רוי:אידישע גראמאטיק

כללים

• פונקטירונג - נקודות
• אפשטעל צייכנס - פסיקים און נקודות
• סובסטאנטיוו (זאכווארט) העברעאיש: שם עצם
• אדיעקטיוו - ווארט וואס ערקלערט א סובסטאנטיוו העברעאיש: שם תואר
• צייטווארט/ווערב העברעאיש: פועל
• אדווערב - ווארט וואס ערקלערט א צייטווארט. העברעאיש: תואר הפועל
• פרעפּאָזיציע - העברעאיש: מילת יחס
• זאץ- העברעאיש: משפט
• וואקאבולאר - העברעאיש: אוצר מילים
• פארבינדענע אידיאם
• ארטיקל (גראמאטיק)
• פרעפיקסן העברעאיש: מוספית
• איינער איינע איינס
• יידישער אויסלייג פון ענגליש
• קירצונגען אין דער יידישער שפראך

פערזענליכע פראנאמען

	נאָמינאַטיוו	אַקוזאַטיוו	דאַטיוו
1 יחיד (איינצאל)	איך	מיך	מיר
2 יחיד (איינצאל היימיש)	דו	דיך	דיר
3 יחיד זכר (איינצאל מענליך)	ער	אים	אים
3 יחיד נקבה (איינצאל ווייבלעך)	זי	זי	איר
3 יחיד סתם (איינצאל נייטראל)	עס/ס'/סע	עס	אים
1 רבים (מערצאל)	מיר	אונז	אונז
2 רבים (מערצאל, אויך איינצאל פארמאל)	איר	אייך	אייך
3 רבים (מערצאל)	זיי	זיי	זיי

לויט דעם דאַרף מען אַזוי זאָגן און שרייבן:

• איך האָב דיך ליב
• איך קום צו דיר
• ברענג מיר אַ גלעזל טיי
• איך נעם דיך אַהיים.

אקוזאטיוו און דאטיוו

רוב ווערבן גייען מיטן אקוזאטיוו. למשל:

דו זעסט דעם מענטש, איך עס די פרוכט, ער שניידט דאס ברויט.

אבער טייל ווערבן גייען סיי מיט אקוזאטיוו סיי מיט דאטיוו, לויט דעם ענין:

געבן - ווען מען גיט א מענטש א זאך, איז די זאך אקוזאטיוו און דער מענטש דאטיוו, ווייל מען גיט די זאך צו דעם מענטש.

שיקן - איך שיק דיר (דאטיוו) א גאלדענעם זייגער (אקוזאטיוו)

שרייבן - ער שרייבט זיין חבר (דאטיוו) א בריוו (אקוזאטיוו)

נאך ווערבן וואס גייען מיטן דאטיוו: גלייבן, דערציילן, ווייזן, זאגן, טעלעפאנירן, ענטפערן

אבער לערנען און פרעגן גייען מיטן אקוזאטיוו אחוץ ווען מען ניצט א פרעפאזיציע.

אקטיוו און פאסיוו

עס זענען דא 2 סארטן זאצן: אַקטיוו און פאַסיוו.

• אַקטיוו וואָקאַבולאַר איז א זאץ וואס באשרייבט דער טוער אדער די טוערס וו.צ.ב. דער זאץ: "זיי שרייבן ביכער".
• פאַסיוו וואָקאַבולאַר איז א זאץ וואס באשרייבט דאס געשעהעניש וו.צ.ב. דער זאץ: "די ביכער ווערן געשריבן".

טאפל לשון

ווען א לאזונג טוט איבערחזרן צוויי מאל א זאך. א שטייגער:

• קריאת שמע ליינען
• מים אחרונים וואסער
• א גוט יום טוב

וו קעגן ב

אנדערשט ווי אין לשון הקודש נוצט מען דעם ב' בלויז ביי ב מיט א פינטל ווי B אבער ביי ב' אן א פינטל ווי V נוצט מען צוויי וו'ס.

אַ געגליכן צו אַן

פאַר אַן "איינצאל זאך-ווארט", ווען דאס זאך-ווארט הייבט זיך אָן מיט אַ קאָנסאָנאַט, זאגט מען און שרייבט מען אַ (אָן אַ נו"ן), און ווען עס הייבט זיך אן מיט א וואקאל, זאגט מען און שרייבט מען אַן (ענליך ווי ביי ענגליש).

מעגן געגליכן צו טארן

מען ניצט מעגן ביי א פאזיטיוון זאץ און נישט טארן ביי א נעגאטיוון זאץ.

קורצטע ווערטער

• אויף דעם - אויפן
• אונטער דעם - אונטערן
• איבער דעם - איבערן
• אין דעם - אינעם
• ביז דעם - ביזן
• ביי דעם - ביים
• נאך דעם - נאכן
• פאר דעם - פארן
• פון דעם - פונעם
• צו דעם - צום

איינער איינע איינס

אין אידישע גראמאטיק ווערט דער נומער איינס געבייגט אזוי (ווען גענוצט אלס א פראנאם):

• איינער אין א מענליכע מין: ער איז איינער פון מיינע פריינט; איך גיב איינעם א שליסל.
• איינע אין א ווייבליכע מין: זי איז איינע פון מיינע פריינדין.
• איינס אין א נייטראלער מין: דאס איז איינס פון מיינע קינדער.

מען בייגט מען די פאסעסיווע פראנאמען מיין, דיין, אונ(ד)זער, אייער, זייער אויך אזוי אין געוויסע פאלן:

• ער איז מיינער א פריינד.
• זי איז מיינע א שוועסטער.
• דאס איז מיינס א קינד.
• דאס איז דיינס א קינד.
• ער איז אייערס א רעבע.
• זי איז אונזערס א לערערין.

דרויסנדיגע לינקס

• אידיש גראמאטיק
• דא קענט איר אראפנעמען א באבילאן יידישער-ווערטערבוך פראגראם

רעפערענץ

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!