייטן, און זיין סטרוקטור איז צאמגעפרעסט אזוי ווי די מדרשי הלכה פון די תנאים, אבער אנדערש ווי זיי ערהאלט ער כמעט נישט קיין הלכות. דער פירוש איז נישט איין סארט טעמאטיק און עס קען זיין פארישדענע פירושים וואס שטימען נישט איינס מיטן צווייטן, און אויך פארשידענע פתיחתאות וואס זענען זיך סותר. צום ביישפיל: | ||
{{ציטוט|תוכן="וַתֹּאמֶר הָאִשָּׁה אֶל הַנָּחָשׁ" (בראשית ג, ב), וְהֵיכָן הָיָה אָדָם בְּאוֹתָהּ שָׁעָה, '''אַבָּא בַּר קוֹרְיָיה''' אָמַר נִתְעַסֵּק בְּדֶרֶךְ אֶרֶץ וְיָשַׁן לוֹ. '''רַבָּנָן''' אַמְרֵי נְטָלוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא וְהֶחֱזִירוֹ בְּכָל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ, אָמַר לוֹ כָּאן בֵּית נֶטַע, כָּאן בֵּית זֶרַע, '''הֲדָא הוּא דִכְתִיב''' (ירמיה ב, ו): בְּאֶרֶץ לֹא עָבַר בָּהּ אִישׁ וְלֹא יָשַׁב אָדָם שָׁם, לֹא יָשַׁב אָדָם הָרִאשׁוֹן שָׁם.{{ש}} | {{ציטוט|תוכן="וַתֹּאמֶר הָאִשָּׁה אֶל הַנָּחָשׁ" (בראשית ג, ב), וְהֵיכָן הָיָה אָדָם בְּאוֹתָהּ שָׁעָה, '''אַבָּא בַּר קוֹרְיָיה''' אָמַר נִתְעַסֵּק בְּדֶרֶךְ אֶרֶץ וְיָשַׁן לוֹ. '''רַבָּנָן''' אַמְרֵי נְטָלוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא וְהֶחֱזִירוֹ בְּכָל הָעוֹלָם כֻּלּוֹ, אָמַר לוֹ כָּאן בֵּית נֶטַע, כָּאן בֵּית זֶרַע, '''הֲדָא הוּא דִכְתִיב''' (ירמיה ב, ו): בְּאֶרֶץ לֹא עָבַר בָּהּ אִישׁ וְלֹא יָשַׁב אָדָם שָׁם, לֹא יָשַׁב אָדָם הָרִאשׁוֹן שָׁם.{{ביאור|עס שטייט אין פסוק "וַתֹּאמֶר הָאִשָּׁה אֶל הַנָּחָשׁ" (בראשית ג, ב), און אוואו איז אָדָם געווען דעמאלט? אַבָּא בַּר קוֹרְיָיה זאגט אז ער איז געשלאפן. און רַבָּנָן זאגן אז הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא האט אים גענומען ארום די וועלט אין אים באוויזן, דא פלאנצט מען, דא זייט מען, און דאס האט דער פסוק געמיינט (ירמיה ב, ו): "בְּאֶרֶץ לֹא עָבַר בָּהּ אִישׁ וְלֹא יָשַׁב אָדָם שָׁם", אז אָדָם הָרִאשׁוֹן איז נישט געזעצן דארט.}}{{ש}} | ||
וּמִפְּרִי הָעֵץ אֲשֶׁר בְּתוֹךְ הַגָּן וגו' וְלֹא תִגְעוּ בּוֹ (בראשית ג, ג), '''הֲדָא הוּא דִכְתִיב''' (משלי ל, ו): אַל תּוֹסְףְ עַל דְּבָרָיו פֶּן יוֹכִיחַ בְּךָ וְנִכְזָבְתָּ. תָּנֵי '''רַבִּי חִיָּא''' שֶׁלֹא תַעֲשֶׂה אֶת הַגָּדֵר יוֹתֵר מִן הָעִקָּר שֶׁלֹא יִפֹּל וְיִקְצֹץ הַנְּטִיעוֹת. כָּךְ אָמַר הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא (בראשית ב, יז): "כִּי בְּיוֹם אֲכָלְךָ מִמֶּנּוּ וגו'", וְהִיא לֹא אָמְרָה כֵּן, אֶלָא (בראשית ג, ג): אָמַר אֱלֹקִים לֹא תֹאכְלוּ מִמֶּנּוּ וְלֹא תִגְּעוּ בּוֹ, כֵּיוָן שֶׁרָאָה אוֹתָהּ עוֹבֶרֶת לִפְנֵי הָעֵץ נְטָלָהּ וּדְחָפָהּ עָלָיו, אָמַר לָהּ '''הָא לָא מִיתַת, כְּמָה דְּלָא מִיתַת בְּמִקְרְבֵיהּ, כֵּן לָא מִיתַת בְּמֵיכְלֵיהּ''', אֶלָּא (בראשית ג, ה): "כִּי יֹדֵעַ אֱלֹקִים כִּי בְּיוֹם וגו'".{{ביאור|עס שטייט אין פסוק "וּמִפְּרִי הָעֵץ אֲשֶׁר בְּתוֹךְ הַגָּן וגו' וְלֹא תִגְעוּ בּוֹ [=און פון בוים פון גארטן זאלט איר נישט וגו' און איר זאלט נישט אנרירן] (בראשית ג, ג), דאס מיינט דער פסוק (משלי ל, ו): אַל תּוֹסְףְ עַל דְּבָרָיו פֶּן יוֹכִיחַ בְּךָ וְנִכְזָבְתָּ [=לייג נישט צו אויף זיינע ווערטער טאמער וועט ער דיר אויפווייזן און די וועסט ארויסגיין א ליגנער]. האט רַבִּי חִיָּא געלערנט, פון דא לערנט מען אז מען זאל נישט מאכן דעם גָּדֵר מער פונעם עִקָּר כדי עס זאל נישט אראפאלן און אויסרייסן די פלאנצונגען. אזוי איז געווען ביים חטא, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא האט געזאגט (בראשית ב, יז): "כִּי בְּיוֹם '''אֲכָלְךָ''' מִמֶּנּוּ וגו'", און זי האט נישט געזאגט אזוי, נאר זי האט געזאגט (בראשית ג, ג): אָמַר אֱלֹקִים לֹא תֹאכְלוּ מִמֶּנּוּ '''וְלֹא תִגְּעוּ בּוֹ''', ווען ער האט איר געזען פארביי גיין נעבן בוים האט ער איר געשטופט צום בוים, און ער האט איר געזאגט "דו שטארבסט דאך נישט, פונקט ווי דו שטארבסט נישט פון אנרירן, אזוי וועסטו נישט שטארבן פון עסן, נאר דו וועסט קלוג ווערן דערפון" (בראשית ג, ה): "כִּי יֹדֵעַ אֱלֹקִים כִּי בְּיוֹם וגו'"}}|מקור=בראשית רבה פרשה פרשה יט, ג.|אנגלית=}} | |||
אין די דרשה קען מען זען אז די סטרוקטור איז צאמגעפרעסט און ערהאלט קיין הלכות בכלל, די פירושים פון [[אבא בר קורייה]] און פון רבנן זענען זיך סותר, אבער שטייען איינס נעבן צווייטן. מען קען זען ביים ענדע פון דרשה א פסוק וואס קומט שטארקן דעם געדאנק. און גלייך דערנאך קומט דער פירוש אויפן קומענידגן פסוק, תוך כדי וואס ער ברענגט א ראיה פאר זיין טייטש פון א פסוק אין משלי, אזוי אויך קען מען מערקן א קאמבינאציע צווישן אראמישע און לשה"ק ווערטער. | |||
=== לשון === | === לשון === | ||
רעדאגירונגען