מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
טעמים
(←מקור פון מנהג: פארברייטערט) |
(טעמים) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
די '''זרוע''' איז א שטיקל [[פלייש]] וואס מען לייגט אין די [[קערה]] פון [[סדר נאכט]], אלס אנדענק צום [[קרבן פסח]]. | די '''זרוע''' (ווערטערליך: [[ארעם]]) איז א שטיקל [[פלייש]] וואס מען לייגט אין די [[קערה]] פון [[סדר נאכט]], אלס אנדענק צום [[קרבן פסח]]. | ||
==מקור פון מנהג== | ==מקור און טעמים פון מנהג== | ||
אין די משנה{{הערה|{{משנה|פסחים|י|ג}}}} ווערט דערמאנט אז מען ברענגט אריין - צוזאמען מיט די [[מצה]] און [[מרור]] און [[חרוסת]] - אויך {{ציטוטון|שני תבשילין}}. אין [[תלמוד ירושלמי]] און אין [[תלמוד בבלי]] אויפ'ן ארט ווערן געברענגט עטליכע מיינונגען, וואס די צוויי געקעכטס זענען. | אין די משנה{{הערה|{{משנה|פסחים|י|ג}}}} ווערט דערמאנט אז מען ברענגט אריין - צוזאמען מיט די [[מצה]] און [[מרור]] און [[חרוסת]] - אויך {{ציטוטון|שני תבשילין}}. אין [[תלמוד ירושלמי]] און אין [[תלמוד בבלי]] אויפ'ן ארט ווערן געברענגט עטליכע מיינונגען, וואס די צוויי געקעכטס זענען. | ||
{{ציטוט|מרכאות=כן|מאי שני תבשילין? אמר [[רב הונא]]: {{מונחון|סילקא וארוזא|צוויקל און רייז}}{{הערה|לויט רב הונא איז אפילו דאס אויך גוט, כל שכן צוויי סארטן פלייש ([[רשב"ם]] און {{בבלי|פסחים|קיד|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=סילקא}})}}. [[רבא]] {{מונחון|הוה מיהדר אסילקא וארוזא|האט געזוכט צו ניצן צוויקל און רייז}} הואיל ונפיק מפומיה דרב הונא. אמר [[רב אשי]]: שמע מינה דרב הונא, לית דחייש להא ד[[רבי יוחנן בן נורי]]. דתניא רבי יוחנן בן נורי אומר: אורז מין דגן הוא וחייבין על [[חמץ|חימוצו]] [[כרת]] ואדם יוצא בו ידי חובתו בפסח. חזקיה אמר: אפילו דג וביצה שעליו. [[רב יוסף]] אמר: צריך שני מיני בשר – אחד זכר ל[[קרבן פסח|פסח]] ואחד זכר ל[[חגיגת ארבעה עשר|חגיגה]]. [[רבינא]] אמר: אפילו {{מונחון|גרמא|א שטיקל פלייש}} ו{{מונחון|בישולא|יויך אין וואס עס איז געקאכט געווארן}}.|{{בבלי|פסחים|קיד|ב}}}} | {{ציטוט|מרכאות=כן|מאי שני תבשילין? אמר [[רב הונא]]: {{מונחון|סילקא וארוזא|צוויקל און רייז}}{{הערה|לויט רב הונא איז אפילו דאס אויך גוט, כל שכן צוויי סארטן פלייש ([[רשב"ם]] און {{בבלי|פסחים|קיד|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=סילקא}})}}. [[רבא]] {{מונחון|הוה מיהדר אסילקא וארוזא|האט געזוכט צו ניצן צוויקל און רייז}} הואיל ונפיק מפומיה דרב הונא. אמר [[רב אשי]]: שמע מינה דרב הונא, לית דחייש להא ד[[רבי יוחנן בן נורי]]. דתניא רבי יוחנן בן נורי אומר: אורז מין דגן הוא וחייבין על [[חמץ|חימוצו]] [[כרת]] ואדם יוצא בו ידי חובתו בפסח. חזקיה אמר: אפילו דג וביצה שעליו. [[רב יוסף]] אמר: צריך שני מיני בשר – אחד זכר ל[[קרבן פסח|פסח]] ואחד זכר ל[[חגיגת ארבעה עשר|חגיגה]]. [[רבינא]] אמר: אפילו {{מונחון|גרמא|א שטיקל פלייש}} ו{{מונחון|בישולא|יויך אין וואס עס איז געקאכט געווארן}}.|{{בבלי|פסחים|קיד|ב}}}} | ||
די פוסקים זענען צעטיילט אין זייערע מיינונגען להלכה: לויט טייל ראשונים דארף מען ברענגען דווקא צוויי סארטן פלייש{{הערה|{{רמב"ם||חמץ ומצה|ח|א}}; הגהות מיימוניות אויפ'ן ארט אין נאמען פון רבינו שמחה; מהר"ש מאוסטרייך געברענגט אין מהרי"ל סדר ההגדה עמוד צ' סימן ו'}}; אנדערע נעמען אן אז סיי וועלכע מינים זענען גוט{{הערה|{{טור|אורח חיים|תעג}}; אור זרוע חלק שני, סימן רנ"ו; סמ"ג, עשין מ"א; רבינו ירוחם, נתיב ה' חלק ד'; של"ה, מסכת פסחים פרק נר מצוה אות ל"ב}}. פילע מקורות ברענגען דעם [[מנהג]] צו נעמען א שטיקל פלייש (די "זרוע") אלס זכר צום קרבן פסח און אן [[איי]] אלס זכר צום קרבן חגיגה{{הערה|כלבו, סימן נ' ד"ה והנה לך; [[רבי מנחם המאירי]], בית הבחירה אויף {{בבלי|פסחים|קיד|ב|ללא=שם}}; [[רבי דוד אבודרהם]], סדר ההגדה ד"ה וכך היא, [[רשב"ץ]], מאמר חמץ אות קכו; ארחות חיים, ליל הסדר סימן י"ב}}, און אזוי ווערט גע'פסק'נט אין [[שולחן ערוך]]{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תעג|ד|ללא=שם}}}}. | די פוסקים זענען צעטיילט אין זייערע מיינונגען להלכה: לויט טייל ראשונים דארף מען ברענגען דווקא צוויי סארטן פלייש{{הערה|{{רמב"ם||חמץ ומצה|ח|א}}; הגהות מיימוניות אויפ'ן ארט אין נאמען פון רבינו שמחה; מהר"ש מאוסטרייך געברענגט אין מהרי"ל סדר ההגדה עמוד צ' סימן ו'}}; אנדערע נעמען אן אז סיי וועלכע מינים זענען גוט{{הערה|{{טור|אורח חיים|תעג}}; אור זרוע חלק שני, סימן רנ"ו; סמ"ג, עשין מ"א; רבינו ירוחם, נתיב ה' חלק ד'; של"ה, מסכת פסחים פרק נר מצוה אות ל"ב}}. פילע מקורות ברענגען דעם [[מנהג]] צו נעמען א שטיקל פלייש (די "זרוע") אלס זכר צום קרבן פסח און אן [[איי]] אלס זכר צום קרבן חגיגה{{הערה|נאמען=זרוע|כלבו, סימן נ' ד"ה והנה לך; [[רבי מנחם המאירי]], בית הבחירה אויף {{בבלי|פסחים|קיד|ב|ללא=שם}}; [[רבי דוד אבודרהם]], סדר ההגדה ד"ה וכך היא, [[רשב"ץ]], מאמר חמץ אות קכו; ארחות חיים, ליל הסדר סימן י"ב}}, און אזוי ווערט גע'פסק'נט אין [[שולחן ערוך]]{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תעג|ד|ללא=שם}}}}. | ||
דער טעם וואס רב יוסף געבט אן פאר די צוויי געקעכטס, צו דערמאנען די קרבנות, איז ריכטיג אויך לויט די אנדערע שיטות וועלכע פארלאנגען נישט דווקא פלייש{{הערה|חידושי רבינו דוד און חידושי הר"ן אויף {{בבלי|פסחים|קיד|ב|ללא=שם}}}}. נאך א טעם ווערט דערמאנט דורך די ראשונים, אז זיי זענען קעגן [[משה]] און [[אהרן]] וועלכע זענען געווען די שליחים צו באפרייען אידן פון מצרים{{הערה|דעת זקנים אויף {{תנ"ך|שמות|יב|ח|קצר=כן}}; רוקח, סימן רפ"ג. אין מעשה רוקח, סימן נ"ט, ווערט געברענגט צו נעמען אויך א דריטן געקעכטס, צו דערמאנען אויך [[מרים הנביאה]]}}. | |||
א טעם צום מנהג צו נעמען די "זרוע", די ארעם פון א באשעפעניש (זעט ווייטער), איז על שם די {{ציטוטון|זְרוֹעַ נְטוּיָה}} וואס ווערט דערמאנט ביי [[יציאת מצרים]]{{הערה|נאמען=זרוע}}. | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||