מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "וויליזש" ב־"ווילידזש"
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "וויליזש" ב־"ווילידזש") |
||
| (21 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{Coord|40.72833333|-73.99416667|display=title}}{{דעסקריפציע||ענגליש = borough of New York City, New York, United States|העב=רובע בעיר ניו יורק|דייטש=Stadtbezirk (Borough) von New York City|}} | |||
{{רעקאמענדירטער ארטיקל}} | {{רעקאמענדירטער ארטיקל}} | ||
[[טעקע:Usgs photo five boroughs manhattan.jpg|קליין|250px|די 5 באראס פון ניו יארק - מאנהעטן איז אנגעצייכנט אין רויט.]] | [[טעקע:Usgs photo five boroughs manhattan.jpg|קליין|250px|די 5 באראס פון ניו יארק - מאנהעטן איז אנגעצייכנט אין רויט.]] | ||
'''מאנהעטן''' איז איינע פון די [[בארא]]ס אין [[ניו יארק]]. עס ווערט אויך אנגערופן לאקאל "די שטאט". מאנהעטען איז אויסגעשטעלט ווי א שמאלער, לאנגער [[אינזל]], און ליגט צווישן [[קווינס]] און [[ניו | '''מאנהעטן''' איז איינע פון די [[בארא]]ס אין [[ניו יארק]]. עס ווערט אויך אנגערופן לאקאל "די שטאט". מאנהעטען איז אויסגעשטעלט ווי א שמאלער, לאנגער [[אינזל]], און ליגט צווישן [[קווינס]] און [[ניו דזשערסי]] לענגאויס, מיט [[ברוקלין]] פון אונטען און [[בראנקס]] פון אויבן. | ||
== וואס איז מאנהעטן == | == וואס איז מאנהעטן == | ||
| שורה 23: | שורה 24: | ||
* דער ''מעטראפאליטען מוזעאום פון קונסט'' - פארמאגט קונסט מאלעריי פון הונדערטער יארן. אויך האבן זיי א קליין חלק פון מאדערן אַרט. | * דער ''מעטראפאליטען מוזעאום פון קונסט'' - פארמאגט קונסט מאלעריי פון הונדערטער יארן. אויך האבן זיי א קליין חלק פון מאדערן אַרט. | ||
* ''מאָומאַ'' - ''מ''וזעום ''אָ''וו ''מ''אדערן ''אַ''רט. פארמאגט קונסט מאלעריי, בעיקר פון די לעצטע הונדערט יאר, וועלכע זענען געמאכט מיט נייערע השגות פון מעלעריי. | * ''מאָומאַ'' - ''מ''וזעום ''אָ''וו ''מ''אדערן ''אַ''רט. פארמאגט קונסט מאלעריי, בעיקר פון די לעצטע הונדערט יאר, וועלכע זענען געמאכט מיט נייערע השגות פון מעלעריי. | ||
* ''גוגענהיים מוזעאום'' - זאמלונגען פון מערסטנס מאדערן און היינט-צייטיגע קונסט-ווערק, לייגנדיג א | * ''גוגענהיים מוזעאום'' - זאמלונגען פון מערסטנס מאדערן און היינט-צייטיגע קונסט-ווערק, לייגנדיג א דגש אויף מאלעריי און ארכיטעקטור. | ||
=== טעאטער === | === טעאטער === | ||
| שורה 33: | שורה 34: | ||
''אף אף בראדוויי'' זענען אפטמאל העכסט-אינטערעסאנטע און שטארק קונסטליכע שפילן וועלכע זענען געמאכט אויף א פיל קלענערן בודזשעט, און שפילן אין געגנטן ארום מאנהעטן, אפטמאל אין איסט אדער וועסט ווילעדש אדער אין גרענוויטש. די בילעטן זענען געווענליך פיל ביליגער. | ''אף אף בראדוויי'' זענען אפטמאל העכסט-אינטערעסאנטע און שטארק קונסטליכע שפילן וועלכע זענען געמאכט אויף א פיל קלענערן בודזשעט, און שפילן אין געגנטן ארום מאנהעטן, אפטמאל אין איסט אדער וועסט ווילעדש אדער אין גרענוויטש. די בילעטן זענען געווענליך פיל ביליגער. | ||
אין דעם ערשטן העלפט פון דעם 20סטן יארהונדערט איז שוי שפילעריי געווען גאר פאפולער ביים המון עם, און פון דארט זענען ארויסגעקומען פיל פון די אמעריקאנער פאלקס ניגונים. דאס אויפקום פון פילם טעאטער, דערנאך קאלירטע | אין דעם ערשטן העלפט פון דעם 20סטן יארהונדערט איז שוי שפילעריי געווען גאר פאפולער ביים המון עם, און פון דארט זענען ארויסגעקומען פיל פון די אמעריקאנער פאלקס ניגונים. דאס אויפקום פון פילם טעאטער, דערנאך קאלירטע פילמס, און דערנאך טעלעוויזיע, האט געברענגט אז שוי שפילעריי האט פארלוירן איר וויכטיגע ארט אין אמעריקאנע פאפ קולטור, פירנדיג דערצו אז די פרייזן פון שפילן זאלן זיך שטארק הייבן כדי די שפיל געזעלשאפטן זאלן קענען מרויח זיין. טראצדעם איז שוי שפילעריי נאך אלץ גאר א שטארקע פארוויילונגס מיטל פאר טויזנטער אין ניו יארק, און אינאיינעם מיט'ן ''וועסט ענד'' געגנט אין [[לאנדאן]], איז דאס דער וועלט הויפטקווארטיר פאר שוי שפילעריי. | ||
=== פובלישינג === | === פובלישינג === | ||
מאנהעטען איז דער וועלט צענטער פון פאַרלאַגן. ס'זענען | מאנהעטען איז דער וועלט צענטער פון פאַרלאַגן. ס'זענען פארהאן הונדערטע פאַרלעגן. ביכער אין אלע שפראכן ווערן געדרוקט דורך עטליכע פאַרלאַג הייזער. | ||
עטליכע פון די גרעסטע פאַרלאַג געזעלשאפטן זענען: | עטליכע פון די גרעסטע פאַרלאַג געזעלשאפטן זענען: | ||
| שורה 65: | שורה 66: | ||
* [[וועסט סייד]]. דאס איז אונטער [[אפער וועסט סייד]] און אריין אין [[טשעלסי]]. מער בפרטות'דיג ווערן די געגענטער דארטן צוטיילט אויף העל'ס קיטשען [[טשעלסי]] | * [[וועסט סייד]]. דאס איז אונטער [[אפער וועסט סייד]] און אריין אין [[טשעלסי]]. מער בפרטות'דיג ווערן די געגענטער דארטן צוטיילט אויף העל'ס קיטשען [[טשעלסי]] | ||
** [[קלאב ראו]]. - דאס איז די נאכט קלאב רייע אויסגעשורהט אלע [[טאנץ]] און [[סטריפ]] [[קלאב]]'ס לענגאויס 27'סטער גאס פון 8 עוועניו ביז 11 און ארום, וואס וויבאלד דארטן וואוינען נישט מענטשן קען מען האבן [[זאונינג]] פאר [[אלקעהאל]] און [[מוזיק]] אויפדערנאכט. | ** [[קלאב ראו]]. - דאס איז די נאכט קלאב רייע אויסגעשורהט אלע [[טאנץ]] און [[סטריפ]] [[קלאב]]'ס לענגאויס 27'סטער גאס פון 8 עוועניו ביז 11 און ארום, וואס וויבאלד דארטן וואוינען נישט מענטשן קען מען האבן [[זאונינג]] פאר [[אלקעהאל]] און [[מוזיק]] אויפדערנאכט. | ||
* [[טשעלסי]]. - | * [[טשעלסי]]. - עס געפינען זיך דארטן אסאך קלובן און רעסטוראנטן, און לעצטענס [[ארט גאלעריע]]'ס וואס קומען אהער פון [[סאהא]] צוליב ביליגיר ריל עסטעיט. אויך איז דארטן דא שאפינג צענטערן, ווי [[אדארמא]] און [[טריי סטעיט פאטא]] און נאך. אירע גרעניצען זענען מידטאון 30'גער גאסן פון צפון. ביז [[גרינוויטש ווילידזש]] ביי 14'נטער גאס. און [[מיעט פעקינג דיסטריקט - מערב. און בראדוועי גאס - מזרח. | ||
* [[מיעט פעקינג דיסטריקט]], אלטע היסטארישע געגענט וואס מ'האט געקויפט פלייש און איז היינט גאווארן טראנספארמירט צו א טייערער שאפינג און גאלעריע'ס מיט נייט קלוב'ס געגענט. אירע גרעניצען: 14 סטריט (טשעלסי) - צפון. [[וועסט | * [[מיעט פעקינג דיסטריקט]], אלטע היסטארישע געגענט וואס מ'האט געקויפט פלייש און איז היינט גאווארן טראנספארמירט צו א טייערער שאפינג און גאלעריע'ס מיט נייט קלוב'ס געגענט. אירע גרעניצען: 14 סטריט (טשעלסי) - צפון. [[וועסט ווילידזש]] - דרום מיט מזרח. און די האדסאן - מערב. | ||
* [[וועסט | * [[וועסט ווילידזש]] - איז דער פארדרייטע געגנענט מיט קליינע געסעלעך וואס מ'ווערט פארלוירן, העכער די [[ווילידזש]], אירע גרעניצען: 14 עוועניו - צפון. האוסטען - דרום. 6'ט עוועניו (ווילידזש) - מזרח. האדסן - מערב. | ||
* [[גרינוויטש | * [[גרינוויטש ווילידזש]] - ווערט אויך גערופן די ווילידזש. דאס איז א רעזידעשאל באוואונטער געגענט וואס אנהאלט אין זיך [ען וויי יו]] (ניו יארק יוניווערסעטי) און דאס האט איר פארוואנדעלט אלס אן אטראקציע פאר אינגע אדוואנטוריסטן פון די סטודענטן און פראפעסערן וואס האבן איר געמאכט אלס [[בוהמיען]] פונקט פון די גאנצע וועלט בעיקר אין די 60'ער יארן. היינט האט זיך דער [[נאכט]] [[הולטייען]] און [[ארטיסטן]] לעבן אריבער פארשפרייט ארויס פון אירע גרעניצען מער אויף [[איסט ווילידזש]], און [[וועסט ווילידזש]], [[מעיט פעקינג דיסטריקט]], [[טשעלסי]] און [[סאהא]], [[לאוער איסט סייד]] ביז אריבער קיין [[וויליאמסבורג]]. אירע גרעניצען: [[טשעלסי]] ביי 14 - צפון. [[האוסטען]] - דרום. [[איסט ווילידזש]] בייד דריטע עוועניו. - צפון. | ||
* [[איסט | * [[איסט ווילידזש]]. איז דער רעסטוראנטן און [[ארטיסטן]] געגענט. אירע גרעניצען: פון 14'טער גאס - צפון. האוסטן - דרום. און 3'רד עוועניו [[גרינוויטש ווילידזש]] - מערב. איסט ריווער - מזרח. | ||
* [[סאהא]] - (ראשי תיבות: [[סאוט]] פון [[האוסטאן]].) אירע גרעניצען: האוסטאן- צפון. קאנאל - צפון. לאפיאט - מזרח. וואריק - מערב. די הויפט אטראקציע פון געגענט, איז די [[ארטיסטן]] [[גלעריעס]] און אלטמאדישע ארכיטעקטור פון די בנינים, און גאר טייערע געשעפטן. | * [[סאהא]] - (ראשי תיבות: [[סאוט]] פון [[האוסטאן]].) אירע גרעניצען: האוסטאן- צפון. קאנאל - צפון. לאפיאט - מזרח. וואריק - מערב. די הויפט אטראקציע פון געגענט, איז די [[ארטיסטן]] [[גלעריעס]] און אלטמאדישע ארכיטעקטור פון די בנינים, און גאר טייערע געשעפטן. | ||
* [[נאהא]] - (ראשי תיבות: [[נארט]] פון האוסטאן.) די זעלבע מין געגענט ווי [[סאהא]] נאר די אנדערע זייט גאס פון [[האוסטן]] וואס איז איר דרום. עסטער פלעיס ( | * [[נאהא]] - (ראשי תיבות: [[נארט]] פון האוסטאן.) די זעלבע מין געגענט ווי [[סאהא]] נאר די אנדערע זייט גאס פון [[האוסטן]] וואס איז איר דרום. עסטער פלעיס (ווילידזש) - דרום. באוערי - מזרח. [[בראדוועי]] - מערב. | ||
* [[טרייבעקע]] - (ראשי תיבות: ט'וירד ב'יניט ק'אנאל אין אידיש דריטל אונטער קאנאל סטריט) אירע גרעניצערן: קאנאל - צפון. פארק פלעיס - דרום. בראדוועי - מזרח. האדסן טייך - מערב. | * [[טרייבעקע]] - (ראשי תיבות: ט'וירד ב'יניט ק'אנאל אין אידיש דריטל אונטער קאנאל סטריט) אירע גרעניצערן: קאנאל - צפון. פארק פלעיס - דרום. בראדוועי - מזרח. האדסן טייך - מערב. | ||
* [[טשיינע טאון]]. - דאס איז ממש א לאנד, און אירע גרעניצען גייען אריין טיעף אינמיטן [[לאוער איסט סייד]] מיט [[לאוער מאנהעטן]], זינט די 911 אטאקעס האט זיך פאשפארט פארק ראו, וואס דאס איז דער באהעפטונג פון [[לאוער מאנהעטן]] צו [[טשיינע טאון]]. די כינעזע צייילן זיך דארטן אין די הונדערטער טויזנטער, איבערנעמענדיג אלעס פון די אמאליגע אידן און ספאנישע, אבער היינט צוטאגס טרייבן זיי די [[ארטיסטן]] ארויף די [[ריעל עסטעיט]] אביסל אפשטענלנדיג זייער וואוקס. אירע גרעניצען: [[דעלענסי סטריט]] - צפון. טשעמבערס - דרום. איסט [[בראדוועי]] - מזרח. [[בראדוועי]] מערב. | * [[טשיינע טאון]]. - דאס איז ממש א לאנד, און אירע גרעניצען גייען אריין טיעף אינמיטן [[לאוער איסט סייד]] מיט [[לאוער מאנהעטן]], זינט די 911 אטאקעס האט זיך פאשפארט פארק ראו, וואס דאס איז דער באהעפטונג פון [[לאוער מאנהעטן]] צו [[טשיינע טאון]]. די כינעזע צייילן זיך דארטן אין די הונדערטער טויזנטער, איבערנעמענדיג אלעס פון די אמאליגע אידן און ספאנישע, אבער היינט צוטאגס טרייבן זיי די [[ארטיסטן]] ארויף די [[ריעל עסטעיט]] אביסל אפשטענלנדיג זייער וואוקס. אירע גרעניצען: [[דעלענסי סטריט]] - צפון. טשעמבערס - דרום. איסט [[בראדוועי]] - מזרח. [[בראדוועי]] מערב. | ||
| שורה 90: | שורה 91: | ||
אין די ערשטע תקופות זענען אידן נישט געווען ערלויבט צו וואוינען אין מאנהעטן. [[פיטער סטייוועסאנט]], דער האלאנדישע גאווערנאר, האט געזארגט אז עס זאלן זיך נישט אריינמישן אין שטאט נישט-קריסטליכע השפעות, און פארבאטן [[איד]]ן, [[לוטעראנען]], [[קאטוילישע]], און [[קוועיקער]], פון זיך אריינציען וואוינען. זיינע אויבערהערער האבן שפעטער מבטל געווען זיינע שטרענגע תקנות, און אידן זענען ערלויבט געווארן אין קליינע צאלן. | אין די ערשטע תקופות זענען אידן נישט געווען ערלויבט צו וואוינען אין מאנהעטן. [[פיטער סטייוועסאנט]], דער האלאנדישע גאווערנאר, האט געזארגט אז עס זאלן זיך נישט אריינמישן אין שטאט נישט-קריסטליכע השפעות, און פארבאטן [[איד]]ן, [[לוטעראנען]], [[קאטוילישע]], און [[קוועיקער]], פון זיך אריינציען וואוינען. זיינע אויבערהערער האבן שפעטער מבטל געווען זיינע שטרענגע תקנות, און אידן זענען ערלויבט געווארן אין קליינע צאלן. | ||
אין די ערשטע פאר הונדערט יאר זענען רוב אידן געווען אפשטאמיגע פון די [[גולי ספרד]]. די ערשטע אידישע קהלה איז געווען דער [[ | אין די ערשטע פאר הונדערט יאר זענען רוב אידן געווען אפשטאמיגע פון די [[גולי ספרד]]. די ערשטע אידישע קהלה איז געווען דער [[ספרד'ישע אידן|ספרד'ישער]] בית הכנסת ''שארית ישראל'' וועלכע שטייט נאך היינט צו טאגס. | ||
אין דעם לעצטן טייל פון דער 19'טער יאר-הונדערט און אנפאנג טייל פון 20'ער, האבן אידן פון מזרח אייראפע, איבערהויפט פון אוקריינא און ליטע, אימיגרירט קיין אמעריקע, געטריבן דורך שוידערליכע פאגראמען און א וואקסנדיגע אנטיסעמיטיזם. | אין דעם לעצטן טייל פון דער 19'טער יאר-הונדערט און אנפאנג טייל פון 20'ער, האבן אידן פון [[מזרח אייראפע]], איבערהויפט פון אוקריינא און ליטע, אימיגרירט קיין אמעריקע, געטריבן דורך שוידערליכע פאגראמען און א וואקסנדיגע אנטיסעמיטיזם. | ||
די ארטיגע אידן אין ניו יארק און איבער אמעריקע, וועלכע האבן זיך ערוואנדן אן אריסטאקראטישן שטייגער און א חשוב'ן ארט אין אמעריקאנער געזעלשאפט, האבן אראפגעקוקט אויף די אייראפעאישע אידן אלץ אומציוויליזירטע און פאנאטישע. די אלט-געזעסענע אידן האבן דערפאר געמאכט א פלאן צו העלפן די אייראפעאישע אידן זיך ציען מער צו די נייע מערב חלקים פונ'ם לאנד, אזוי זיי צו געבן געלגנהייטן זיך אריינצוארבעטן אינעם ריין אמעריקאנער געזעלשאפט און אויך זיך צו פארמיידן די בושות פון די ניי-געקומענע ארימע אידישע שלעפערס. | די ארטיגע אידן אין ניו יארק און איבער אמעריקע, וועלכע האבן זיך ערוואנדן אן אריסטאקראטישן שטייגער און א חשוב'ן ארט אין אמעריקאנער געזעלשאפט, האבן אראפגעקוקט אויף די אייראפעאישע אידן אלץ אומציוויליזירטע און פאנאטישע. די אלט-געזעסענע אידן האבן דערפאר געמאכט א פלאן צו העלפן די אייראפעאישע אידן זיך ציען מער צו די נייע מערב חלקים פונ'ם לאנד, אזוי זיי צו געבן געלגנהייטן זיך אריינצוארבעטן אינעם ריין אמעריקאנער געזעלשאפט און אויך זיך צו פארמיידן די בושות פון די ניי-געקומענע ארימע אידישע שלעפערס. | ||
| שורה 106: | שורה 107: | ||
צוליב דעם שטורעם און זיין אימפאקט האט זיך אנגעהויבן אן ערנסטע דיסקוסיע וועגן בויען ים ווענט און אנדערע באריערן ביים בארטן צו פארמיידן נאך אזא פארפלייצונג אין דער צוקונפט. | צוליב דעם שטורעם און זיין אימפאקט האט זיך אנגעהויבן אן ערנסטע דיסקוסיע וועגן בויען ים ווענט און אנדערע באריערן ביים בארטן צו פארמיידן נאך אזא פארפלייצונג אין דער צוקונפט. | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
[[טעקע:Lower Manhattan from Jersey City November 2014 panorama 2.jpg|קליין|פאנאראמע פון לאוער מאנהעטען|500x500פיקס]] | [[טעקע:Lower Manhattan from Jersey City November 2014 panorama 2.jpg|קליין|פאנאראמע פון לאוער מאנהעטען|500x500פיקס]] | ||
=== אטראקציעס === | === אטראקציעס === | ||
| שורה 116: | שורה 117: | ||
* [http://www.mta.nyc.ny.us/nyct/maps/submap.htm טרעין מאפע ניו יארק סיטי] | * [http://www.mta.nyc.ny.us/nyct/maps/submap.htm טרעין מאפע ניו יארק סיטי] | ||
* [http://maps.google.com/maps גוגל מעפ. - גאסן און נומערן ביזן קלענסטן דעטאל] | * [http://maps.google.com/maps גוגל מעפ. - גאסן און נומערן ביזן קלענסטן דעטאל] | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישע | [[קאַטעגאָריע:אידישע ישובים]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
[[קאַטעגאָריע:נישט שלעכט]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:מנהטן]] | |||