1,047
רעדאגירונגען
ק
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(פארברייטערט) |
קאין תקציר עריכה |
||
| (5 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 3: | שורה 3: | ||
'''קינות''' זענען [[פיוטים]] וואס דרוקן אויס קלאג אויפ'ן [[חורבן בית המקדש]], אדער אנדערע צרות ביי כלל ישראל. יעדן [[תשעה באב]] ביינאכט און אינדערפרי זאגט מען קינות אויפ'ן חורבן בית המקדש. עס זענען דא פארשידענע מנהגים איבער וועלכע קינות צו זאגן. | '''קינות''' זענען [[פיוטים]] וואס דרוקן אויס קלאג אויפ'ן [[חורבן בית המקדש]], אדער אנדערע צרות ביי כלל ישראל. יעדן [[תשעה באב]] ביינאכט און אינדערפרי זאגט מען קינות אויפ'ן חורבן בית המקדש. עס זענען דא פארשידענע מנהגים איבער וועלכע קינות צו זאגן. | ||
עס זענען אויך דא א צאל קינות וואס קלאגן אויף צרות און גזירות אויף אידישע קינדער במשך די דורות, טייל פון זיי | עס זענען אויך דא א צאל קינות וואס קלאגן אויף צרות און גזירות אויף אידישע קינדער במשך די דורות, טייל פון זיי זענען פארהאן וואס פירן זיך צו זאגן אום תשעה באב. | ||
== קינות לתשעה באב == | ==קינות לתשעה באב== | ||
אום [[תשעה באב]] דער טאג וואס האט פאסירט דעם [[חורבן בית המקדש]] איז פארפאסט געווארן א גרויסער צאל קינות וואס קלאגן אויף דעם גרויסן פארלוסט וואס כלל ישראל האט פארלוירן, און דעם שווערן גלות אין וואס מ'איז פארטריבן געווארן. | אום [[תשעה באב]] דער טאג וואס האט פאסירט דעם [[חורבן בית המקדש]] איז פארפאסט געווארן א גרויסער צאל קינות וואס קלאגן אויף דעם גרויסן פארלוסט וואס כלל ישראל האט פארלוירן, און דעם שווערן גלות אין וואס מ'איז פארטריבן געווארן. | ||
אין [[מסכת סופרים]] (פרק יד הלכה ח) ווערט געברענגט דער מנהג צו זאגן דעם "'''ספר קינות'''" ([[מגילת איכה]]) אום תשעה באב ביינאכט, און אז טייל ווארטן ביז אינדערפרי. ער שילדערט אז "אינדערפרי נאך קריאת התורה שטעלט ער זיך אויף, די קאפ פארשמירט מיט אש, און די קליידער צועפנט, און מען זאגט דאס מיט א געוויין און א קלאג, און מען טייטשט דאס איבער אויף [[תרגום]] אז אויך דאס אלגעמיינע פאלק, די פרויען און די קינדער זאלן דאס פארשטיין". | ===היסטאריע=== | ||
אין חז"ל ווערט די [[מגילת איכה]] אנגערופן "'''ספר קינות'''". אין [[מסכת סופרים]] (פרק יד הלכה ח) ווערט געברענגט דער מנהג צו זאגן דעם "'''ספר קינות'''" ([[מגילת איכה]]) אום תשעה באב ביינאכט, און אז טייל ווארטן ביז אינדערפרי. ער שילדערט אז "אינדערפרי נאך קריאת התורה שטעלט ער זיך אויף, די קאפ פארשמירט מיט אש, און די קליידער צועפנט, און מען זאגט דאס מיט א געוויין און א קלאג, און מען טייטשט דאס איבער אויף [[תרגום]] אז אויך דאס אלגעמיינע פאלק, די פרויען און די קינדער זאלן דאס פארשטיין". | |||
אין [[בבל]] איז געווען דער מנהג צו זאגן [[סליחות]] ביי די ברכה פון [[סלח לנו]] אויך אין תשעה באב<ref>רב עמרם גאון, טור או"ח תקנט</ref>. דער מנהג אין איטאליע (וואס איז באזירט אויף מנהג ארץ ישראל) איז געווען צו זאגן [[קרובות]] אויף תשעה באב, די קרובות האבן זיך געענדיגט ביי די ברכה פון בונה ירושלים. און ביי די ברכה פון בונה ירושלים האט מען ממשיך געווען צו זאגן קינות, און אויסגעפירט מיט [[נחם|רחם (נחם)]]. שפעטער האט מען מתקן געווען אז די לענגערע קינות זאל מען זאגן נאך שמונה עשרה, זיצנדיג אויף דער ערד, כדי עס זאל נישט זיין אזא לאנגע הפסק אינמיטן שמונה עשרה{{הערה|{{אוצר החכמה|יצחק יוסף כהן|מקורות וקורות|154473|page=177|קעפל=מנהגי תשעה באב בעדות ישראל|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשמ"ב}}}}. | |||
לויט דער מנהג ארץ ישראל האט מען געזאגט קינות אין א נאך צאל תעניתים, נישט בלויז אום תשעה באב{{הערה|עזרא פליישער, שירת הקודש, עמוד 72-73}}. | |||
===פיוטים פון קליר=== | ===פיוטים פון קליר=== | ||
| שורה 23: | שורה 28: | ||
א רייע פיוטים וואס הייבן זיך אן מיט די ווארט ציון, און רעדן ארום פון די שיינקייט פון ירושלים וואס מ'האט פארלוירן. נתחבר געווארן דורך [[רבי יהודה הלוי]]. | א רייע פיוטים וואס הייבן זיך אן מיט די ווארט ציון, און רעדן ארום פון די שיינקייט פון ירושלים וואס מ'האט פארלוירן. נתחבר געווארן דורך [[רבי יהודה הלוי]]. | ||
===מנהגים=== | ===הלכות און מנהגים=== | ||
דער | די קינות זאגט מען זיצנדיג אויף דער ערד, אדער אויף א קליין בענקל, מיט א ניגון פון געוויין און קלאג. | ||
אין געוויסע פלעצער האט מען אויך געזאגט קרובות ביי שמונה עשרה. אין [[דייטשלאנד]] האט מען געזאגט די קרובה פון [[אאביך ביום מבך]]{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.nli.org.il/he/piyut/Piyut1song_010074400000005171/NLI|קעפל=אאביך ביום מבך|זייטל=[[ספרייה הלאומית]]}}}}. און אין איטאליע די קרובה [[זכור איכה אנו שפתנו]]{{הערה|{{אוצר החכמה|2=מחזור מנהג בני רומא|3=618524|page=148|מקום הוצאה=פאנו|שנת הוצאה=רסד - רסה}}}}, אויך אין מחזור פון קהלות רומניא ווערט געברענגט אז טייל פירן זיך צו זאגן קרובות{{הערה|{{אוצר החכמה|2=סדור תפלות השנה למנהג קהלות רומניא|3=164873|page=200|מקום הוצאה=[[ווענעציע]]|שנת הוצאה=רפ"ג}}}}. אין [[פוילן]] האט מען אבער נישט געזאגט קיין קרובות תשעה באב{{הערה|{{אוצר החכמה|יצחק יוסף כהן|מקורות וקורות|154473|page=177|קעפל=מנהגי תשעה באב בעדות ישראל|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשמ"ב}}}}. | |||
אין [[דייטשלאנד]] | |||
דער מנהג אשכנז איז צו זאגן די קינות נאך קריאת התורה{{הערה|{{היברובוקס|[[מהרם מרוטנבורג]]|מנהגים דבי מהר"ם ב"ר ברוך מרוטנברג|38941|page=89|עמ=34}}}}. לויט די אנדערע מנהגים זאגט מען עס נאך שמונה עשרה. | דער מנהג אשכנז איז צו זאגן די קינות נאך קריאת התורה{{הערה|{{היברובוקס|[[מהרם מרוטנבורג]]|מנהגים דבי מהר"ם ב"ר ברוך מרוטנברג|38941|page=89|עמ=34}}}}. לויט די אנדערע מנהגים זאגט מען עס נאך שמונה עשרה. | ||
דער פארצייטישער מנהג אשכנז איז געווען | דער פארצייטישער מנהג אשכנז איז געווען אז דער גאנצער ציבור געזאגט אינאיינעם איין-און-צוואנציג קינות פון רבי אלעזר הקליר, אקעגן די 21 טעג צווישן [[י"ז תמוז]] און ט' באב, און דערנאך האט יעדער אליין צוגעלייגט פון די אנדערע קינות לויט זיין געשמאק. דער שליח ציבור האט אויך געקענט אראפנעמען פון די קינות פון קליר, און צולייגן אנדערע פיוטים אנשטאט זיי{{הערה|{{היברובוקס|[[מהרם מרוטנבורג]]|מנהגים דבי מהר"ם ב"ר ברוך מרוטנברג|38941|page=89|עמ=34}}}}. | ||
דער לעצטער קינה איז [[אלי ציון]] דאס זאגט מען שטייענדיג מיט א ספעציעלן ניגון. | |||
==קינות אויף אנדערע צרות== | |||
== קינות אויף אנדערע צרות == | |||
עס זענען דא נאך פארשידענע קינות וואס זענען פארפאסט געווארן צו קלאגן אויף פארשידענע גזירות דורכאויס די היסטאריע, טייל פון זיי צו זאגן תשעה באב, און טייל זאגן אין אנדערע געלעגנהייטן. | עס זענען דא נאך פארשידענע קינות וואס זענען פארפאסט געווארן צו קלאגן אויף פארשידענע גזירות דורכאויס די היסטאריע, טייל פון זיי צו זאגן תשעה באב, און טייל זאגן אין אנדערע געלעגנהייטן. | ||
| שורה 51: | שורה 52: | ||
א קינה אויף די [[שריפת התלמוד]]. | א קינה אויף די [[שריפת התלמוד]]. | ||
עס זענען אויך פאראן א צאל קינות אויף די [[פייער|פייערן]] וואס האבן פארברענגט די שטעט, און נאך צרות. | עס זענען אויך פאראן א צאל קינות אויף די [[פייער|פייערן]] וואס האבן פארברענגט די שטעט, און נאך צרות{{הערה|{{אוצר החכמה|2=קינות מאת זקני חכמי תימן על הריסות הדת ע"י השלטון בארץ הקדש|3=617590|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשי"א}}}}. | ||
===צווייטע וועלט מלחמה=== | ===צווייטע וועלט מלחמה=== | ||
נאך די [[צווייטע וועלט מלחמה]] זענען געווען וואס האבן מחבר געווען קינות אויף די זעקס מיליאן קדושים וואס זענען אומגעקומען אויף קידוש השם. ס'איז געווען וואס האבן געוואלט איינפירן דאס צו זאגן תשעה באב ביי די קינות, אנדערע האבן געהאלטן אז מיר זענען נישט ראוי צו מאכן קינות צו קובע זיין אינעם דאווענען. געווען וואס האבן געזאגט די קינות שפעטער אין טאג. | נאך די [[צווייטע וועלט מלחמה]] זענען געווען וואס האבן מחבר געווען קינות אויף די זעקס מיליאן קדושים וואס זענען אומגעקומען אויף קידוש השם. ס'איז געווען וואס האבן געוואלט איינפירן דאס צו זאגן תשעה באב ביי די קינות, אנדערע האבן געהאלטן אז מיר זענען נישט ראוי צו מאכן קינות צו קובע זיין אינעם דאווענען. געווען וואס האבן געזאגט די קינות שפעטער אין טאג. | ||
==ביאורים== | ==ביאורים== | ||