מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע"
ק (החלפת טקסט – "וויכטיק" ב־"וויכטיג") |
ק (החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע") |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
'''געאָגראַפיע''' (פון [[גריכיש]] ''γεωγραφία'' - ''געאָגראַפיאַ'') איז די [[וויסנשאפט]] וואס פארנעמט זיך מיט דעם אויסשטעל און כאראקטאר פון דעם [[ערד פלאנעט]], סיי פון דעם [[ים]] און סיי פון דער יבשה. צום ביישפיל, די וויסנשאפט פון א געוויסער [[מדינה]], וואו זי ליגט ווער זענען אירע שכנים, די קלימאטן, די [[באפעלקערונג|איינוואוינער]], אדער די גרויסקייט פון א באשטימטן [[אקעאן]], וואספארא סארט באשעפענישן שווימען אין אים, אא"וו. | '''געאָגראַפיע''' (פון [[גריכיש]] ''γεωγραφία'' - ''געאָגראַפיאַ'') איז די [[וויסנשאפט]] וואס פארנעמט זיך מיט דעם אויסשטעל און כאראקטאר פון דעם [[ערד פלאנעט]], סיי פון דעם [[ים]] און סיי פון דער יבשה. צום ביישפיל, די וויסנשאפט פון א געוויסער [[מדינה]], וואו זי ליגט ווער זענען אירע שכנים, די קלימאטן, די [[באפעלקערונג|איינוואוינער]], אדער די גרויסקייט פון א באשטימטן [[אקעאן]], וואספארא סארט באשעפענישן שווימען אין אים, אא"וו. | ||
מאדערנע געאגראפיע איז א שטודיע וואס שטרעבט צו פארשטיין די וועלט מיט אלע אירע | מאדערנע געאגראפיע איז א שטודיע וואס שטרעבט צו פארשטיין די וועלט מיט אלע אירע מענטשליכע און נאטירליכע פארוויקלונגען—נישט נאר וואו זאכן זענען אבער ווי אזוי זיי זענען געענדערט געווארן. אלס א "בריק צווישן די מענטשליכע און פיזישע וויסנשאפטן", ווערט געאגראפיע צעטיילט אויף צוויי הויפט אפטיילונגען - [[מענטשליכע געאגראפיע]] און [[פיזישע געאגראפיע]].<ref>web.clas.ufl.edu/users/morgans/lecture_2.prn.pdf.</ref> | ||
== אריינפיר == | == אריינפיר == | ||
געאגראפן שטודירן די פארשפרייטונג פון פענאמענען, פראצעסן און אייגנשאפטן אין ארט און צייט, ווי אויך די אינטעראקציע צווישן מענטשן און זייער [[סביבה]]. אזוי ווי ארט און צייט רירן אפ א סך טעמעס, ווי [[עקאנאמיק]], [[געזונט]], [[קלימאט]], [[פלאנץ|פלאנצן]] און [[בעלי חיים]], איז געאגראפיע שטארק צווישן־דיסציפליניש. געאגראפיע האט צוויי הויפט געביטן: [[ | געאגראפן שטודירן די פארשפרייטונג פון פענאמענען, פראצעסן און אייגנשאפטן אין ארט און צייט, ווי אויך די אינטעראקציע צווישן מענטשן און זייער [[סביבה]]. אזוי ווי ארט און צייט רירן אפ א סך טעמעס, ווי [[עקאנאמיק]], [[געזונט]], [[קלימאט]], [[פלאנץ|פלאנצן]] און [[בעלי חיים]], איז געאגראפיע שטארק צווישן־דיסציפליניש. געאגראפיע האט צוויי הויפט געביטן: [[מענטשליכע געאגראפיע]], וואס באהאנדלט די געבויטע סביבה און ווי מענטשן ניצן דעם ארט, און [[פיזישע געאגראפיע]], וואס באהאנדלט די נאטירליכע סביבה מיט די [[ארגאניזם|ארגאניזמען]], קלימאט, באדן און וואסער. | ||
== צווייגן פון געאגראפיע == | == צווייגן פון געאגראפיע == | ||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
</center> | </center> | ||
=== | === מענטשליכע געאגראפיע === | ||
מענטשליכע געאגראפיע איז א צווייג פון געאגראפיע וואס פאקוסירט אויף דער שטודיע פון פראצעסן און פורעמס וואס טוען אויספורעמען די מענטשליכע געזעלשאפט. זי נעמט איין [[מענטש]]ליכע, [[פאליטיק|פאליטישע]], [[קולטור]]עלע און [[עקאנאמיק|עקאנאמישע]] אספעקטן, און שטודירט [[באפעלקערונג]], [[לאנדווירטשאפט]], [[אינדוסטריע]], [[ענערגיע]], [[לופט פארפעסטיקונג]] און [[רשימה:לענדער פון דער וועלט|לענדער פון דער וועלט]]. | |||
<center> | <center> | ||
'''קאטעגאריעס פון | '''קאטעגאריעס פון מענטשליכע געאגראפיע:''' | ||
:{| style="border:1px solid #ddd; text-align:center; margin: auto;" cellspacing="15" | :{| style="border:1px solid #ddd; text-align:center; margin: auto;" cellspacing="15" | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
=== היסטארישע געאגראפיע === | === היסטארישע געאגראפיע === | ||
היסטארישע געאגראפיע איז דער צווייג פון געאגראפיע וואס פארשט פארשידענע געביטן ווי דער מענטש האט געווירקט אויף דער סביבה אין דער פארגאנגענהייט, אדער אנדערש ארויסגערעדט: אלץ וואס | היסטארישע געאגראפיע איז דער צווייג פון געאגראפיע וואס פארשט פארשידענע געביטן ווי דער מענטש האט געווירקט אויף דער סביבה אין דער פארגאנגענהייט, אדער אנדערש ארויסגערעדט: אלץ וואס מענטשליכע געאגראפיע שטודירט היינט אבער אין די פארגאנגענע יארן. | ||
למשל, איינער פון די קלאסישע געביטן אין געאגראפישער היסטאריע פארשט ווי די קולטורן און געזעלשאפטן האבן זיך אנטוויקלט אריבער דער וועלט און וויאזוי זיי זענען ארויסגעוואקסן אין זייער היינטיגער פארעם. | למשל, איינער פון די קלאסישע געביטן אין געאגראפישער היסטאריע פארשט ווי די קולטורן און געזעלשאפטן האבן זיך אנטוויקלט אריבער דער וועלט און וויאזוי זיי זענען ארויסגעוואקסן אין זייער היינטיגער פארעם. | ||
אויספארשן דעם אייבערפלאך איז איינע פון די וויכטיגע געצייג אין דעם צווייג, ווייל אזוי קען מען בעסער פארשטיין דעם איינפלוס פון מענטשן אויף זייער סביבה; די הויפט מיטלען אין היסטארישע־געאגראפישער פארשונג זענען דאקומענטן, וואס געפינען זיך אין ארכיוון, וואס דורך זיי טוט מען אנטפלעקן די | אויספארשן דעם אייבערפלאך איז איינע פון די וויכטיגע געצייג אין דעם צווייג, ווייל אזוי קען מען בעסער פארשטיין דעם איינפלוס פון מענטשן אויף זייער סביבה; די הויפט מיטלען אין היסטארישע־געאגראפישער פארשונג זענען דאקומענטן, וואס געפינען זיך אין ארכיוון, וואס דורך זיי טוט מען אנטפלעקן די געזעלשאפטליכע־פאליטישע־עקאנאמישע פראצעסן וואס האבן געשאפן די אמאליקע לאנדשאפטן. | ||
==== אין ארץ ישראל ==== | ==== אין ארץ ישראל ==== | ||