אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "מאנטאג"

3,041 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
←‏אין אידישקייט: פארברייטערט (אנהייב)
(←‏אין אלגעמיינע קולטורן: צוגעלייגט מקור)
(←‏אין אידישקייט: פארברייטערט (אנהייב))
שורה 13: שורה 13:


{{ציטוט|תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, יְהִי רָקִיעַ בְּתוֹךְ הַמָּיִם, וִיהִי מַבְדִּיל, בֵּין מַיִם לָמָיִם. וַיַּעַשׂ אֱלֹקִים, אֶת-הָרָקִיעַ, וַיַּבְדֵּל בֵּין הַמַּיִם אֲשֶׁר מִתַּחַת לָרָקִיעַ, וּבֵין [[מים העליונים|הַמַּיִם אֲשֶׁר מֵעַל לָרָקִיעַ]]; וַיְהִי-כֵן. וַיִּקְרָא אֱלֹקִים לָרָקִיעַ, שָׁמָיִם; וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם שֵׁנִי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|ו|ח}}|מירכאות=כן}}  
{{ציטוט|תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, יְהִי רָקִיעַ בְּתוֹךְ הַמָּיִם, וִיהִי מַבְדִּיל, בֵּין מַיִם לָמָיִם. וַיַּעַשׂ אֱלֹקִים, אֶת-הָרָקִיעַ, וַיַּבְדֵּל בֵּין הַמַּיִם אֲשֶׁר מִתַּחַת לָרָקִיעַ, וּבֵין [[מים העליונים|הַמַּיִם אֲשֶׁר מֵעַל לָרָקִיעַ]]; וַיְהִי-כֵן. וַיִּקְרָא אֱלֹקִים לָרָקִיעַ, שָׁמָיִם; וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם שֵׁנִי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|ו|ח}}|מירכאות=כן}}  
דאס איז די איינציגסטע טאג וואו עס שטייט נישט "כי טוב". פארשידענע ערקלערונגען זענען אנגעגעבן געווארן דערויף. לויט [[חז"ל]] זענען באשאפן געווארן אין דעם טאג אויך די [[מלאך|מלאכים]]{{הערה|איין דעה אין {{מדרש רבה|בראשית|ג|ח}}; לויט די אנדערע דעה זענען זיי באשאפן געווארן [[דאנערשטאג]].}}, און דער פייער פון [[גיהנום]]{{הערה|{{בבלי|פסחים|נד|א}}}}.


בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים מ"ח|גדול ה' ומהולל מאוד]]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט אפגעטיילט צווישן זיינע ווערק און געשטעלט טייל פון זיי העכער ווי אנדערע{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}.
בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים מ"ח|גדול ה' ומהולל מאוד]]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט אפגעטיילט צווישן זיינע ווערק און געשטעלט טייל פון זיי העכער ווי אנדערע{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}.


די אידן וועלכע זענען געווען פון די [[מעמדות]] ווען דער בית המקדש איז געשטאנען פלעגן [[תענית|פאסטן]] אין דעם טאג אויף די וואס רייזן איבער די [[ים|ימים]], אז עס זאל זיי נישט פאסירן קיין אומגליק{{הערה|{{בבלי|תענית|כז|ב}}}}.
די אידן וועלכע זענען געווען פון די [[מעמדות]] ווען דער בית המקדש איז געשטאנען פלעגן [[תענית|פאסטן]] אין דעם טאג אויף די וואס רייזן איבער די [[ים|ימים]], אז עס זאל זיי נישט פאסירן קיין אומגליק{{הערה|{{בבלי|תענית|כז|ב}}}}.
מען פירט זיך צו [[קריאת התורה|ליינען אין דער תורה]] יעדן מאנטאג און [[דאנערשטאג]] ביי שחרית, כדי עס זאל נישט אריבערגיין דריי טעג פון וואך אן [[תורה]]{{הערה|{{רמב"ם|תפלה|יב|א}}}}. דאס איז איינגעפירט געווארן דורך [[משה רבינו]]{{הערה|{{רמב"ם|תפלה|יב|א}}; ספר הפרדס, מהדורת עהרענרייך עמוד של"ח.}}, אדער דורך [[עזרא|עזרא הסופר]]{{הערה|{{ירושלמי|מגילה|ד|א}}; [[מסכת סופרים]], פרק עשירי.}}. מען האט באשטימט דווקא מאנטאג און דאנערשטאג, ווייל משה רבינו איז ארויפגעגאנגען באקומען די [[לוחות הברית|צווייטע לוחות]] אין דאנערשטאג און אראפגעקומען אין מאנטאג, און די טעג זענען דעריבער ימי רצון{{הערה|{{בבלי|בבא קמא|פב|א|מפרש=תוספות|ד"ה=כדי}}; לבוש, אורח חיים סימן קל"ד סעיף א'.}}.
עזרא הסופר האט איינגעפירט אז [[בית דין]] זאל זיצן און משפט'ן יעדע מאנטאג און דאנערשטאג{{הערה|{{בבלי|כתובות|ג|א}}}}, ווייל אידן פון די דערפער קומען דאן אריין צו די שטעט פאר קריאת התורה{{הערה|{{בבלי|בבא קמא|פב|א}}}}, אדער ווייל די [[ספר תורה]] איז שוין גרייט אין פאל וואס מען דארף איינעם [[שבועה|באשווערן]]{{הערה|{{טור|חושן משפט|א}}, בשם [[רב האי גאון]]}}. בזמן הזה גייט נישט אן די תקנה, און יעדע טאג פון וואך קען ווערן באשטימט פאר ישיבת בית דין{{הערה|{{טור|חושן משפט|א}}}}.
ווען [[פורים]] געפאלט אין איינע פון די אנדערע טעג פון וואך, האבן די חכמים געגעבן רשות פאר די אידן פון די דערפער צו [[מגילה ליינען|ליינען]] די [[מגילת אסתר|מגילה]] דעם מאנטאג אדער דאנערשטאג בעפאר [[י"ד אדר]]{{הערה|{{בבלי|מגילה|ב|א}}}}. דאס גייט נישט אן בזמן הזה{{הערה|{{טור|אורח חיים|תרפח}}}}.


אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], [[לא אד"ו ראש#לא בד"ו פסח|קען זיך פסח נישט אנהייבן]] אין א מאנטאג, וויבאלד עס זענען פארהאן 163 טעג צווישן פסח און [[ראש השנה]] וואס וועט אלזא דארפן אויספאלן אין מיטוואך{{הערה|{{היברובוקס|רב יהודאי גאון|הלכות פסוקות|31930|הלכות מועד עמ' קפז, מהדורת חברת מקיצי נרדמים, ירושלים, תשי"א|עמוד=215}}}}.
אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], [[לא אד"ו ראש#לא בד"ו פסח|קען זיך פסח נישט אנהייבן]] אין א מאנטאג, וויבאלד עס זענען פארהאן 163 טעג צווישן פסח און [[ראש השנה]] וואס וועט אלזא דארפן אויספאלן אין מיטוואך{{הערה|{{היברובוקס|רב יהודאי גאון|הלכות פסוקות|31930|הלכות מועד עמ' קפז, מהדורת חברת מקיצי נרדמים, ירושלים, תשי"א|עמוד=215}}}}.