אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:דריידל"
ק (דעסקריפציע) |
(←דרויסנדיגע לינקס: הוספה) |
||
| (7 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש=four-sided spinning top and toy used on Hanukkah|דייטש=ein Kreisel mit vier Seiten, mit dem während des Chanukka-Festes gespielt wird|}} | {{דעסקריפציע||ענגליש = four-sided spinning top and toy used on Hanukkah|דייטש=ein Kreisel mit vier Seiten, mit dem während des Chanukka-Festes gespielt wird|}} | ||
[[בילד:Dreidel 001.jpg|left|thumb|250px|א [[האלצ]]ענע דריידל]] | [[בילד:Dreidel 001.jpg|left|thumb|250px|א [[האלצ]]ענע דריידל]] | ||
א '''דריידל''' (וועסט-יידיש: טרענדל) איז א [[טראדיציאנעל]] [[שפיל]] פון [[חנוכה]] | א '''דריידל''' (וועסט-יידיש: טרענדל) איז א [[טראדיציאנעל]] [[שפיל]] פון [[חנוכה]]. | ||
א דריידל איז א [[קעסטל]] | א דריידל איז א פירקאנטיגער [[קעסטל]] וואס ווערט שיף פון אונטן. עס האט אן אנכאפער פון אויבן מיט וואס מען דרייט עס, און עס דרייט זיך אויף דעם אונטערשטן שפיץ. אויף די פיר זייטן שטייען פיר אותיות, '''[[נ]], [[ג]], [[ה]], [[ש]]''' - די אפטייטש איז: '''נ'''ישט, '''ג'''אנץ, '''ה'''אלב, '''ש'''טעל. אויך זאגט מען אז דאס איז מרמז: '''נ'''ס '''ג'''דול '''ה'''יה '''ש'''ם - ''א גרויסער נס איז דארט געשען,'' דאס גייט ארויף אויף דעם נס פון דער [[מנורה]] אין די צייטן פון די [[חשמונאים]]. | ||
דאס שפיל גייט אז יעדער לייגט אריין [[געלט]] אין דער [[באנק]] און מען דרייט דאס דריידל פון אויבן און מען לאזט עס דרייען ביז עס פאלט אראפ אויף איינעם פון די אותיות אדער קען מען דאס אפשטעלן אינמיטן דרייען. און די פיר אותיות פרעזענטירן דאס שפיל. ''נון מיינט '''נ'''ישט'' אז דו קענסט נישט נעמען און דארפסט נישט געבן, ''גימל מיינט '''ג'''אנץ'' אז דו קענסט נעמען די גאנצע באנק, ''הא מיינט '''ה'''אלב'' אז דו קענסט נעמען א האלבע באנק, ''שין מיינט '''ש'''טעלן'' אז דו מוזסט אריינשטעלן אין באנק און דו קענסט איבערגיין מיטן דריידל ביז דריי מאל. | |||
אן אנדער פארשפרייטער ווערסיע איז אז ''נון'' מיינט '''נ'''עם אז דו קענסט נעמען די גאנצע באנק, , ''גימל'' מיינט '''ג'''עב, אז דו דארפסט געבן איינס פאר'ן באנק, ''הא'' מיינט '''ה'''אלט אז דו קענסט נישט נעמען און דארפסט נישט געבן, און ''שין מיינט '''ש'''טעלן'' אז דו מוזסט אריינשטעלן אין באנק און דו קענסט איבערגיין מיטן דריידל ביז דריי מאל. און אזוי לויטעט אויך דאס חנוכה-לידל "דריידל דריידל פאל שוין אויפ'ן נון". | |||
דער מנהג צו שפילן דריידל אין חנוכה ווערט געברענגט אין ספרים, אויך די חסידישע רבי'ס האבן געשפילט דערין, עס ווערט דערמאנט אין ספר [[בני יששכר]], און אין ספר [[שיחות הר"ן]] סימן מ'. | דער מנהג צו שפילן דריידל אין חנוכה ווערט געברענגט אין ספרים, אויך די חסידישע רבי'ס האבן געשפילט דערין, עס ווערט דערמאנט אין ספר [[בני יששכר]], און אין ספר [[שיחות הר"ן]] סימן מ'. | ||
דער פארשפרייטער טעם צום מנהג, איז אז מיט דעם האבן זיך די קינדער געשפילט אין די צייטן פון די [[יונים]], וועלכע האבן נישט געלאזט לערנען [[תורה]] און מען האט געמוזט לערנען באהאלטענערהייט און ווען די יונים זענען געקומען האבן זיי זיך געמאכט ווי זיי שפילן דריידל. דער טעם ווערט צוערשט געברענגט דורך הירשאוויץ אין אוצר כל מנהגי ישורון, בשם הגרע"ז קרעלענשטיין. | |||
==דרויסנדיגע לינקס== | |||
*בלאט אין [https://www.yeshiva.org.il/wiki/index.php/%D7%A1%D7%91%D7%99%D7%91%D7%95%D7%9F ויקישיבה] | |||
*[https://forum.otzar.org/viewtopic.php?f=24&t=2973 מנהג הסביבון ותולדות כינוי מנורת חנוכה - חנוכיה], אשכול אין אוצר החכמה | |||
*[https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?t=45415&sid=c67e0b6eff5b7a5a18da888911394610 דריידל - היסטאריע], אשכול אין אייוועלט | |||
{{קאמאנסקאט|Dreidels|דריידלעך}} | |||
{{חנוכה}} | |||
[[קאַטעגאָריע:חנוכה]] | [[קאַטעגאָריע:חנוכה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:שפילן]] | [[קאַטעגאָריע:שפילן]] | ||
| שורה 20: | שורה 27: | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 21:23, 29 דעצעמבער 2024
א דריידל (וועסט-יידיש: טרענדל) איז א טראדיציאנעל שפיל פון חנוכה.
א דריידל איז א פירקאנטיגער קעסטל וואס ווערט שיף פון אונטן. עס האט אן אנכאפער פון אויבן מיט וואס מען דרייט עס, און עס דרייט זיך אויף דעם אונטערשטן שפיץ. אויף די פיר זייטן שטייען פיר אותיות, נ, ג, ה, ש - די אפטייטש איז: נישט, גאנץ, האלב, שטעל. אויך זאגט מען אז דאס איז מרמז: נס גדול היה שם - א גרויסער נס איז דארט געשען, דאס גייט ארויף אויף דעם נס פון דער מנורה אין די צייטן פון די חשמונאים.
דאס שפיל גייט אז יעדער לייגט אריין געלט אין דער באנק און מען דרייט דאס דריידל פון אויבן און מען לאזט עס דרייען ביז עס פאלט אראפ אויף איינעם פון די אותיות אדער קען מען דאס אפשטעלן אינמיטן דרייען. און די פיר אותיות פרעזענטירן דאס שפיל. נון מיינט נישט אז דו קענסט נישט נעמען און דארפסט נישט געבן, גימל מיינט גאנץ אז דו קענסט נעמען די גאנצע באנק, הא מיינט האלב אז דו קענסט נעמען א האלבע באנק, שין מיינט שטעלן אז דו מוזסט אריינשטעלן אין באנק און דו קענסט איבערגיין מיטן דריידל ביז דריי מאל.
אן אנדער פארשפרייטער ווערסיע איז אז נון מיינט נעם אז דו קענסט נעמען די גאנצע באנק, , גימל מיינט געב, אז דו דארפסט געבן איינס פאר'ן באנק, הא מיינט האלט אז דו קענסט נישט נעמען און דארפסט נישט געבן, און שין מיינט שטעלן אז דו מוזסט אריינשטעלן אין באנק און דו קענסט איבערגיין מיטן דריידל ביז דריי מאל. און אזוי לויטעט אויך דאס חנוכה-לידל "דריידל דריידל פאל שוין אויפ'ן נון".
דער מנהג צו שפילן דריידל אין חנוכה ווערט געברענגט אין ספרים, אויך די חסידישע רבי'ס האבן געשפילט דערין, עס ווערט דערמאנט אין ספר בני יששכר, און אין ספר שיחות הר"ן סימן מ'.
דער פארשפרייטער טעם צום מנהג, איז אז מיט דעם האבן זיך די קינדער געשפילט אין די צייטן פון די יונים, וועלכע האבן נישט געלאזט לערנען תורה און מען האט געמוזט לערנען באהאלטענערהייט און ווען די יונים זענען געקומען האבן זיי זיך געמאכט ווי זיי שפילן דריידל. דער טעם ווערט צוערשט געברענגט דורך הירשאוויץ אין אוצר כל מנהגי ישורון, בשם הגרע"ז קרעלענשטיין.
דרויסנדיגע לינקס
- בלאט אין ויקישיבה
- מנהג הסביבון ותולדות כינוי מנורת חנוכה - חנוכיה, אשכול אין אוצר החכמה
- דריידל - היסטאריע, אשכול אין אייוועלט
| וויקימעדיע פונדאציע פּראיעקטן |
|---|
 בילדער און מידיע אויף וויקימעדיע קאמאנס: דריידל |
| חנוכה | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| מצוות | קריאת ההלל • צינדן חנוכה ליכט • פרסומי ניסא | 
| |||||
| חנוכה ליכט | חנוכה מנורה • הדלקה עושה מצוה • כבתה זקוק לה | ||||||
| היסטאריע |
| ||||||
| תפילות און פיוטים | על הנסים • הנרות הללו • מעוז צור • אכלו משמנים | ||||||
| מנהגים | לאטקע • פאנטשקע • דריידל • חנוכה געלט | ||||||
| פארשידנס | שבת חנוכה • זאת חנוכה • בית יוספ'ס קשיא • ווייסע הויז חנוכה צערעמאניע • קרבנות הנשיאים | ||||||
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. העלפט איבערשרייבן!