רוי:שלאף

שלאף איז דער נאטורליכער רוה פונעם מענטשליכן קערפער און אזוי אויך פון אלע חיות און בהמות, אריינגערעכנט זויגערס, פייגל, טייל שרצים, און פיש. שלאף איז א זאך וואס דער קערפער מוז האבן און וועט פאסירן פון זיך אליינס אויב מען לייגט זיך נישט אין בעט. אן צו שלאפן איז עס בכלל אוממעגלעך צו לעבן.

כאראקטעריסטיש פון שלאף

יעדער אן אויסנאם ווייסט אליינס וויאזוי שלאף קוקט אויס אויסער א קינד וועלכע פארשטייט נאך נישט. ווען מען זאל באטראכטן איינעם גיין שלאפן זעט מען די פאלגענדע כאראקטעריסטיש: מען לייגט זיך אראפ צו שלאפן, די אויגן מאכן זיך צו, די כוח השמיעה ווערט שטארק רעדוצירט און דער שלאפנדיגער מענטש וועט נאר הערן גאר הויכע גערודער, דער שלאפנדיגער אטעמט מער לאנגזאם און מער פונקטליך, די מוסקעלן ווערן גענצליך בארואיגט אויף אזוי ווייט אז אויב מען וועט אויפהייבן א שלאפנדיגן וועט יענער אראפפאלן, און דער מענטש דרייט זיך פון זייט צו זייט זיכערמאכנדיג אז קיין איין טייל פון זיין קערפער בלייבט נישט אן די בלוט צירקולאציע פאר א לעגערע צייט.

אויסער די אלע זאכן וועט די הארץ אויך פארלאנגזאמען איר קלאפעניש און דער מוח וועט אנהייבן צו טאן אינטערעסאנטע פארשטעלונגן וועלכע איז באקאנט אלס חלומות. לויט די חכמים איז א שלאפנדיגער מענטש ווי א זעכציגסטל פון טויט. אין אנדערע ווערטער איז טייטש אז דער שלאפענדיגער מענטש איז גארנישט אנדערש ווי א באוואוסטלאזע מענטש אדער איינער וואס איז אריינגעפאלן אין א קאומא ר"ל. דער איינציגסטער חילוק איז נאר אז דער שלאפנדיגער מענטש קען אויפגעוועקט ווערן דורך א שטארקע אויפשאקלונג אדער א הויכע גערודער און ער וועט באלד זיין צוריק א לעבעדיגער מענטש.

ווער שלאפט?

לויט די ראשונים שלאפט יעדער נברא אויף דער וועלט, יעדער אויף זיין שטאפל. עס איז באקאנט אז אלע בהמות שלאפן געהעריג פונקט ווי מענטשן און אלע חיות שלאפן נאר האלבוועגס וואס מיינט אז זיי זענען האלב אויף און האלב שלאפענדיג. יעדע באשעפעניש שלאפט איר באשטימטע צייט און אפילו שרצים און רמזים שלאפן כאטש מען קען דאס נישט זען מיט די פליישיגע אויגן.

פאר אונז מענטשן איז שלאף פארבינדן מיט די נאכט און יעדער נארמאלער מענטש שלאפט ביינאכט. אבער צווישן חיות און בהמות און אנדערע באשעפענישן איז דאס בכלל נישט גילטיג און זייער אסאך פון זיי שלאפן נאר בייטאג. געוויסע באשעפענישן שלאפן ווי מענטשן איין לאנגע סעסיע און אסאך באשעפענישן, ווי הונט, שלאפן אסאך קליינע דרימלן. רוב חיות שלאפן נאר א באשטימטע צייט און זיי וועלן קיינמאל נישט פארשלאפן. די גמרא ברענגט אז א פערד שלאפט נאר 60 אטעמס און דערנאך שטייט ער אויף.

די וועלט זאגט אז א קו שלאפט שטייענדיגערהייט און נאר פון מאל צו מאל וועט ער זיך אראפלייגן און האר דעמאלט וועט ער חלומ'ן. אויף אנדערע באשעפענישן ווי פיש זאגט מען אז זיי שלאפן צוויי מאל און אין יעדע שלאף שלאפט נאר א האלבע מוח. שרצים קען מען אליין זען אז זיי שלאפן קוים און ווען יא איז דאס אויף א וואנט אדער דאך וואס איז יענע שלאף. א בער איז באקאנט אז ער שלאפט זייער טיף אבער וועט זיך אויך אויפוועקן ווען מען קומט נאנט צו אים. עס איז אויך באקאנט אז בערן שלאפן דורך דעם גאנצן ווינטער אין זייערע היילן און ווען עס ווערט ווארימער וועקן זיי זיך אויף און קומען ארויס פון די לעכער.

שלאף און דער מוח

דאקטוירים נוצן אן עלעקטראנישע כלי צו מעסטן די מוח פון א מענטש און אירע אקטיוויטעטן וועלכע ווערט גערופן "עלעקטראענסעפהאלאגראף". ווען מען שטעלט דאס צו אויף א וואכזאמען מענטש וועט די מאשין ווייזן צוויי מעסטונגן וועלכע ווערן אנגערופן אלפא וועיווס און בעטא וועיווס. אלפא וועיווס גיבן ארויס 10 אסקילאציעס אין א סעקונדע און די בעטא וועיווס ארבעטן דאפעלט אזוי שנעל. ווען דער מענטש שלאפט וועט די מוח אנהייבן ארבעטן אויף א פיל קלענערן פארנעם און די פריערדיגע מעסטונגן קען נישט זיין דארט גילטיג. אנשטאט איז פאראן צוויי אנדערע מעסטונגן וועלכע ווערן גערופן טעטא וועיווס און דעלטא וועיווס. די סארט וועיווס גיבן ארויס נאר 3.5 ביז 7 אסקילאציעס אין א סעקונדע.

ווען דער מענטש שלאפט איין הייבן אן די וועיווס גיין לאנגזאמער און לאנגזאמער ביז עס דעגרייכט צו די נידעריגסטע אסקילאציע פונקט פון די דעלטא וועיווס וועלכע איז די טיפסטע פונקט אין שלאף און דעמאלטס געדויערט די לענגסטע אים אויפצואוועקן.

סייענטיסטן וועלכע האבן שטודירט שלאף און די מוח האבן אויסגעשטעלט א פארמולע פון די פראצענטן פון שלאף און וואס עס פאסירט אין יעדע טריט פון זיי:

טריט נומער 1 – דער מענטש שלאפט איין לייכט, זיינע מוסקלן אקטיוויטעטן הייבן זיך אן בארואיגן, דער מענטש גלייכט זיך אויס צו זיינע בעסטע פאזיציעס. סך הכל צייט: 4 ביז 5 פראצענט פון שלאף.

טריט נומער 2 – דער מענטש הייבט אן באקומען זיין נאכט אטעם, זיין הארץ פארלאנגזאמט איר קלאפעניש, און מען פארלירט אביסל היץ אינעם קערפער. דאס איז דער גרעסטער טייל פון שלאף וועלכע פארנעמט צווישן 45 און 55 פראצענט פון שלאף.

טריט נומער 3 – דער מענטש טרעט אריין אין זיין טיפע טייל פון שלאף, זיין מוח לאזט נאך אירע וועיווס און הייבט אן אסקולירן אויף די דעלטא געמאסטענע וועיווס. דאס איז זייער א קליינע טייל פון שלאף וועלכע פארנעמט נאר צווישן 4 און 6 פראצענט פון שלאף.

טריט נומער 4 – דער שלאף ווערט נאך טיפער און דער מענטש הייבט אן אטעמען נאך לאנגזאמער. דער מוח בלייבט אויפ'ן זעלבן שטאפל ווייל איין שטאפל ווייטער אויפ'ן עלעקטראענסעפהאלאגראף איז שוין דער מענטש אין א סכנה. דאס איז דער טיפסטער טייל פון שלאף וועלכע פארנעמט צווישן 12 און 15 פראצענט.

טריט נומער 5 – די אויגן הייבן זיך אן רירן זייער ווילד, די מוח קומט צוריק ארויף צו העכערע שטאפלן, די חלומות הייבן זיך אן, די מוסקלן בארואיגן זיך נאכמער, די הארץ הייבט אן אביסל שנעלער פאמפן, מען אטעמט שנעל און קורץ. סך הכל צייט: 20 ביז 25 פראצענט.

די 5 אויבנדערמאנטע טריט קומען בערך איינע נאך די אנדערע אבער דער מענטש קען אויך ארומטוישן פון איין טריט צו די אנדערע און צוריק עטליכע מאל וואס איז געוואנדן לויט'ן מענטש און זיין לעבנ'ס גאנג. די סייענטיסטן זאגן אז רוב מענטשן גייען נישט דורך די 5 טריט איינע נאך די אנדערע אן צוריקגיין אבער עס איז פאראן מענטשן וואס יא.

ווען א מענטש כאפט א דרימל אינמיטן טאג קען ער באלד אריינפאלן אין סיי וועלכע פון די 5 טריט אין שלאף און אמאל וועט ער זיך חלומ'ן און אמאל נישט. רש"י שרייבט אז א מענטש קען אמאל דרימלן נאר אביסל און דאס וועט אים זיין גענוג. די ווערטער שטימען זייער גוט ווייל אמאל וועט דער מענטש באלד אריינפאלן אין טריט נומער 4 און אפילו עס וועט נאר געדויערן א קורצע צייט וועט אבער זיין פיל מער ווערט ווי עטליכע שטונדן אין איינע פון די ערשטע טריט.

די צוויי סארט שלאף קאטעגאריעס

ווי מיר האבן פריער געזען איז פאראן א שטאפל אין שלאף אין וועלכע די אויגן הייבן אן זיך דרייען ווילד און דעמאלט קומען פאר די חלומות. די שטאפל ווערט אנגערופן אר-אי-עם שלאף (רעפיד איי מאוומענט) און א דורכשניטליכער מענטש גייט דורך דעם שטאפל 5 מאל פער נאכט.

אר-אי-עם שלאף קען מען אפען זען אויף א שלאפנדיגער מענטש און נאך בעסער קען מען דאס זען אויף א בהמה. די מוסקלן ווערן מער אקטיוו אין דעם טייל פון שלאף און טיילמאל וועט דער קערפער אויפטאנצן אדער זיך ווארפן פון די געשעענישן פון די חלומות. די טיילן פון שלאף אויסער דעם שטאפל ווערט אנגערופן ען-אר-אי-עם וועלכע באדייט נישט אר-אי-עם.

אויב מען וועקט אויף א מענטש, אדער דער מענטש וועקט זיך אליינס אויף, אינמיטן אר-אי-עם שלאף וועט מען געווענליך געדענקן די חלומות וועלכע מען האט זיך אט גע'חלומ'ט. אויב מען וועקט זיך אויף אין א ען-אר-אי-עם שלאף איז דאס נישט אינמיטן א חלום און מען געדענקט טאקע דעמאלט גארנישט אפילו אויב מען האט פריער גע'חלומ'ט ווייל א חלום פארגעסט מען אחוץ אויב מען וועקט זיך אויף אינדערמיט.

יעדער מענטש מוז האבן ער-אי-עם און ען-אר-אי-עם שלאף צו באקומען א גוטע נאכט שלאף. א דורכשניטליכער מענטש באקומט 25 פראצענט אר-אי-עם אין זיין שלאף און דאס איבריגע איז ען-אר-אי-עם. שלאף. לויט די שטודיעס וואס זיי האבן גענומען איז יעדע אר-אי-עם סעסיע ארום א האלבע שטונדע לאנג. אין דעם סעסיע קען מען האבן איין לאנגע חלום אדער צענדליגער און אפילו הונדערטער קליינע חלומות.

פארוואס שלאפן?

א גוטער וועג צו פארשטיין וואס דער שלאף טוט צו א מענטש איז צו פרובירן נישט צו שלאפן. איין נאכט נישט שלאפן האט שוין יעדער אמאל געהאט און עס איז נישט אזוי געפערליך. דער נעקסטן טאג שפירט מען זיך אביסל מיד פון צייט צו צייט און פארשידענע ארבעט איז אוממעגליך צו טאן. אבער נאך א צווייטע נאכט אן שלאף (ווייניג האבן עס שוין באוויזן) ווערט אלעס פיל ערגער. דער מוח קען נישט געהעריג פונקציאנירן און מען מאכט טעותים איינע נאך די אנדערע און עס איז כמעט אוממעגליך צו קאנצעטרירן אויף עפעס וואס מען דארף נוצן דעם קאפ. נאך א דריטע נאכט אן שלאף איז שוין כמעט נישט מעגליך אנצוגיין און אפילו אויב מען וויל וועט זיך די אויגן צומאכן און מען וועט איינשלאפן. דער כוח המעצר וועפט צוביסלעך אויס און דער מענטש שלאפט אויטאמאטיש איין.

דאס איז ווען מען שלאפט בכלל נישט ביינאכט. אויב מען שלאפט ווייניג וועט פאסירן די זעלבע זאך נאר אין א לענגערע פארנעם. לאמיר זאגן איינער וואס שלאפט נארמאל 8 שטונדן א נאכט וועט נאר שלאפן 5 שטונדן. נאך די ערשטע נאכט וועט ער דאס בכלל נישט שפירן ביז שפעט נאכמיטאג. נאך א צווייטע נאכט וועט ער שוין שפירן מיד אפילו אינמיטן טאג און נאך א דריטע און א פערטע נאכט וועט ער אויפשטיין אינדערפרי אומאויסגערוהט און ביז עטליכע טעג וועט זיין קערפער דאס מער נישט קענען אויסהאלטן און ער וועט איינשלאפן שטייענדיגערהייט אפילו אינמיטן רעדן מיט א צווייטן, גענוי ווי דער וואס איז בכלל נישט געשלאפן צוויי נעכט.

א מענטש קען זיך געוואוינען צו שלאפן ווייניג אויב ער גייט צוביסלעך. דאס טייטש אז ערשט וועט ער שלאפן מיט א האלבע שטונדע ווייניגער א גאנצע וואך און דער נאך נאך א האלבע שטונדע ווייניגער פאר א וואך א.א.וו. מען קען זיך געוואוינען צו שלאפן אפילו 3 שטונדן פער נאכט אויב מען טוט דאס אין א לענגערע צייט.

אבער דאקטוירים רעקאמענדירן דאס נישט פאר קיינעם ווייל אפילו דער פארנומענסטער מענטש דארף האבן גענוג שלאף צו קענען טאן זיין ארבעט מיט אן אויסגערוטן קאפ און אן דעם איז זיין ארבעט גארנישט ווערט. אדרבה, פרובירט אנהייבן שלאפן מער און איר וועט אליינס זען אז די ארבעט וועט אייך גיין גרינגער און איר וועט האבן א ישוב הדעת צו יעדע זאך. שלאפן ווייניג איז נישט קיין קונץ, דער קונץ איז צו זיין אן אויסגערעכנטער מענטש און נישט פארשלאפן אינדערפרי און פארדרייען דעם סקעדזשועל. א מענטש מיט א סקעדזשועל איז דער צופרידנסטער און זיין קאפ איז אים שטענדיג אויפ'ן פלאץ.

ווען א מענטש שלאפט שטארקט זיך זיין אימון סיסטעם און אויב ער וועט נישט האבן גענוג שלאף וויפיל זיין קערפער פארלאנגט וועט זיין אימון סיסטעם ווערן אפגעשוואכט און ער וועט זיין מער אויסגעשטעלט איבערצוכאפן וויירוסעס און אנדערע קראנקייטן. ספעציעל דארף מען זיכער מאכן אז קינדער שלאפן גענוג ווייל א קינד וואקסט ביינאכט און אויב ער וועט נישט האבן גענוג שלאף וועט ער/זי נישט וואקסן גענוג און עס איז איבריג צו ערקלערן אז וואקסן מיינט נישט נאר וואקסן הויך נאר עס מיינט די גאנצע פארעלטערונג סיסטעם. אויסער דעם דארף א קינד באקומען אסאך שלאף ווייל זיין אימון סיסטעם איז פיל שוואכער ווי אן עלטערע מענטש.

פונקטליך וואס עס פאסירט אין א מענטש'נס קערפער דורכאויס דער שלאף און פארוואס מען דארף האבן אזויפיל שעה'ן שלאף ווייסט קיינער נישט אבער עס זענען פאראן פארשידענע טעאריעס וועלכע זענען אנגענומען געווארן במשך די יארן.

די ערשטע און הויפט טעאריע איז אז די צעלן פאררעכטן זיך און טוישן זיך אויף נאר ווען מען שלאפט און וויבאלד דאס איז א לאנגע פראדעצור דארף מען האבן אזויפיל שלאף. עס איז אויך אנגענומען אז דורכאויס דעם שלאף ארגאניזירט זיך דער מוח און בעארבעט אלע אינפארמאציע וועלכע ער האט געטראכט, געשמעקט, געזען, און געהערט איבער'ן טאג. דאס איז אויך איינע פון די בעסטע ענטפערס איבער חלומות ווי מיר וועלן שפעטער זען.

מיט'ן פשוט'ן שכל זעט מען שלאף ווי דער רעטשארדזשער פאר'ן מענטש וועלכע ארבעט א גאנצ'ן טאג. עס איז פאראן אן אלטע נארישע טעאריע אז שלאף פארמינערט די ענערגיע אויסגעבונג פונעם מענטש און אזוי דארף ער נישט עסן 5מאלצייטן פער טאג נאר עס איז אים גענוג 3, און זינט עס איז טונקל און מען קען סייווי גארנישט טאן איז בעסער אז מען שלאפט...

ווען מען שלאפט גייט די נשמה ארויף אין עולם העליון און גיבט אפ א דין וחשבון פאר גאט און ווען זיין נשמה קומט צוריק אריין אין קערפער וועקט מען זיך אויף. עס איז אן הלכה אין שלחן ערוך אז ווען מען מאכט אויף די אויגן אינדערפרי ברויך מען דאנקן גאט פאר'ן צוריקגעבן די נשמה (מודה אני לפניך...).

וויפיל שלאף

אן ערוואקסענער מענטש ברויך האבן צווישן 7 און 9 שטונדן שלאף יעדע נאכט. דאקטוירים קומען כסדר ארויס מיט פרישע שטודיעס וויפיל שלאף מען ברויך האבן און מען קומט אלס צוריק צו דעם אויבנדערמאנטן באשלוס וועלכע איז דער דורכשניטליכער שלאף פון אן ערוואקסענער מענטש. וויאזוי אימער, זאגן אבער אלע דאקטוירים אז איין מענטש איז נישט דאס זעלבע ווי א צווייטן און יעדע'נס קערפער גיט אים אליינס די אינפארמאציע וויפיל שלאף ער ברויך האבן. אגב, דער רמב"ם שרייבט אין הלכות דעות אז א מענטש דארף שלאפן א דריטל מעת לעת וועלכע איז 8 שטונדן א נאכט.

א מענטש קען זיך געוואוינען צו שלאפן ווייניג אבער ווען מען באטראכט אלע אויבנדערמאנטע געשעענישן וועלכע קומען פאר אין שלאף דארף מען צוויי מאל טראכטן צי עס לוינט זיך אויפצוגעבן שלאף. אלע דאקטוירים זענען פאראייניגט אז א מענטש דארף באקומען א געהעריגע נאכט שלאף און אויב ער וועט זיך געוואוינען צו שלאפן ווייניג וועט דאס האבן אן עפעקט אויף זיין קערפער פריער אדער שפעטער. דעם מענטש'נס אימון סיסטעם שטארקט זיך ביינאכט און אויב ער שלאפט נישט גענוג ווערט אפגעשוואכט און איז נישט גרייט צו באקעמפן אלע קראנקייטן וועלכע קומען אריין אינעם קערפער. מען קען טאקע זען אז קראנקע מענטשן שלאפן זייער אסאך דאס איז ווייל זייער אימון סיסטעם איז אויסגעשעפט און דארף באקומען מער קראפט וואס פאסירט נאר ווען מען שלאפט.

אז מען וויל זיין א געזונטע מענטשן און האבן כוחות אנצוגיין מיט'ן לעבן דארף מען יא האבן גענוג שלאף און עס איז נישט קיין שום מעלה אז מען שלאפט ווייניג. וואס עס איז יא א מעלה, איז אויב מען לייגט זיך צייטליך שלאפן און מען שטייט אויף אינדערפרי. די וועלט איז אויסגעשטעלט געווארן אויף דעם וועג און אמאל איז יעדער געגאנגן שלאפן צייטליך ווייל עס איז געווען שטאק טונקל און מען איז אויפגעשטאנען פרי ווען די זון האט אויפגעשיינט. פארשטייט זיך אז וויבאלד די טבע פון די וועלט איז אזוי איינגעשטעלט געווארן איז דאס די בעסטע וועג אויסצושטעלן די שטונדן פון שלאף און מען קען זיך דאס גרינג אליינס איבערצייגן. אויב מען שלאפט פון 9:30 ביז 5:30 אינדערפרי וועט מען זיין פיל מער אויסגערוט ווי אויב מען וועט שלאפן פון 12:00 ביז 8:00. נאכמער, אויב מען וועט שלאפן 7 שטונדן אין די פריע נאכט שטונדן וועט מען זיין פיל מער אויסגערוט ווי אויב מען זאל שלאפן 10 שטונדן אנגעהויבן פון 12 אדער איינס אזייגער.

די אמעריקאנער וועלט האט זיך במשך די יארן אויסגעשטעלט אנדערש און מענטשן גייען שלאפן זייער שפעט וועלכע האט א שלעכטער עפעקט אויף די שלאפן סיסטעם אין דעם מענטשליכן קערפער און דערפאר איז מען שטענדיג אויסגעמוטשעט. ווער עס קען היינט באווייזן צו גיין שלאפן צייטליך און אויפשטיין צייטליך איז א העלד און עס איז זיכער אז ער האט א רואיגערע און געזונטערע לעבן.

א קינד דארף מער שלאף ווי אן ערוואקסענער מענטש ווייל א קינד איז אין זיין וואקסן פראדעצור און דאס פאסירט אין מערסטן טייל ווען מען שלאפט. פונקט ווי עסן דארף א קינד שלאפן צעטיילט עטליכע מאל אין טאג כדי צו באקומען שלאף ווען זין/איר קערפער פארלאנגט דאס. רוב עלטערן ווייסן נישט וויפיל שלאף זייערע קינדער ברויכן האבן און מען לייגט זיי שלאפן ווען זיי זענען מיד אבער צו מאכן דאס בעסטע סקעדזשועל פאר די מאמעס. אט זענען די רעקאמענדירטע שטונדן שלאף וואס א קינד דארף האבן אין יעדע עלטער:

פון איינס ביז דריי מאנאטן דארף א קינד שלאפן 8 און א האלב שטונדן פער נאכט און 7 שטונדן אינמיטן טאג צעטיילט אין דריי צו א סך הכל פון 15 און א האלב שטונדן.

פון דריי ביז זעקס מאנאטן דארף דאס קינד האבן 10 שטונדן ביינאכט און 5 שטונדן בייטאג צעטיילט אין דריי צו א סך הכל פון 15 שטונדן.

פון ניין ביז 12 מאנאטן דארפן זיי האבן 11 שטונדן ביינאכט און 3 און א פערטל שטונדן בייטאג צעטיילט אין צוויי צו א סך הכל פון 14 און א פערטל שטונדן.

פון 12 ביז 18 מאנאטן דארפן זיי האבן 11 און א פערטל שטונדן ביינאכט און 3 שטונדן איבערן טאג צעטיילט אין צוויי צו א סך הכל פון 13 און א דריי פערטל שטונדן.

פון 18 מאנאטן ביז צוויי יאר דארפן זיי האבן 11 און א פערטל שטונדן ביינאכט און 2 און א פערטל שטונדן בייטאג אויפאיינמאל צו א סך הכל פון 13 און א האלב שטונדן.

פון צוויי ביז דריי יאר דארפן זיי האבן 10 און א האלב שטונדן בייטאג און אנדערהאלבן שטונדע אינמיטן טאג צו א סך הכל פון 12 שטונדן.

פון דארט און ווייטער דארף א קינד האבן צווישן 10 און 12 שטונדן א נאכט און דארף מער נישט שלאפן בייטאג.

זייער אסאך עלטערן מיינען אז זייערע קינדער דארפן נישט אזויפיל שלאף און וועלן לאזן די קינדער גיין שלאפן שפעט ווייל זיי קענען סייווי נישט איינשלאפן. אבער דאקטוירים זאגן אז עס איז נישט ריכטיג און אזא קינד דארף האבן ספעציעלע הילף וועלכע זאל אים/איר אויסלערנען איינצושלאפן. עס זענען פאראן עטליכע סימנים וועלכע צייגן אויב א קינד שלאפט נישט גענוג ביינאכט:

1) אויב דאס קינד שלאפט איין יעדעס מאל מען פארט אין אן אויטא.

2) אויב מען דארף אויפוועקן דאס קינד אינדערפרי יעדן טאג (א קינד דארף אליינס אויפשטיין אין א נארמאלן אינדערפרי).

3) דאס קינד קען ווערן מיד און נישט צו דער זאך אינמיטן טאג.

4) אויב דאס קינד פאלט שוין ממש צוזאם געוויסע נעכט פריער ווי זיין/איר נארמאלער בעט צייט.

עס איז אינטערעסאנט צו וויסן אז א דורכשניטליכער מענטש שלאפט ארום 23 יאר פון זיין לעבן.

די וועלט זאגט א ווערטל אז איינער וועלכער איז געשלאפן אסאך האט געטראפן זיינס א פריינט וועלכער איז געשלאפן גאר ווייניג. ווען דער שלעפער האט געפרעגט דעם צווייטן ווי אלט ער איז האט יענער געענטפערט אז טראץ וואס ער איז יונגער איז ער פארט פיל עלטער ווייל ער שלאפט אסאך ווייניגער וואס מיינט אז ער איז שוין וואך אויף די וועלט מער יארן ווי זיין חבר. פון א פסיכאלאגישן פונקט איז עס אבער פאלש ווייל דער מענטש'ס מוח איז איינגעשטעלט צו שלאפן און אנהייבן פון ניי יעדן אינדערפרי. דער מענטש וועלכער שלאפט ווייניג טראכט טאקע מער שטונדן אין טאג אבער זיין מוח איז נישט אזוי אויסגערוט צו טראכטן ווי א צווייטן און עס איז יצא שכרו בהפסדו.

(עס וועט זיין אינטערעסאנט וואס מען דערציילט אז דער וויענער רב, הרב רבי יונתן שטייף, האט זיך אמאל געטראפן מיטן ערשטן סאטמארער רבי, רבי יואל טייטלבוים, און דער סאטמערער רבי האט אים געטשעפעט היתכן ער שלאפט אזויפיל [ר' יונתן שטייף פלעגט שלאפן 8 שטונדן יעדע נאכט ווען דער סאטמערער רבי האט זיך געדרוקט צו אויפהאלטן ביינאכט און פלעגט אפט איינדרימלען אינמיטן טאג אפילו ווען מענטשן זענען אנוועזנד געווען]. ר' יונתן שטייף האט אים באלד געענטפערט: "איך שלאף טאקע מער ווי אייך אבער ווען איך בין וואך בין איך וואך!"

פראבלעמען מיט שלאף

ארום 40 מיליאן אמעריקאנער ליידן פון שלאפן פראבלעמען און נאך 20 מיליאן ליידן פון צייט צו צייט. די באטראפענע זאגן אז די פראבלעמען עפעקטירן זייער ארבעט, דרייוון, און סאציאלע אקטיוויטעטן. די מעדיצינען צו באהאנדלן די באטראפענע באטרעפט 16 ביליאן דאלאר א יאר און עס ווערט געשאצט אז די פארלוסטן וואס מען ליידט פון ווייניגער אויסגעבונג פון די פארשלאפענע ארבייטער איז אסאך מער. איבער די יארן האבן דאקטוירים אויסגעמאלן 70 אנדערע שלאפן פראבלעמען פון וועלכע מענטשן ליידן. די הויפט פראבלעמען זענען: אינסאמניע, סליפ אפניע, רעסטלעס לעגס סינדראם, און נארקאלעפסי. לאמיר זיי נענטער באטראכטן:

אינסאמניע

כמעט יעדע מענטש ליידט אמאל פון אינסאמניע דורכאויס זיין לעבן כאטש פאר א קורצע צייט. דער פראבלעם איז אז מען קען נישט איינשלאפן פאר קיים שום סיבה. מען איז רואיג און גארנישט טוט נישט וויי און דאך דרייט מען זיך פון איין זייט בעט צו די צווייטע און מען קען נישט איינשלאפן. דער פראבלעם איז א 24 שעה'איגער פראבלעם ווייל א גאנצן טאג איז מען שיכור מיד און ווען עס קומט ביינאכט קען מען ווייטער נישט איינשלאפן און אזוי ווייטער און ווייטער.

ארום 60 מיליאן אמעריקאנער רעדן זיך אפ צו דאקטוירים וועגן דעם פראבלעם יעדעס יאר און לויט ווי די דאקטוירים זאגן איז עס מער שייך בי עלטערע מענטשן און מער ביי פרויען ווי ביי מענער. ארום 40 פראצענט פרויען און 30 פראצענט מענער העכער 50 יאר ליידן פון אינסאמניע.

די וואס ליידן דערפון נאר פון צייט צו צייט קענען דאס אויסמיידן דורך נעמען שלאפן פילס וועלכע וועפט אויס נאך עטליכע וואכן ווען דער קערפער ווערט צוגעוואוינט דערצו. עס זענען אויך פאראן א רייע איבונגן און עצות וועלכע קענען אוועקנעמען אינסאמניע. אבער די וואס ליידן דערפון עמטליך איז נישט פאראן קיין שום רפואה און מען ליידט זיך אן דערפון אמאל יארן.

פונקטליך וואס ברענגט אינסאמניע ווייסט מען נישט אבער אסאך שטודיעס האבן געוויזן אז מענטשן וועלכע האבן אנגעהויבן ליידן פון אינסאמניע האבן שפעטער אנטוויקעלט א מחלה. עס קען אויך קומען פון מוח אנגעשטרענגטקייט אדער אנדערע פראבלעמען וועלכע עפעקטירן דעם מוח.

שלאף אפניע

דאס איז א פראבלעם אין שלאף ווען מען קען נישט געהעריג אטעמען. דער פראבלעם פאסירט געווענליך ביי פעשע מענטשן אדער ביי עלטערע מענטשן וועלכע'ס מוסקלן זענען שוין אפגעשוואכט. די מענטשן וועלכע ליידן דערפון שנארכן עפעס אויסערגעווענליך און קענען זיך אויפכאפן פון צייט צו צייט מיט אטעמען פראבלעמען.

דער פראבלעם קען אמאל זיין א סכנה אבער אין רוב פעלער וועט עס נאר נערווירן דעם באטרעפענדן ווען עס וועט אים אויפוועקן צענדליגער מאל פער נאכט. דאקטוירים זאגן אבער אז דער פראבלעם קען אין א לענגערע צייט אפשניט ברענגן אנדערע ערנסטע פראבלעמען, ארינגערעכנט הארץ פראבלעמען. אסאך עלטערע מענטשן וועלכע שטארבן אין שלאף (ל"ע) ליידן פון דעם פראבלעם. עס ווערט געשאצט אז 18 מיליאן אמעריקאנער ליידן פון דעם פראבלעם אבער אין רוב פעלער איז דער פראבלעם קליין און זייער אסאך רעדן זיך אפילו נישט אפ צו א דאקטאר.

רעסטלעס לעג סינדראם

דער אפטייטש דערפון איז אומרואיגע פיס קראנקייט. ארום 12 מיליאן אמעריקאנער ליידן דערפון ווען זייערע פיס דרייט זיך און פארקרומט זיך זייער אסאך מאל אינמיטן שלאפן און דאס נעמט אוועק די מנוחה פון שלאף און וועקט זיי אויף צענדליגער מאל. די וואס ליידן שטארק דערפון רירט זיך זייער פיס יעדע 20 ביז 40 סעקונדעס און יעדעס מאל עס ווערט פארדרייט אדער אומבאקוועם וועקן זיי זיך אויף. עס איז פאראן מעדעצינען דערפאר און זייער אסאך נוצן עס.

נארקאלעפסי

דער פראבלעם עפעקטירט א פערטל מיליאן אמעריקאנער און איז אן אינטערעסאנטער פראבלעם ווען עס קען זיי אנכאפן א טויטליכע מידיקייט עטליכע מאל אינמיטן טאג אפילו אויב זיי שלאפן געהעריג ביינאכט. די מידיקייט איז נישט צום אויסהאלטן און מען קען נישט ווייטער עקזעסטירן סיידן מען לייגט אראפ דעם קאפ אויפ'ן טיש צום ווייניגסטענס. יעדע אטאקע קען אנהאלטן צווישן איין מינוט און א האלבע שטונדע און ווען די אטאקע איז אריבער איז מען צוריק ווי גארנישט וואלט געווען.

עס איז נישט פאראן קיין געהעריגע רפואה דערפאר אבער זייער אסאך וועלכע ליידן דערפון דארפן נעמען די שטארקע מעדעצינען וועלכע הלאט זי צוריק פון איינשלאפן און אנידערפאלן סיי וואו זיי שטייען ווען עס פשוט זיין א סכנה אין געוויסע פעלער.

עצות פאר א גוטע נאכט שלאף

אט זענען א רייע רקאמענדאציעס פון די נאציאנאלע סליפ פאנדעישן פאר יעדן איינעם זיך צו פארזיכערן א גוטע נאכט שלאף:

1) די וויכטיגסטע און בעסטע עצה צו קענען גוט שלאפן איז צו מאכן א סקעדזשועל מיט'ן שלאפן און גיין שלאפן און אויפשטיין יעדן טאג בערך די זעלבע צייט.

2) איבונגן איז א גוטע מעדעצין צו אלעם און אויך צו שלאפן. 20 ביז 30 מינוט איבונגן פער טאג איז גענוג פאר דעם צוועק. פאר די בעסטע רעזולטאטן זאל מען מאכן איבונגן 5 שטונדן בעפאר מען גייט שלאפן. איבונגן נאנט צום שלאפן קען האבן די פארקערטע רעאקציע.

3) קעפין, ניקאטין, און אלקהאל האלטן אלע צוריק פון שלאפן און מען דארף דאס פארמיידן אין די שטונדן בעפאר מען גייט שלאפן וואס מיינט נישט רייכערן, נישט טרונקן קאווע אדער קאלע סאדע און אויך נישט קיין טשאקאלאדע.

די וועלט האט א גרויס'ן טעות אז אלקהאל העלפט גאר שלאפן אבער שטודיעס ווייזן פארקערט און כאטש עס האלט טאקע נישט צוריק פון שלאפן האלט עס אבער יא צוריק פון אר-אי-עם שלאף וועלכע איז די וויכטיגסטע טייל פן שלאף ווי מיר האבן פריער דערמאנט.

4) אפרוען בעפארן שלאפן קען מאכן גרינגער דאס איינשלאפן. עס לוינט זיך איינצוגעוויינען זיך אראפצוזעצן ליינען אדער שמועסן בעפאר מען גייט שלאפן און איז אויך א גוטע מעדעצין פאר א גוטע שלום בית ווען עס גיט א געלעגנהייט פאר די פארנומענע מאן און ווייב צו פארברענגן עטליכע רואיגע מינוט צווישן זיך אן די קינדער אדער די הויז ארבעט ארום.

5) שטודיעס האבן געוויזן אז די זון היילט אסאך שלאפן פראבלעמען. אויב איר ליידט פון איינע פון זיי רעקאמענדירן זיי איר זאלט אפען לאזן די פענסטער פארהאנג און אויפשטיין מיט די ליכטיקייט פון די זון.

6) נאך א גוטע עצב פאר די וואס האבן פראבלעמען מיט שלאף איז מען זאל זיך צוגעוואוינען צו נוצן דעם בעט נאר פאר שלאף. אויב מען קען נישט איינשלאפן זאל מען ארויס פון בעט און טאן זאכן וועלכע ברענגן שלאף ווי ליינען, הערן רואיגע מוזיק, אדער נעמען א שויער. ליגן און זיך דרייען אין בעט פארערגערט דער פסכילאגישער טייל פון שלאפן.

7) דער טעמפרעאטור אין א שטוב מאכט אסאך אויס אינעם שלאף. מאכט זיכער אז עס איז נישט צי הייס אדער קאלט.

8) אויב איר ליידט פון סיי וועלכע שלאפן פראבלעם פאר א לענגערע צייט גייט באזוכן א דאקטאר ווייל זייער אסאך פון די פראבלעמען קענען גרינג געהאלפן ווערן און אסאך פראבלעמען קען ערגער ווערן מיט דער צייט אויב מען היילט דאס נישט גענוג פרי.

זעט דאס פארקערטע פון שלאף: וואַך

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!