רוי:אצ"ל

אצ"ל אדער א'רגון צ'באי ל'אומי (נאציאנאלע מיליטערישע ארגאניזאציע) איז געווען דאס מיליטערישע פליגל פון זאב זשאבאטינסקי'ס רעוויזיאניסטן פארטיי. זיי זענען געווען אינספירירט פון דער דיכטונג פון אורי צבי גרינבערג. דער ארגון איז געווען די אידישע און ערשטע גרופע וואס האבן אויפגעריסן בריטישע מיליטערישע פאזיציעס זיי צו פארטרייבן פון ארץ ישראל כדי צו קענען האבן אן אידישע מדינה דארטן. ביי די בריטן האט מען אנגערופן די גרופע אלס א טעראריסטישע גרופע.

פון אירע הויפטן ווערן פארעכענט מנחם בעגין און יצחק שמיר וואס זענען שפעטער געווארן פרעמיער מיניסטער פון ישראל.

יצחק שמיר איז אינמיטן אריבער צו דער לח"י גרופע. די בריטישע האבן אים פארטריבן קיין עריטרעא.

גרינדונג

די אצ"ל איז געגרינדעט געווארן ווען מענטשן האבן געפילט אז די בריטישע אין ארץ ישראל טוען נישט גענוג, צו באשיצן די אידן פון אראבישע אנגריפן, און טעראר אטאקעס.

דאס ערשטע מאל וואס זי האט א טייל גענומען אין שלאכטן, איז געווען בעת דער אראבישער אויפשטאנד, אין די יארן 36' 39'.

נאכדעם וואס בריטאניע האט ארויסגעגעבן דאס ווייסבוך פון פאספילד, האט די אצ"ל געלייגט איר ציל קעגן דער בריטישער הערשאפט אין לאנד.

ווען די צווייטע וועלט קריג האט אויסגעבראכן, האט די אצ"ל אויפגעהערט מיט אירע אקטיוויטעטן קעגן די בריטישע, אין זיך אנגעשלאסן אין די מלחמה קעגן די נאציס. איר קאמאנדיר דוד רזיאל, איז געהרג'ט געווארן ביי אן אקציע, אויף וואס די בריטישע האבן אים געשיקט, אין איראק, ביי דער פרא-נאצישע רעוואלוציע, אין יאר 41'.

עס איז געווען א גרופע אינערהאלב די אצ"ל, וואס האט געהאלטן אז מען דארף ווייטער אנפירן די קריג קעגן די בריטישע, און זיי האבן אויפגעשטעלט א שפלינטער גרופע, וואס האט געהייסן די לח"י, אדער שטערן גרופע, נאך איר פירער אברהם שטערן.

נאכדעם וואס דער קאמאנדיר איז אומגעקומען אין איראק, איז דער גרופע טיילווייז צעפארן, אבער אין 42', ווען מנחם בעגין, איז אנגעקומען קיין א"י, האט ער צוריק אויפגעשטעלט די גרופע, און איר געברענגט צו א העכערע שטאפל, צו וואס זי איז פריער אנגעקומען.

אין 44', ווען די צווייטע וועלט קריג איז נאך געווען אינמיטן פילן שוואנג, האט בעגין אפגעמאכט ארויס צו גיין אין א קאמף קעגן די בריטישע, פארן נישט אריינלאזן קיין אידן אין לאנד.

זיי האבן דורכגעפירט זייערע אקטן, געווענליך אליינס, און פארדעם האט די יידישע אגענטור זיי גערודפ'ט, און זיי געזוכט, און געמסר'ט פאר די פאליציי, עס איז געווען א צייט, ווען אלע גרופעס האבן א טייל גענומען, אין די קאמף קעגן די בריטישע הערשאפט.

ביי דער אומאפהענגיגהייט קריג, האט די אצ"ל אטאקירט יפו, און איינגענומען, אזוי אויך טיילגענומען אין וויכטיגע שלאכטן איבערן לאנד, און צוביסלעך איינגעגלידערט געווארן אין צה"ל.

צוויי זאכן וואס די אצ"ל האט געטאן, רופט ביז היינט אויף א שטורעם, אינערהאלב די ישראל געזעלשאפט. איינס. איז דיר יאסין, א דארף נעבן ירושלים, וואס די געגנט הר נוף אין ירושלים, איז געבויט אויף דעם דארף. און די צווייטע פאסירונג, איז אלטאלענא, א שיף וואס די אצ"ל האט געברענגט, פון פראנקרייך, אנגעפילט מיט וואפן, און געווער פארן קריג.

די אצ"ל האט אטאקירט די דארף דיר יאסין, אינאיינעם מיט די לח"י, איין פארטאגס האבן זיי ארומגערינגט די דארף פון דריי זייטן, און מיט א הויכהילכער אויסגערופן, אז די איינוואוינער זאלן גיין קיין עין כרם, א שטעטל דרום פון ירושלים, די הויכהילכער האט מען ארויפגעשטעלט אויף אן אויטא, אבער דער אויטא האט זיך אריינגעגליטשט אין א פלויט, און מען האט זי נישט געקענט ארויסציען, איז די מענטשן וואס האבן געהערט זענען אנטלאפן, אבער דאס מערהייט מענטשן האבן נישט געהערט, און זענען פארבליבן, ווען די שלאכטן האבן אויסגעבראכן, האבן אראבער צוריק געשאסן, און עטליכע זעלנער זענען אומגעקומען, און נאך זענען פארווונדעט געווארן, די אנדערע זעלנער האבן געזען, אז זייערע חבירים זענען געפאלן, האבן זיי אנגעהויבן שיסן, אויף רעכטס און אויף לינקס, געווארפן גראנאטן אין די הייזער, צום ענדע האבן די אראבער געזאגט, אז צוויי הונדערט אראבער, זענען אומגעקומען, שפעטער נאכדעם וואס די אראבער האבן אליינס איבערגעציילט, האט זיך ארויסגעשטעלט אז עס פעלן הונדערט מענטשן. אזוי צו אזוי דאס מיליטער האט פארדאמט דעם אקט, און געלייקענט אז זי זאל האבן טייל גענומען אין די אטאקע, וואס איז פארקערט פון וואס די אצ"ל האט געטענה'ט, אז אן איינהייט פונעם מיליטער, האט יא טייל גענומען.

די שיף אלטאלענא

אלטאלענא, האט זיך כמעט געענדיגט מיט א ברודער קריג, ווען די אצ"ל האט געברענגט א שיף, פון פראנקרייך פיל מיט געווער, און פליטים פון אייראפע, וואס די אצ"ל האט געברענגט קיין ישראל, דער פראבלעם איז געווען, אז א טאג נאכדעם וואס די שיף האט זיך געלאזט אין וועג אריין, האט מען געמאכט א פייער אפשטעל, און די פירער פון די אצ"ל, האבן זיך פארבינדען מיט ישראל גלילי, דער מיליטערישע סעקרעטאר, פון בן גוריון, און האבן אים דערציילט איבערן שיף, און האבן געזאגט, אז זיי ווילן איבערגעבן די וואפן פארן ישראל מיליטער, אבער זיי פארלאנגען צוואנציג פראצענט פון די וואפן, פאר אצ"ל קעמפער, פון די ירושלים געגנט, ישראל גלילי האט איינגעשטימט, אבער בן גוריון נישט, ווען די שיף איז אנגעקומען קיין ישראל האבן זיי פרובירט אנקערן, אין א שטעטל כפר ויתקין, נישט ווייט פון חיפה, אבער זיי האבן נישט אנגעיאגט אפצולאדענען די שיף, בעפאר די פרימארגן האט אויפגעשיינט, זענען זיי צוריק געשווימען אין וואסער, זיי האבן מורא געהאט פון זי יו. ען., אז מען זאל נישט זאגן, אז ישראל האט געבראכן דעם פייער אפשטעל, שפעטער זענען זיי געקומען צום פארט פון תל אביב, און די מיליטער האט אנגעהויבן שיסן אויף זיי, עטליכע מענטשן זענען געהרג'ט געווארן אויפן שיף, און די ענדע זענען די מענטשן אראפגעטאנצן פון די שיף, און מענטשן האבן געברענגט שיפלעך צו נעמען די מענטשן פון די שיף צום פארט, די אצ"ל האט נישט צוריקגעשאסן, אבער זעכצן פון אירע מיטגלידער זענען געהרג'ט געווארן, און די שיף האט געזינקען נאכדעם וואס די מיליטער האט זי געזינקען צוזאמען מיט אירע וואפן.

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!