אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:רבי אהרן מרדכי רוטנער"
משתתף (שמועס | ביישטייערונגען) ק (טעות סופר) |
ק (←ביאגראפיע: הגהה) |
||
| שורה 13: | שורה 13: | ||
==ביאגראפיע== | ==ביאגראפיע== | ||
ער איז געבוירן צו רבי נחמן רוטנער, א [[רב]] און [[שוחט ובודק|שו"ב]] אין [[בערעזיוו]] נעבן [[חוסט]], און צו חנה טאכטער פון רבי מאיר ווייס, [[דיין]] אין [[טעטש]] און בעלזער חסיד. אלס אינגל האט ער געלערנט אין ישיבה פון רבי שלמה זלמן פרידמאן אין [[ראחוב]], און נאך דער [[בר מצוה]] האט ער געלערנט אין ישיבה פון [[רבי יעקב יחזקיהו גרינוואלד (ויגד יעקב)|רבי יעקב יחזקיה גרינוואלד]] אין [[פאפא]]<ref>{{צ-מאמר|מחבר=|שם=המבשר, ר"ח אב תשפ"ג}}</ref>. שפעטער האט ער געלערנט אין [[רבי אהרן פרעסבורגער]]'ס ישיבה אין [[באניהאד]]{{הערה|'''נאמנים ונחמדים''', סיפורי צדיקים שסיפר אחיו רבי יעקב בן ציון רוטנר רבה של חליסה, [[סיוון]] [[תשע"ט]], עמ' תרכ"ג.}} און אין [[אונגוואר]]{{הבהרה|באיזו ישיבה?}}. | ער איז געבוירן צו רבי נחמן רוטנער, א [[רב]] און [[שוחט ובודק|שו"ב]] אין [[בערעזיוו]] נעבן [[חוסט]], און צו חנה, טאכטער פון רבי מאיר ווייס, [[דיין]] אין [[טעטש]] און בעלזער חסיד. אלס אינגל האט ער געלערנט אין ישיבה פון רבי שלמה זלמן פרידמאן אין [[ראחוב]], און נאך דער [[בר מצוה]] האט ער געלערנט אין ישיבה פון [[רבי יעקב יחזקיהו גרינוואלד (ויגד יעקב)|רבי יעקב יחזקיה גרינוואלד]] אין [[פאפא]]<ref>{{צ-מאמר|מחבר=|שם=המבשר, ר"ח אב תשפ"ג}}</ref>. שפעטער האט ער געלערנט אין [[רבי אהרן פרעסבורגער]]'ס ישיבה אין [[באניהאד]]{{הערה|'''נאמנים ונחמדים''', סיפורי צדיקים שסיפר אחיו רבי יעקב בן ציון רוטנר רבה של חליסה, [[סיוון]] [[תשע"ט]], עמ' תרכ"ג.}} און אין [[אונגוואר]]{{הבהרה|באיזו ישיבה?}}. | ||
ביים [[צווייטע וועלט-מלחמה]] איז ער פארטריבן געווארן צו די [[מילדארף לאגער|מילדארף]] און [[אוישוויץ]] לאגערן, און האט דארט פארלוירן זיינע | ביים [[צווייטע וועלט-מלחמה]] איז ער פארטריבן געווארן צו די [[מילדארף לאגער|מילדארף]] און [[אוישוויץ]] לאגערן, און האט דארט פארלוירן ביידע זיינע עלטערן. ער אליין איז שוין געווען אין די גאז קאמערן מיט א קליינע גרופע קינדער, אבער די נאציס האבן זיי ארויסגענומען מיט די טענה אז ס'איז צו א קליינע גרופע צו אויסנוצן אויף זיי די גאז<ref>הספד פון [[הרב פנחס פרידמאן]] אויף רבי אהרן מרדכי</ref>. נאך דער מלחמה האט ער געלערנט אין די [[די פי לאגער]]ן פון [[רבי יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] פון [[חסידות צאנז-קלויזנבורג|קלויזנבורג]]. ער איז דארט באפריינדעט געווארן מיט [[רבי שמואל צבי הורוויץ]] וואס האט אים שפעטער געשטיצט פינאנציעל און האט זיך אויך משדך געווען מיט אים. רבי אהרן מרדכי פלעגט אפצייכענען דער יארטאג פון זיין רעטונג פונעם [[האלאקאסט]] אין שבת [[פרשת אמור]]. | ||
אין [[י"ב אדר]] [[תש"ז]] איז ער ארויף אויפ'ן [[העפלה|מעפילים]] שיף שבתאי לוזשינסקי אינעם שטעטל מעטאַפּאָנטאָ, נעבן [[בארי]], [[איטאליע]] כדי ארויפצוגיין קיין [[ארץ ישראל]]. נאך בערך א וואך האט דער שיף געאנקערט אין [[ניצנים]] ווי ער איז ארעסטירט געווארן צוזאמען מיט די אנדערע פאסאנזשירן דורך די [[בריטישע]], און איז גענומען געווארן צו א לאגער אין [[קפריסין הבריטית|קפריסין]] ווי ער האט געוויילט ביז זיין ארויפגיין אויף ארץ ישראל. | אין [[י"ב אדר]] [[תש"ז]] איז ער ארויף אויפ'ן [[העפלה|מעפילים]] שיף שבתאי לוזשינסקי אינעם שטעטל מעטאַפּאָנטאָ, נעבן [[בארי]], [[איטאליע]] כדי ארויפצוגיין קיין [[ארץ ישראל]]. נאך בערך א וואך האט דער שיף געאנקערט אין [[ניצנים]] ווי ער איז ארעסטירט געווארן צוזאמען מיט די אנדערע פאסאנזשירן דורך די [[בריטישע]], און איז גענומען געווארן צו א לאגער אין [[קפריסין הבריטית|קפריסין]] ווי ער האט געוויילט ביז זיין ארויפגיין אויף ארץ ישראל. | ||
| שורה 23: | שורה 23: | ||
אלס בחור אין די יארן תשי"א–תשי"ב, האט ער געדינט אלס [[משב"ק]] פון [[רבי אהרן רוקח]] פון בעלזא. אין [[תשע"ב]] איז ארויס א קונטרס "ויעש כן אהרן", מנהגים און אמרות פון רבי אהרן פארצייכנט דורך רבי אהרן מרדכי. | אלס בחור אין די יארן תשי"א–תשי"ב, האט ער געדינט אלס [[משב"ק]] פון [[רבי אהרן רוקח]] פון בעלזא. אין [[תשע"ב]] איז ארויס א קונטרס "ויעש כן אהרן", מנהגים און אמרות פון רבי אהרן פארצייכנט דורך רבי אהרן מרדכי. | ||
זיין ברודער רבי יעקב בן ציון, רב פון חליסה, האט געזארגט פאר זיינע באדערפענישן, און אין [[טבת]] [[תשי"ג]]{{הערה|{{אוצר החכמה|[[דוד זילברשלג]]|'''צנצנת המן'''|601344|[[חיפה]] [[תשע"ה]], עמוד ת"ח|עמוד=436}}.}} האט ער | זיין ברודער רבי יעקב בן ציון, רב פון חליסה, האט געזארגט פאר זיינע באדערפענישן, און אין [[טבת]] [[תשי"ג]]{{הערה|{{אוצר החכמה|[[דוד זילברשלג]]|'''צנצנת המן'''|601344|[[חיפה]] [[תשע"ה]], עמוד ת"ח|עמוד=436}}.}} האט ער פארהייראט{{הערה|על פי ההסכמה שנתן לספר '''נאמנים ונחמדים'''.}} צו חיה טויבא (אוועק [[ב' תשרי]] [[תשס"ז]]), טאכטער פון [[רבי יוסף מאיר כהנא]] פון [[חסידות ספינקא|ספינקא ירושלים]]. | ||
ער האט פיל געארבעט אויף אויפצושטעלן דעם [[תלמוד תורה]] מחזיקי הדת בעלזא אין ירושלים און האט אויפגעטריבן געלט פאר דאס בויען{{מקור}}. | ער האט פיל געארבעט אויף אויפצושטעלן דעם [[תלמוד תורה]] מחזיקי הדת בעלזא אין ירושלים און האט אויפגעטריבן געלט פאר דאס בויען{{מקור}}. | ||
רעוויזיע פון 05:17, 20 אקטאבער 2023
 |
דאס איז א דרעפט ארטיקל. עס איז אַן אַרבעט אין פּראָגרעס וואָס איז אָפן פאַר רעדאַגירונג דורך סיי וועם. ווען דער דרעפט איז פארטיג, ביטע גייט איבער דעם אריבערפירן טשעקליסט, זיכער צו מאכן אז עס איז גרייט. דערנאך קענט איר בעטן פון די דרעפט אריבערפירער אז זיי זאלן עס איבערגיין און אריבערפירן צום הויפט געביט. (אייער בקשה וועט פובליצירט ווערן אין המכלול:אריבערפירן דרעפטס, און דארט וועט אויך ערשיינען דער ענטפער - אויב פעלט אויס). |
 | |
| געבורט | אלול ה'תרפ"ז |
|---|---|
| פטירה |
כ"ט בתמוז ה'תשפ"ג ירושלים |
| השתייכות | חסידות בעלז |
| תחומי עיסוק | דיין, מקובל |
| תפקידים נוספים | ר"מ בישיבת טשעבין |
| רבי'ס | רבי אהרן רוקח, רבי אהרן פרסבורגר, רבי יוסף צבי דושינסקי |
רבי אהרן מרדכי רוטנער (כ"ו אלול ה'תרפ"ז – כ"ט בתמוז ה'תשפ"ג) איז געווען א געהויבענער בעלזער חסיד, מקובל, דיין אין בעלזא אין ירושלים און רב פון ישיבת טשעבין און ישיבת המקובלים שער השמים.
ביאגראפיע
ער איז געבוירן צו רבי נחמן רוטנער, א רב און שו"ב אין בערעזיוו נעבן חוסט, און צו חנה, טאכטער פון רבי מאיר ווייס, דיין אין טעטש און בעלזער חסיד. אלס אינגל האט ער געלערנט אין ישיבה פון רבי שלמה זלמן פרידמאן אין ראחוב, און נאך דער בר מצוה האט ער געלערנט אין ישיבה פון רבי יעקב יחזקיה גרינוואלד אין פאפא[1]. שפעטער האט ער געלערנט אין רבי אהרן פרעסבורגער'ס ישיבה אין באניהאד[2] און אין אונגוואר[אויסקלארונג פארלאנגט].
ביים צווייטע וועלט-מלחמה איז ער פארטריבן געווארן צו די מילדארף און אוישוויץ לאגערן, און האט דארט פארלוירן ביידע זיינע עלטערן. ער אליין איז שוין געווען אין די גאז קאמערן מיט א קליינע גרופע קינדער, אבער די נאציס האבן זיי ארויסגענומען מיט די טענה אז ס'איז צו א קליינע גרופע צו אויסנוצן אויף זיי די גאז[3]. נאך דער מלחמה האט ער געלערנט אין די די פי לאגערן פון רבי יקותיאל יהודה האלבערשטאם פון קלויזנבורג. ער איז דארט באפריינדעט געווארן מיט רבי שמואל צבי הורוויץ וואס האט אים שפעטער געשטיצט פינאנציעל און האט זיך אויך משדך געווען מיט אים. רבי אהרן מרדכי פלעגט אפצייכענען דער יארטאג פון זיין רעטונג פונעם האלאקאסט אין שבת פרשת אמור.
אין י"ב אדר תש"ז איז ער ארויף אויפ'ן מעפילים שיף שבתאי לוזשינסקי אינעם שטעטל מעטאַפּאָנטאָ, נעבן בארי, איטאליע כדי ארויפצוגיין קיין ארץ ישראל. נאך בערך א וואך האט דער שיף געאנקערט אין ניצנים ווי ער איז ארעסטירט געווארן צוזאמען מיט די אנדערע פאסאנזשירן דורך די בריטישע, און איז גענומען געווארן צו א לאגער אין קפריסין ווי ער האט געוויילט ביז זיין ארויפגיין אויף ארץ ישראל.
אין ארץ ישראל האט ער געלערנט ביי רבי יוסף צבי דושינסקי.
אלס בחור אין די יארן תשי"א–תשי"ב, האט ער געדינט אלס משב"ק פון רבי אהרן רוקח פון בעלזא. אין תשע"ב איז ארויס א קונטרס "ויעש כן אהרן", מנהגים און אמרות פון רבי אהרן פארצייכנט דורך רבי אהרן מרדכי.
זיין ברודער רבי יעקב בן ציון, רב פון חליסה, האט געזארגט פאר זיינע באדערפענישן, און אין טבת תשי"ג[4] האט ער פארהייראט[5] צו חיה טויבא (אוועק ב' תשרי תשס"ז), טאכטער פון רבי יוסף מאיר כהנא פון ספינקא ירושלים.
ער האט פיל געארבעט אויף אויפצושטעלן דעם תלמוד תורה מחזיקי הדת בעלזא אין ירושלים און האט אויפגעטריבן געלט פאר דאס בויען[מקור פארלאנגט].
ער איז אוועק כ"ט תמוז תשפ"ג און איז באערדיגט געווארן אין הר המנוחות גאנץ נאנט צום ציון פון זיין רבי'ן פון בעלזא.
פירונגען
ביז זיינע לעצטע יארן האט ער וועכנטליך געדאוונט קבלת שבת ביים כותל המערבי.
ער איז טעגליך געקומען צום טשעבינער ישיבה, וואו די תלמידים האבן דורכגערעדט מיט אים ענייני תורה וחסידות, און ער האט דארט צומאל אויך איבערגעגעבן שמועסן. אזוי אויך איז ער טעגליך געגאנגען אין ישיבת שער השמים און איינמאל א וואך האט ער געגעבן א שיעור אין חומש-רש"י און אלשיך אינעם בעלזער ישיבה אין ירושלים.
בחורים פלעגן עסן ביי אים שבת סעודות און צוזעהן זיינע אייגענארטיגע מנהגים. די סעודות האט ער אפגעראכטן אין די טינקל במשך א לענגערע צייט ווען אינמיטן לערנט ער שטיקלעך ספרי חסידות. ער האט מקפיד געווען אליינס צו טיילן די עסן, און זיך נישט געלאזט באדינען.
יום כיפור פלעגט ער שלאפן אין שול.
שטעלונגען
ער האט זיך שארף קעגנגעשטעלט אויף דאס נעמען בילדער פון אים[מקור פארלאנגט].
ער האט זיך נישט פארלאזט אויף היתר עסקה וואס איז איינגעפירט היינט. ווען ער האט געדינט אלס מסדר קידושין האט ער מקפיד געווען אז די עדים זאלן נישט פארמאגן א באנק קאנטע אדער מארגעדזש, כדי צו זיין זיכער אז זיי ווערן נישט נכשל מיט א חשש פון איסור ריבית.
ער האט זיך קעגנגעשטעלט צו טרינקען קאלטע געטראנקען[6]. די וואס האבן געגעסן ביי אים סעודות שבת זענען סערווירט געווארן בלויז הייסע טיי. שבת פרשת אמור, זיין יום הצלה, פלעגט ער אויך שטעלן א ווארימע באטל פעפסי אויפ'ן טיש להנאת כל המסובין...
ער האט מחמיר געווען זיך נישט צו באניצן מיט עלעקטריע אין שבת, ווי די שיטת החזון איש.
פאמיליע
קינדער:
- מרים חנה, ווייב פון רבי אברהם יהושע העשיל טווערסקי, האדמו"ר מטשארנאביל אין אשדוד
- רויזא, ווייב פון רבי מאיר אברהם אביש הורביץ, רבי פון בית יצחק ספינקא אין וויליאמסבורג
- דוד נחמן רוטנער, שרייבער אין המבשר צייטונג
- שמואל משה רוטנער
- יצחק רוטנער
- רבקה, ווייב פון הרב יהודה יחיאל שיינפעלד, טאלטשווער רבי, זון פון רבי יהוסף חיים שיינפעלד רב שכונת קריית הרצוג אין בני ברק
- זייער איידעם רבי מרדכי ראטה שומרי אמונים רבי אין בני ברק
- צירל, ווייב פון הרב ישעיה משולם פייש ראטנבערג, ראזלער רבי אין ביתר עילית
- אסתר, ווייב הרב משה אלעזר מאסקאוויטש, זון פון רבי נפתלי מאסקאוויטש, מעליצער רבי אין אשדוד. רב קהל תוצאות חיים אין מודיעין עילית
- רבי ברוך צבי רוטנער, רבי פון בית יוסף - ספינקא אין חפציבה געגנט אין בית שמש און ראש ישיבת עריבות התורה
- גאלדא, נפטר געווארן אינגערהייט דורך זיך שטיקן
זיינע ברידער: יצחק אברהם (עביר) ווייס[7], פון די גרינדער פון שיכון ויז'ניץ אין בני ברק; רבי יעקב בן ציון רוטנער (נפטר כ' אדר א' תשנ"ב), רב פון חליסה געגנט אין חיפה.
דרויסנדע לינקס
- ""צ המקובל ר' אהרן מרדכי רוטנער זצ"ל - כ"ט תמוז תשפ"ג 63846", אשכול אויף אייוועלט
- ביאגראפיע און בילדער פון רבי אהר מרדכי אויף "בחצרות הקודש" זייטל
היסטוריה בירושלים: המשב"ק הישיש הצביע, באתר כל רגע, 9.4.2019
הערות שוליים
- ↑ , "המבשר, ר"ח אב תשפ"ג"
- ↑ נאמנים ונחמדים, סיפורי צדיקים שסיפר אחיו רבי יעקב בן ציון רוטנר רבה של חליסה, סיוון תשע"ט, עמ' תרכ"ג.
- ↑ הספד פון הרב פנחס פרידמאן אויף רבי אהרן מרדכי
- ↑ דוד זילברשלג, צנצנת המן, חיפה תשע"ה, עמוד ת"ח.
- ↑ על פי ההסכמה שנתן לספר נאמנים ונחמדים.
- ↑ אזוי האט ער מקבל געווען פון זיין רבי'ן רבי אהרן פון בעלזא, זעט: יהודה דוב וינברג, קונטרס והשתיה כדת, לונדון תש"פ, עמוד ל"ד הערה פ"ח.
- ↑ ער האט געביטן זיין פאמיליע נאמען ווי זיין מאמע'ס מיידל נאמען, צו קענען אריבערגיין צווישן מדינות נאך די צווייטע וועלט-מלחמה. ער איז גערופן געווארן אין וויזשניץ "רבי עביר הגדול" צו פונאנדערשיידן פון אן אנדערער רבי עביר ווייס.