מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע"
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: װ ← וו (2), <references/> ← {{רעפערענצן}}) |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (19 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 3: | שורה 3: | ||
==זיין לעבן געשיכטע== | ==זיין לעבן געשיכטע== | ||
געבוירן געווארן אין שטאט [[בירזש]] אין [[ליטע]]. ארום [[ה'תר"ן]] (1890) יאר, האָט זיך זיין פאמיליע איבערגעצויגן קיין [[בויסק]] אין היינטיקן [[לעטלאנד]]. פון דארטן איז רבי אלחנן וואסערמאן געגאנגען לערנען זיך אין דער [[טעלזשער ישיבה]], ביי | געבוירן געווארן אין שטאט [[בירזש]] אין [[ליטע]]. ארום [[ה'תר"ן]] (1890) יאר, האָט זיך זיין פאמיליע איבערגעצויגן קיין [[בויסק]] אין היינטיקן [[לעטלאנד]]. פון דארטן איז רבי אלחנן וואסערמאן געגאנגען לערנען זיך אין דער [[טעלזשער ישיבה]], ביי [[רבי שמעון שקאפ]], און ביי [[רבי אליעזר גארדאן]]. | ||
אין [[ישיבה]] ער איז אנטפעלקט געווארן אלס אן [[עילוי (לימוד)|עילוי]], און נאך א פאר לערניארן, ער האט זיך געווענדט צו זיך לערנען ביי | אין [[ישיבה]] ער איז אנטפעלקט געווארן אלס אן [[עילוי (לימוד)|עילוי]], און נאך א פאר לערניארן, ער האט זיך געווענדט צו זיך לערנען ביי [[רבי חיים סאלאווייטשיק|רבי חיים בריסקער]]. | ||
אין יאר [[ה'תרנ"ט]] ([[1899]]) ער האט חתונה געהאט מיט א טאכטער פון הרב [[מאיר אטלאס]], וואס ער איז געווען אין יענער צייט דער רב פון דער שטאט [[סאלאנט]]. | אין יאר [[ה'תרנ"ט]] ([[1899]]) ער האט חתונה געהאט מיט א טאכטער פון הרב [[מאיר אטלאס]], וואס ער איז געווען אין יענער צייט דער רב פון דער שטאט [[סאלאנט]]. | ||
אין די יארן [[ה'תרס"ג]] - [[ה'תרס"ד]] ([[1903]]) ער האט געגרינדט די [[אמסיסטלאווער ישיבה]] אין [[רוסלאנד]] צוזאמען מיט רבי יואל באראנטשיק פון [[ריגע]]. אין יאר תרס"ז ([[1907]]) ער איז צוגעקומען קיין [[ראדין]], און ער האט זיך געלערנט אין "כולל קדשים" ביי דעם [[ישראל מאיר הכהן|חפץ חיים]], און ער איז געווארן זיין אויסגעצייכנטער תלמיד מובהק. אין כולל קודשים האט ער געלערנט חברותא דריי יאר מיט הרב [[יוסף שלמה כהנעמאן]]. | אין די יארן [[ה'תרס"ג]] - [[ה'תרס"ד]] ([[1903]]) ער האט געגרינדט די [[אמסיסטלאווער ישיבה]] אין [[רוסלאנד]] צוזאמען מיט רבי יואל באראנטשיק פון [[ריגע]]. אין יאר תרס"ז ([[1907]]) ער איז צוגעקומען קיין [[ראדין]], און ער האט זיך געלערנט אין "כולל קדשים" ביי דעם [[ישראל מאיר הכהן|חפץ חיים]], און ער איז געווארן זיין אויסגעצייכנטער תלמיד מובהק. אין כולל קודשים האט ער געלערנט חברותא דריי יאר מיט הרב [[רבי יוסף שלמה כהנעמאן]]. | ||
אין יאר תר"ע ([[1910]]) ער האט אונטערגענומען דעם אמט פון ראש ישיבה אין שטאט [[בריסק]], אבער נאכן אויסברוך פון דער [[ערשטע וועלט מלחמה|ערשטער וועלט מלחמה]] אין 1914, ווען די באוואוינער פון בריסק האבן זיך אנגעהויבן פארלאזן די שטאט, האט ער צוריקגעקערט קיין ראדין. אנהייב תרע"ו איז ער צוזאמען מיט זיין ישיבה אנטלאפן קיין [[סמילאוויטש]]. | אין יאר תר"ע ([[1910]]) ער האט אונטערגענומען דעם אמט פון ראש ישיבה אין שטאט [[בריסק]], אבער נאכן אויסברוך פון דער [[ערשטע וועלט מלחמה|ערשטער וועלט מלחמה]] אין 1914, ווען די באוואוינער פון בריסק האבן זיך אנגעהויבן פארלאזן די שטאט, האט ער צוריקגעקערט קיין ראדין. אנהייב תרע"ו איז ער צוזאמען מיט זיין ישיבה אנטלאפן קיין [[סמילאוויטש]]. | ||
| שורה 15: | שורה 15: | ||
אין יאר ([[1921]]) איז געווארן מעגלעך צו פארלאזן רוסלאנד, און ער האט זיך צוריקגעצויגן אין פוילן. דארט האט ער אויפגענומען פירן די ישיבה "[[אוהל תורה ישיבה|אהל תורה]]" אין [[באראנאוויטש]]. זיין ישיבה איז געווען א ישיבה פאר יונגע בחורים. | אין יאר ([[1921]]) איז געווארן מעגלעך צו פארלאזן רוסלאנד, און ער האט זיך צוריקגעצויגן אין פוילן. דארט האט ער אויפגענומען פירן די ישיבה "[[אוהל תורה ישיבה|אהל תורה]]" אין [[באראנאוויטש]]. זיין ישיבה איז געווען א ישיבה פאר יונגע בחורים. | ||
ער איז געווען נאענט צו | ער איז געווען נאענט צו [[רבי יוסף ראזין]] און זיין שוואגער [[רבי חיים עוזר גראדזענסקי]]. | ||
געמארדט געווארן אין [[חורבן אייראפע]] אין יאר [[ה'תש"א]], ([[1941]]) א איינציקע טעג נאך דער נאצישער דורכדרינגונג קיין [[קאוונע]]. זונטאג פארנאכט ווען רבי אלחנן וואסערמאן האט געהאלטן אינמיטן לערנען מיט רבי יוסף חיים זאקס און אנדערע ראשי ישיבות זענען אריינגעקומען פיר [[שאוליסטן]] און זיי ארויסגעשלעפט און געהרגעט.<ref>[http://chabadlibrarybooks.com/download.aspx?req=29871 דאס אידישע ליכט]</ref> | געמארדט געווארן אין [[חורבן אייראפע]] אין יאר [[ה'תש"א]], ([[1941]]) א איינציקע טעג נאך דער נאצישער דורכדרינגונג קיין [[קאוונע]]. זונטאג פארנאכט ווען רבי אלחנן וואסערמאן האט געהאלטן אינמיטן לערנען מיט רבי יוסף חיים זאקס און אנדערע ראשי ישיבות זענען אריינגעקומען פיר [[שאוליסטן]] און זיי ארויסגעשלעפט און געהרגעט.<ref>[http://chabadlibrarybooks.com/download.aspx?req=29871 דאס אידישע ליכט]</ref> | ||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
אויף זיין נאמען איז אויפגעשטעלט געווארן [[אור אלחנן ישיבה]] דורך זיין זון הרב [[שמחה וואסערמאן]], און הרב [[משה חדש]]. | אויף זיין נאמען איז אויפגעשטעלט געווארן [[אור אלחנן ישיבה]] דורך זיין זון הרב [[שמחה וואסערמאן]], און הרב [[משה חדש]]. | ||
==זיין | ==זיין געזעלשאפטליכער אויפטו== | ||
הרב וואסערמאן איז געווען פון די [[ציוניזם]] קעגנערס. און ער האט אויכעט געשריבן צו די [[מזרחי-באוועגונג]] רבנים אן אפענער בריוו, וועלכער אין אים דערקלערט ער זיין אפגרענצונג (באווארעניש) פון זייער באוועגונג. (דער בריוו הייסט "הנאום והמכתב" | הרב וואסערמאן איז געווען פון די [[ציוניזם]] קעגנערס. און ער האט אויכעט געשריבן צו די [[מזרחי-באוועגונג]] רבנים אן אפענער בריוו, וועלכער אין אים דערקלערט ער זיין אפגרענצונג (באווארעניש) פון זייער באוועגונג. (דער בריוו הייסט "הנאום והמכתב" פארעפענטליכט אין "קובץ מאמרים" דער ערשטער טייל). זיין סיסטעם-דערקלערונג האט ער געשריבן אין זיין ספר "קובץ מאמרים". ער האט קארעספאנדירט אין געזעלשאפטלעכע-טעמעס מיט דעם [[אברהם ישעיה קארעליץ|חזון איש]] און [[רבי יוסף ראזין]]. זייענדיק אין ראדין האט זיך אים געטראפן צו לערנען א קורצע צייט מיט [[הרב אברהם יצחק הכהן קוק|הרב קוק]]. כאטשיק ער האט זיך קעגנגעשטעלט צו זיין סיסטעם, האט ער אים געשיקט א בריוו נאכצופרעגן וואס מאכט ער, ווען ער איז קראנק געווארן. | ||
ער איז געווען פון די "אגודת ישראל" רבנים, און ער האט אנגעוויזן דעם וועג צו [[אגודת ישראל]] אלס א פארטיי וואס איר צוועק איז צו פארשטארקן דאס [[אידישקייט| | ער איז געווען פון די "אגודת ישראל" רבנים, און ער האט אנגעוויזן דעם וועג צו [[אגודת ישראל]] אלס א פארטיי וואס איר צוועק איז צו פארשטארקן דאס [[אידישקייט|אידנטום]]. אין דעם דריטן [[אגודת ישראל קאנגרעס]] אין שטאט [[מארינבאד]], [[טשעכיי]], יאר תרצ"ז, ער איז געשטאנען אין דעם שפיץ פון געציילטע מיינונגען וואס האבן געהאט א קעגנערשאפט צום [[טיילונג פלאן]]. זיין צוגאנג איז אפגעשטופט געווארן צוליב די פילע לאדענישן, וואס איז קלאר געווארן אז רוב רבנים שטיצן אונטער אין אן אויפשטעלונג פון א יידישן שטאט, אויך אויף א קליינעם טייל פון ארץ ישראל. | ||
אויף דער ארויפגאנג פון דעם [[נאציאנאל־סאציאליזם]] שרייבט ער אזוי: | אויף דער ארויפגאנג פון דעם [[נאציאנאל־סאציאליזם]] שרייבט ער אזוי: | ||
| שורה 34: | שורה 34: | ||
==זיינע וועלטקוקן== | ==זיינע וועלטקוקן== | ||
אין זיינע ארטיקלען וואס זיי זענען | אין זיינע ארטיקלען וואס זיי זענען פארעפענטליכט געווארן אין צייטשריפטן, און זיי זענען איינגעזאמלט געווארן נאך זיין טויט. אין "קובץ מאמרים", רבי אלחנן וואסערמאן האט אויסגעדריקט נעגאטיוו אנטקעגן די [[סעקולאריזם|וועלטליכקייט]] און דער [[ציוניזם]]. נאך [[חורבן אייראפע]], [[אגודת ישראל]] מֶעסִיק געווארן. און אזעלכע וועלט קוקן ווי ער האט אויסגעדריקט מען קען געפינען בעיקר אין די [[עדה החרדית]] קרייזן. | ||
* '''ישראל אף על פי שחטא - ישראל הוא", נישט געזאגט געווארן ביי כופרים''': | * '''ישראל אף על פי שחטא - ישראל הוא", נישט געזאגט געווארן ביי כופרים''': | ||
| שורה 44: | שורה 44: | ||
*'''על ה[[ציונות דתית|ציונות הדתית]]:''' | *'''על ה[[ציונות דתית|ציונות הדתית]]:''' | ||
:"עס איז קלאר דאס וויבאלד דער מאדערנער נאציאנאליזם ביי אידן איז עבודה זרה, קומט ממילא אויס אז די נאציאנאל-רעליגיעזע שיטה איז [[עבודה זרה בשיתוף]].... | :"עס איז קלאר דאס וויבאלד דער מאדערנער נאציאנאליזם ביי אידן איז עבודה זרה, קומט ממילא אויס אז די נאציאנאל-רעליגיעזע שיטה איז [[עבודה זרה בשיתוף]].... | ||
ווי פּראבּירט מען א מענטש, ווי זאל מען וויסן וואס ער איז אין זיין פנימיות? לפי מהללו, מען זאל זען וועמען ער איז מהלל. אויב ער שטענדיק מהלל טובים, איז זיין שורש טוב, אויב מען זעט אז ער איז מהלל רשעים, איז א סימן דאס ער איז אליין דאס זעלבע ( | ווי פּראבּירט מען א מענטש, ווי זאל מען וויסן וואס ער איז אין זיין פנימיות? לפי מהללו, מען זאל זען וועמען ער איז מהלל. אויב ער שטענדיק מהלל טובים, איז זיין שורש טוב, אויב מען זעט אז ער איז מהלל רשעים, איז א סימן דאס ער איז אליין דאס זעלבע ( לרבינו יונה). בשעת מען זעט וועמען די נאניאנאלע-רעליגיעזע זענען מהלל און מכבד, ווייס מען וואס זיי אליין זענען". | ||
*'''דער פלאץ פון ארץ ישראל אין | *'''דער פלאץ פון ארץ ישראל אין אידנטום''': | ||
"קומט אויס אז אויב אידן בלייבן אן תורה, גייט זיי אונטער אין פארלויף פון איינציקע צענדליקער יאר. דערקעגן אן ארץ ישראל, קען דאס | "קומט אויס אז אויב אידן בלייבן אן תורה, גייט זיי אונטער אין פארלויף פון איינציקע צענדליקער יאר. דערקעגן אן ארץ ישראל, קען דאס אידישע פאלק עקזיסטירן 2000 יאר.... ארץ ישראל איז נויטיק פאר אידן, אבער אן תורה האבן מיר קיין אידן נישט". | ||
==זיינע ספרים== | ==זיינע ספרים== | ||
| שורה 56: | שורה 56: | ||
*'''עיקבתא דמשיחא''', (עקזיסטירן דריי ווערסיעס: צוויי ווערסיעס אין קובץ מאמרים חלק א', און אן אנדער ווערסיע אין א באזונדערן קונטרס) | *'''עיקבתא דמשיחא''', (עקזיסטירן דריי ווערסיעס: צוויי ווערסיעס אין קובץ מאמרים חלק א', און אן אנדער ווערסיע אין א באזונדערן קונטרס) | ||
==צו נאך | ==צו נאך ליינונג== | ||
*'''אור אלחנן''' - תולדות חייו ופועלו של רבי אלחנן וואסערמאן (שני חלקים) | *'''אור אלחנן''' - תולדות חייו ופועלו של רבי אלחנן וואסערמאן (שני חלקים) | ||
| שורה 62: | שורה 62: | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* [http://www.daat.ac.il/daat/ezrachut/tsiyonut/ikveta.pdf גרסה מקוונת של הספר עקבתא דמשיחא], אין דעת וועבסייט. | * [http://www.daat.ac.il/daat/ezrachut/tsiyonut/ikveta.pdf גרסה מקוונת של הספר עקבתא דמשיחא], אין דעת וועבסייט. | ||
* [ | * [https://forums.bhol.co.il/forums/topic.asp?topic_id=959217 רבי אלחנן וואסערמאן והשמרנות החרדית], עצור כאן חושבים | ||
*[http://www.hebrewbooks.org/root/data/pdfs/CPCR/084toldosansheishemmcc.pdf תולדות אנשי שם, חלק א', ניו | *[http://www.hebrewbooks.org/root/data/pdfs/CPCR/084toldosansheishemmcc.pdf תולדות אנשי שם, חלק א', ניו יארק, תש"י], עמודים 40-41 | ||
{{גרונטסארטיר:וואסערמאן, אלחנן}} | {{גרונטסארטיר:וואסערמאן, אלחנן}} | ||
| שורה 73: | שורה 73: | ||
[[קאַטעגאָריע:אגודת ישראל]] | [[קאַטעגאָריע:אגודת ישראל]] | ||
[[קאַטעגאָריע:קדושים]] | [[קאַטעגאָריע:קדושים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:אלחנן וסרמן]] | |||