מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע"
ק (אוועקגענומען קאַטעגאָריע:אומבאקוקט דורך HotCat) צייכן: באקוקט |
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = language of Sephardic Jews and form of Spanish|העב=שפה יהודית-ספרדית|דייטש=romanische Sprache der sephardischen Juden|}} | |||
'''לאדינא''' איז א יידישע [[שפראך]], גערעדט בעיקר דורך אידן וואס שטאמען אפ פון [[שפאניע]], גערעדט געווארן ביז דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], דורך מערערע אידן אין די [[באלקאן לענדער]], עס ווערט אויך גערופן '''ספאניאליש''', '''דזשודעזמא''', אדער '''דזשודעא-עספאניאל''', די שפראך שטאמט בעיקר פון דעם שפאנישן אקצענט פון [[קאסטיליע]], אריינגעמישט [[העברעיש]]ע און [[אראמיש]]ע ווערטער. | '''לאדינא''' איז א יידישע [[שפראך]], גערעדט בעיקר דורך אידן וואס שטאמען אפ פון [[שפאניע]], גערעדט געווארן ביז דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], דורך מערערע אידן אין די [[באלקאן לענדער]], עס ווערט אויך גערופן '''ספאניאליש''', '''דזשודעזמא''', אדער '''דזשודעא-עספאניאל''', די שפראך שטאמט בעיקר פון דעם שפאנישן אקצענט פון [[קאסטיליע]], אריינגעמישט [[העברעיש]]ע און [[אראמיש]]ע ווערטער. | ||
| שורה 6: | שורה 7: | ||
ביז דער צווייטער וועלט מלחמה, איז עס געווען א ברייטע שפראך, מיט קולטור און דיכטער, וואס פלעגן שרייבן די שפראך, דער גרעסטער [[תורה]] ווערק וואס איז געשריבן געווארן אין לאדינא, איז [[מעם לועז]] וואס איז איבערגעשריבן געווארן אויף [[לשון קודש]], די גרעסטע יידישע שטאט, וואס איז געווען א צענטער פאר דער שפראך, איז געווען [[סאלאניקי]], [[גריכנלאנד]], וואו איבער 60,000 אידן האבן זיך באנוצט מיט דער שפראך, אויפן טאג טעגליכן לעבן, אריינרעכנדיק [[צייטונג]]ען און [[ביכער]], וואס זענען פובליצירט געווארן אויף לאדינא. | ביז דער צווייטער וועלט מלחמה, איז עס געווען א ברייטע שפראך, מיט קולטור און דיכטער, וואס פלעגן שרייבן די שפראך, דער גרעסטער [[תורה]] ווערק וואס איז געשריבן געווארן אין לאדינא, איז [[מעם לועז]] וואס איז איבערגעשריבן געווארן אויף [[לשון קודש]], די גרעסטע יידישע שטאט, וואס איז געווען א צענטער פאר דער שפראך, איז געווען [[סאלאניקי]], [[גריכנלאנד]], וואו איבער 60,000 אידן האבן זיך באנוצט מיט דער שפראך, אויפן טאג טעגליכן לעבן, אריינרעכנדיק [[צייטונג]]ען און [[ביכער]], וואס זענען פובליצירט געווארן אויף לאדינא. | ||
דאס אלעס האט זיך געענדיגט מיטן אנקום פונעם [[נאצי]], 96 פראצענט פון דער | דאס אלעס האט זיך געענדיגט מיטן אנקום פונעם [[נאצי]], 96 פראצענט פון דער אידישער [[קהילה]], זענען אנגעקומען צו די [[טויט לאגערן]], און זענען אומגעקומען דורך דער נאצי מארד מאשין. | ||
== אין מדינת ישראל == | == אין מדינת ישראל == | ||
אין 1948, זענען רוב אידן פון אייראפע, וואס האבן באהערשט די שפראך, אנגעקומען קיין [[ישראל]], אריינגערעכנט אידן פון [[בולגאריע]], און טערקיי, זענען אריבער דעם שמעלץ טאפ, און האבן געטוישט זייער לשון אויף העברעיש, באקומענדיג א קלאפ ווי רוב | אין 1948, זענען רוב אידן פון אייראפע, וואס האבן באהערשט די שפראך, אנגעקומען קיין [[ישראל]], אריינגערעכנט אידן פון [[בולגאריע]], און טערקיי, זענען אריבער דעם שמעלץ טאפ, און האבן געטוישט זייער לשון אויף העברעיש, באקומענדיג א קלאפ ווי רוב אידישע שפראכן אזוי ווי [[יידיש]], ווי די [[רעגירונג]] האט נישט געלאזט רעדן קיין שפראכן פונעם [[גלות]], און דערפאר ווערן טאקע די מענטשן וואס רעדן לאדינא, ווייניגער און ווייניגער. | ||
אין די לעצטע פאר יאר האט די רעגירונג אויפגעשטעלט דער "צענטער פאר לאדינא קולטור", וואו מען פרובירט אויפצולעבן דאס פארלוירענע. | אין די לעצטע פאר יאר האט די רעגירונג אויפגעשטעלט דער "צענטער פאר לאדינא קולטור", וואו מען פרובירט אויפצולעבן דאס פארלוירענע. | ||
| שורה 19: | שורה 20: | ||
לאדינא ווערט געשריבן אין העברעישע בוכשטאבן, אמאל בעיקר אין רש"י אותיות, אדער געהעריקע אותיות היינט, אבער היינט איז עס אויך שטארק אנגענומען צו שרייבן אויפן [[לאטיניש]]ן אלפאבעט. וויבאלד עס איז נישט דא קיין כללים פארן שפראך, איז אין אמעריקע וועלן זיי שרייבן אויפן אות ש sh, און אין [[פראנקרייך]] ch. אויפן [[אינטערנעט]] איז דא, א קהילה וואו די שפראך איז באנוצט ביי אירע באנוצער, עס הייסט lodino komunita, ווי אויך אין [[ירושלים]], קומט ארויס א צייטונג, מיטן נאמען אקי ירושלים, וואס מיינט דא אין [[ירושלים]]. | לאדינא ווערט געשריבן אין העברעישע בוכשטאבן, אמאל בעיקר אין רש"י אותיות, אדער געהעריקע אותיות היינט, אבער היינט איז עס אויך שטארק אנגענומען צו שרייבן אויפן [[לאטיניש]]ן אלפאבעט. וויבאלד עס איז נישט דא קיין כללים פארן שפראך, איז אין אמעריקע וועלן זיי שרייבן אויפן אות ש sh, און אין [[פראנקרייך]] ch. אויפן [[אינטערנעט]] איז דא, א קהילה וואו די שפראך איז באנוצט ביי אירע באנוצער, עס הייסט lodino komunita, ווי אויך אין [[ירושלים]], קומט ארויס א צייטונג, מיטן נאמען אקי ירושלים, וואס מיינט דא אין [[ירושלים]]. | ||
== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
* {{וויקיפעדיע|lad|דזשודעא-עספאניאל (לאדינא)}} | * {{וויקיפעדיע|lad|דזשודעא-עספאניאל (לאדינא)}} | ||
[[קאטעגאריע: | [[קאטעגאריע:אידישע שפראכן]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
[[קאַטעגאָריע:עלעמענטארע ארטיקלען צו פארברייטערן]] | |||
[[HE:לאדינו]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||