אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:סעמיטישע שפראכן"

ק
החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע"
אין תקציר עריכה
 
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע")
 
(15 מיטלסטע ווערסיעס פון 7 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע|שפראך־פאמיליע}}
[[טעקע:Semitic languages.svg|left|thumb|300px|די קלאַסיפיקאַציע און פאַרטרעטער פון סעמיטישע שפּראַכן.]]
[[טעקע:Semitic languages.svg|left|thumb|300px|די קלאַסיפיקאַציע און פאַרטרעטער פון סעמיטישע שפּראַכן.]]


'''סעמיטישע שפּראַכן''' איז אַ [[שפּראַך פאַמיליע]] פאַרשפּרייט אין [[מיטל מזרח|מיטלן מזרח]] און צפון און מזרח [[אַפריקע]], אַ צווייג פון [[אַפראַזיאַטישע שפּראַכן]]. די מערסטנס פאַרשפּרייטע סעמיטישע שפּראַכן זיינען [[אַראַביש]] (בערך 300 מיליאָן ריידערס), [[אַמהאַריש]] (22 מיליאָן), [[טיגריניאַ]], [[עברית]] (7 מיליאָן ביידע) און מאָדערנער [[אַראַמיש]] (550 טויזנט). תנכישער [[העברעאיש]], ווי אויך [[לשון חכמים]] און [[תרגום לשון]] געהערן צו סעמיטישע שפּראַכן.
'''סעמיטישע שפּראַכן''' איז אַ [[שפּראַך פאַמיליע]] פאַרשפּרייט אין [[מיטל מזרח|מיטלן מזרח]] און צפון און מזרח [[אַפריקע]], אַ צווייג פון [[אַפראַזיאַטישע שפּראַכן]]. די מערסטנס פאַרשפּרייטע סעמיטישע שפּראַכן זענען [[אַראַביש]] (בערך 300 מיליאָן ריידערס), [[אַמהאַריש]] (22 מיליאָן), [[טיגריניאַ]], [[עברית]] (7 מיליאָן ביידע) און מאָדערנער [[אַראַמיש]] (550 טויזנט). תנכישער [[העברעאיש]], ווי אויך [[לשון חכמים]] און [[תרגום לשון]] געהערן צו סעמיטישע שפּראַכן.


דער באַגריף "סעמיטיש", סיי פאַר די לשונות און סיי פאַר די פעלקער וואָס ריידן אויף זיי, שטאַמט פון דעם נאָמען פון [[שם]], [[נח]]ס זון.
דער באַגריף "סעמיטיש", סיי פאַר די לשונות און סיי פאַר די פעלקער וואָס ריידן אויף זיי, שטאַמט פון דעם נאָמען פון [[שם]], [[נח]]ס זון.


== געשיכטע ==
== געשיכטע ==
ס׳זיינען דאָ אַ ריי השערות בנוגע דעם, וואו און ווען די סעמיטישע שפּראַכן זיינען דערשינען.<ref name=Huehnergard2011/> לויט לעצטע אָפּשאַצונגען איז די פּראָטאָ־סעמיטישע שפּראַך אויפגעקומען אויפן שטח פון היינטיקן [[לעוואַנט]] בערך 6000 יאָר צוריק. איין צווייג האָט דורכן אַראַבישן האַלבאינדזל דערגרייכט מזרח אַפריקע, וואו זי האָט זיך צעטיילט און געבליט אַלס אַ גרויסע גרופּע: עטיאָסעמיטישע שפּראַכן.<ref name=Kitchen2009/>
ס'זענען דאָ אַ ריי השערות בנוגע דעם, וואו און ווען די סעמיטישע שפּראַכן זענען דערשינען.<ref name=Huehnergard2011/> לויט לעצטע אָפּשאַצונגען איז די פּראָטאָ־סעמיטישע שפּראַך אויפגעקומען אויפן שטח פון היינטיגן [[לעוואַנט]] בערך 6000 יאָר צוריק. איין צווייג האָט דורכן אַראַבישן האַלבאינזל דערגרייכט מזרח אַפריקע, וואו זי האָט זיך צעטיילט און געבליט אַלס אַ גרויסע גרופּע: עטיאָסעמיטישע שפּראַכן.<ref name=Kitchen2009/>


== פאָנאָלאָגיע ==
== פאָנאָלאָגיע ==


די פּראָטאָסעמיטישע שפּראַך האָט געהאַט 29 [[קאָנסאָנאַנט]]ן, וואָס כמעט אַלע פון זיי זיינען נאָך אויפגעהיט אין מאָדערנעם [[אַראַביש]]:<ref name=Kogan2005/>
די פּראָטאָסעמיטישע שפּראַך האָט געהאַט 29 [[קאָנסאָנאַנט]]ן, וואָס כמעט אַלע פון זיי זענען נאָך אויפגעהיט אין מאָדערנעם [[אַראַביש]]:<ref name=Kogan2005/>


{| class="wikitable" style="text-align:center;"
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
שורה 226: שורה 227:
== גראַמאַטיק ==
== גראַמאַטיק ==
=== שרשים ===
=== שרשים ===
דער יסוד פון דער [[גראַמאַטיק]] פון סעמיטישע שפּראַכן איז אַ סיסטעם שרשים. אַ שורש באַשטייט בדרך כלל פון דריי קאָנסאָנאַנטן און פאַרשידענע ווערטער ווערן געשאַפן דורך דער כסדרדיקער אָנווענדונג פון משקלים: מוסטערן פון [[וואָקאַל]]ן און [[אַפיקס]]ן, וואָס גיבן איבער באַשטימטע באַדייטונגען און אַספּעקטן.<ref name=Gensler2011/> אין אַ ברייטערן קאָנטעקסט שטאַמט די דאָזיקע סיסטעם פון אַ פריערדיקער סיסטעם פון צוויי־קאָנסאָנאַנטישע, וואָס מען טרעפט אין אַנדערע אַפראַזיאַטישע שפּראַכן. די שפּורן פון דער צוויי־קאָנסאָנאַנטישקייט קען מען אויך געפינען אין די סעמיטישע שפּראַכן גופא: אין אַ סך פאַלן איז דאָ אַ פאַראַלגעמיינערטער טייטש פאַר אַ גאַנצער ריי שרשים, וואָס שיידן זיך אונטער בלויז אין איין קאָנסאָנאַנט.<ref name=Militarev2005/> אַזעלכע שרשים ווי "שם" אָדער "דם" באַשטייען לכתחילה פון צוויי קאָנסאָנאַנטן און זייערע קרובים קען מען געפינען אין אַנדערע אַפראַזיאַטישע שפּראַכן.<ref name=Wolff2005/>
דער יסוד פון דער [[גראַמאַטיק]] פון סעמיטישע שפּראַכן איז אַ סיסטעם שרשים. אַ שורש באַשטייט בדרך כלל פון דריי קאָנסאָנאַנטן און פאַרשידענע ווערטער ווערן געשאַפן דורך דער כסדרדיקער אָנווענדונג פון משקלים: מוסטערן פון [[וואָקאַל]]ן און [[אַפיקס]]ן, וואָס גיבן איבער באַשטימטע באַדייטונגען און אַספּעקטן.<ref name=Gensler2011/> אין אַ ברייטערן קאָנטעקסט שטאַמט די דאָזיקע סיסטעם פון אַ פריערדיגער סיסטעם פון צוויי־קאָנסאָנאַנטישע, וואָס מען טרעפט אין אַנדערע אַפראַזיאַטישע שפּראַכן. די שפּורן פון דער צוויי־קאָנסאָנאַנטישקייט קען מען אויך געפינען אין די סעמיטישע שפּראַכן גופא: אין אַ סך פאַלן איז דאָ אַ פאַראַלגעמיינערטער טייטש פאַר אַ גאַנצער ריי שרשים, וואָס שיידן זיך אונטער בלויז אין איין קאָנסאָנאַנט.<ref name=Militarev2005/> אַזעלכע שרשים ווי "שם" אָדער "דם" באַשטייען לכתחילה פון צוויי קאָנסאָנאַנטן און זייערע קרובים קען מען געפינען אין אַנדערע אַפראַזיאַטישע שפּראַכן.<ref name=Wolff2005/>


== וועבלינקען ==
==דרויסנדיגע לינקס==
{{קאמאנסלינק}}
{{קאמאנסלינק}}


שורה 234: שורה 235:
{{רעפליסטע
{{רעפליסטע


|refs=
|הערות=
<ref name=Kitchen2009>Kitchen A, Ehret C, Assefa S, Mulligan CJ (2009) Bayesian phylogenetic analysis of Semitic languages identifies an Early Bronze Age origin of Semitic in the Near East. ''Proc R Soc Lond B'' '''276''': 2703–2710</ref>
<ref name=Kitchen2009>Kitchen A, Ehret C, Assefa S, Mulligan CJ (2009) Bayesian phylogenetic analysis of Semitic languages identifies an Early Bronze Age origin of Semitic in the Near East. ''Proc R Soc Lond B'' '''276''': 2703–2710</ref>
<ref name=Gensler2011>Gensler OD (2011) Morphological typology of Semitic. ''Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft'' '''36''': 279–302</ref>
<ref name=Gensler2011>Gensler OD (2011) Morphological typology of Semitic. ''Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft'' '''36''': 279–302</ref>
שורה 246: שורה 247:


[[קאַטעגאָריע:שפראכן]]
[[קאַטעגאָריע:שפראכן]]
{{שפראך-שטומף}}
{{שטומף|שפראכן}}
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:שפות שמיות]]
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]]