אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בערלין"

רוי:בערלין (זעט מקור)

רעוויזיע פון 20:52, 1 יאנואר 2023

2 בייטן צוגעלייגט , פֿאַר 2 יאָר

ק

החלפת טקסט – "פארויס" ב־"פאראויס"

מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן

102,362

רעדאגירונגען

@@ שורה 90: / שורה 90: @@
 אידן ווערן דערמאנט אין דער שטאט בערלין צומערשטן מאל אין [[1295]]. זיי האבן געוואוינט אין דער בערלינער [[יידנגאס]]. אין [[1348]], אין דער צייט פונעם [[שווארצער טויט|שווארצן טויט]] זענען פארגעקומען פאגראמען, און די אידן וואס זענען איבערגעבליבן האט מען פארטריבן. די געמיינדע איז באנייט געווארן אין [[1354]]. אין יאר [[1446]] האט מען פארטריבן די אידן פון גאנץ בראנדנבורג, אבער נאך א יאר האט מען זיי געלאזט צוריקקומען. אין [[1510]] איז פארגעקומען אין דער שטאט א [[בלוט-בילבול]]: מען האט געהרג'עט פופציג אידן און די אנדערע האט מען פארטריבן. אין [[1539]]  האט מען אנולירט דעם באפעל, און דער פרינץ [[יאאכים דער צווייטער פון בראנדנבורג]] האט באשטימט דעם [[הויף-ייד]] לעאפאלד פון [[פראג]] צו פארוואלטן די מינצעריי. ווען דער איז געשטארבן האט מען באשולדיגט לעאפאלד אז ער האט אים פאר'סמ'ט און מען האט אים הינגעריכטעט. אין [[1573]] האט מען באנייט דעם פארטרייבנונגס באפעל, דאס מאל "אויף אייביג".
-אום [[21סטן מיי]] [[1671]] האט [[פרידריך ווילהעלם דער ערשטער]], דער עלעקטאר־פרינץ פון בראנדנבורג, דערלויבט 50 פארמעגלעכע יידישע משפחות, וואס האבן געוואנדערט נאך דער פארטרייבונג פון [[ווין]] א יאר פריער, זיך צו באזעצן אין דער שטאט. אין [[1672]] האט מען געהייליגט דעם [[אלטער בערלינער בית החיים|אלטן בערלינער בית החיים]], און אין [[1714]] האט מען געווידמעט א קבועדיקע שול אין היידערייטער געסל. מען האט געלייגט אויף דער געמיינדע שווערע שטייערן און פילע באגרעניצונגען. אין 1700 האט די יידישע געמיינדער געציילט בערך 1,000 מענטשן. ווערנט דעם יארהונדערט זענען עטלעכע פון די פירער פון דער געמיינדע געווארן רייך און נאנט צו דער הערשאפט, פארויס פון זיי [[דניאל איציג]].
+אום [[21סטן מיי]] [[1671]] האט [[פרידריך ווילהעלם דער ערשטער]], דער עלעקטאר־פרינץ פון בראנדנבורג, דערלויבט 50 פארמעגלעכע יידישע משפחות, וואס האבן געוואנדערט נאך דער פארטרייבונג פון [[ווין]] א יאר פריער, זיך צו באזעצן אין דער שטאט. אין [[1672]] האט מען געהייליגט דעם [[אלטער בערלינער בית החיים|אלטן בערלינער בית החיים]], און אין [[1714]] האט מען געווידמעט א קבועדיקע שול אין היידערייטער געסל. מען האט געלייגט אויף דער געמיינדע שווערע שטייערן און פילע באגרעניצונגען. אין 1700 האט די יידישע געמיינדער געציילט בערך 1,000 מענטשן. ווערנט דעם יארהונדערט זענען עטלעכע פון די פירער פון דער געמיינדע געווארן רייך און נאנט צו דער הערשאפט, פאראויס פון זיי [[דניאל איציג]].
 אין [[1778]] האט [[דוד פרידלענדער]] געעפנט די יידישע-פריישולע (דייטש: Jüdische Freyschule), וואס איז געווען דער ערשטער חינוך אנשטאלט ביי [[אשכנזים|אשכנזישן אידנטום]] וואו מען האט געלערנט אויך סעקולערע פאכן. אין [[1812]] האט מען געגעבן [[עמאנציפאציע]] צו אלע אידן אין פרייסן. דאס האט געברענגט א כוואליע פון אסימילאציע ביי די דייטשע אידן, וואס האט ארויסגעברענגט א שטארקן ייאוש ביי מחנכים ווי [[יום-טוב ליפמאן צינץ]]. אין די 1930ער יארן האבן זיך געשמד'ט אין בערלין עטלעכע פופציג מענטשן א יאר.