אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:בנימין זאב הערצל"
ק (החלפת טקסט – "ײ" ב־"יי") |
ק (החלפת טקסט – "װ" ב־"וו") |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
'''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מיי]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרייבער]]. | '''בנימין זאב טעאדאר הערצל''' ([[דייטשיש]]: ''Theodor Herzl''; [[אונגעריש]]: ''Herzl Tivadar''{{כ}}; [[2טן מיי]], [[1860]] - [[3טן יולי]], [[1904]]) איז געווען א [[דיפלאמאט|דיפּלאָמאַט]] און א [[ייד]]ישער [[שרייבער|שרייבער]]. | ||
ער איז דער [[ערפינדער]] פון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] פון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלוועלטלעכער ציוניסטישער | ער איז דער [[ערפינדער]] פון [[פאליטיק|פּאָליטישער]] [[ציוניזם]] און [[גרינדער]] פון דער [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג|אלוועלטלעכער ציוניסטישער באוועגונג]]. | ||
== ביאגראפיע == | == ביאגראפיע == | ||
ער איז [[געבורט|געבױרן]] | ער איז [[געבורט|געבױרן]] געוואָרן אין [[בודאפעשט|בודאַפּעשט]], צו זיין פאטער יעקוב און אנט, [[לערנען|געלערנט]] [[יוריספּרודענץ]] אין [[ווין|ווין]], [[שרייבן|געשריבן]] [[ערציילונג|דערציילונגען]], [[פעליטאן|פעליעטאָנען]] און [[פיעס|פּיעסעס]]. | ||
צווישן - פון די [[יאָר]] [[1891]] ביז צו די יאָר [[1895]] איז ער געווען דער [[רעפּאָרטער]] פון די ווינער [[צייטונג]] "[[נױע פרייע פּרעסע]]" אין [[פאריז|פּאַריז]]. און אין יאר [[1897]] האט ער געגרינדעט א [[ציוניזם|ציוניסטישע]] [[צייטונג]] "[[די וועלט (הערצל)|די וועלט]]". | |||
אין [[1896]] האָט ער פאַרעפנטלעכט דעם [[העפט]] "[[ייִדנשטאַט]]" אין [[דייטש]] און אָנגעהױבן זיינע [[פאליטיק|פּאָליטישע]] אָרגאַניזירונג [[ | אין [[1896]] האָט ער פאַרעפנטלעכט דעם [[העפט]] "[[ייִדנשטאַט]]" אין [[דייטש]] און אָנגעהױבן זיינע [[פאליטיק|פּאָליטישע]] אָרגאַניזירונג [[אַקטיוויטעט]]. | ||
אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] וואוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען | אין [[אויגוסט]] [[1897]] האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם [[דער ציוניסטישע קאנגרעס|ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס]] אין [[באזעל|באַזעל]] וואוּ די "[[באזעל פּלאן|באַזעל פּלאַן]]" איז אָנגענומען געוואָרן און די [[אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג]] איז געגרינדט געוואָרן. פון דעמאָלט אָן איז ער געווען [[פארזיצער|פאָרזיצער]] פון די קומענדיקע [[קאָנגרעס]]ן. | ||
ער האָט אָנגעפירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דייטשישן [[קייסער]], דעם [[פּױפּסט]] און מיט דעם [[איטאליע]]נישן [[קעניג]]. | ער האָט אָנגעפירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם [[טערקיי|טערקישן]] [[סולטאן|סולטאַן]], רוסישן [[צאר|צאַר]], דייטשישן [[קייסער]], דעם [[פּױפּסט]] און מיט דעם [[איטאליע]]נישן [[קעניג]]. | ||
פאַר זיין ציוניסטישע צייט, | פאַר זיין ציוניסטישע צייט, ווערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד וועלכער האָט געוואָלט פאַרראַטן זיין פּאָלק דורך איבערפירן זיי צום [[קריסטנטום]]. {{מקור}} | ||
נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין [[1905]] ביים 7טן [[דער ציוניסטישער קאנגרעס|ציוניסטישן קאנגרעס]] איז [[דוד וואלפסאן]] אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער [[ציוניסטישע באוועגונג|ציוניסטישער באוועגונג]]. | נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין [[1905]] ביים 7טן [[דער ציוניסטישער קאנגרעס|ציוניסטישן קאנגרעס]] איז [[דוד וואלפסאן]] אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער [[ציוניסטישע באוועגונג|ציוניסטישער באוועגונג]]. | ||
רעוויזיע פון 18:09, 1 יאנואר 2023
בנימין זאב טעאדאר הערצל (דייטשיש: Theodor Herzl; אונגעריש: Herzl Tivadar; 2טן מיי, 1860 - 3טן יולי, 1904) איז געווען א דיפּלאָמאַט און א יידישער שרייבער.
ער איז דער ערפינדער פון פּאָליטישער ציוניזם און גרינדער פון דער אלוועלטלעכער ציוניסטישער באוועגונג.
ביאגראפיע
ער איז געבױרן געוואָרן אין בודאַפּעשט, צו זיין פאטער יעקוב און אנט, געלערנט יוריספּרודענץ אין ווין, געשריבן דערציילונגען, פעליעטאָנען און פּיעסעס.
צווישן - פון די יאָר 1891 ביז צו די יאָר 1895 איז ער געווען דער רעפּאָרטער פון די ווינער צייטונג "נױע פרייע פּרעסע" אין פּאַריז. און אין יאר 1897 האט ער געגרינדעט א ציוניסטישע צייטונג "די וועלט".
אין 1896 האָט ער פאַרעפנטלעכט דעם העפט "ייִדנשטאַט" אין דייטש און אָנגעהױבן זיינע פּאָליטישע אָרגאַניזירונג אַקטיוויטעט.
אין אויגוסט 1897 האָט ער צונױpגעזאַמלט דעם ערשטן ציוניסטישן קאָנגרעס אין באַזעל וואוּ די "באַזעל פּלאַן" איז אָנגענומען געוואָרן און די אלוועלטלעכע ציוניסטישע באוועגונג איז געגרינדט געוואָרן. פון דעמאָלט אָן איז ער געווען פאָרזיצער פון די קומענדיקע קאָנגרעסן.
ער האָט אָנגעפירט אונטערהאַנדלונגען מיט דעם טערקישן סולטאַן, רוסישן צאַר, דייטשישן קייסער, דעם פּױפּסט און מיט דעם איטאליענישן קעניג.
פאַר זיין ציוניסטישע צייט, ווערט הערצל באַטראַכט אַלס אַ ייִד וועלכער האָט געוואָלט פאַרראַטן זיין פּאָלק דורך איבערפירן זיי צום קריסטנטום. [מקור פארלאנגט]
נאך וואס הערצל איז נפטר געווארן אין 1905 ביים 7טן ציוניסטישן קאנגרעס איז דוד וואלפסאן אויסגעקליבן געווארן אלס דער פירער פון דער ציוניסטישער באוועגונג.
משפחה
ער מיט זיין ווייב יוליא נאשויער האבן געהאט דריי קינדערף פאלינא, האנס און טרודי.
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!