35,369
רעדאגירונגען
מילוני אויף המכלול העברי
ק (החלפת טקסט – "עקסיסט" ב־"עקזיסט") |
(מילוני אויף המכלול העברי) |
||
| (11 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''''דער האר פון די רינגס''''' איז א [[בוך]] געשריבן דורך [[J. ר' ר' טאלקין]]. עס איז געווען ערשטער [[געדרוקט]] אין 1954. עס איז צעטיילט אין דריי טיילן (אָדער בענד), וואָס זענען געהייסן ''[[די חברותאשאפט פון די רינג]'', ''[[די צוויי טאָווערס]]'', און ''[[די צוריקקער פון דעם מלך]]''. עס איז געשריבן נאָך ''[[דער האָבביט]]''. | '''''דער האר פון די רינגס''''' איז א [[בוך]] געשריבן דורך [[J. ר' ר' טאלקין]]. עס איז געווען ערשטער [[געדרוקט]] אין 1954. עס איז צעטיילט אין דריי טיילן (אָדער בענד), וואָס זענען געהייסן ''[[די חברותאשאפט פון די רינג]'', ''[[די צוויי טאָווערס]]'', און ''[[די צוריקקער פון דעם מלך]]''. עס איז געשריבן נאָך ''[[דער האָבביט]]''. | ||
''דער האר פון די רינגס'' קומט פאר אין טאלקיענס [[פיקטיווע]] וועלט, גערופן [[מיטל-ערד]]. מיטל-ערד האט זיין אייגענע [[געאָגראַפי]], | ''דער האר פון די רינגס'' קומט פאר אין טאלקיענס [[פיקטיווע]] וועלט, גערופן [[מיטל-ערד]]. מיטל-ערד האט זיין אייגענע [[געאָגראַפי]], עטליכע פאַרשידענע [[ראַסע (ביאָלאָגי)|ראַסע]]ס און פעלקער ([[שרעטל|עלוועס]], [[קאַרליק (מאַטאַלאַדזשי)|דוואַרוועס]], [[מענטשלעך]]] ס, [[האָביט]]ס, ענטס), זייערע [[שפּראַכן]], און אַ [[געשיכטע]] וואָס איז אַלט טויזנטער יאָר. | ||
די פּלאַנעווען פון ''דער האר פון די רינגס'' איז וועגן די מלחמה פון די פעלקער פון מיטל-ערד קעגן אַ פינסטער האר (וואס איז דער 'האר פון די רינגס' פון דעם טיטל). אין דער זעלביקער צייט זיי פּרובירן צו צעשטערן אַ רינג וואָס וואָלט געבן די פינסטער האר אַ פּלאַץ פון מאַכט אויב ער באַקומען עס, אָבער דער בלויז אָרט צו צעשטערן דעם רינג איז טיף אין די טעריטאָריע פון די פיינט. | די פּלאַנעווען פון ''דער האר פון די רינגס'' איז וועגן די מלחמה פון די פעלקער פון מיטל-ערד קעגן אַ פינסטער האר (וואס איז דער 'האר פון די רינגס' פון דעם טיטל). אין דער זעלביקער צייט זיי פּרובירן צו צעשטערן אַ רינג וואָס וואָלט געבן די פינסטער האר אַ פּלאַץ פון מאַכט אויב ער באַקומען עס, אָבער דער בלויז אָרט צו צעשטערן דעם רינג איז טיף אין די טעריטאָריע פון די פיינט. | ||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
== ספר געשיכטע == | == ספר געשיכטע == | ||
''דער האר פון די רינגס'' האט זיך אנגעהויבן אלס [[סיקוועל]] צו טאלקיענס פריערדיגע פאנטאזיע בוך, ''[[דער האביט]]'', אבער איז שנעל געווארן א פיל גרעסערע מעשה. ער האָט אויך אריבערגעצויגן זיין (און ''דער האָבביט'') געשיכטע אין זיין בעלעטריסטיק וועלט [[מיטל-ערד]], וואָס ער האָט שוין אויסגעטראַכט לאַנג איידער ער האָט געשריבן ''דער האָבביט''. | ''דער האר פון די רינגס'' האט זיך אנגעהויבן אלס [[סיקוועל]] צו טאלקיענס פריערדיגע פאנטאזיע בוך, ''[[דער האביט]]'', אבער איז שנעל געווארן א פיל גרעסערע מעשה. ער האָט אויך אריבערגעצויגן זיין (און ''דער האָבביט'') געשיכטע אין זיין בעלעטריסטיק וועלט [[מיטל-ערד]], וואָס ער האָט שוין אויסגעטראַכט לאַנג איידער ער האָט געשריבן ''דער האָבביט''. | ||
טאָלקין האָט אָנגעשריבן די געשיכטע צווישן 1937 און 1949. עס איז ערידזשנאַלי [[געדרוקט]] געווען אין דריי טיילן אין די יאָרן 1954 און 1955. זינט דעמאָלט איז ''דער האר פון די רינגס'' איבערגעזעצט געוואָרן אויף 38 שפראכן. עס איז איינער פון די מערסט פאָלקס דערציילונגען אין 20 יאָרהונדערט [[ליטעראַטור]] און איז געווען אַ | טאָלקין האָט אָנגעשריבן די געשיכטע צווישן 1937 און 1949. עס איז ערידזשנאַלי [[געדרוקט]] געווען אין דריי טיילן אין די יאָרן 1954 און 1955. זינט דעמאָלט איז ''דער האר פון די רינגס'' איבערגעזעצט געוואָרן אויף 38 שפראכן. עס איז איינער פון די מערסט פאָלקס דערציילונגען אין 20 יאָרהונדערט [[ליטעראַטור]] און איז געווען אַ וויכטיג בוך פאַר די פאַנטאַזיע [[זשאַנראַ]]. | ||
''דער האר פון די רינגס'' ווערט אפט אנגערופן א [[טרילאגיע]], ווייל דער פארלעגער האט צוטיילט דאס בוך אויף דריי טיילן צוליב דער גרייס פון דעם בוך. טאָלקין אַליין האָט אונטערגעטיילט ''דער האר פון די רינגס'' אין זעקס טיילן, גערופן ספר I-VI, לויט דער פּלאַנעווען. טאָלקין האָט קיינמאָל ליב געהאט אַז עס איז ארויס אין דריי טיילן אָדער גערופן אַ טרילאַדזשי. | ''דער האר פון די רינגס'' ווערט אפט אנגערופן א [[טרילאגיע]], ווייל דער פארלעגער האט צוטיילט דאס בוך אויף דריי טיילן צוליב דער גרייס פון דעם בוך. טאָלקין אַליין האָט אונטערגעטיילט ''דער האר פון די רינגס'' אין זעקס טיילן, גערופן ספר I-VI, לויט דער פּלאַנעווען. טאָלקין האָט קיינמאָל ליב געהאט אַז עס איז ארויס אין דריי טיילן אָדער גערופן אַ טרילאַדזשי. | ||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
סאַוראָן און די עלווז צוזאַמען געמאכט זעכצן רינגען. די עלווז האָבן אויך געמאכט דריי רינגען אַליין, גערופן וויליאַ, נעניאַ און נאַריאַ. ד י ניינצ ן רינגע ן זענען געווע ן ד י "רינגע ס פו ן מאכט" . אָבער סאַוראָן בעסאָד פאָרדזשד אַ גרויס רינג פון זיין אייגן, די '' איין רינג ''. אין דעם רינג סאַוראָן שטעלן האַלב פון זיין מאַכט. ער האט פּלאַננעד צו קאָנטראָלירן די ווערערז פון די אנדערע רינגס מיט דעם איין רינג. אבער די עלווז לעסאָף איינגעזען אַז Annatar טאַקע איז געווען דער בייז סאַוראָן און פארבארגן די רינגס פון מאַכט. | סאַוראָן און די עלווז צוזאַמען געמאכט זעכצן רינגען. די עלווז האָבן אויך געמאכט דריי רינגען אַליין, גערופן וויליאַ, נעניאַ און נאַריאַ. ד י ניינצ ן רינגע ן זענען געווע ן ד י "רינגע ס פו ן מאכט" . אָבער סאַוראָן בעסאָד פאָרדזשד אַ גרויס רינג פון זיין אייגן, די '' איין רינג ''. אין דעם רינג סאַוראָן שטעלן האַלב פון זיין מאַכט. ער האט פּלאַננעד צו קאָנטראָלירן די ווערערז פון די אנדערע רינגס מיט דעם איין רינג. אבער די עלווז לעסאָף איינגעזען אַז Annatar טאַקע איז געווען דער בייז סאַוראָן און פארבארגן די רינגס פון מאַכט. | ||
סאַוראָן דעמאָלט סטאַרטעד אַ מלחמה. בעת דער מלחמה האט ער צוריקגענומען די זעכצן רינגען וואס ער האט געמאכט צוזאמען מיט די עלפים. זיבן פון די רינגען האָט ער געגעבן צו די מלכים פון די קאַרליקן, און ניין רינגען האָט ער געגעבן פאַר | סאַוראָן דעמאָלט סטאַרטעד אַ מלחמה. בעת דער מלחמה האט ער צוריקגענומען די זעכצן רינגען וואס ער האט געמאכט צוזאמען מיט די עלפים. זיבן פון די רינגען האָט ער געגעבן צו די מלכים פון די קאַרליקן, און ניין רינגען האָט ער געגעבן פאַר מענטשליכע מלכים. די מענטש מלכים געווארן די ''[[Nazgûl]]'', די רינגוואָריטס, גהאָסטלי קנעכט פון סאַוראָן. | ||
געפירט דורך [[גיל-גאַלאַד]] און [[עלענדיל]], די עלוועס און די מענטשן פון [[גאָנדאָר]] און [[אַרנאָר]] האָבן געגרינדעט די ''לעצטע בונד פון מענטשן און עלוועס'' צו קעמפן סאַוראָן. עס איז געווען אַ לאַנג מלחמה און סידזש פון סאַוראָן ס פעסטונג באַראַד-דעור. אין די לעצטע שלאַכט, גיל-גאַלאַד און עלענדיל זענען געהרגעט דורך סאַוראָן. נאָך זיין פאָטער'ס טויט, האָט עלענדיל'ס זון [[איסילדור]] אָפּגעשניטן דעם איין רינג פון סאַוראָנס האַנט. סאַוראָן איז דיפיטיד און די מלחמה | געפירט דורך [[גיל-גאַלאַד]] און [[עלענדיל]], די עלוועס און די מענטשן פון [[גאָנדאָר]] און [[אַרנאָר]] האָבן געגרינדעט די ''לעצטע בונד פון מענטשן און עלוועס'' צו קעמפן סאַוראָן. עס איז געווען אַ לאַנג מלחמה און סידזש פון סאַוראָן ס פעסטונג באַראַד-דעור. אין די לעצטע שלאַכט, גיל-גאַלאַד און עלענדיל זענען געהרגעט דורך סאַוראָן. נאָך זיין פאָטער'ס טויט, האָט עלענדיל'ס זון [[איסילדור]] אָפּגעשניטן דעם איין רינג פון סאַוראָנס האַנט. סאַוראָן איז דיפיטיד און די מלחמה געענדיגט. | ||
ווייל האַלב פון סאַוראָן ס מאַכט איז געווען אין די איין רינג, סאַוראָן איז נישט געשטארבן גאָר. זיין גייסט האט נאך עקזיסטירט אזוי לאנג ווי דער רינג האט עקזיסטירט. די עלווז האָבן געזאָגט צו איסילדור צו צעשטערן דעם איין רינג, אָבער איסילדור האט נישט וועלן צו און עס געהאלטן. | ווייל האַלב פון סאַוראָן ס מאַכט איז געווען אין די איין רינג, סאַוראָן איז נישט געשטארבן גאָר. זיין גייסט האט נאך עקזיסטירט אזוי לאנג ווי דער רינג האט עקזיסטירט. די עלווז האָבן געזאָגט צו איסילדור צו צעשטערן דעם איין רינג, אָבער איסילדור האט נישט וועלן צו און עס געהאלטן. | ||
| שורה 31: | שורה 31: | ||
=== די כאַווערשאַפט פון די רינג === | === די כאַווערשאַפט פון די רינג === | ||
==== ספר איך ==== | ==== ספר איך ==== | ||
דער בוך הייבט זיך אן אין די דריטע תקופה פון [[מיטל-ערד]], אין דער [[שיר (מיטל-ערד)|שיר]], דאָס לאַנד פון די [[האָביט]]ס. זעכציג יאָר נאָך זיין אַדווענטשערז אין דעם בוך ''[[דער האָבביט]]'', [[בילבאָ באַגגינס]] וואוינט אין דער שירע מיט זיין אנגענומען קוזינע [[פראָדאָ באַגגינס]]. אָבער בילבאָ וויל צו מאַכן נאָך אַ לאַנג נסיעה. נאָך אַ דיין געבורסטאָג פּאַרטיי פאַר זיין 111 דיין געבורסטאָג, און פראָדאָ ס 33 דיין געבורסטאָג, בילבאָ פאַרלאָזן די שירע. זיין היים, באַג סוף, און די איין רינג | דער בוך הייבט זיך אן אין די דריטע תקופה פון [[מיטל-ערד]], אין דער [[שיר (מיטל-ערד)|שיר]], דאָס לאַנד פון די [[האָביט]]ס. זעכציג יאָר נאָך זיין אַדווענטשערז אין דעם בוך ''[[דער האָבביט]]'', [[בילבאָ באַגגינס]] וואוינט אין דער שירע מיט זיין אנגענומען קוזינע [[פראָדאָ באַגגינס]]. אָבער בילבאָ וויל צו מאַכן נאָך אַ לאַנג נסיעה. נאָך אַ דיין געבורסטאָג פּאַרטיי פאַר זיין 111 דיין געבורסטאָג, און פראָדאָ ס 33 דיין געבורסטאָג, בילבאָ פאַרלאָזן די שירע. זיין היים, באַג סוף, און די איין רינג יעצט געהערן צו פראָדאָ. נאָך אַכצן יאָר, גאָרנישט כאַפּאַנז אין פראָדאָס לעבן. | ||
אין אפריל פון יאָר 3018, דער [[איסטאַרי|מאַזעק]] [[גאַנדאַלף]] די גרוי, וואָס איז אַ פריינד פון בילבאָ און פראָדאָ, קומט צו באַג ענד. ער דערציילט פראָדאָ אַז זיין 'מאַגיש רינג' איז טאַקע דער [[איין רינג (מיטל-ערד)|איין רינג]] פון [[סאַוראָן]], און דערציילט אים זיין באַקסטאָרי. סאַוראָן איז אומגעקערט און ווערט מער שטאַרק, ווייל ער קען נישט שטאַרבן בשעת די רינג נאָך עקזיסטירט. סאַוראָן איז | אין אפריל פון יאָר 3018, דער [[איסטאַרי|מאַזעק]] [[גאַנדאַלף]] די גרוי, וואָס איז אַ פריינד פון בילבאָ און פראָדאָ, קומט צו באַג ענד. ער דערציילט פראָדאָ אַז זיין 'מאַגיש רינג' איז טאַקע דער [[איין רינג (מיטל-ערד)|איין רינג]] פון [[סאַוראָן]], און דערציילט אים זיין באַקסטאָרי. סאַוראָן איז אומגעקערט און ווערט מער שטאַרק, ווייל ער קען נישט שטאַרבן בשעת די רינג נאָך עקזיסטירט. סאַוראָן איז יעצט אויך זוכן פאַר די רינג. גאַנדאַלף דערציילט פראָדאָ אַז ער דאַרף פאַרלאָזן די שירע און נעמען די איין רינג צו [[ריווענדעלל]], אַן עלווען שטאָט. [[Samwise Gamgee]], פראָדאָס גערטנער און קנעכט, וועט גיין מיט פראָדאָ. גאַנדאַלף הבטחות צו טרעפן די צוויי האָבבאַץ האַלב וועג אין די שטאָט [[ברי (מיטל-ערד)|ברי]]. דעמאָלט גאַנדאַלף גייט אַוועק. | ||
פראָדאָ און סאַם גרייטן זיך צו פאַרלאָזן די שירע אין סעפטעמבער 3018. אויף זייער וועג צו פאַרלאָזן די שירע זענען זיי שוין נאכגעגאנגען דורך סאַוראָן ס [[רינגווראַיטה]] ס. פראָדאָס קאַזאַנז, [[מעריאַדאָק בראַנדיבוק|מעריאַדאָק "מערי" בראַנדיבוק]] און [[ | פראָדאָ און סאַם גרייטן זיך צו פאַרלאָזן די שירע אין סעפטעמבער 3018. אויף זייער וועג צו פאַרלאָזן די שירע זענען זיי שוין נאכגעגאנגען דורך סאַוראָן ס [[רינגווראַיטה]] ס. פראָדאָס קאַזאַנז, [[מעריאַדאָק בראַנדיבוק|מעריאַדאָק "מערי" בראַנדיבוק]] און [[פערגרין טאָק|פּערגרין "פּיפּין" גענומען]] קומען אויך מיט זיי. די פיר כאַביץ רייזע צו מזרח דורך די ''אַלטע וואַלד'', און איבער די ''בעראָו-דאַונז''. זיי קומען צו ברי, אָבער גאַנדאַלף איז נישט דאָרט. זיי טרעפן אַ מענטש מיטן נאָמען סטרידער, און זיי באַקומען אַ בריוו פון גאַנדאַלף. אינעם בריוו ווערט מען געזאָגט צו גיין מיט סטרידער, וועלכער הייסט טאַקע [[אַראַגאָרן]]. | ||
די האָבבאַץ פאָרזעצן זייער נסיעה צו ריווענדעלל מיט Aragorn. אויפן בארג [[וועטערטופ]] ווערן זיי אטאקירט דורך די רינגוואטן, און פראָדא ווערט שווער פארוואונדעט דורך זייער פירער, דער [[מכשפה-מלך פון אַנגמאַר|מעכאַ-מלך]]. Aragorn קענען באַשיצן זיי, און העלפּס פראָדאָ צו בלייבן לעבעדיק. אויפן וועג טרעפן זיי דעם שרעטל גלארפינדל. באלד פאר ריווענדעל ווערן זיי ווידער אטאקירט. פראָדאָ קען אַנטלויפן אויף גלאָרפינדל ס פערד, נאכגעגאנגען דורך די רינגוואָריטס. פראָדאָ גייט אַריבער דעם טייך [[ברוין]], ווייטער פון וואָס איז ריווענדעלל, אָבער די רינגוואָריטס נאָך נאָכפאָלגן אים. מיטאמא ל פארפלייצ ט דע ר טייך, וועלכע ר טראג ט אווע ק ד י רינגווערטער . פראָדאָ פאלט אומבאוואוסטזיין צוליב דעם שטעכן וואונד. | די האָבבאַץ פאָרזעצן זייער נסיעה צו ריווענדעלל מיט Aragorn. אויפן בארג [[וועטערטופ]] ווערן זיי אטאקירט דורך די רינגוואטן, און פראָדא ווערט שווער פארוואונדעט דורך זייער פירער, דער [[מכשפה-מלך פון אַנגמאַר|מעכאַ-מלך]]. Aragorn קענען באַשיצן זיי, און העלפּס פראָדאָ צו בלייבן לעבעדיק. אויפן וועג טרעפן זיי דעם שרעטל גלארפינדל. באלד פאר ריווענדעל ווערן זיי ווידער אטאקירט. פראָדאָ קען אַנטלויפן אויף גלאָרפינדל ס פערד, נאכגעגאנגען דורך די רינגוואָריטס. פראָדאָ גייט אַריבער דעם טייך [[ברוין]], ווייטער פון וואָס איז ריווענדעלל, אָבער די רינגוואָריטס נאָך נאָכפאָלגן אים. מיטאמא ל פארפלייצ ט דע ר טייך, וועלכע ר טראג ט אווע ק ד י רינגווערטער . פראָדאָ פאלט אומבאוואוסטזיין צוליב דעם שטעכן וואונד. | ||
| שורה 47: | שורה 47: | ||
אין די אָנהייב פון די יאָר 3019 די פעלאָושיפּ הייבט זייער לאַנג נסיעה. איידער זיי גיין, בילבאָ גיט זיין שווערד ''סטינג'' און זיין [[מיטריל]]-פאנצער צו פראָדאָ. מיט Gandalf ווי זייער פירער, די פעלאָושיפּ ערשטער גייט דרום דורך די לאַנד '' האָללין ''. זיי פּרובירן צו גיין מזרח איבער די [[נעפּלדיק בערג]] דורך די ''רעדהאָרן פּאַס'', אָבער עס איז צו פיל שניי. די כאַווערשאַפט באַשלאָסן צו גיין אונטער די בערג, דורך די אַלט דוואַרווען מינעס, וואָס זענען גערופן [[חזאַד-דוּם]] אָדער מאָריה. זיי כּמעט פירן צו גיין דורך Moria אָן עפּעס געשעעניש, אָבער לעבן די סוף זיי זענען קעגן דורך אָרקס. עס איז אויך אַ באַלראָג, אַ דימאַניק בייז באַשעפעניש פון דער ערשטער עלטער. גאַנדאַלף פּראַטעקץ די פעלאָושיפּ, אָבער ער און די באַלראָג פאַלן אין אַ תהום. Aragorn פירט די רעשט פון די פעלאָושיפּ אויס פון Moria. | אין די אָנהייב פון די יאָר 3019 די פעלאָושיפּ הייבט זייער לאַנג נסיעה. איידער זיי גיין, בילבאָ גיט זיין שווערד ''סטינג'' און זיין [[מיטריל]]-פאנצער צו פראָדאָ. מיט Gandalf ווי זייער פירער, די פעלאָושיפּ ערשטער גייט דרום דורך די לאַנד '' האָללין ''. זיי פּרובירן צו גיין מזרח איבער די [[נעפּלדיק בערג]] דורך די ''רעדהאָרן פּאַס'', אָבער עס איז צו פיל שניי. די כאַווערשאַפט באַשלאָסן צו גיין אונטער די בערג, דורך די אַלט דוואַרווען מינעס, וואָס זענען גערופן [[חזאַד-דוּם]] אָדער מאָריה. זיי כּמעט פירן צו גיין דורך Moria אָן עפּעס געשעעניש, אָבער לעבן די סוף זיי זענען קעגן דורך אָרקס. עס איז אויך אַ באַלראָג, אַ דימאַניק בייז באַשעפעניש פון דער ערשטער עלטער. גאַנדאַלף פּראַטעקץ די פעלאָושיפּ, אָבער ער און די באַלראָג פאַלן אין אַ תהום. Aragorn פירט די רעשט פון די פעלאָושיפּ אויס פון Moria. | ||
יעצט מזרח פון די נעפּלדיק בערג, די פארבליבן כאַווערשאַפט קומט צו די וואַלד [[Lothlórien]], די לאַנד פון די גאַלאַדרים, אַ האָלץ-עלווען מענטשן. די כאַווערשאַפט איז באַגריסן דורך [[גאַלאַדריעל|לאַדי גאַלאַדריעל]] און [[סעלעבאָרן|האר סעלעבאָרן]], די הערשער פון לאָטלאָריען. די פעלאָושיפּ בלייבן פאַר אַ בשעת. | |||
ווען די חברותאשאפט פארלאזט לאטהלאריען, געבן זיי די עלווז שיפלן מיט וועלכע זיי קענען פארן אראפ פונעם טייך [[אנדוין]]. יעדער מיטגליד פון דער פעלאָושיפּ אויך באַקומען אַ טאַלאַנט פון לאַדי גאַלאַדריעל. | ווען די חברותאשאפט פארלאזט לאטהלאריען, געבן זיי די עלווז שיפלן מיט וועלכע זיי קענען פארן אראפ פונעם טייך [[אנדוין]]. יעדער מיטגליד פון דער פעלאָושיפּ אויך באַקומען אַ טאַלאַנט פון לאַדי גאַלאַדריעל. | ||
די כאַווערשאַפט אַרומפאָרן אַראָפּ דעם טייך Anduin ביז זיי דערגרייכן די [[Emyn Muil]] און די [[וואַסערפאַל]] [[Rauros]]. דאָרט האַלטן זיי זיך צו באַשליסן וואו צו גיין | די כאַווערשאַפט אַרומפאָרן אַראָפּ דעם טייך Anduin ביז זיי דערגרייכן די [[Emyn Muil]] און די [[וואַסערפאַל]] [[Rauros]]. דאָרט האַלטן זיי זיך צו באַשליסן וואו צו גיין יעצט: דרום צו באָראָמיר ס היים שטאָט מינאַס טירית, אָדער מזרח צו מאָרדאָר. פראָדאָ גייט פאַר אַ גיין צו העלפן אים באַשליסן. ער באַגעגנט באָראָמיר, וועלכער זאָגט, אַז די כאַווערשאַפט זאָל גיין צו מינעס טירית. באָראָמיר אויך הייבט צו רעדן וועגן ניצן די רינג קעגן סאַוראָן. פראָדאָ ריאַלייזיז אַז באָראָמיר איז ינפלואַנסט דורך די איין רינג. באָראָמיר פרובירט צו נעמען דעם רינג פון פראָדאָ, אָבער פראָדאָ לייגט אויף דעם רינג, ווערט ומזעיק און אַנטלויפן. באָראָמיר ווערט זיך ווידער און איז זייער נעבעכדיק פאַר וואָס ער געפרוווט צו טאָן. | ||
פראָדאָ באַשלאָסן אַז ער וועט גיין אַליין צו מאָרדאָר, אַזוי אַז דער רינג קען נישט ווירקן אָדער שאַטן ווער עס יז אַנדערש. די רעשט פון די פעלאָושיפּ זאָרג וואו פראָדאָ איז. ווען באָראָמיר קומט און דערציילט זיי אַז פראָדאָ איז אנטלאפן, אַלע פון די כאַווערשאַפט גיין און זוכן פאַר אים. | פראָדאָ באַשלאָסן אַז ער וועט גיין אַליין צו מאָרדאָר, אַזוי אַז דער רינג קען נישט ווירקן אָדער שאַטן ווער עס יז אַנדערש. די רעשט פון די פעלאָושיפּ זאָרג וואו פראָדאָ איז. ווען באָראָמיר קומט און דערציילט זיי אַז פראָדאָ איז אנטלאפן, אַלע פון די כאַווערשאַפט גיין און זוכן פאַר אים. | ||
סאַם טראַכט וועגן דער סיטואַציע, און דערקענען אַז פראָדאָ וויל צו גיין צו מאָרדאָר אַליין. סאַם לויפט צוריק צו די באָוץ, און קאַטשאַז פראָדאָ געלאזן. אין די סוף פראָדאָ און סאַם גיין מזרח צו מאָרדאָר צוזאַמען, צו צעשטערן די איין רינג, און כאָופּינג אַז זייער פריינט אין די פעלאָושיפּ וועט זיין געזונט. | סאַם טראַכט וועגן דער סיטואַציע, און דערקענען אַז פראָדאָ וויל צו גיין צו מאָרדאָר אַליין. סאַם לויפט צוריק צו די באָוץ, און קאַטשאַז פראָדאָ געלאזן. אין די סוף פראָדאָ און סאַם גיין מזרח צו מאָרדאָר צוזאַמען, צו צעשטערן די איין רינג, און כאָופּינג אַז זייער פריינט אין די פעלאָושיפּ וועט זיין געזונט. | ||
| שורה 56: | שורה 56: | ||
=== די צוויי טאָווערס === | === די צוויי טאָווערס === | ||
==== ספר וואו ==== | ==== ספר וואו ==== | ||
דער בוך הייבט זיך אן מיט [[אראגארן]], וואס געפינט א שטארבנדיקע [[באָראָמיר]]. באָראָמיר דערציילט אים אַז זיי זענען אַטאַקירט דורך אָרקס, וואָס גענומען [[מעריאַדאָק בראַנדיבוק|מערי]] און [[ | דער בוך הייבט זיך אן מיט [[אראגארן]], וואס געפינט א שטארבנדיקע [[באָראָמיר]]. באָראָמיר דערציילט אים אַז זיי זענען אַטאַקירט דורך אָרקס, וואָס גענומען [[מעריאַדאָק בראַנדיבוק|מערי]] און [[פערגרין טוק|פּיפּין]] מיט זיי. באָראָמיר זאגט אַז ער איז נעבעכדיק פאַר אַלץ און שטאַרבן. [[לעגאָלאַס]] און [[גימלי זון פון גלוין|גימלי]] קומען. אלס [[לוויה]] האבן די דריי אריינגעלייגט באָראָמירס קערפער אין איינעם פון זייערע שיפלן, וואָס זיי האָבן געלאָזט פאַלן אַראָפּ פונעם וואַסערפאַל [[ראַורוס]]. זיי געפינען אויס אַז פראָדאָ און סאַם לינקס זיי צו גיין צו [[מאָרדאָר]], און אַז די אָרקס וואָס אַטאַקירט זיי זענען [[סאַרומאַן]] ס אָרקס, וואָס האָבן גענומען מערי און פּיפּין. זיי באַשליסן צו נאָכפאָלגן די אָרקס צו מערב צו ראַטעווען לעבעדיק און פּיפּין. מערב פון די אמין מויל קומען זיי אריין אין לאנד [[רוהן (מיטל-ערד)|רוהן]], שטוב פון די רוהירים, די ''פערד-הארים''. זיי טרעפן אַ גרופּע פון Rohirrim געפירט דורך [[Éomer]], פּלימעניק פון מלך [[Théoden]] פון Rohan. Éomer און זיין מענטשן האָבן געהרגעט די אָרק גרופּע אויף דער גרעניץ פון די [[וואַלד]] פאַנגאָרן, אָבער זיי האָבן נישט זען מערי אָדער פּיפּין. Éomer גיט זיי צוויי [[פערד]] ס, און Aragorn, Legolas, און Gimli פאָר צו די פאַנגאָרן וואַלד. | ||
מערי און פּיפּין זענען געכאַפּט און אַוועקגענומען דורך אַ גרופּע פון סאַרומאַנס אָרקס, די אורוק-האַי. ווען די אָרקס זענען סעראַונדאַד און געהרגעט דורך די ראָהיררים גרופּע, די צוויי האָבבאַץ אַנטלויפן אין די [[פאַנגאָרן|פאַנגאָרן וואַלד]]. דאָרט טרעפן זיי זיך [[טריבעאַרד]], אַן ''ענט''. ענץ זענען ריז [[בוים]]-ווי [[באַשעפעניש]] ס. טריבעאַרד נעמט מיט זיך די כאַביץ, און זיי זאָגן אים וואָס כאַפּאַנז אין דער וועלט אַרויס פאַנגאָרן. די ענטס האָבן אַ זיצונג גערופן די ''ענטמאָאָט''. בעשאַס די ''ענטמאָאָט'', די ענץ באַשליסן צו קעמפן סאַרומאַן. טריבעאַרד, די אנדערע ענט, און די צוויי האָבביץ גיין צו יסענגאַרד, סאַרומאַן ס היים. | מערי און פּיפּין זענען געכאַפּט און אַוועקגענומען דורך אַ גרופּע פון סאַרומאַנס אָרקס, די אורוק-האַי. ווען די אָרקס זענען סעראַונדאַד און געהרגעט דורך די ראָהיררים גרופּע, די צוויי האָבבאַץ אַנטלויפן אין די [[פאַנגאָרן|פאַנגאָרן וואַלד]]. דאָרט טרעפן זיי זיך [[טריבעאַרד]], אַן ''ענט''. ענץ זענען ריז [[בוים]]-ווי [[באַשעפעניש]] ס. טריבעאַרד נעמט מיט זיך די כאַביץ, און זיי זאָגן אים וואָס כאַפּאַנז אין דער וועלט אַרויס פאַנגאָרן. די ענטס האָבן אַ זיצונג גערופן די ''ענטמאָאָט''. בעשאַס די ''ענטמאָאָט'', די ענץ באַשליסן צו קעמפן סאַרומאַן. טריבעאַרד, די אנדערע ענט, און די צוויי האָבביץ גיין צו יסענגאַרד, סאַרומאַן ס היים. | ||
| שורה 70: | שורה 70: | ||
=== דער צוריקקער פון דעם מלך === | === דער צוריקקער פון דעם מלך === | ||
==== ספר V ==== | ==== ספר V ==== | ||
[[גאַנדאַלף]] און [[ | [[גאַנדאַלף]] און [[פערגרין טוק|פּיפּין]] אָנקומען אין [[מינאַס טירית]], די הויפּטשטאָט פון [[גאָנדאָר]]. דאָרט טרעפן זיי [[דענעטהאָר|דענעטהאָר צווייטער]], פארוואלטער פון גאָנדור, און פאטער פון [[באָראָמיר]] און [[פאראמיר]]. פּיפּין ווערט אַ מיטגליד פון די ''גאַרדז פון די סיטאַדעל''. מינאַס טיריטה פּריפּערז פאַר מלחמה. | ||
די רוהירים און [[אַראַגורן]], [[לעגאָלאַס]], [[גימלי זון פון גלוין|גימלי]], און [[מעריאדאָק בראַנדיבוק|מרי]] זענען אויפן וועג צו [[העלמס טיף]]. אויפן וועג טרעפן זיי זיך מיט דער ''גריי חברה'' וואס קומט פון [[ריווענדעלל]]. עס איז אַ גרופּע פון דרייסיג דונעדאַין, וואָס זענען די מענטשן פון Aragorn. מיט דער גרופּע זענען אויך [[עלאַדאַן און עלרוהיר]], די קינדער פון [[עלראָנד]]. Aragorn ניצט די palantír. Aragorn באַשלאָסן צו נעמען צו די ''וועגן פון די טויטע''. Aragorn, Legolas, Gimli, און די גריי פירמע גיין צו עדאָראַס, דונהאַרראָוו, און דורך די ''פּאַטס פון די דעד'' דורך די ווייסע בערג. דאָרט רופט אַראַגאָרן אַן אַרמיי פון טויטע גייסטער אים צו העלפן. די גריי פירמע און די '' דעד מענטשן פון דונהאַרראָוו '' דעמאָלט גיין מזרח. | די רוהירים און [[אַראַגורן]], [[לעגאָלאַס]], [[גימלי זון פון גלוין|גימלי]], און [[מעריאדאָק בראַנדיבוק|מרי]] זענען אויפן וועג צו [[העלמס טיף]]. אויפן וועג טרעפן זיי זיך מיט דער ''גריי חברה'' וואס קומט פון [[ריווענדעלל]]. עס איז אַ גרופּע פון דרייסיג דונעדאַין, וואָס זענען די מענטשן פון Aragorn. מיט דער גרופּע זענען אויך [[עלאַדאַן און עלרוהיר]], די קינדער פון [[עלראָנד]]. Aragorn ניצט די palantír. Aragorn באַשלאָסן צו נעמען צו די ''וועגן פון די טויטע''. Aragorn, Legolas, Gimli, און די גריי פירמע גיין צו עדאָראַס, דונהאַרראָוו, און דורך די ''פּאַטס פון די דעד'' דורך די ווייסע בערג. דאָרט רופט אַראַגאָרן אַן אַרמיי פון טויטע גייסטער אים צו העלפן. די גריי פירמע און די '' דעד מענטשן פון דונהאַרראָוו '' דעמאָלט גיין מזרח. | ||
| שורה 76: | שורה 76: | ||
די ראָהיררים און מערי קומען צו דונהאַרראָוו. King Théoden נעמט די Rohirrim אַרמיז און גייט צו העלפן גאָנדאָר אין דער מלחמה. פריילעך טאר מען נישט גיין מיט זיי, נאר ער גייט אין געהיים מיט א קריגער מיטן נאמען דערנהלם. | די ראָהיררים און מערי קומען צו דונהאַרראָוו. King Théoden נעמט די Rohirrim אַרמיז און גייט צו העלפן גאָנדאָר אין דער מלחמה. פריילעך טאר מען נישט גיין מיט זיי, נאר ער גייט אין געהיים מיט א קריגער מיטן נאמען דערנהלם. | ||
אין מינאַס טיריטה זיי טרעפן Faramir, וואָס דערציילט זיי פון זיין באַגעגעניש מיט פראָדאָ. דעם אנדערן טאג פארמיר גייט אַוועק צו באַשיצן די אַלט שטאָט אָסגיליאַט, אָבער די שטאָט פאלן, און אַזוי טאָן די | אין מינאַס טיריטה זיי טרעפן Faramir, וואָס דערציילט זיי פון זיין באַגעגעניש מיט פראָדאָ. דעם אנדערן טאג פארמיר גייט אַוועק צו באַשיצן די אַלט שטאָט אָסגיליאַט, אָבער די שטאָט פאלן, און אַזוי טאָן די ויסווייניגסט דיפענסיז פון מינאַס טירית. בעשאַס די צוריקציענ פאַרמיר איז באַדלי ווונדאַד. מינאס טירית ווערט בא[[סידזש]] פון די ארמייען פון מורדור, אנגעפירט דורך דעם [[מכשפה-מלך פון אנגמאר|מכשפה-מלך]], דער פירער פון די [[נאזגול]] וואס (עס האט מען געזאגט) קען נישט געהרגעט ווערן דורך קיין מענטש. דענעטהאָר ווערט [[משוגע]] און פאַרברענט זיך, און הרגעט כּמעט אויך דעם פאַרוואונדעטן פאַראַמיר, אָבער דאָס ווערט פאַרהיטן דורך פּיפּין און גאַנדאַלף. | ||
די רוהירים קומען. די אַרמיז פון גאָנדאָר און ראָהאַן קעמפן די אַרמיז פון מאָרדאָר אין די ''שלאַכט פון די פּעלעננאָר פעלדער''. דאָרט, מלך טהעאָדען איז געהרגעט. דערנהעלם, וועלכער איז טאַקע געווען [[Éowyn]] (אַ פרוי), הרגעט דעם [[מכשפה-מלך פון אַנגמאַר|מכשפה-מלך]] מיט מעריס הילף. אראגארן קומט מיט א פליט פון שווארצע שיפן און נאך א מיליטער מענטשן פון דרום גאנדאר ארויף דעם טייך [[אנדוין]]. צוזאַמען זיי געווינען די ''שלאַכט פון די פּעלעננאָר פעלדער''. | די רוהירים קומען. די אַרמיז פון גאָנדאָר און ראָהאַן קעמפן די אַרמיז פון מאָרדאָר אין די ''שלאַכט פון די פּעלעננאָר פעלדער''. דאָרט, מלך טהעאָדען איז געהרגעט. דערנהעלם, וועלכער איז טאַקע געווען [[Éowyn]] (אַ פרוי), הרגעט דעם [[מכשפה-מלך פון אַנגמאַר|מכשפה-מלך]] מיט מעריס הילף. אראגארן קומט מיט א פליט פון שווארצע שיפן און נאך א מיליטער מענטשן פון דרום גאנדאר ארויף דעם טייך [[אנדוין]]. צוזאַמען זיי געווינען די ''שלאַכט פון די פּעלעננאָר פעלדער''. | ||
| שורה 83: | שורה 83: | ||
==== ספר ווי ==== | ==== ספר ווי ==== | ||
Samwise קומט צו די טורעם פון Cirith Ungol, אָבער די פאַרשידענע אָרק גרופּעס אין עס האָבן אַ קאַמף און כּמעט אַלע פון זיי זענען | Samwise קומט צו די טורעם פון Cirith Ungol, אָבער די פאַרשידענע אָרק גרופּעס אין עס האָבן אַ קאַמף און כּמעט אַלע פון זיי זענען יעצט טויט. סאַם פריי פראָדאָ און גיט אים צוריק די איין רינג. די צוויי האָבבאַץ פאַרשטעלונג זיך ווי אָרקס, אַנטלויפן פון די טאַוער און פאָרזעצן זייער נסיעה דורך מאָרדאָר. עס איז אַ שווער נסיעה, און די רינג ס השפּעה אויף פראָדאָ איז זייער שטאַרק יעצט. איין מאָל די האָבביץ זענען געצווונגען צו גיין מיט אַן אַרמיי פון אָרקס, אָבער זיי קענען אַנטלויפן אָן דיסקאַווערד. | ||
די כאַביץ קומען צו בארג דום, וואו זיי זענען אַטאַקירט דורך גולום, וואָס נאָך וויל די איין רינג. פראָדאָ גייט אַליין אין בארג דום, אָבער סאַם האט רחמנות אויף גאָלום און לאָזט אים לעבן. סאַם גייט פראָדאָ אין בארג דום. פראָדאָ איז לעסאָף אָוווערפּאַוערד דורך די איין רינג, זאגט אַז עס געהערט צו אים און לייגט די רינג אויף, וואָס מאכט סאַוראָן וויסן אַז ער און די רינג זענען דאָרט. גאָללום קומט צוריק ווידער און פייץ מיט פראָדאָ. גאָלום בייסט אַוועק פראָדאָס פינגער מיט דעם רינג. גאָללום איז צופרידן צו האָבן זיין רינג צוריק, אָבער מאכט אַ גרייז: גאָללום און די איין רינג פאַלן אין די ווולקאַן, און דער רינג איז חרוב. סאַוראָן שטאַרבט גאָר און זיין פעסטונג Barad-dûr איז חרוב. | די כאַביץ קומען צו בארג דום, וואו זיי זענען אַטאַקירט דורך גולום, וואָס נאָך וויל די איין רינג. פראָדאָ גייט אַליין אין בארג דום, אָבער סאַם האט רחמנות אויף גאָלום און לאָזט אים לעבן. סאַם גייט פראָדאָ אין בארג דום. פראָדאָ איז לעסאָף אָוווערפּאַוערד דורך די איין רינג, זאגט אַז עס געהערט צו אים און לייגט די רינג אויף, וואָס מאכט סאַוראָן וויסן אַז ער און די רינג זענען דאָרט. גאָללום קומט צוריק ווידער און פייץ מיט פראָדאָ. גאָלום בייסט אַוועק פראָדאָס פינגער מיט דעם רינג. גאָללום איז צופרידן צו האָבן זיין רינג צוריק, אָבער מאכט אַ גרייז: גאָללום און די איין רינג פאַלן אין די ווולקאַן, און דער רינג איז חרוב. סאַוראָן שטאַרבט גאָר און זיין פעסטונג Barad-dûr איז חרוב. | ||
| שורה 92: | שורה 92: | ||
די פיר האָבבאַץ און גאַנדאַלף פאַרלאָזן ריווענדעלל, צו אַרומפאָרן צוריק צו די שירע. גאנדאלף פארלאזט די כאביץ נאך ברי. די פיר האָבבאַץ קומען צו די שירע, אָבער סאַרומאַן מיט זיין מענטשן האָבן גענומען איבער די ערד. פראָדאָ, סאַם, מערי און פּיפּין פירן די אנדערע האָבביץ אין דעם קאַמף קעגן זיי, און זיי פריי זיך און די שירע. נאָך אַ שלאַכט, די פיר האָבבאַץ געפינען סאַרומאַן און גרימאַ אין באַג סוף. פראָדאָ וויל צו שיקן זיי אַוועק אַנכערד, אָבער סאַרומאַן איז געהרגעט דורך גרימאַ. Gríma איז שאָס דורך האָבביט אַרטשערס. | די פיר האָבבאַץ און גאַנדאַלף פאַרלאָזן ריווענדעלל, צו אַרומפאָרן צוריק צו די שירע. גאנדאלף פארלאזט די כאביץ נאך ברי. די פיר האָבבאַץ קומען צו די שירע, אָבער סאַרומאַן מיט זיין מענטשן האָבן גענומען איבער די ערד. פראָדאָ, סאַם, מערי און פּיפּין פירן די אנדערע האָבביץ אין דעם קאַמף קעגן זיי, און זיי פריי זיך און די שירע. נאָך אַ שלאַכט, די פיר האָבבאַץ געפינען סאַרומאַן און גרימאַ אין באַג סוף. פראָדאָ וויל צו שיקן זיי אַוועק אַנכערד, אָבער סאַרומאַן איז געהרגעט דורך גרימאַ. Gríma איז שאָס דורך האָבביט אַרטשערס. | ||
עטליכע יאָר שפּעטער פראָדאָ און סאַם גיין צו טרעפן בילבאָ, עלראָנד, און גאַלאַדריעל, און עטליכע אנדערע עלווז. זיי אַלע גיין צו די [[מיטהלאָנד|גריי האַווענס]], וואוּ זיי טרעפן גאַנדאַלף, און אויך מערי און פּיפּין. די רינג-טרעגערס בילבאָ און פראָדאָ, צוזאַמען מיט גאַנדאַלף און די עלווז, לאָזן מיטל-ערד און גיין מערב אַריבער די ים צו וואַלינאָר. דער פערט עלטער פון מיטל-ערד הייבט זיך. די דריי פארבליבענע כאַבאַץ גיין צוריק צו די שירע, און סאַם קערט צו זיין פרוי און קינד. | |||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[HE:שר הטבעות]] | |||
[[קאַטעגאָריע:מילוני אויף המכלול העברי]] | |||