אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "ספר החינוך"

3 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 9 חדשים
ק
אין תקציר עריכה
ק (←‏אויפנאמע: הגהה)
 
(איין מיטלסטע ווערסיע פון איין אנדער באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 41: שורה 41:
אינעם איבערוויגנדן מערהייט פון די מצוות, צעטיילט דער חינוך זיין ערקלערונג אין פינף אדער זעקס הויפּט טיילן:
אינעם איבערוויגנדן מערהייט פון די מצוות, צעטיילט דער חינוך זיין ערקלערונג אין פינף אדער זעקס הויפּט טיילן:
#דער '''מהות המצוה'''. דער חינוך הייבט אן יעדע מצוה מיט'ן ברענגען איר מקור פון פסוק, און איז עס מגדיר אין קורצן. דער חלק איז באזירט אויפ'ן לשון פון רמב"ם אין ספר המצוות. אבער פיל מאל פארברייטערט דער חינוך דעם ערקלערונג אין זיין אייגן לשון, און אין עטליכע פלעצער נייגט ער אויך אוועק פונעם דעת הרמב"ם אין די הגדרת המצוה{{הערה|זעט בהרחבה אין שעוועל, מבוא}}.
#דער '''מהות המצוה'''. דער חינוך הייבט אן יעדע מצוה מיט'ן ברענגען איר מקור פון פסוק, און איז עס מגדיר אין קורצן. דער חלק איז באזירט אויפ'ן לשון פון רמב"ם אין ספר המצוות. אבער פיל מאל פארברייטערט דער חינוך דעם ערקלערונג אין זיין אייגן לשון, און אין עטליכע פלעצער נייגט ער אויך אוועק פונעם דעת הרמב"ם אין די הגדרת המצוה{{הערה|זעט בהרחבה אין שעוועל, מבוא}}.
#'''"מִשֳׁרָשֵׁי המצוה"'''. דער חינוך ערקלערט א געוויסער מאָראַלישער תועלת וואס קומט ארויס פון די מצוה.
#"'''מִשֳׁרָשֵׁי המצוה'''". דער חינוך ערקלערט א געוויסער מאָראַלישער תועלת וואס קומט ארויס פון די מצוה.
#"'''דיני המצוה'''". אין דעם טייל געבט דער חינוך אַן אלגעמיינער איבערזיכט פון די הויפט הלכות פון די מצוה, סיי מדאורייתא און סיי מדרבנן. בדרך כלל ענדיגט דער חינוך צו דעם טייל מיט א רעפערענץ צו א פלאץ (אדער פלעצער) אין ש"ס וואו עס ווערט דיסקוטירט די מצוה.
#"'''דיני המצוה'''". אין דעם טייל געבט דער חינוך אַן אלגעמיינער איבערזיכט פון די הויפט הלכות פון די מצוה, סיי מדאורייתא און סיי מדרבנן. בדרך כלל ענדיגט דער חינוך צו דעם טייל מיט א רעפערענץ צו א פלאץ (אדער פלעצער) אין ש"ס וואו עס ווערט דיסקוטירט די מצוה.
#'''באגרעניצונגען''' פונעם מצוה. אין דעם טייל ערקלערט דער חינוך אין קורצן: (א) ווען איז דער מצוה גילטיג – צי איז עס געצוימט צו א ספּעציפישער צייט, אדער איז עס גילטיג "בכל זמן"; (ב) וואו איז דער מצוה גילטיג – צי דווקא אין ספּעציפישע פּלעצער, אדער "בכל מקום"; (ג) ווער איז מחויב אין די מצוה – צי בלויז ספּעציפישע מענטשן, אדער "כל אדם".
#'''באגרעניצונגען''' פונעם מצוה. אין דעם טייל ערקלערט דער חינוך אין קורצן: (א) ווען איז דער מצוה גילטיג – צי איז עס געצוימט צו א ספּעציפישער צייט, אדער איז עס גילטיג "בכל זמן"; (ב) וואו איז דער מצוה גילטיג – צי דווקא אין ספּעציפישע פּלעצער, אדער "בכל מקום"; (ג) ווער איז מחויב אין די מצוה – צי בלויז ספּעציפישע מענטשן, אדער "כל אדם".
שורה 63: שורה 63:
טראָץ וואס דער מחבר מיט זיין עניוות פארמינערט שטארק פון זיין אייגענעם חיבור'ס ווערד און מעלה, פאָרט איז זיין ספר געווארן אנגענומען אלס איינע פון די גרונד־שטיינער אין דאס מגדיר זיין די מצוות און מבאר זיין זייער תכלית. א דאַנק דער היקף און טיפקייט פון איין זייט, און דער קיצור פונעם צווייטן זייט, און דאס קלארע און זיסע שפראך, איז דער ספר גאר שטארק פארשפרייט געווארן, ווי עס צייגן די פילע כתבי יד דערפון{{הערה|שם=מצגר}}, און האט אנגענומען גאר אן אנגעזעענער ארט צווישן די ווערק פון די ראשונים.
טראָץ וואס דער מחבר מיט זיין עניוות פארמינערט שטארק פון זיין אייגענעם חיבור'ס ווערד און מעלה, פאָרט איז זיין ספר געווארן אנגענומען אלס איינע פון די גרונד־שטיינער אין דאס מגדיר זיין די מצוות און מבאר זיין זייער תכלית. א דאַנק דער היקף און טיפקייט פון איין זייט, און דער קיצור פונעם צווייטן זייט, און דאס קלארע און זיסע שפראך, איז דער ספר גאר שטארק פארשפרייט געווארן, ווי עס צייגן די פילע כתבי יד דערפון{{הערה|שם=מצגר}}, און האט אנגענומען גאר אן אנגעזעענער ארט צווישן די ווערק פון די ראשונים.


במשך די הונדערטער יארן זינט עס איז ערשינען, איז דער ספר החינוך געווען דער מערסט אנגענומענער חיבור אויף די תרי"ג מצוות. כאטש זיין עיקר ציל איז נישט ווי א הלכה ספר, דאך ווערט זיין שיטה אפט געברענגט דורך די פוסקים נאך אים{{הערה|זעט למשל {{שלחן ערוך|יורה דעה|פד|מפרש=ש"ך|סק=ג}}; {{שלחן ערוך|יורה דעה|פז|מפרש=ש"ך|סק=ב|אן=ביידע}}}}. גרויסע אחרונים ווי דער 'משנה למלך' האבן געשריבן הערות אויפ'ן ספר, און שפּעטער זענען געשריבן געווארן דערויף פילצאליגע לאנגע פירושים. צווישן די מערסט באוואוסטע חיבורים אויפ'ן ספר החינוך איז דער 'מנחת חינוך' פון [[רבי יוסף באב"ד]] פון טארנאָפּאל (לעמבערג, תרכ"ט), וואס איז באקאנט מיט די ברייטע הלכה'דיגע עיון דערין.
במשך די הונדערטער יארן זינט עס איז ערשינען, איז דער ספר החינוך געווען דער מערסט אנגענומענער חיבור אויף די תרי"ג מצוות. כאטש זיין עיקר ציל איז נישט ווי א הלכה ספר, דאך ווערט זיין שיטה אפט געברענגט דורך די פוסקים נאך אים{{הערה|זעט למשל {{שלחן ערוך|יורה דעה|פד|מפרש=ש"ך|סק=ג}}; {{שלחן ערוך|יורה דעה|פז|מפרש=ש"ך|סק=ב|אן=ביידע}}}}. גרויסע אחרונים ווי דער 'משנה למלך' האבן געשריבן הערות אויפ'ן ספר, און שפּעטער זענען געשריבן געווארן דערויף פילצאליגע לאנגע פירושים. צווישן די מערסט באוואוסטע חיבורים אויפ'ן ספר החינוך איז דער 'מנחת חינוך' פון [[רבי יוסף באב"ד]] פון טארנאָפּאל (לעמבערג, תרכ"ט), וואס איז באקאנט מיט די ברייטע הלכה'דיגע עיון דערין.


[[רבי שלמה אייגער]] האט אנגעזאגט פאר זיין זון אז ער זאל יעדע וואך לערנען דער ספר החינוך אויף די פרשה, וואס וועט אים ברענגען אומגעהויערע תועלת{{הערה|געדרוקט אין {{אוצר החכמה|2=הנהגות צדיקים|3=62958|page=311|באנד=ד}}}}.
[[רבי שלמה אייגער]] האט אנגעזאגט פאר זיין זון אז ער זאל יעדע וואך לערנען דער ספר החינוך אויף די פרשה, וואס וועט אים ברענגען אומגעהויערע תועלת{{הערה|געדרוקט אין {{אוצר החכמה|2=הנהגות צדיקים|3=62958|page=311|באנד=ד}}}}.