מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע"
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (23 מיטלסטע ווערסיעס פון 7 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = small black leather boxes containing scrolls of parchment inscribed with verses from the Torah, worn by male observant Jews during weekday morning prayers|העב=תשמיש קדושה יהודי|דייטש=lederne Gebetskapsel an Lederriemen mit Textfragment aus der Tora|}} | |||
[[טעקע:Tefilin.jpg|left|250px]] | [[טעקע:Tefilin.jpg|left|250px]] | ||
{{אידישקייט}} | {{אידישקייט}} | ||
[[טעקע:IDF soldier put on tefillin.jpg|250px|קליין|לוטענאַנט עשהאל לאָבאָצקי אין [[צה"ל]] דינסט דאַוונט מיט תפילין ביים [[צווייטע | [[טעקע:IDF soldier put on tefillin.jpg|250px|קליין|לוטענאַנט עשהאל לאָבאָצקי אין [[צה"ל]] דינסט דאַוונט מיט תפילין ביים [[צווייטע לבנון מלחמה]]]] | ||
[[טעקע:YemeniJew1914.jpg|250px|קליין|א [[תימן]]'ער איד אין 1914, מ'זעהט די תפילין אויפן קאפ]] | [[טעקע:YemeniJew1914.jpg|250px|קליין|א [[תימן]]'ער איד אין 1914, מ'זעהט די תפילין אויפן קאפ]] | ||
| שורה 40: | שורה 41: | ||
די של ראש איז סאך שווערער און קונצליכער צו מאכן ווי דער של יד, צוליב די קאמפליצירטקייט פון די מחיצות, און מ'מוז עס מאכן מיט איין שטיק לעדער. | די של ראש איז סאך שווערער און קונצליכער צו מאכן ווי דער של יד, צוליב די קאמפליצירטקייט פון די מחיצות, און מ'מוז עס מאכן מיט איין שטיק לעדער. | ||
צו מאכן דער של ראש, נעמט מען א שטיקל האלץ אויסגעשניטן פיר עקנדיג בערך אביסל קלענער ווי די בתים, דערנאך שנייט מען אריין דריי טיפע שניטן דורך אויס די לענג פון די האלץ, דערנאך נעמט מען הויט ווען עס איז נאך ווייעך אין פייכט און מדעקט עס איבער די האלץ און משטיפט אריין די הויט אין די דריי לעכער, דערנאך טוט מען אויגלעטן די הויט זאל זיין שיין עקענדיג, ווען די הויט איז שוין הארט און | צו מאכן דער של ראש, נעמט מען א שטיקל האלץ אויסגעשניטן פיר עקנדיג בערך אביסל קלענער ווי די בתים, דערנאך שנייט מען אריין דריי טיפע שניטן דורך אויס די לענג פון די האלץ, דערנאך נעמט מען הויט ווען עס איז נאך ווייעך אין פייכט און מדעקט עס איבער די האלץ און משטיפט אריין די הויט אין די דריי לעכער, דערנאך טוט מען אויגלעטן די הויט זאל זיין שיין עקענדיג, ווען די הויט איז שוין הארט און שטריקן שלעפט מען ארויס די האלץ פון די הויט אזוי אטאמאטיש ווערט אונעם קעסטל פיר צימערן. | ||
=== די קשרים === | === די קשרים === | ||
{{הויפט ארטיקל|קשר של תפילין}} | |||
לויט דער הלכה דארף די תפילין האבן קשרים (קנופן), סיי דער של יד סיי דער של ראש. וויאזוי מען מאכט דעם קשר אין דעם של ראש שטייט נישט אין דער תורה נאר איז א [[הלכה למשה מסיני]]. | לויט דער הלכה דארף די תפילין האבן קשרים (קנופן), סיי דער של יד סיי דער של ראש. וויאזוי מען מאכט דעם קשר אין דעם של ראש שטייט נישט אין דער תורה נאר איז א [[הלכה למשה מסיני]]. | ||
* '''דל"ת פון די תפילין''' דער קשר אויפן של ראש מאכט מען מיט א צורה פון א [[ד|דל"ת]]. | * '''דל"ת פון די תפילין''' דער קשר אויפן של ראש מאכט מען מיט א צורה פון א [[ד|דל"ת]]. ס'איז פאראן אין דעם דריי אנגענומענע מנהגים: דער מערסט פארשפרייטער מנהג היינט איז צו מאכן דעם קשר ווי א געוויינליכן דל"ת, און מען טרעפט דאס אין אלע קרייזן; דער מנהג פון די [[תימנים]] און דער אלטער מנהג פון אשכנז, וואס רוב [[חסידים]] זענען נוהג איז א פירעקיג קשר; און דער מנהג אין [[צאנז (חסידות)|צאנז]] איז א גרויסער קשר וואס זעט אויס ווי א שלאס "ם" וואס באדייט דעם אות ד' צוויי מאל.{{הערה|די צורה פונעם קשר שטייט אין א פולמוס גדול. צווישן די קונטרסים אין דעם ענין זענען: "תפארת חיים" הרב [[חיים שרגא פייוול פראנק]], "קשר של קיימא" הרב [[שלום בראנדער]], "קשר תפילין" הרב [[אלעזר בריזל]].}} | ||
* '''יוד פון די תפילין''' דער קשר פונעם של יד איז געמאכט ווי אן אות [[י|יו"ד]]. | * '''יוד פון די תפילין''' דער קשר פונעם של יד איז געמאכט ווי אן אות [[י|יו"ד]]. ס'איז א מחלוקת [[רש"י]] און [[רמב"ם]] וויאזוי צו מאכן דעם קשר, און מען איז נוהג צו מאכן א קשר וואס איז יוצא ביידע דעות. | ||
== רש"י און ר"ת == | == רש"י און ר"ת == | ||
ס'איז פאראן א מחלוקת [[רש"י]] און [[רבינו תם]] אין וועלכן סדר מ'זאל לייגן די פרשיות פונעם של ראש. לויט רש"י: קדש, והיה כי יביאך, שמע, והיה אם שמע. לויט ר"ת: קדש, והיה כי יביאך, והיה אם שמע, שמע. אויך ביי די תפלין של יד איז דא די זעלבע אונטערשייד, און לויט ר"ת די געענדיגטער קלף פונעם של יד איז אין דעם אויבנדערמאנטן סדר, כאטש דער סופר מוז זיי שרייבן אין דעם סדר ווי זיי זענען אין דער תורה, נאר א לאזט א ריווח פארן שרייבן שמע און דארט שרייבט ער שפעטער | ס'איז פאראן א מחלוקת [[רש"י]] און [[רבינו תם]] אין וועלכן סדר מ'זאל לייגן די פרשיות פונעם של ראש. לויט רש"י: קדש, והיה כי יביאך, שמע, והיה אם שמע. לויט ר"ת: קדש, והיה כי יביאך, והיה אם שמע, שמע. אויך ביי די תפלין של יד איז דא די זעלבע אונטערשייד, און לויט ר"ת די געענדיגטער קלף פונעם של יד איז אין דעם אויבנדערמאנטן סדר, כאטש דער סופר מוז זיי שרייבן אין דעם סדר ווי זיי זענען אין דער תורה, נאר א לאזט א ריווח פארן שרייבן שמע און דארט שרייבט ער שפעטער "והיה אם שמע". | ||
דער [[שימושא רבא]], לויט [[רבי מנחם עזריה]], האלט אז די פרשיות דארף מען לייגן אין די תפילין פארקערט ווי רש"י. | דער [[שימושא רבא]], לויט [[רבי מנחם עזריה]], האלט אז די פרשיות דארף מען לייגן אין די תפילין פארקערט ווי רש"י. | ||
| שורה 56: | שורה 58: | ||
די קעסטלעך טוען סימבאליזירן אז די מוח און הארץ זענען פארבונדן מיט געטריישאפט און שטאלץ פאר א אייביגער פעסטער [[קנעכט]]שאפט צו [[גאט]]. | די קעסטלעך טוען סימבאליזירן אז די מוח און הארץ זענען פארבונדן מיט געטריישאפט און שטאלץ פאר א אייביגער פעסטער [[קנעכט]]שאפט צו [[גאט]]. | ||
די תפילין, בעיקר דער של ראש, סימבאליזירן | די תפילין, בעיקר דער של ראש, סימבאליזירן אידישן שטאלץ, אזוי ווי למשל אין דער מעשה פון [[אלישע בעל כנפיים]], וואס די רוימער האבן גע'רודפ'ט ווייל ער האט געלייגט תפילין, און זיי זענען געווארן פליגלעך פון א טויב - סימבאל פונעם יידישן פאלק – אין זיינע הענט. ביים [[חורבן אייראפע]] איז נאטאריש באקאנט דאס בילד פון דער [[עלקושער דערנידערונגס אקציע|עלקושער דערנידערונג]] וואו מען זעט הרב משה האגערמאן, איינער פון די רבנים אין שטעטל, מיט צעשפאלטענע תפילין אויף זיין קאפ ביי דער דערנידערונג פון דער אידישער קהילה דורך דייטשע זעלנער. | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* [http://www.davening.net/tefillin.html וויאזוי מען לייגט תפילין] {{לינקשפראך|ענגליש}} | * [http://www.davening.net/tefillin.html וויאזוי מען לייגט תפילין] {{לינקשפראך|ענגליש}} | ||
| שורה 64: | שורה 66: | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
{{ | {{הבהרה הלכתית}} | ||
[[קאַטעגאָריע:תשמישי קדושה]] | [[קאַטעגאָריע:תשמישי קדושה]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישקייט ארטיקלען צו פארברייטערן]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[he:תפילין]] | |||