אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "דרעפט:אראפגאנג פון יוסף'ס ברידער קיין מצרים"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
(פארברייטערט)
(←‏צוריק צום לאַנד כנען: פארראכטן פּאראמעטער)
שורה 23: שורה 23:
יוסף האט זיי טאקע פארבאטן אויף דריי טעג כדי זיי איבערצושרעקן, און זיי זאלן אים גלייבן אז די סיבה וואס ער מאכט זיי ארויס איז טאקע אזוי ווי ער האט געזאגט און ער וויל נישט אז די בני בית זאלן שטאַרבן פון [[הונגער]]{{הערה|רמב"ן}}{{ביאור|לפי הכלי יקר חשב יוסף שוודאי ישלחו את ה[[בכור]] [[ראובן]], וכאשר הם ישבו במאסר יבינו שזה נגזר עליהם כעונש על [[מכירת יוסף]], ולכן ראובן שלא היה מעורב במכירה אינו סובל כמותם{{הערה|ראה {{תנ"ך|בראשית|לז|כט|מפרש=רש"י}}}}}}.
יוסף האט זיי טאקע פארבאטן אויף דריי טעג כדי זיי איבערצושרעקן, און זיי זאלן אים גלייבן אז די סיבה וואס ער מאכט זיי ארויס איז טאקע אזוי ווי ער האט געזאגט און ער וויל נישט אז די בני בית זאלן שטאַרבן פון [[הונגער]]{{הערה|רמב"ן}}{{ביאור|לפי הכלי יקר חשב יוסף שוודאי ישלחו את ה[[בכור]] [[ראובן]], וכאשר הם ישבו במאסר יבינו שזה נגזר עליהם כעונש על [[מכירת יוסף]], ולכן ראובן שלא היה מעורב במכירה אינו סובל כמותם{{הערה|ראה {{תנ"ך|בראשית|לז|כט|מפרש=רש"י}}}}}}.


==צוריק צום לאַנד כנען==
==צוריק צום לאנד כנען==
בײם סוף פון די דרײ טעג האט יוסף געמאכט א נײעם פארשלאג:
בײם סוף פון די דרײ טעג האט יוסף געמאכט א נײעם פארשלאג:
איין ברודער וועט זיין אין די [[ טורמע ]] צו פאַרזיכערן אַז די ברידער ברענגען טאַקע זייער קליין ברודער און זײ װעלן גײן ברענגען עסן אין זײערע הײמען. די ברידער האבן זיך צוגעשטימט צודעם פארשלאג, און אים געלאזט נעמען װעלכער פון זײ ער װיל{{הערה|[[רבינו בחיי בן אשר|רבינו בחיי]]}}.
איין ברודער וועט זיין אין די [[ טורמע ]] צו פאַרזיכערן אַז די ברידער ברענגען טאַקע זייער קליין ברודער און זײ װעלן גײן ברענגען עסן אין זײערע הײמען. די ברידער האבן זיך צוגעשטימט צודעם פארשלאג, און אים געלאזט נעמען װעלכער פון זײ ער װיל{{הערה|[[רבינו בחיי בן אשר|רבינו בחיי]]}}.


ווייל דער שמועס איז געפירט געווארן צווישן זיי און יוסף דורך אן מתורגמן {{ביאור|עס איז געווען [[מנשה]] דער זון פון יוסף וואָס האָט געקענט די [[לשון קודש]] און די [[שפראך]] מצריש - [[רש"י]]}}, זײ האבן זיך גערעדט אײנער מיט דער אנדערער אפן, געטראכט אז דער משנה למלך װעט נישט פארשטײן. און זײ האבן געזאגט אײנער צום אנדערן: {{ציטוטון|אֲבָל אֲשֵׁמִים אֲנַחְנוּ עַל אָחִינוּ אֲשֶׁר רָאִינוּ צָרַת נַפְשׁוֹ בְּהִתְחַנְנוֹ אֵלֵינוּ וְלֹא שָׁמָעְנוּ עַל כֵּן בָּאָה אֵלֵינוּ הַצָּרָה הַזֹּאת|{{תנ"ך|בראשית|מב|כא|ללא=ספר}}}}.
ווייל דער שמועס איז געפירט געווארן צווישן זיי און יוסף דורך אן מתורגמן {{ביאור|עס איז געווען [[מנשה]] דער זון פון יוסף וואָס האָט געקענט די [[לשון קודש]] און די [[שפראך]] מצריש - [[רש"י]]}}, זײ האבן זיך גערעדט אײנער מיט דער אנדערער אפן, געטראכט אז דער משנה למלך װעט נישט פארשטײן. און זײ האבן געזאגט אײנער צום אנדערן: {{ציטוטון|אֲבָל אֲשֵׁמִים אֲנַחְנוּ עַל אָחִינוּ אֲשֶׁר רָאִינוּ צָרַת נַפְשׁוֹ בְּהִתְחַנְנוֹ אֵלֵינוּ וְלֹא שָׁמָעְנוּ עַל כֵּן בָּאָה אֵלֵינוּ הַצָּרָה הַזֹּאת|{{תנ"ך|בראשית|מב|כא|ללא=ספר}}}}.
== ביאורים ==
== ביאורים ==
{{ביאורים}}
{{ביאורים}}

רעוויזיע פון 14:04, 24 יולי 2024

די ירידה פון מיין ברודער יוסף קיין מצרים איז א געשעעניש וואס ווערט דערמאנט אין פרשת מקץ אין ספר בראשית (פרק מ"ב מג מד). וואָס די קינדער פון יעקב גיין אראפ קיין מצרים צו קויפן עסן צוליב דעם הונגער, ווען זיי ווייסן נישט, אז דער משנה למלך, וואס פארקױפט די תבואה, איז זײער ברודער יוסף, יוסף ברענגט זײ פאר אים אױף דער טענה, אז זײ זײנען געקומען צו שפאנען. און שפעטער אנטפלעקט זיך צו זיינע ברידער.

הינטערגרונט

נאך דעם מכירת יוסף, דער געשעעניש פון יוסף און אשת פוטיפר, זיין נאכפאלגענדע תפיסה , די חלומות פון שר המשקים און שר האופים, און יוסף'ס לייזונג , זיין באפרייונג נאך פרעה'ס חלומות לויט דער רעקאמענדאציע פונעם מיניסטער שר המשקים, און זײן באשטימט פֿאַר אַ משנה פאר פרעה דעם מלך פון מִצרים, האט יוסף אײנגעהאלטן א סך עסן־אוצרות אין מצרים אין די יארן פון שובע פאר די יארן פון הונגער וואס גייען קומען.

און אז די זיבן יאר פון הונגער זײנען געקומען אין מצרים, נאכדעם װי די זיבן יאר פון די זעט האבן זיך פארענדיקט, האט פרעה געשיקט דאָס פאלק פון מצרים װאס האבן אים געבעטן עסן צו יוסף, און אים באַשטימט צו פארקױפן דאס עסן[1]

געשיכטע אינהאלט

דער הונגער וואס האט געטראפען מצרים טראגט אנדערע לענדער אינעם ראיאן, כולל דאס כנען. יעקב, וואס האט געוואוינט אין לאנד כנען, האט געבעטן זיינע זין אראפנידערן קיין מצרים קויפן דאָרט 'שבר' - עסנווארג: ”הִנֵּה שָׁמַעְתִּי כִּי יֶשׁ שֶׁבֶר בְּמִצְרָיִם רְדוּ שָׁמָּה וְשִׁבְרוּ לָנוּ מִשָּׁם וְנִחְיֶה וְלֹא נָמוּת” (מב, ב).

דער ערשטער אראפגאנג

וַיֵּרְדוּ אֲחֵי יוֹסֵף עֲשָׂרָה לִשְׁבֹּר בָּר מִמִּצְרָיִם

ג

אלע ברידער אחוץ בנימין [א] זענען אראפ צו מצרים, װײל יוסף האט ניט פארקױפט נאר יעדער פאר זײן הױזגעזינט[ב]. וען די קינדער פון יעקב זענען אנגעקומען קיין מצרים, יעדער איינער איז אריין דורך א אנדערש טיר, אזוי זאל נישט זיין קיין עין הרע[2]. זיי זענען געקומען צו יוסף[ג] און זײ האבן זיך געבוקט צו אים ב'פישוט ידים ורגליים'[5] יוסף האט דערקענט זײן ברודער, אבער די ברידער, וואס האבן אים לעצטנס געזען אין עלטער פון 17 יאר, האבן אים נישט דערקענט ווייל דאן האט ער נאך נישט אויסגעוואקסן קיין בארד[6], און דערפאר האט ער צו זיי פרעמד געטוישט, און אפילו געענדערט דעם וועג וואס ער האט גערעדט, כדי זיי זאלן ניט דערקענען זיין קול.[7]. יוסף האט דאן געדענקט די חלומות וואס ער האט געחלומט וואָס זענען פארווירדיק געוואָרן ווען זיי האבן זיך צו אים געבוקט[8] [ד], און געפרעגט דעם ציל פון זייער קומען. ווען זיי האבן געענטפערט אַז זיי זענען געקומען קויפן עסן, האט יוסף זיי באשולדיקט אין שפיאן און געטענהט, אז דער ציל פון זייער קומען איז געווען צו געפינען דעם בעסטן וועג צו איבערנעמען דאס לאנד[ה] און געבראכט צוויי באווייזן דערפאר: א. רעספּעקטאַבלע מענטשן שיקן קנעכט צו קויפן עסנוואַרג. ב. זײ האבן זיך צעשפרײט און ארײן פון אנדערע טויערן , א טיפישער שפיאנען־אקט[9].

די ברידער האבן קעגן אים געטענהט אז זיי זענען נישט קיין מרגלים און זיי זענען אלע ברידער, אבער זייער פאטער האט נישט געוואלט שיקן איינער פון זיי מיט קנעכט, ווייַל ער האט נישט וועלן זיי צעטיילן. די סיבה וואס זיי זענען אריין דורך באזונדער טויערן איז ווייל זייער קליין ברודער איז פארפאלן, און זיי זענען געקומען אים זוכן.

יוסף האט פארגעלייגט א פראבע צו באשליסן צי זיי זענען שפיאנען: ברענגען זייער קליין ברודער צו מצרים, צו באַשטעטיקן זייערע טענה. יוסף האט געשוואָרן אויף פרעה'ס לעבן[ו], אז ערשט נאך די אויספארשונג וועט ער זיי באפרייען פון די שפיאנען באשולדיגונג, ווייל אויב זיי האבן געליגט וועגן דעם אז זיי זענען ברידער - וועט דער קליינער ברודער וואס זיי האבן דערמאנט נישט ריזיקירן צו זיין א שטארבעלעך ווי זיי.[10][ז]און געמאכט אַ פארשלאג[11]: זײ װעלן שיקן אײנעם פֿון זײ צו ברענגען זײער ברודער, און זײ װעלן דערװײל בלײבן אין תפיסה. יוסף האט זיי טאקע פארבאטן אויף דריי טעג כדי זיי איבערצושרעקן, און זיי זאלן אים גלייבן אז די סיבה וואס ער מאכט זיי ארויס איז טאקע אזוי ווי ער האט געזאגט און ער וויל נישט אז די בני בית זאלן שטאַרבן פון הונגער[12][ח].

צוריק צום לאנד כנען

בײם סוף פון די דרײ טעג האט יוסף געמאכט א נײעם פארשלאג: איין ברודער וועט זיין אין די טורמע צו פאַרזיכערן אַז די ברידער ברענגען טאַקע זייער קליין ברודער און זײ װעלן גײן ברענגען עסן אין זײערע הײמען. די ברידער האבן זיך צוגעשטימט צודעם פארשלאג, און אים געלאזט נעמען װעלכער פון זײ ער װיל[14].

ווייל דער שמועס איז געפירט געווארן צווישן זיי און יוסף דורך אן מתורגמן [ט], זײ האבן זיך גערעדט אײנער מיט דער אנדערער אפן, געטראכט אז דער משנה למלך װעט נישט פארשטײן. און זײ האבן געזאגט אײנער צום אנדערן: ”אֲבָל אֲשֵׁמִים אֲנַחְנוּ עַל אָחִינוּ אֲשֶׁר רָאִינוּ צָרַת נַפְשׁוֹ בְּהִתְחַנְנוֹ אֵלֵינוּ וְלֹא שָׁמָעְנוּ עַל כֵּן בָּאָה אֵלֵינוּ הַצָּרָה הַזֹּאת” (מב, כא).

ביאורים

  1. אויף יוסף האט יעקב מורא געהאט "פֶּן יִקְרָאֶנּוּ אָסוֹן"
  2. און ער האָט דאָס געטאָן, כּדי זיי זאָלן ניט פֿאַרהאַנדלען מיט תבואה (ספורנו), בראשית מב, ג
  3. לויט מדרש רבה, כאטש יוסף איז געווען דער משנה למלך האט ער נאך פערזענליך פארקויפט, וייל ער האט געוואלט טרעפן זיינע ברודער[3], לויט די רמב"ן זיי זענען געווען די ערשטע וואס זענען געקומען פון לאנד כנען, און יוסף האט זיך פארנומען מיט זיי צו פארקויפן כדי צו באשטימען די פארזארגונג פאר זייער לאנד[4]
  4. דער רמב"ן שרייבט אז זיין ציל איז געווען אז מען זאל אויך ברענגען בנימין און אזוי וועט דער חלום ווערן פארווירקליך ווען יעדער וועט זיך בוקן צו אים
  5. אין כלי יקר ערקלערט ער אז ער האט זיי באשולדיגט אז זיי זענען מרגלים, ווייל ער האט מורא געהאט אז אויב זיי גייען ארום צווישן די מענטשן וועלן זיי וויסן אז דער 'משנה' איז זייער ברודער יוסף
  6. אַז ער האָט געשװאָרן צו ליגן, האָט ער געשװאָרן אױף פּרעהס לעבןבראשית רבה, פרשה צ"א, פסקה ז'
  7. זעה אין פירוש אברבנאל אז דער תירוץ איז געווען אז וויבאלד ער איז א קליין קינד קען איך אים אויספארשן, ווייל ער וועט נישט וויסן ווי צו ליגן
  8. לפי הכלי יקר חשב יוסף שוודאי ישלחו את הבכור ראובן, וכאשר הם ישבו במאסר יבינו שזה נגזר עליהם כעונש על מכירת יוסף, ולכן ראובן שלא היה מעורב במכירה אינו סובל כמותם[13]
  9. עס איז געווען מנשה דער זון פון יוסף וואָס האָט געקענט די לשון קודש און די שפראך מצריש - רש"י