אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פרום"
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
||
| (17 מיטלסטע ווערסיעס פון 7 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
[[טעקע:Jewish Orthodox dress code10.jpg|קליין|מרכז| | {{דעסקריפציע||ענגליש = Yiddish word for a devout Jew|העב=דבקות דתית יהודית|}} | ||
''' | [[טעקע:Jewish Orthodox dress code10.jpg|קליין|מרכז| אידישע קינדער פון מאה שערים ירושלים 2011 ה'תשע"א]] | ||
'''פרום''' איז א [[רעלאטיוו]] [[ווארט]] קעגן מער [[פריי]]ע דאס מיינט אפגעהיטן און רעליגיעז. | |||
פרום איז אויך דא ביי אלע רעליגיעס נישט דווקא ביי אידשקייט. | פרום איז אויך דא ביי אלע רעליגיעס נישט דווקא ביי אידשקייט. | ||
| שורה 13: | שורה 14: | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
'''פרומע''' זענען די ארגינאלע טראדיציענאלע תורה אפהיטנדיגע אידען | '''פרומע''' זענען די ארגינאלע טראדיציענאלע תורה אפהיטנדיגע אידען. | ||
אין די צייטן פון [[חת"ם סופר]] ווען די ווינטן פון [[השכלה]] און מאדערניזאציע האט געבושעוועט לענגאויס [[אייראפע]] איז '''ארטאדאקסיע''' אנגענומען געווארן אלץ די אפיציעלער '''שטרעמונג''' אפטיילנדיג גענצליך פון די אנדערע מער אסימלירטע שטרעמונגען | אין די צייטן פון [[חת"ם סופר]] ווען די ווינטן פון [[השכלה]] און מאדערניזאציע האט געבושעוועט לענגאויס [[אייראפע]] איז '''ארטאדאקסיע''' אנגענומען געווארן אלץ די אפיציעלער '''שטרעמונג''' אפטיילנדיג גענצליך פון די אנדערע מער אסימלירטע שטרעמונגען וואס האבן געזוכט אוועקצוגיין פון די אויסגעטרויטענע תּורה און הלכה'דיגע וועגען (לויט געוויסע איז דעמאלטס געשאפן געווארן דער נאמען ארטאדאקסישע אידן) און די באקאנטע '''סלאגאן''' איז געווארן אדאפטירט "'''חדש אסור מן התורה'''", און אזוי זענען אלע מנהגים, [[ענינים]], געווארן הייליג אויף זיך מוסר נפש זיין אויף דעם פונקט ווי מצוות עשה'ס דאורייתא'ס, | ||
== היינט == | == היינט == | ||
די פרומע זענען אויך צוטיילט די מער פרומע ווי | די פרומע זענען אויך צוטיילט די מער פרומע ווי פון די גאר שטארקע קנאישע לאגערען [[קנאים]] ביז צו די גאר [[מאדערן ארטאדאקס]] וואס ווילען ענדערש אריינברענגען דעם סעקיולארער קולטור, | ||
די מער פרומע טענהן אז נאר זיי קענען ווערן אנגערופן ארטאדאקסען ווייל זיי רוקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון אידישקייט. | די מער פרומע טענהן אז נאר זיי קענען ווערן אנגערופן ארטאדאקסען ווייל זיי רוקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון אידישקייט. | ||
| שורה 27: | שורה 27: | ||
די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישן לעבן צו ווערן אנגערופן רעפארמער. | די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישן לעבן צו ווערן אנגערופן רעפארמער. | ||
די אייניגקייט איז אז אלע זוכן אז זייערע | די אייניגקייט איז אז אלע זוכן אז זייערע וועגן זאלן עכ"פּ נישט זיין אין קעגעזאץ מיט א הלכה'דיגן פערספעקטיוו. | ||
== די פרומע געמיינדע == | == די פרומע געמיינדע == | ||
| שורה 45: | שורה 45: | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אידן]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אידישע שטרעמונגען]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
[[קאַטעגאָריע:אידישקייט ארטיקלען צו פארברייטערן]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:פרום (יידיש)]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:43, 26 אקטאבער 2023
פרום איז א רעלאטיוו ווארט קעגן מער פרייע דאס מיינט אפגעהיטן און רעליגיעז.
פרום איז אויך דא ביי אלע רעליגיעס נישט דווקא ביי אידשקייט.
ביי אידן באטיטלט מען אזוי די מאדערן ארטאדאקס אדער מזרחי אדער חרדים - דער מער פרומער חלק פון כלל ישראל - איז א שטרעמונג וואס נעמט אריין אין זיך חסידים, ליטוואקעס, און אויך די מזרחי ביי וועם ישראל ציוניזום איז ביי זיי די וועגווייזער, אלע וואס זאגן אז זיי גייען לויט דער מסורה און הלכה פון אידן, קעגן די וואס האלטן נישט די מסורה.
אפילו פרייע און טראדיציענאלער אידן וועלן זיך ענדערש אהנקערן צו הלכה ווי אלע זייערע אידישע פירונגען ווי יום כיפור דאווענען אדער בר מצווה'ס, לוויות, חתונות ווערן געטון אויף א ארטאדאקסישן וועג.
אין ארץ ישראל זענען רוב ארטאדאקסישע. אמעריקא זענען רוב קאנסערוואטיווע אדער רעפארמער, נישט ארטעדאקסישע,
היסטאריע
פרומע זענען די ארגינאלע טראדיציענאלע תורה אפהיטנדיגע אידען.
אין די צייטן פון חת"ם סופר ווען די ווינטן פון השכלה און מאדערניזאציע האט געבושעוועט לענגאויס אייראפע איז ארטאדאקסיע אנגענומען געווארן אלץ די אפיציעלער שטרעמונג אפטיילנדיג גענצליך פון די אנדערע מער אסימלירטע שטרעמונגען וואס האבן געזוכט אוועקצוגיין פון די אויסגעטרויטענע תּורה און הלכה'דיגע וועגען (לויט געוויסע איז דעמאלטס געשאפן געווארן דער נאמען ארטאדאקסישע אידן) און די באקאנטע סלאגאן איז געווארן אדאפטירט "חדש אסור מן התורה", און אזוי זענען אלע מנהגים, ענינים, געווארן הייליג אויף זיך מוסר נפש זיין אויף דעם פונקט ווי מצוות עשה'ס דאורייתא'ס,
היינט
די פרומע זענען אויך צוטיילט די מער פרומע ווי פון די גאר שטארקע קנאישע לאגערען קנאים ביז צו די גאר מאדערן ארטאדאקס וואס ווילען ענדערש אריינברענגען דעם סעקיולארער קולטור,
די מער פרומע טענהן אז נאר זיי קענען ווערן אנגערופן ארטאדאקסען ווייל זיי רוקן זיך נישט אוועק א קוצו של יוד פון אידישקייט.
די אנדערע טענה'ן מיר זענען נאך נישט אויסגעשלאסען פון אידישן לעבן צו ווערן אנגערופן רעפארמער.
די אייניגקייט איז אז אלע זוכן אז זייערע וועגן זאלן עכ"פּ נישט זיין אין קעגעזאץ מיט א הלכה'דיגן פערספעקטיוו.
די פרומע געמיינדע
- מאדערן ארטאדאקס
- ארטאדאקס
- חרדים
- חרדים לאומיים
- ליטוואק
- חסידים
זעט אויך
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!