מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק (החלפת טקסט – "פריערדיק" ב־"פריערדיג") |
ק (החלפת טקסט – "לעכע" ב־"ליכע") |
||
| שורה 25: | שורה 25: | ||
==עקאנאמיע== | ==עקאנאמיע== | ||
די ביזאנטישע עקאנאמיע איז געווען פון די שטערקסטע עקאנאמיעס אין דעם געגנט פונעם מיטלענדישן ים דורכאויס | די ביזאנטישע עקאנאמיע איז געווען פון די שטערקסטע עקאנאמיעס אין דעם געגנט פונעם מיטלענדישן ים דורכאויס עטליכע יארהונדערטער. קושטא איז געווען א הויפט קנופ אין א האנדל־נעצווערק וואס האט פארשפרייט איבער אייראפע, אזיע און [[צפון אפריקע]]. טייל היסטאריקער האלטן אז ביז די אראבער זענען געקומען אינעם 7טן יארהונדערט איז די ביזאנטישע עקאנאמיע געווען די גרעסטע אין דער וועלט. אבער די אראבישע נצחונות האבן געפועלט אן אומקער אין דעם מזל פון דער אימפעריע וואס האט אנגעהויבן צו גיין אראפ. אינעם 8טן יארהונדערט האט דער קייסער [[קאנסטאנטין דער פינפטער]], וואס האט געהערשט פון 741 ביז 775, אייגעפירט רעפארעמס וואס האט געשאפן א ווידעראויפקום, וואס האט זיך געהאלטן ביז 1204. אבער ווען ס'האט אנגעהויבן דער פערטער [[קרייצצוג]] איז די עקאנאמיע אינגאנצן איינגעזונקען. | ||
==קולטור== | ==קולטור== | ||
די ביזאנטישע קולטור שטאמט פון דריי קאמפאנענטן: די [[ארמיי]] מיט דער רעגירונג און דער רוימישער טראדיציע; די [[גריכיש]]ע שפראך און קולטור; און די | די ביזאנטישע קולטור שטאמט פון דריי קאמפאנענטן: די [[ארמיי]] מיט דער רעגירונג און דער רוימישער טראדיציע; די [[גריכיש]]ע שפראך און קולטור; און די קריסטליכע רעליגיע. די דריי קאמפאנענטן זענען געווען די הויפטזיילן אויף וועלכע די ביזאנטישע אימפעריע איז געשטאנען, און האבן ארויסגעזען ספעציעל אין איר קולטור. דורכאויס א לענגערער תקופה פלעגן היסטאריקער זען אין דער ביזאנטישער קולטור אן אראפגאנג פון די אוראלטע קולטורן פון די גריכן און די רוימער, אלס קוק אויף דער [[מיטל אלטער]] ווי די "פינסטערע תקופה", א שטאנדפונקט וואס איז היינט מער נישט פארשפרייט. | ||
==רעליגיע== | ==רעליגיע== | ||
די ביזאנטישע אימפעריע איז געווען א | די ביזאנטישע אימפעריע איז געווען א קריסטליכע טעאקראטיע. | ||
אידן זענען געווען א חשובע מינדערהייט אין דער אימפעריע דורכאויס איר היסטאריע. לויטן רוימישן געזעץ זענען די אידן געווען אן אנערקענטע רעליגיעזע גרופע. אין די אנהייב יארן פון דער אימפעריע האט מען נישט געמוטשעט די אידן, אבער שפעטער האט אנגעהויבן א תקופה פון רדיפות קעגן די אידן. נאך די אראבישע נצחונות האבן די מערהייט פון וועלט אידנטום געוואוינט אינדרויסן פון דער אימפעריע. די וואס זענען געבליבן האבן געלעבט מער רוהיג פון דעם 10טן יארהונדערט. | אידן זענען געווען א חשובע מינדערהייט אין דער אימפעריע דורכאויס איר היסטאריע. לויטן רוימישן געזעץ זענען די אידן געווען אן אנערקענטע רעליגיעזע גרופע. אין די אנהייב יארן פון דער אימפעריע האט מען נישט געמוטשעט די אידן, אבער שפעטער האט אנגעהויבן א תקופה פון רדיפות קעגן די אידן. נאך די אראבישע נצחונות האבן די מערהייט פון וועלט אידנטום געוואוינט אינדרויסן פון דער אימפעריע. די וואס זענען געבליבן האבן געלעבט מער רוהיג פון דעם 10טן יארהונדערט. | ||
==יידן אין דער ביזאנטישער אימפעריע== | ==יידן אין דער ביזאנטישער אימפעריע== | ||
דורכאויס די אלע יארן פון דער ביזאנטישער הערשאפט האבן געוואוינט אין דער אימפעריע פיל אידן. די קירכע האט געוואלט פעדערן דאס | דורכאויס די אלע יארן פון דער ביזאנטישער הערשאפט האבן געוואוינט אין דער אימפעריע פיל אידן. די קירכע האט געוואלט פעדערן דאס קריסטליכע גלויבן וואס איז געווען די אפיציעלע רעליגיע פון דער אימפעריע און האט זיך געפירט אומגעדולדיגט צו געצן דינער, קריסטן וואס זענען אראפ פונעם וועג און אויך צו אידן. די באציאונג צו די אידן האט זיך געטוישט פון צייט צו צייט און פון איין ארט צום צווייטן. עס האט זיך געמאכט פאגראמען קעגן די אידן פון צייט צו צייט, געשטיצט פון דער קירכע, אבער טייל פון די קייסארים האבן יא געפרואווט פירן זיך ארדנטלעך כלפי אידן. אין דער תקופה פון [[יוסטיניאן דער ערשטער]] האבן די אידן געליטן פון רדיפות און פון גזירות און דיסקרימינאציע וואס ער האט אריינגעשטעלט אין דעם געזעץ. | ||
דערפאר איז נישט קיין גרויסער וואונדער אז, ווען די פערסער האבן איינגענומען ארץ ישראל אין דער תקופה פונעם קייסער [[פאקאס]], האבן די אידן באגריסט די נייע באהערשער וואס זיי האבן לאנג דערווארטעט זיך צו באפרייען פונעם ביזאנטישן יאך. ווי אויך האט מען אויפגעשטעלט יידישע באטאליאנען וואס האבן געהאלפן די פערסער אין זייער קריג. שוין הונדערטער יארן פריער האט [[רבי שמעון בר יוחאי]] געזאגט: "אם ראית סוס פרסי קשור בארץ ישראל - צפה לרגליו של המשיח" (טאמער איר זעט א געבונדענעם פערסישן פערד אין ארץ ישראל – דערווארט די פיס פון משיח). אבער די אידן זענען געווארן שטארק אנטוישט, און ווען די פערסער האבן איינגענומען ירושלים האבן זיי צוריקבאצאלט די אידן מיט פארטרייבן זיי אין גלות אין פערסיע. נאך דעם פאַרראַט האבן די אידן איבערגעבעטן די ביזאנטן און געמאכט שלום מיט זיי, און דער קייסער [[העראקליוס]] האט זיי טאקע געגעבן אן אמנעסטיע. אבער נאך האבן זיך ווידער איבערגעדרייט די יוצרות און ווען העראקליוס האט איינגענומען ארץ ישראל פון די פערסער האט ער שוין פארגעסן זיינע צוזאגן צו די אידן און האט אנגעפירט קעגן די אידן | דערפאר איז נישט קיין גרויסער וואונדער אז, ווען די פערסער האבן איינגענומען ארץ ישראל אין דער תקופה פונעם קייסער [[פאקאס]], האבן די אידן באגריסט די נייע באהערשער וואס זיי האבן לאנג דערווארטעט זיך צו באפרייען פונעם ביזאנטישן יאך. ווי אויך האט מען אויפגעשטעלט יידישע באטאליאנען וואס האבן געהאלפן די פערסער אין זייער קריג. שוין הונדערטער יארן פריער האט [[רבי שמעון בר יוחאי]] געזאגט: "אם ראית סוס פרסי קשור בארץ ישראל - צפה לרגליו של המשיח" (טאמער איר זעט א געבונדענעם פערסישן פערד אין ארץ ישראל – דערווארט די פיס פון משיח). אבער די אידן זענען געווארן שטארק אנטוישט, און ווען די פערסער האבן איינגענומען ירושלים האבן זיי צוריקבאצאלט די אידן מיט פארטרייבן זיי אין גלות אין פערסיע. נאך דעם פאַרראַט האבן די אידן איבערגעבעטן די ביזאנטן און געמאכט שלום מיט זיי, און דער קייסער [[העראקליוס]] האט זיי טאקע געגעבן אן אמנעסטיע. אבער נאך האבן זיך ווידער איבערגעדרייט די יוצרות און ווען העראקליוס האט איינגענומען ארץ ישראל פון די פערסער האט ער שוין פארגעסן זיינע צוזאגן צו די אידן און האט אנגעפירט קעגן די אידן שרעקליכע פאגראמען נאך ערגער ווי די פריערדיגע. די ישועה פאר די אידן איז ערשט געקומען ווען די אראבער זענען געקומען און האבן איינגענומען טיילן פון דער שטח פון דער ביזאנטישער אימפעריע אין סיריע, ארץ ישראל און עגיפטן, וואו די קריסטן האבן שטארק גערודפ'ט די אידן. | ||
אין דער תקופה פון דער "סירישער דינאסטיע" האט דער קייסער לעא דער דריטער, גרינדער פון דער דינאסטיע, וואס האט געהערשט פון 717 ביז 741, ארויפגלייגט אויף אידן נאך גזירות. אבער די שפעטערע קייסארים פון דער דינאסטיע זענען נישט געווען שטארק קעגן די אידן. ווייטער אין דער תקופה פון דער אַמארישער דינאסטיע, געגרינדעט פונעם קייסער [[מיכאל דער צווייטער]], האט מען באפרייט די אידן פון שטייערן און זיי האבן באקומען דעם סטאטוס פון פרייע מענטשן. ווען [[באסיליוס דער ערשטער]] איז ארויף אויפן טראן האבן ווידעראמאל אנגעהויבן די רדיפות קעגן די אידן. | אין דער תקופה פון דער "סירישער דינאסטיע" האט דער קייסער לעא דער דריטער, גרינדער פון דער דינאסטיע, וואס האט געהערשט פון 717 ביז 741, ארויפגלייגט אויף אידן נאך גזירות. אבער די שפעטערע קייסארים פון דער דינאסטיע זענען נישט געווען שטארק קעגן די אידן. ווייטער אין דער תקופה פון דער אַמארישער דינאסטיע, געגרינדעט פונעם קייסער [[מיכאל דער צווייטער]], האט מען באפרייט די אידן פון שטייערן און זיי האבן באקומען דעם סטאטוס פון פרייע מענטשן. ווען [[באסיליוס דער ערשטער]] איז ארויף אויפן טראן האבן ווידעראמאל אנגעהויבן די רדיפות קעגן די אידן. | ||
רעדאגירונגען