אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:פסיכיאטריע אינסטרוקציע בוך (DSM)"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (15 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = American psychiatric classification and diagnostic guide|העב=מדריך לאבחון וסטטיסטיקה של הפרעות נפשיות|דייטש=international gebräuchliches Klassifikationssystem der Psychiatrie|}} | |||
<!--אריינפיר--> | <!--אריינפיר--> | ||
'''די דיאַגנאָסטישע און סטאַטיסטישע האנטבוך פון | '''די דיאַגנאָסטישע און סטאַטיסטישע האנטבוך פון גייסטישע פעלערן (ד.ס.ם.)''' איז ארויסגעגעבן געווארן דורך דער אמעריקאנישער פסיכיאַטרישער אַסאָסיאַציע (APA) און דאס אָפפערט אַ קענטיגע שפּראַך און נאָרמאַלע קרייטעריע פאַר די קלאַסיפיקאציע פון גייסטישע פעלערן. עס ווערט גענוצט, דורך קליניקס, ריסערטשעס, פסיכיאַטריק מעדיצין רעגולעישן עידזשענסיס, געזונט פאַרזיכערונג קאָמפּאַניעס, פאַרמאַסוטיקעל קאָמפּאַניעס, און דער לעגאַלער סיסטעם צוזאַמען מיט אַלטערנאַטיוועס אַזאַ ווי די ICD -10 קלאַסיפיקעישאַן פון גייסטישע און ביהעיוויערעל-פעלערן, געשאפן דורך די ווארלד העלטה ארגעניזאציע<ref>The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders: "Blue Book" (Clinical descriptions and diagnostic guidelines) und "Green Book" (Diagnostic criteria for research)</ref>. | ||
די ד.ס.ם. איז | די ד.ס.ם. איז יעצט אין זיין פינפטע אויסגאבע, דסם-5, ארויסגעגעבן May 18, 2013. עס שאצט דעם פּאַציענט אויף פינף דימענשענס ענדערש ווי נאָר איין ברייטער אַספּעקט פון 'גייסטישע דיסאָרדער'. די דימענשענס פאַרבינדן צו ביאלאגישע, פסיכאלאגישע, געזעלשאַפטלעכע און אנדערע אַספּעקטן. די ד.ס.ם. איז אויסגעארבעט פון סיסטעמס וואס זאמלען צענזוס, און פסיכיאטרישע שפּיטאָל סטאַטיסטיקס, און פון אַ פאַראייניגטע שטאַטן אַרמיי האנטבוך. איבערמאכונגען זינט זיין ערשטער אויסגאבע אין 1952 האָבן צוגעלייגט צו די סך הכל נומער פון גייסטישעפעלערן, כאָטש זיי האבן אויך אוועקגענומען אזעלכע וואס זענען נישט מער געהאלטן געווארן צו זיין גייסטישעפעלערן. | ||
די אינטערנעשאָנעל קלאַססיפיקעישאָן פון דיזיעסעס (ICD) איז די אנדערע באקאנט-געניצטע האנטבוך פאר | די אינטערנעשאָנעל קלאַססיפיקעישאָן פון דיזיעסעס (ICD) איז די אנדערע באקאנט-געניצטע האנטבוך פאר גייסטישעפעלערן און פאקטיש דער אפיציעלער סיסטעם פאַר די יו. עס. דאס איז אנדערש פון די ד.ס.ם. אַז עס קאָווערס 'געזונט' אינגאַנצן. בשעת די ד.ס.ם. איז אממערסטנס די פאָלקס דיאַגנאָסטישע סיסטעם פאַר גייסטישעפעלערן אין די יו.עס. איז די י.ק.ד. באניצט מער אלוועלטליך אין אייראָפּע און אנדערע חלקים פון די וועלט. די ד.ס.ם.-איי ווי-טי אר (פערטע אויסגאבע) איז כּולל ספּעציפישע קאָודס וואס ערמעגליכט פאַרגלייכונגען צווישן די ד.ס.ם. און די ICD מעניואַלן, וואָס קענען זיין נישט גלייך ווייל ריוויזשענס ווערן נישט די זעלבע אויסגערעכנט<ref> In Appendix G: "ICD-9-CM Codes for Selected General Medical Conditions and Medication-Induced Disorders" </ref>. | ||
בשעת די ד.ס.מ. איז אויסגעלויבט | בשעת די ד.ס.מ. איז אויסגעלויבט פאַר סטאַנדעריזירן פסיכיאַטרישע דיאַגנאָסטישע קאַטעגאָריעס און קרייטעריע, האט עס אויך איינגעשאפט סכסוך און קריטיק. קריטיקירערס, אַריינגערעכנט די נעשענעל אינסטיטוט פון מענטאַל געזונט, טענה'ען אַז די ד.ס.ם. רעפרעזענטירט אַ אַומ-סייענטיפישע און סאַבדזשעקטיוו סיסטעם<ref> Lane, Christopher. The NIMH Withdraws Support for DSM-5. Psychology Today. </ref>. די אויסגאַבע פון די דסם, מיט שטרענגע קאַפּירייטס, מאכט די APA פאר ווערט פון איבער $5 מיליאן אַ יאָר, וואס דאס ברענגט איר צו א היסטארישע סך הכל פון איבער $100 מיליאָן<ref>Greenberg, Gary (January 29, 2012). "The D.S.M.'s Troubled Revision", The New York Times. </ref>. | ||
== ניצונגען און דעפיניציע == | == ניצונגען און דעפיניציע == | ||
פילע | פילע גייסטיק-געזונט פּראָפעסיאָנאַלן נוצן די האנטבוך צו באַשטימען און העלפן איבערגעבן אַ פּאַציענט'ס דיאַגנאָז נאָך אַן אפשאצונג; האָספּיטאַלס, קליניקס, און אינשורענס קאָמפּאַניעס אין די יו. עס. טוען אויך געווענליך פארלאנגען אַ דסם דיאַגנאָסיס פאַר אַלע פּאַציענטן וואס זענען באהאנדלט. די ד.ס.ם. קען ווערן געניצט קליניקעלי אין דעם וועג, און אויך צו קאַטעגאריזירן פּאַציענטן ניצנדיג דיאַגנאָסטישע קרייטעריע פאַר פאָרשונג צוועקן. שטודיעס געטאן אויף ספּעציפישעפעלערן טוען אָפט רעקרוטירן פּאַציענטן וועמענס סימפּטאָמס גלייכן די קרייטעריע ליסטעד אין די דסם פאַר אַזא דיסאָרדער. אַן אינטערנאַציאָנאַלע איבערבליק פון פסיכיאטריסטן אין 66 לענדער האט געטון פארגלייכן די נוצן פון די ICD-10 און DSM 4, עס איז געפונען געווארן אז די ערשטע איז געווען מער אָפט געניצט פאַר קלינישע דיאַגנאָסיס בשעת די צווייטע איז מער ווערט פאַר פאָרשונג<ref>Mezzich, Juan E. (2002). "International Surveys on the Use of ICD-10 and Related Diagnostic Systems" (guest editorial, abstract). Psychopathology 35 (2–3): 72–75. doi:10.1159/000065122. PMID 12145487. Retrieved 2008-09-02.</ref>. | ||
דסם-5, און די איבערגעארבעטע | דסם-5, און די איבערגעארבעטע פון אַלע פריערדיגע אויסגאבעס, זענען רעגיסטרירט אלס טרעידמאַרקס פון די אַפּאַ<ref> (Trademark Electronic Search System (TESS. דערגרייכט דעם 2010-02-03.</ref>. | ||
== קריטיק == | == קריטיק == | ||
=== טראסטבארקייט און | === טראסטבארקייט און גילטיגקייט פראגעס === | ||
עס ווערט קריטיקירט אז דער ד.ס.מ. האט גאר א שוואכע מארקע אויף טראסטבארקייט. ווי | עס ווערט קריטיקירט אז דער ד.ס.מ. האט גאר א שוואכע מארקע אויף טראסטבארקייט. ווי עטליכעפעלערן האבן געוויזן ארימע רילייעבילעטי.צום ביישפּיל, הויפּט דעפּרעסיוו דיסאָרדער, אַ באקאנט גייסטישע קראַנקייט, האט אַ ארימע רילייעבילעטי קאַפּאַ סטאַטיסטיק פון 0.28, אנצייגנדיג אַז פארשידנארטיגע פסיכיאטארן טוען אָפט דיסעגריען אויף דעם דיאַגנאָז אין דער זעלביגער פּאַציענט. די מערסט פאַרלאָזליכער דיאַגנאָז איז געווען 'הויפּט ניוראָקאָגניטיווע דיסאָרדער' מיט אַ קאַפּאַ פון 0.78<ref> Freedman, Robert; Lewis, David A.; Michels, Robert; Pine, Daniel S.; Schultz, Susan K.; Tamminga, Carol A.; Gabbard, Glen O.; Gau, Susan Shur-Fen; Javitt, Daniel C.; Oquendo, Maria A.; Shrout, Patrick E.; Vieta, Eduard; Yager, Joel (January 2013). "The Initial Field Trials of DSM-5: New Blooms and Old Thorns". American Journal of Psychiatry 170 (1): 1–5. doi:10.1176/appi.ajp.2012.12091189. PMID 23288382.</ref>. | ||
=== מעדיצינישע און פינאַנציעלע קאנפליקטן פון אינטערעס === | === מעדיצינישע און פינאַנציעלע קאנפליקטן פון אינטערעס === | ||
פון די מחברים וואס האבן אויסגעקליבן און דיפיינד די דסם | פון די מחברים וואס האבן אויסגעקליבן און דיפיינד די דסם פסיכיאַטריקפעלערן, האבן בערך האַלב געהאט פינאַנציעל באציאונגען מיט די פאַרמאַסוטיקאַל אינדוסטריע, דערהייבנדיג די אויסקוק פון אַ געראַנגל פון אינטערעס<ref>Cosgrove, Lisa, Krimsky, Sheldon, Vijayaraghavan, Manisha, Schneider, Lisa, Financial Ties between DSM-IV Panel Members and the Pharmaceutical Industry</ref>. די קאַנעקשענס צווישן די דאזיגע פסיכיאטרישע מיטגלידער און די מעדיצין קאָמפּאַניעס זענען געווען איבערהויפּט שטאַרק אין די דייאַגנאָוסיז ווי דראגס זענען די ערשטער שורה פון באַהאַנדלונג, אַזאַ ווי סקיצאַפריניאַ און שטימונגפעלערן, אוואו 100% פון די דאזיגע מיטגלידער האט פינאַנציעלע קניפן מיט די פאַרמאַסוטיקאַל אינדוסטריע. אין 2005, האט דער דעמאָלטסדיגער אַפּאַ פרעזידענט סטעווען שארפשטיין דערקלערט אז ער קאַנסידערד אַז פסיקייאַטראַסס האט "געלאזט די ביאָפּסיטשאָסאָסיאַל מאָדעל צו ווערן די ביאָ-ביאָ-ביאָ מאָדעל"<ref>Sharfstein, SS. (2005) "Big Pharma and American Psychiatry: The Good, the Bad, and the Ugly"מוסטער:Dead link Psychiatric News August 19, 2005 Volume 40 Number 16 </ref>. | ||
וויליאם גלאַססער רופט אן די דסם ווי "פאַלש דיאַגנאָסטיק קאַטעגאָריעס", טענה'דיג אַז "עס איז געווען דעוועלאָפּעד צו העלפן פּסיכיאטריסטן – צו העלפן זיי מאַכן געלט"<ref>(Susan Bowman, 2006). The National Psychologist (2006-11-01). דערגרייכט דעם 2013-12-03.</ref>. אין דערצו, די ארויסגעבן פון די דסם, מיט שטרענגע קאַפּירייטס, האט אריינגעבראכט איבער $100 מיליאָן | וויליאם גלאַססער רופט אן די דסם ווי "פאַלש דיאַגנאָסטיק קאַטעגאָריעס", טענה'דיג אַז "עס איז געווען דעוועלאָפּעד צו העלפן פּסיכיאטריסטן – צו העלפן זיי מאַכן געלט"<ref>(Susan Bowman, 2006). The National Psychologist (2006-11-01). דערגרייכט דעם 2013-12-03.</ref>. אין דערצו, די ארויסגעבן פון די דסם, מיט שטרענגע קאַפּירייטס, האט אריינגעבראכט איבער $100 מיליאָן פאַר די אַפּאַ. | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
| שורה 28: | שורה 29: | ||
<!-- זעט http://yi.wikipedia.org/wiki/וויקיפעדיע:צייגט מקורות --> | <!-- זעט http://yi.wikipedia.org/wiki/וויקיפעדיע:צייגט מקורות --> | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
<!-- שטעלט דא לינקען צו אנדערע וועבזייטלעך--> | <!-- שטעלט דא לינקען צו אנדערע וועבזייטלעך--> | ||
| שורה 36: | שורה 37: | ||
[[קאַטעגאָריע:פסיכיאטריע]] | [[קאַטעגאָריע:פסיכיאטריע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פסיכאלאגיע]] | [[קאַטעגאָריע:פסיכאלאגיע]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:DSM]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 11:21, 8 יולי 2024
די דיאַגנאָסטישע און סטאַטיסטישע האנטבוך פון גייסטישע פעלערן (ד.ס.ם.) איז ארויסגעגעבן געווארן דורך דער אמעריקאנישער פסיכיאַטרישער אַסאָסיאַציע (APA) און דאס אָפפערט אַ קענטיגע שפּראַך און נאָרמאַלע קרייטעריע פאַר די קלאַסיפיקאציע פון גייסטישע פעלערן. עס ווערט גענוצט, דורך קליניקס, ריסערטשעס, פסיכיאַטריק מעדיצין רעגולעישן עידזשענסיס, געזונט פאַרזיכערונג קאָמפּאַניעס, פאַרמאַסוטיקעל קאָמפּאַניעס, און דער לעגאַלער סיסטעם צוזאַמען מיט אַלטערנאַטיוועס אַזאַ ווי די ICD -10 קלאַסיפיקעישאַן פון גייסטישע און ביהעיוויערעל-פעלערן, געשאפן דורך די ווארלד העלטה ארגעניזאציע[1].
די ד.ס.ם. איז יעצט אין זיין פינפטע אויסגאבע, דסם-5, ארויסגעגעבן May 18, 2013. עס שאצט דעם פּאַציענט אויף פינף דימענשענס ענדערש ווי נאָר איין ברייטער אַספּעקט פון 'גייסטישע דיסאָרדער'. די דימענשענס פאַרבינדן צו ביאלאגישע, פסיכאלאגישע, געזעלשאַפטלעכע און אנדערע אַספּעקטן. די ד.ס.ם. איז אויסגעארבעט פון סיסטעמס וואס זאמלען צענזוס, און פסיכיאטרישע שפּיטאָל סטאַטיסטיקס, און פון אַ פאַראייניגטע שטאַטן אַרמיי האנטבוך. איבערמאכונגען זינט זיין ערשטער אויסגאבע אין 1952 האָבן צוגעלייגט צו די סך הכל נומער פון גייסטישעפעלערן, כאָטש זיי האבן אויך אוועקגענומען אזעלכע וואס זענען נישט מער געהאלטן געווארן צו זיין גייסטישעפעלערן.
די אינטערנעשאָנעל קלאַססיפיקעישאָן פון דיזיעסעס (ICD) איז די אנדערע באקאנט-געניצטע האנטבוך פאר גייסטישעפעלערן און פאקטיש דער אפיציעלער סיסטעם פאַר די יו. עס. דאס איז אנדערש פון די ד.ס.ם. אַז עס קאָווערס 'געזונט' אינגאַנצן. בשעת די ד.ס.ם. איז אממערסטנס די פאָלקס דיאַגנאָסטישע סיסטעם פאַר גייסטישעפעלערן אין די יו.עס. איז די י.ק.ד. באניצט מער אלוועלטליך אין אייראָפּע און אנדערע חלקים פון די וועלט. די ד.ס.ם.-איי ווי-טי אר (פערטע אויסגאבע) איז כּולל ספּעציפישע קאָודס וואס ערמעגליכט פאַרגלייכונגען צווישן די ד.ס.ם. און די ICD מעניואַלן, וואָס קענען זיין נישט גלייך ווייל ריוויזשענס ווערן נישט די זעלבע אויסגערעכנט[2].
בשעת די ד.ס.מ. איז אויסגעלויבט פאַר סטאַנדעריזירן פסיכיאַטרישע דיאַגנאָסטישע קאַטעגאָריעס און קרייטעריע, האט עס אויך איינגעשאפט סכסוך און קריטיק. קריטיקירערס, אַריינגערעכנט די נעשענעל אינסטיטוט פון מענטאַל געזונט, טענה'ען אַז די ד.ס.ם. רעפרעזענטירט אַ אַומ-סייענטיפישע און סאַבדזשעקטיוו סיסטעם[3]. די אויסגאַבע פון די דסם, מיט שטרענגע קאַפּירייטס, מאכט די APA פאר ווערט פון איבער $5 מיליאן אַ יאָר, וואס דאס ברענגט איר צו א היסטארישע סך הכל פון איבער $100 מיליאָן[4].
ניצונגען און דעפיניציע
פילע גייסטיק-געזונט פּראָפעסיאָנאַלן נוצן די האנטבוך צו באַשטימען און העלפן איבערגעבן אַ פּאַציענט'ס דיאַגנאָז נאָך אַן אפשאצונג; האָספּיטאַלס, קליניקס, און אינשורענס קאָמפּאַניעס אין די יו. עס. טוען אויך געווענליך פארלאנגען אַ דסם דיאַגנאָסיס פאַר אַלע פּאַציענטן וואס זענען באהאנדלט. די ד.ס.ם. קען ווערן געניצט קליניקעלי אין דעם וועג, און אויך צו קאַטעגאריזירן פּאַציענטן ניצנדיג דיאַגנאָסטישע קרייטעריע פאַר פאָרשונג צוועקן. שטודיעס געטאן אויף ספּעציפישעפעלערן טוען אָפט רעקרוטירן פּאַציענטן וועמענס סימפּטאָמס גלייכן די קרייטעריע ליסטעד אין די דסם פאַר אַזא דיסאָרדער. אַן אינטערנאַציאָנאַלע איבערבליק פון פסיכיאטריסטן אין 66 לענדער האט געטון פארגלייכן די נוצן פון די ICD-10 און DSM 4, עס איז געפונען געווארן אז די ערשטע איז געווען מער אָפט געניצט פאַר קלינישע דיאַגנאָסיס בשעת די צווייטע איז מער ווערט פאַר פאָרשונג[5].
דסם-5, און די איבערגעארבעטע פון אַלע פריערדיגע אויסגאבעס, זענען רעגיסטרירט אלס טרעידמאַרקס פון די אַפּאַ[6].
קריטיק
טראסטבארקייט און גילטיגקייט פראגעס
עס ווערט קריטיקירט אז דער ד.ס.מ. האט גאר א שוואכע מארקע אויף טראסטבארקייט. ווי עטליכעפעלערן האבן געוויזן ארימע רילייעבילעטי.צום ביישפּיל, הויפּט דעפּרעסיוו דיסאָרדער, אַ באקאנט גייסטישע קראַנקייט, האט אַ ארימע רילייעבילעטי קאַפּאַ סטאַטיסטיק פון 0.28, אנצייגנדיג אַז פארשידנארטיגע פסיכיאטארן טוען אָפט דיסעגריען אויף דעם דיאַגנאָז אין דער זעלביגער פּאַציענט. די מערסט פאַרלאָזליכער דיאַגנאָז איז געווען 'הויפּט ניוראָקאָגניטיווע דיסאָרדער' מיט אַ קאַפּאַ פון 0.78[7].
מעדיצינישע און פינאַנציעלע קאנפליקטן פון אינטערעס
פון די מחברים וואס האבן אויסגעקליבן און דיפיינד די דסם פסיכיאַטריקפעלערן, האבן בערך האַלב געהאט פינאַנציעל באציאונגען מיט די פאַרמאַסוטיקאַל אינדוסטריע, דערהייבנדיג די אויסקוק פון אַ געראַנגל פון אינטערעס[8]. די קאַנעקשענס צווישן די דאזיגע פסיכיאטרישע מיטגלידער און די מעדיצין קאָמפּאַניעס זענען געווען איבערהויפּט שטאַרק אין די דייאַגנאָוסיז ווי דראגס זענען די ערשטער שורה פון באַהאַנדלונג, אַזאַ ווי סקיצאַפריניאַ און שטימונגפעלערן, אוואו 100% פון די דאזיגע מיטגלידער האט פינאַנציעלע קניפן מיט די פאַרמאַסוטיקאַל אינדוסטריע. אין 2005, האט דער דעמאָלטסדיגער אַפּאַ פרעזידענט סטעווען שארפשטיין דערקלערט אז ער קאַנסידערד אַז פסיקייאַטראַסס האט "געלאזט די ביאָפּסיטשאָסאָסיאַל מאָדעל צו ווערן די ביאָ-ביאָ-ביאָ מאָדעל"[9].
וויליאם גלאַססער רופט אן די דסם ווי "פאַלש דיאַגנאָסטיק קאַטעגאָריעס", טענה'דיג אַז "עס איז געווען דעוועלאָפּעד צו העלפן פּסיכיאטריסטן – צו העלפן זיי מאַכן געלט"[10]. אין דערצו, די ארויסגעבן פון די דסם, מיט שטרענגע קאַפּירייטס, האט אריינגעבראכט איבער $100 מיליאָן פאַר די אַפּאַ.
רעפערענצן
- ↑ The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders: "Blue Book" (Clinical descriptions and diagnostic guidelines) und "Green Book" (Diagnostic criteria for research)
- ↑ In Appendix G: "ICD-9-CM Codes for Selected General Medical Conditions and Medication-Induced Disorders"
- ↑ Lane, Christopher. The NIMH Withdraws Support for DSM-5. Psychology Today.
- ↑ Greenberg, Gary (January 29, 2012). "The D.S.M.'s Troubled Revision", The New York Times.
- ↑ Mezzich, Juan E. (2002). "International Surveys on the Use of ICD-10 and Related Diagnostic Systems" (guest editorial, abstract). Psychopathology 35 (2–3): 72–75. doi:10.1159/000065122. PMID 12145487. Retrieved 2008-09-02.
- ↑ (Trademark Electronic Search System (TESS. דערגרייכט דעם 2010-02-03.
- ↑ Freedman, Robert; Lewis, David A.; Michels, Robert; Pine, Daniel S.; Schultz, Susan K.; Tamminga, Carol A.; Gabbard, Glen O.; Gau, Susan Shur-Fen; Javitt, Daniel C.; Oquendo, Maria A.; Shrout, Patrick E.; Vieta, Eduard; Yager, Joel (January 2013). "The Initial Field Trials of DSM-5: New Blooms and Old Thorns". American Journal of Psychiatry 170 (1): 1–5. doi:10.1176/appi.ajp.2012.12091189. PMID 23288382.
- ↑ Cosgrove, Lisa, Krimsky, Sheldon, Vijayaraghavan, Manisha, Schneider, Lisa, Financial Ties between DSM-IV Panel Members and the Pharmaceutical Industry
- ↑ Sharfstein, SS. (2005) "Big Pharma and American Psychiatry: The Good, the Bad, and the Ugly"מוסטער:Dead link Psychiatric News August 19, 2005 Volume 40 Number 16
- ↑ (Susan Bowman, 2006). The National Psychologist (2006-11-01). דערגרייכט דעם 2013-12-03.
דרויסנדיגע לינקס
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!