אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מסכת אבות"

466 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
צולייגן לינק צו רבינו יונה גירונדי
(פארברייטערט (פון יידישער פאלקס-ענציקלאפעדיע) + הגהה און אויסשטעל)
צייכן: רויע רעדאגירונג
ק (צולייגן לינק צו רבינו יונה גירונדי)
 
(4 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 17: שורה 17:


== אינהאלט פון דער מסכתא ==
== אינהאלט פון דער מסכתא ==
אנדערש ווי אנדערע מסכתות, איז מסכת אבות נישט קיין [[הלכות]], די מסכתא איז נאר עוסק אין מוסר, דרך ארץ און מידות טובות, און אויף דעם האט רבא געזאגט<ref>[[בבא קמא]] ל' עמ' א'</ref> "האי מאן דבעי למהוי חסידא, לקיים מילי דאבות", דאס מיינט - ווער עס וויל זיין א חסיד זאל איינהאלטן וואס שטייט אין פרקי אבות. דער דאזיגער מאמר פון דער גמרא געבט אונז א כאראקטעריסטישע מיינונג וועגן דעם אינהאלט פון "פרקי אבות". דאס איז א זאמלונג פון רעליגיעזע און עטישע ווערטער וועגן אידישקייט און מוסר און דרך-ארץ און סתם גוטע מידות פון מענטש, וואס זענען ארויסגעזאגט געווארן דורך די אנגעזעענסטע אידישע [[פירער]] פון די צייטן פון "[[אנשי כנסת הגדולה]]" אן (וואס האבן געלעבט אין אנהויב פון דער צייט פון צווייטן [[בית המקדש]]), ביז די לעצטע [[תנאים]] פון דער משנה. דעריבער הייסט די מסכתא אבות, ווייל די דאזיגע גרויסע אידישע פירער ווערן באטראכט אלס די אבות, די [[פאטער]]ס פון אידנטום.
אנדערש ווי אנדערע מסכתות, איז מסכת אבות נישט קיין [[הלכות]], די מסכתא איז נאר עוסק אין מוסר, דרך ארץ און מידות טובות, און אויף דעם האט רבא געזאגט<ref>[[בבא קמא]] ל' עמ' א'</ref> "האי מאן דבעי למהוי חסידא, לקיים מילי דאבות", דאס מיינט - ווער עס וויל זיין א חסיד זאל איינהאלטן וואס שטייט אין פרקי אבות. דער דאזיגער מאמר פון דער גמרא געבט אונז א כאראקטעריסטישע מיינונג וועגן דעם אינהאלט פון "פרקי אבות". דאס איז א זאמלונג פון רעליגיעזע און עטישע ווערטער וועגן אידישקייט און מוסר און דרך-ארץ און סתם גוטע מידות פון מענטש, וואס זענען ארויסגעזאגט געווארן דורך די אנגעזעענסטע אידישע [[פירער]] פון די צייטן פון "[[אנשי כנסת הגדולה]]" אן (וואס האבן געלעבט אין אנהייב פון דער צייט פון צווייטן [[בית המקדש]]), ביז די לעצטע [[תנאים]] פון דער משנה. דעריבער הייסט די מסכתא אבות, ווייל די דאזיגע גרויסע אידישע פירער ווערן באטראכט אלס די אבות, די [[פאטער]]ס פון אידנטום.


באלד אין די ערשטע פרקים ווערן געגעבן די "ווערטער" פון די אנשי כנסת הגדולה, דערנאך פון [[שמעון הצדיק]] און דערנאך פון די "זוגות"; דאס זענען די צוויי אידישע פירער אין יעדן דור, וואס זענען געשטאנען אין שפיץ פון [[סנהדרין]]. דערנאך הויבן אן צו גיין די ווערטער פון די סתם תנאים פון די צייטן פון דער משנה.
באלד אין די ערשטע פרקים ווערן געגעבן די "ווערטער" פון די אנשי כנסת הגדולה, דערנאך פון [[שמעון הצדיק]] און דערנאך פון די "זוגות"; דאס זענען די צוויי אידישע פירער אין יעדן דור, וואס זענען געשטאנען אין שפיץ פון [[סנהדרין]]. דערנאך הויבן אן צו גיין די ווערטער פון די סתם תנאים פון די צייטן פון דער משנה.
שורה 26: שורה 26:


== פירושים און איבערזעצונגען ==
== פירושים און איבערזעצונגען ==
צו די פרקי אבות זענען שפעטער געשריבן געווארן פירושים דורך די גרעסטע אידישע [[דענקער]] אין פארשידענע צייטן, ווי דער [[רמב"ם]], רבינו יונה גירונדי, אברבנאל, רבי יוסף יעבץ און אנדערע. א זאמלונג אויסצוגן פון די דאזיגע פירושים האט צונויפגעשטעלט רבי שמואל אוזידא פון צפת אין זיין "מדרש שמואל", געדרוקט אין ווענעציע 1579.
צו די פרקי אבות זענען שפעטער געשריבן געווארן פירושים דורך די גרעסטע אידישע [[דענקער]] אין פארשידענע צייטן, ווי דער [[רמב"ם]], [[רבינו יונה גירונדי]], אברבנאל, רבי יוסף יעבץ און אנדערע. א זאמלונג אויסצוגן פון די דאזיגע פירושים האט צונויפגעשטעלט רבי שמואל אוזידא פון צפת אין זיין "מדרש שמואל", געדרוקט אין ווענעציע 1579.


די פרקי אבות זענען איבערגעזעצט געווארן און געדרוקט אויף [[אידיש]] פיל מאל אין די [[סידור]]ים; דאס ערשטע מאל איז עס געדרוקט געווארן אויף אידיש אין קראקא יאר שמ"ו). עס זענען פאראן איבערזעצונגען פון פרקי אבות אויף [[לאטיין]] (פון פוילוס פאגיוס יאר 1541), אויף [[שפאניש]], [[דייטש]], [[ענגליש]], [[פויליש]], [[רוסיש]] און אנדערע שפראכן.
די פרקי אבות זענען איבערגעזעצט געווארן און געדרוקט אויף [[אידיש]] פיל מאל אין די [[סידור]]ים; דאס ערשטע מאל איז עס געדרוקט געווארן אויף אידיש אין קראקא יאר שמ"ו). עס זענען פאראן איבערזעצונגען פון פרקי אבות אויף [[לאטיין]] (פון פוילוס פאגיוס יאר 1541), אויף [[שפאניש]], [[דייטש]], [[ענגליש]], [[פויליש]], [[רוסיש]] און אנדערע שפראכן.


== אין די שבתים ==
== אין די שבתים ==
דער מנהג צו זאגן פרק אין די שבתים ווערט שוין געברענגט אין סידור פון רב עמרם גאון, וועלכער זאגט, אז אין בבל אין די צייטן פון די [[גאונים]] איז געווען דער מנהג שבת נאך מנחה צו לערנען פרקי אבות און די ברייתא פון קנין תורה. דער טור{{הערה|{{טור|אורח חיים|רצב}}}} זאגט, אז אין [[שפאניע]] איז געווען דער מנהג צו זאגן פרק שבת אינדערפרי. דער "כל בו"{{הערה|סימן מ'}} דערציילט, אז אין [[דייטשלאנד]] איז געווען א מנהג צו זאגן פרק שבת נישט נאר [[זומער]] נאר אויך [[ווינטער]].
דער מנהג צו זאגן פרק אין די שבתים ווערט שוין געברענגט אין סידור פון [[רב עמרם גאון]], וועלכער זאגט, אז אין בבל אין די צייטן פון די [[גאונים]] איז געווען דער מנהג שבת נאך מנחה צו לערנען פרקי אבות און די ברייתא פון קנין תורה. דער טור{{הערה|{{טור|אורח חיים|רצב}}}} זאגט, אז אין [[שפאניע]] איז געווען דער מנהג צו זאגן פרק שבת אינדערפרי. דער "כל בו"{{הערה|סימן מ'}} דערציילט, אז אין [[דייטשלאנד]] איז געווען א מנהג צו זאגן פרק שבת נישט נאר [[זומער]] נאר אויך [[ווינטער]].


== פארשידנס ==
== פארשידנס ==
שורה 38: שורה 38:
==קוואלן==
==קוואלן==
{{פאלקס-ענצ|אבות}}
{{פאלקס-ענצ|אבות}}
==דרוינסדע לינקס==
* [https://digital.bodleian.ox.ac.uk/objects/2303b438-073b-4e0e-81b6-4955acffb6b0/surfaces/61f6fe39-0995-435b-b4c3-6bdbec1c3a6e/ אידישע איבערזעצונג פון פרקי אבות אין מאנוסקריפט Canonici Or. 12], [[ווענעציע]] ה'שי"ד, אין [[אוניווערסיטעט פון אקספארד|אקספארד]], [[באדלעיאן ביבליאטעק]]


==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
שורה 46: שורה 49:
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:מסכת אבות]]
[[he:מסכת אבות]]
[[קאַטעגאָריע:מסכתות]]