אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רא"ש"

138 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: יידישקייט ← אידישקייט, יידן ← אידן)
 
(8 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
רבינו '''אשר בן יחיאל''' ([[ה'י']], [[1250]] - [[ט' חשוון]] [[ה'פ"ח]], [[1327]]), גערופן דער '''רא"ש''', איז געווען פון די גרעסטע מפרשים פון די [[תלמוד בבלי]] און [[פוסק]]ים און האט געהאט אן איבערוועגנדיגע השפעה אין אויספארמירן די [[הלכה]] אין אידישקייט.
{{דעסקריפציע|פוסק, ראשון}}
רבינו '''אשר בן יחיאל''' ([[ה'י']], [[1250]] - [[ט' חשון]] [[ה'פ"ח]], [[1327]]), גערופן דער '''רא"ש''', איז געווען פון די גרעסטע מפרשים פון די [[תלמוד בבלי]] און [[פוסק]]ים און האט געהאט אן איבערוועגנדיגע השפעה אין אויספארמירן די [[הלכה]] אין אידישקייט.


== לעבנסגעשיכטע ==
== לעבנסגעשיכטע ==
דער רא"ש איז געבוירן אין אשכנז (היינט דייטשלאנד), צווישן די יארן [[ה'ה']]-[[ה'י']]. זיין פאטער רבי [[יחיאל בן אורי]] איז געווען א גדול בתורה און האט געהאלטן קארעספאנדענץ מיט די גדולי הדור. אויך איז ער באוואוסט מיט זיין אפגעהיטנקייט און ווערט בארעכנט איינער פון די [[חסידי אשכנז]]. ער איז געווען אן אייניקל פון רבי [[אליעזר בן נתן]] (דער ראב"ן).{{הערה|עיין תשובת הרא"ש (בית יוסף יו"ד סימן מ"ז ה') וכן גם ברא"ש למסכת חולין (פרק ג סימן ד): "דע כי מעשה כזה בא לפני זקני רבי אליעזר בר נתן ז"ל". רבי [[שלום אלבעק]] שרייבט אין זיין הקדמה צום ספר פונעם ראב"ן, אבן העזר, "רבי אשר בר יחיאל... קורא לרבינו בשם "זקני" ... אבל לא היה בן בתו ממש רק דור שלישי או רביעי לו".}}
דער רא"ש איז געבוירן אין אשכנז (היינט דייטשלאנד), צווישן די יארן [[ה'ה']]-[[ה'י']]. זיין פאטער רבי [[יחיאל בן אורי]] איז געווען א גדול בתורה און האט געהאלטן קארעספאנדענץ מיט די גדולי הדור. אויך איז ער באוואוסט מיט זיין אפגעהיטנקייט און ווערט בארעכנט איינער פון די [[חסידי אשכנז]]. ער איז געווען אן אייניקל פון רבי [[אליעזר בן נתן]] (דער ראב"ן).{{הערה|עיין תשובת הרא"ש (בית יוסף יו"ד סימן מ"ז ה') וכן גם ברא"ש למסכת חולין (פרק ג סימן ד): "דע כי מעשה כזה בא לפני זקני רבי אליעזר בר נתן ז"ל". [[רבי שלום אלבעק]] שרייבט אין זיין הקדמה צום ספר פונעם ראב"ן, אבן העזר, "רבי אשר בר יחיאל... קורא לרבינו בשם "זקני" ... אבל לא היה בן בתו ממש רק דור שלישי או רביעי לו".}}


אין זיינע יונגערע יארן האט דער רא"ש געלערנט ביי זיין פאטער רבי יחיאל. דערנאך האט ער אנגעהויבן לערנען אין דער ישיבה פונעם [[מהר"ם פון ראטנבערג]], וואס איז געווען דער פירנדער פוסק אין אשכנז אין יענער תקופה, און ער איז גיך געווארן זיין תלמיד מובהק. במשך די יארן האט דער רא"ש געפרעגט צענדליקע שאלות אין הלכה צום מהר"ם, און יענער האט אים געענטפערט מיט גרויסער ערע.
אין זיינע יונגערע יארן האט דער רא"ש געלערנט ביי זיין פאטער רבי יחיאל. דערנאך האט ער אנגעהויבן לערנען אין דער ישיבה פונעם [[מהר"ם פון ראטנבערג]], וואס איז געווען דער פירנדער פוסק אין אשכנז אין יענער תקופה, און ער איז גיך געווארן זיין תלמיד מובהק. במשך די יארן האט דער רא"ש געפרעגט צענדליקע שאלות אין הלכה צום מהר"ם, און יענער האט אים געענטפערט מיט גרויסער ערע.


אין יאר ה'מ"ו (1286) האט מען אריינגעלייגט זיין רבי דעם מהר"ם אין תפיסה מיט א באשולדינג פון אנטלויפן פון דייטשלאנד און א קאנספיראציע צו ארגאניזירן א מאסן אנטלויף. דער קייסער האט געמאָנט פון די אידן אן אויסערגעוויינלעכן סכום געלט פון 20,000 מארק כדי אים אויסצולייזן, און דער רא"ש האט אונטערגענומען צו ברענגען דאס געלט און האט טאקע געזאמלט דאס אויסלייז-געלט. צום סוף האט מען נישט געקענט אויספירן ווייל דער מהר"ם האט נישט געלאזט אז מען זאל אים אויסלייזן פאר אזויפיל געלט, וואס וועט אוודאי ברענגען אז די רעגירונג וועט פרובירן דאס זעלבע נאכאמאל, לויט דער הלכה אז "אין פודים את השבויים יתר על כדי דמיהן" (מען טאר נישט אויסלייזן געפאנגענע מער פון זייער ווערט)([[משנה]], [[מסכת גיטין]], פרק ד', ו').
אין יאר ה'מ"ו (1286) האט מען אריינגעלייגט זיין רבי דעם מהר"ם אין תפיסה מיט א באשולדינג פון אנטלויפן פון דייטשלאנד און א קאנספיראציע צו ארגאניזירן א מאסן אנטלויף. דער קייסער האט געמאָנט פון די אידן אן אויסערגעוויינליכן סכום געלט פון 20,000 מארק כדי אים אויסצולייזן, און דער רא"ש האט אונטערגענומען צו ברענגען דאס געלט און האט טאקע געזאמלט דאס אויסלייז-געלט. צום סוף האט מען נישט געקענט אויספירן ווייל דער מהר"ם האט נישט געלאזט אז מען זאל אים אויסלייזן פאר אזויפיל געלט, וואס וועט אוודאי ברענגען אז די רעגירונג וועט פרובירן דאס זעלבע נאכאמאל, לויט דער הלכה אז "אין פודים את השבויים יתר על כדי דמיהן" (מען טאר נישט אויסלייזן געפאנגענע מער פון זייער ווערט)([[משנה]], [[מסכת גיטין]], פרק ד', ו').


== זיינע ספרים ==
== זיינע ספרים ==
שורה 33: שורה 34:


== קיצור פסקי הרא"ש ==
== קיצור פסקי הרא"ש ==
זיין זוהן רבי יעקב בעל הטורים האט מחבר געווען א [[ספר הרמזים]], ווערט אויך גערופן '''רמזי אשר"י''', וועלכע איז א קיצור פון די פסקים פון זיין טאטן. אינעם תלמוד איז עס געדרוקט אנטערן נאמען '''קיצור פסקי הרא"ש'''.
זיין זון רבי יעקב בעל הטורים האט מחבר געווען א [[ספר הרמזים]], ווערט אויך גערופן '''רמזי אשר"י''', וועלכע איז א קיצור פון די פסקים פון זיין טאטן. אינעם תלמוד איז עס געדרוקט אנטערן נאמען '''קיצור פסקי הרא"ש'''.


== משפחה ==
== משפחה ==
שורה 45: שורה 46:
[[קאַטעגאָריע:הלכה ספרים]]
[[קאַטעגאָריע:הלכה ספרים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשונים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשונים]]
[[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]]
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]]  
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:רא"ש]]
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]]
[[קאַטעגאָריע:מפרשים פון משניות]]
35,369

רעדאגירונגען