אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:תכלת"

ביי ציצית שטייט ''ונתנו על ציצית הכנף פתיל תכלת''<ref>במדבר ט"ו ל"ח</ref>, מען זאל לייגן ביי די עקן פון בגד א פאדים פון בלויער וואל, אויך ביי [[בגדי כהונה]] איז געווען דערין פארמישט בלויע וואל, אין דער גמרא שטייט תכלת איז גלייך ווי דער ים, דער ים איז גלייך ווי דער הימל, און דער הימל ווי דער כסא הכבוד<ref>חולין פט</ref>.

זייט די תקופה פון די [[גאונים]], האבן אידן שוין נישט געהאט קיין תכלת אויף די ציצית. אין דעם יאר [[ה'תרמ"ח]] האט רבי [[גרשון העניך ליינער]], דער רבי פון [[איזשביצע-ראדזין (חסידות)|ראדזין]], ארויסגעגעבן זיינע ספרים [[שפוני טמוני חול]] און [[פתיל תכלת]] און [[עין התכלת]] און ער צייגט אויף אז עס איז דא א מעגליכקייט צו שאפן תכלת אפילו אין היינטיגער צייט, דערנאך איז ער אראפגעפארן קיין נעפאל [[איטאליע]] וואו עס איז זיך געפינען דער ערשטער [[אקוואריום]] און דארט געפינט זיך אסאך פיש, און האט געזוכט און געפארשט א לאנגע צייט, ער האט זיך פארבינדן מיט גרויסע קענער אין דער זאך, ביז ער האט געטראפן א ים־חיה וואס הייסט קאטלפיש (א מין [[טינטפיש]]), וואס עס האט א שווארץ בלוט, און האט געפונען א וועג וויאזוי צו מאכן תכלת.

אין דעם לעצטן דור האט הרב [[יצחק אייזיק הלוי הערצאג]], דער הויפט רב פון ישראל, חוקר געווען די ענין פון תכלת, און ער האט ממציא געווען א נייעם השערה איבער דעם חלזון, ער אליינס איז האט אבער ווייטער אנגעטון ראדזינער תכלת. אויך האט הרב [[מנחם מענדל כשר]] געשריבן א ספר וועגן תכלת.