אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "פרייטאג"

13 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
ק
החלפת טקסט – "סיגעט" ב־"סיגוט"
אין תקציר עריכה
ק (החלפת טקסט – "סיגעט" ב־"סיגוט")
 
(3 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 17: שורה 17:
ווי פארציילט אין אנהייב [[ספר בראשית]], האט השי"ת אין דעם טאג באשאפן די [[בעלי חיים]] פון דער ערד און דער [[מענטש]]:
ווי פארציילט אין אנהייב [[ספר בראשית]], האט השי"ת אין דעם טאג באשאפן די [[בעלי חיים]] פון דער ערד און דער [[מענטש]]:


{{ציטוט||תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, תּוֹצֵא הָאָרֶץ נֶפֶשׁ חַיָּה לְמִינָהּ, בְּהֵמָה וָרֶמֶשׂ וְחַיְתוֹ-אֶרֶץ, לְמִינָהּ; וַיְהִי-כֵן.  וַיַּעַשׂ אֱלֹקִים אֶת-חַיַּת הָאָרֶץ לְמִינָהּ, וְאֶת-הַבְּהֵמָה לְמִינָהּ, וְאֵת כָּל-רֶמֶשׂ הָאֲדָמָה, לְמִינֵהוּ; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב.  וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, נַעֲשֶׂה אָדָם בְּצַלְמֵנוּ כִּדְמוּתֵנוּ; וְיִרְדּוּ בִדְגַת הַיָּם וּבְעוֹף הַשָּׁמַיִם, וּבַבְּהֵמָה וּבְכָל-הָאָרֶץ, וּבְכָל-הָרֶמֶשׂ, הָרֹמֵשׂ עַל-הָאָרֶץ.  וַיִּבְרָא אֱלֹקִים אֶת-הָאָדָם בְּצַלְמוֹ, בְּצֶלֶם אֱלֹקִים בָּרָא אֹתוֹ:  זָכָר וּנְקֵבָה, בָּרָא אֹתָם.  וַיְבָרֶךְ אֹתָם, אֱלֹקִים, וַיֹּאמֶר לָהֶם אֱלֹקִים פְּרוּ וּרְבוּ וּמִלְאוּ אֶת-הָאָרֶץ, וְכִבְשֻׁהָ; וּרְדוּ בִּדְגַת הַיָּם, וּבְעוֹף הַשָּׁמַיִם, וּבְכָל-חַיָּה, הָרֹמֶשֶׂת עַל-הָאָרֶץ.   כט וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, הִנֵּה נָתַתִּי לָכֶם אֶת-כָּל-עֵשֶׂב זֹרֵעַ זֶרַע אֲשֶׁר עַל-פְּנֵי כָל-הָאָרֶץ, וְאֶת-כָּל-הָעֵץ אֲשֶׁר-בּוֹ פְרִי-עֵץ, זֹרֵעַ זָרַע:  לָכֶם יִהְיֶה, לְאָכְלָה. וּלְכָל-חַיַּת הָאָרֶץ וּלְכָל-עוֹף הַשָּׁמַיִם וּלְכֹל רוֹמֵשׂ עַל-הָאָרֶץ, אֲשֶׁר-בּוֹ נֶפֶשׁ חַיָּה, אֶת-כָּל-יֶרֶק עֵשֶׂב, לְאָכְלָה; וַיְהִי-כֵן. וַיַּרְא אֱלֹקִים אֶת-כָּל-אֲשֶׁר עָשָׂה, וְהִנֵּה-טוֹב מְאֹד; וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם הַשִּׁשִּׁי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|כד|לא}}|מרכאות=כן}}
{{ציטוט||תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, תּוֹצֵא הָאָרֶץ נֶפֶשׁ חַיָּה לְמִינָהּ, בְּהֵמָה וָרֶמֶשׂ וְחַיְתוֹ-אֶרֶץ, לְמִינָהּ; וַיְהִי-כֵן.  וַיַּעַשׂ אֱלֹקִים אֶת-חַיַּת הָאָרֶץ לְמִינָהּ, וְאֶת-הַבְּהֵמָה לְמִינָהּ, וְאֵת כָּל-רֶמֶשׂ הָאֲדָמָה, לְמִינֵהוּ; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב.  וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, נַעֲשֶׂה אָדָם בְּצַלְמֵנוּ כִּדְמוּתֵנוּ; וְיִרְדּוּ בִדְגַת הַיָּם וּבְעוֹף הַשָּׁמַיִם, וּבַבְּהֵמָה וּבְכָל-הָאָרֶץ, וּבְכָל-הָרֶמֶשׂ, הָרֹמֵשׂ עַל-הָאָרֶץ.  וַיִּבְרָא אֱלֹקִים אֶת-הָאָדָם בְּצַלְמוֹ, בְּצֶלֶם אֱלֹקִים בָּרָא אֹתוֹ:  זָכָר וּנְקֵבָה, בָּרָא אֹתָם.  וַיְבָרֶךְ אֹתָם, אֱלֹקִים, וַיֹּאמֶר לָהֶם אֱלֹקִים פְּרוּ וּרְבוּ וּמִלְאוּ אֶת-הָאָרֶץ, וְכִבְשֻׁהָ; וּרְדוּ בִּדְגַת הַיָּם, וּבְעוֹף הַשָּׁמַיִם, וּבְכָל-חַיָּה, הָרֹמֶשֶׂת עַל-הָאָרֶץ. וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, הִנֵּה נָתַתִּי לָכֶם אֶת-כָּל-עֵשֶׂב זֹרֵעַ זֶרַע אֲשֶׁר עַל-פְּנֵי כָל-הָאָרֶץ, וְאֶת-כָּל-הָעֵץ אֲשֶׁר-בּוֹ פְרִי-עֵץ, זֹרֵעַ זָרַע:  לָכֶם יִהְיֶה, לְאָכְלָה. וּלְכָל-חַיַּת הָאָרֶץ וּלְכָל-עוֹף הַשָּׁמַיִם וּלְכֹל רוֹמֵשׂ עַל-הָאָרֶץ, אֲשֶׁר-בּוֹ נֶפֶשׁ חַיָּה, אֶת-כָּל-יֶרֶק עֵשֶׂב, לְאָכְלָה; וַיְהִי-כֵן. וַיַּרְא אֱלֹקִים אֶת-כָּל-אֲשֶׁר עָשָׂה, וְהִנֵּה-טוֹב מְאֹד; וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם הַשִּׁשִּׁי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|כד|לא}}|מרכאות=כן}}


בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים צ"ג|ה' מלך גאות לבש]]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט געענדיגט זיין ווערק און געקעניגט איבער אלע{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}.
בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים צ"ג|ה' מלך גאות לבש]]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט געענדיגט זיין ווערק און געקעניגט איבער אלע{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}.
שורה 25: שורה 25:
פרייטאג איז קעגן [[אהרן הכהן]]{{הערה|תוספת זוהר, שמות דף רע"ז}}, און קעגן [[צללפונית]] די מאמע פון [[שמשון הגיבור]]{{הערה|אגדת בראשית, פרק נ"ב}}.
פרייטאג איז קעגן [[אהרן הכהן]]{{הערה|תוספת זוהר, שמות דף רע"ז}}, און קעגן [[צללפונית]] די מאמע פון [[שמשון הגיבור]]{{הערה|אגדת בראשית, פרק נ"ב}}.


אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], [[לא אד"ו ראש|קען זיך נישט אנהייבן]] דער יאר אין א פרייטאג, און אויב דער [[מולד]] פון [[תשרי]] געפאלט אין דעם טאג ווערט [[ראש השנה]] באשטימט אויף שבת{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ז|א}}}}. לויט טייל מקורות איז שוין דער כלל שוין אנגעגאנגען איידער דער לוח איז געווארן באשטימט על פי חשבון{{הערה|זעט {{בבלי|סנהדרין|יג|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=וליעברה}} און {{בבלי|ראש השנה|יט|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=והא}}}}, און עס איז א תקנה פון [[תנאים]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יז|יד|מפרש=שכל טוב}}; אגרת בן מאיר, אין: זכרון לראשונים, חלק חמישי עמוד רט"ז.}} אדער [[הלכה למשה מסיני]]{{הערה|[[רב סעדיה גאון]], געברענגט אין ספר העיבור, מאמר שני שער שמיני; {{בבלי|שבת|קטו|א|מפרש=רבינו חננאל}}.}}. אויך [[פסח]] [[לא אד"ו ראש#לא בד"ו פסח|קען זיך נישט אנהייבן]] אין א פרייטאג, וויבאלד עס זענען פארהאן 163 טעג צווישן פסח און ראש השנה וואס וועט אלזא דארפן אויספאלן אין זונטאג{{הערה|{{היברובוקס|רב יהודאי גאון|הלכות פסוקות|31930|הלכות מועד עמ' קפז, מהדורת חברת מקיצי נרדמים, ירושלים, תשי"א|עמוד=215}}}}.
אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], [[לא אד"ו ראש|קען זיך נישט אנהייבן]] דער יאר אין א פרייטאג, און אויב דער [[מולד]] פון [[תשרי]] געפאלט אין דעם טאג ווערט [[ראש השנה]] באשטימט אויף שבת{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ז|א}}}}. לויט טייל מקורות איז שוין דער כלל שוין אנגעגאנגען איידער דער לוח איז געווארן באשטימט על פי חשבון{{הערה|זעט {{בבלי|סנהדרין|יג|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=וליעברה}} און {{בבלי|ראש השנה|יט|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=והא}}}}, און עס איז א תקנה פון [[תנאים]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יז|יד|מפרש=שכל טוב}}; אגרת בן מאיר, אין: זכרון לראשונים, חלק חמישי עמוד רט"ז.}} אדער [[הלכה למשה מסיני]]{{הערה|[[רב סעדיה גאון]], געברענגט אין ספר העיבור, מאמר שני שער שמיני; {{בבלי|שבת|קטו|א|מפרש=רבינו חננאל}}.}}. אויך [[פסח]] [[לא אד"ו ראש#לא בד"ו פסח|קען זיך נישט אנהייבן]] אין א פרייטאג, וויבאלד עס זענען פארהאן 163 טעג צווישן פסח און ראש השנה וואס וועט אלזא דארפן אויספאלן אין זונטאג{{הערה|{{היברובוקס|רב יהודאי גאון|הלכות פסוקות|31930|הלכות מועד עמ' קפז, מהדורת חברת מקיצי נרדמים, ירושלים, תשי"א|page=215}}}}.


אין דער לוח פון די לכאורה-[[איסיים]] פון [[קומראן]] איז [[יום כיפור]] אלעמאל געפאלן אין פרייטאג, כדי שבת זאל זיין באלד דערנאך{{הערה|[[שמריהו טלמון]], '''[https://www.jstor.org/stable/23681749?seq=3 לוח השנה של בני עדת היחד]''' (עמוד 107), [[קדמוניות]], כרך ל', חוברת 2 ([[ה'תשנ"ח]] - [[1997]])}}. דאס איז פארקערט ווי אין דער אנגענומענער אידישער לוח, וואו יום כיפור און שבת זענען דירעקט אפגעטיילט{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כ|א}}}}.
אין דער לוח פון די לכאורה-[[איסיים]] פון [[קומראן]] איז [[יום כיפור]] אלעמאל געפאלן אין פרייטאג, כדי שבת זאל זיין באלד דערנאך{{הערה|[[שמריהו טלמון]], '''[https://www.jstor.org/stable/23681749?seq=3 לוח השנה של בני עדת היחד]''' (עמוד 107), [[קדמוניות]], כרך ל', חוברת 2 ([[ה'תשנ"ח]] - [[1997]])}}. דאס איז פארקערט ווי אין דער אנגענומענער אידישער לוח, וואו יום כיפור און שבת זענען דירעקט אפגעטיילט{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|כ|א}}}}.
שורה 35: שורה 35:
עס זענען דא וואס זאגן אז מען טאר נישט מאכן א [[ברית מילה|מילה שלא בזמנה]] אין פרייטאג, ווייל מען ברענגט זיך דערמיט צו חילול שבת ווען דער טאג נאכן מילה - ווען דאס קינד קען צוקומען צו סכנה - וועט געפאלן אין שבת{{הערה|{{שלחן ערוך|יורה דעה|רסב|מפרש=טורי זהב}}}}.
עס זענען דא וואס זאגן אז מען טאר נישט מאכן א [[ברית מילה|מילה שלא בזמנה]] אין פרייטאג, ווייל מען ברענגט זיך דערמיט צו חילול שבת ווען דער טאג נאכן מילה - ווען דאס קינד קען צוקומען צו סכנה - וועט געפאלן אין שבת{{הערה|{{שלחן ערוך|יורה דעה|רסב|מפרש=טורי זהב}}}}.


אין [[סיגעט (חסידות)|סיגעט]]-[[סאטמאר (חסידות)|סאטמאר]] און טייל אנדערע קהילות זאגט מען נישט [[תחנון]] אין פרייטאג{{הערה|ליקוטי מהרי"ח, סדר הנהגות ערב שבת; שו"ת שמע ישראל, סימן כ'.}}.
אין [[סיגוט (חסידות)|סיגוט]]-[[סאטמאר (חסידות)|סאטמאר]] און טייל אנדערע קהילות זאגט מען נישט [[תחנון]] אין פרייטאג{{הערה|ליקוטי מהרי"ח, סדר הנהגות ערב שבת; שו"ת שמע ישראל, סימן כ'.}}.


אין [[צאנז (חסידות)|צאנז]] האט מען זיך געפירט נישט צו עסן [[קעז]] אין פרייטאג, לויט א קבלה פון [[רבי נפתלי צבי הורוויץ|ראפשיצער רב]]; אין [[קאמינקא (חסידות)|קאמינקא]] האט מען אבער דווקא יא געגעסן קעז אין פרייטאג, אויך לויט א קבלה פון ראפשיצער רב{{הערה|מערכת בית צדיקים (באבוב), '''מגן אבות''', ערב שבת קודש אות ב'}}.
אין [[צאנז (חסידות)|צאנז]] האט מען זיך געפירט נישט צו עסן [[קעז]] אין פרייטאג, לויט א קבלה פון [[רבי נפתלי צבי הורוויץ|ראפשיצער רב]]; אין [[קאמינקא (חסידות)|קאמינקא]] האט מען אבער דווקא יא געגעסן קעז אין פרייטאג, אויך לויט א קבלה פון ראפשיצער רב{{הערה|מערכת בית צדיקים (באבוב), '''מגן אבות''', ערב שבת קודש אות ב'}}.
שורה 60: שורה 60:
אין פרייטאג זענען עירליין טיקעטס די טייערסטע, דורכשניטליך{{הערה|1={{Cite news|title=Don’t Buy Airline Tickets on Fridays – Here’s Why|author=Jacob Wade|url=https://finance.yahoo.com/news/don-t-buy-airline-tickets-180012065.html?guccounter=1}}|כיוון=שמאל}}.
אין פרייטאג זענען עירליין טיקעטס די טייערסטע, דורכשניטליך{{הערה|1={{Cite news|title=Don’t Buy Airline Tickets on Fridays – Here’s Why|author=Jacob Wade|url=https://finance.yahoo.com/news/don-t-buy-airline-tickets-180012065.html?guccounter=1}}|כיוון=שמאל}}.


אין 2015 איז אנגענומען געווארן ארויסצוגעבן [[אלבום|אלבומען]] אין פרייטאג{{הערה|1={{Cite news|url=https://www.billboard.com/articles/business/6487289/friday-global-record-release-day-ifpi|title=Industry Sets Friday as Global Record Release Day|work=Billboard.com|access-date=2018-05-03|language=en}}|כיוון=שמאל}}.
אין 2015 איז אנגענומען געווארן ארויסצוגעבן [[אלבום|אלבומס]] אין פרייטאג{{הערה|1={{Cite news|url=https://www.billboard.com/articles/business/6487289/friday-global-record-release-day-ifpi|title=Industry Sets Friday as Global Record Release Day|work=Billboard.com|access-date=2018-05-03|language=en}}|כיוון=שמאל}}.


דער פרייטאג נאך [[טענקסגיווינג]] הייבט אן דעם ווינטערדיגן "שאפינג סעזאן" אין די [[פאראייניגטע שטאטן]], א טאג באקאנט אלס "בלעק פריידעי" {{העב|בלאק פריידיי}}.
דער פרייטאג נאך [[טענקסגיווינג]] הייבט אן דעם ווינטערדיגן "שאפינג סעזאן" אין די [[פאראייניגטע שטאטן]], א טאג באקאנט אלס "בלעק פריידעי" {{העב|בלאק פריידיי}}.