אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מרדכי געבירטיג"
(קרדיט + קטגוריות) |
|||
| (18 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = Yiddish writer|העב=סופר יידיש|דייטש=jiddisch-polnischer Poet und Komponist|}} | |||
{{יתום}} | {{יתום}} | ||
[[בילד:Mordkhe Gebirtig portrait.jpg|קליין]] | [[בילד:Mordkhe Gebirtig portrait.jpg|קליין]] | ||
'''מרדכי געבירטיג''' ([[4טן | '''מרדכי געבירטיג''' ([[4טן מאי]] 1877 - [[4טן יוני]] 1942) איז געווען אַ [[דיכטער]] אויף דער [[יידיש|ייִדישער שפּראַך]]. ער האָט געשריבן אַ סך באַקאַנטע [[לידער]] ווי "אונזער שטעטל ברענט" און [["הוליִעט הוליִעט קינדערלעך"|"הוליעט הוליעט קינדערלעך"]]. אין 1942 איז ער [[דערשאָסן]] געוואָרן פון די [[נאַציס]] אין [[קראָקע]]. | ||
ער איז געווען א [[בונד]]יסט. | ער איז געווען א [[בונד]]יסט. | ||
== לעבנס געשיכטע == | == לעבנס געשיכטע == | ||
'''מרדכי''' ('''מאַרקוס''') '''געבירטיק''' איז געבאָרן געוואָרן אין שטאָט [[קראקע|קראָקע]] וואָס אין [[גאליציע|גאַליציע]], וועלכע האָט אין יעניקע | '''מרדכי''' ('''מאַרקוס''') '''געבירטיק''' איז געבאָרן געוואָרן אין שטאָט [[קראקע|קראָקע]] וואָס אין [[גאליציע|גאַליציע]], וועלכע האָט אין יעניקע צייטן גענאָסן פון אַ געוויסער מאָס אַווטאָנאָמיע אין דעם [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרייך־אונגאַרישע אימפּעריע]]. זיינע עלטערן זענען געווען יצחק און שפרה בערטיג. קינדווייז האָט ער געלערנט אין אַ [[חדר]], אָבער צו צען יאָר איז ער אָפּגעשיקט געוואָרן אַרבעטן אַלס אַ לערן־אינגל ביי אַ סטאָליער. אין יאָר 1901 האָט ער שוין געאַרבעט פאַר זיך. נאָכן חתונה האָבן אין 1909 איז ער ניט צוריק צו סטאָליעריי, נאָר ער האָט געאַרבעט ביז דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט־מלחמה]] ביי זיין ברודער לעאָן. | ||
אין 1905 איז ער געווען טעטיק אין [[טעאטער|טעאַטער]], און ער האָט געשפּילט הויפּט ראָליעס אין דער קראָקאָווער אידישער טעאַטער. [[אברהם רייזען]] האָט עם צוגעגליכן צום גרעסטן אידישן אַקטיאָר אין יענער | אין 1905 איז ער געווען טעטיק אין [[טעאטער|טעאַטער]], און ער האָט געשפּילט הויפּט ראָליעס אין דער קראָקאָווער אידישער טעאַטער. [[אברהם רייזען]] האָט עם צוגעגליכן צום גרעסטן אידישן אַקטיאָר אין יענער צייט – שילדקרויט. עס איז מעגליך אַז ער האָט אַליין באַאַרבעט די פּיעסען וועלכע מ'האָט געשפּילט. | ||
אין 1909 האָט ער חתונה געהאַט מיט בלומקע לינדענבאַום. צום פּאָרל | אין 1909 האָט ער חתונה געהאַט מיט בלומקע לינדענבאַום. צום פּאָרל זענען געבאָרן פיר טעכטער: שיפקע (1910), חוה (1914), לולאַ (1916) – אַלע דריי אומגעקומען אין [[חורבן אייראפע|חורבן]] – און אַ פערטע טאָכטער וואָס איז אַוועק צו אָנדערהאַלבן יאָר. | ||
געבירטיק איז געווען אַ מיטגליד פון דער [[סאציאליזם|סאָציאַליסטישער באַוועגונג]] און דאָס שפּיגלט זיך אָפּ אין טייל פון | געבירטיק איז געווען אַ מיטגליד פון דער [[סאציאליזם|סאָציאַליסטישער באַוועגונג]] און דאָס שפּיגלט זיך אָפּ אין טייל פון זיינע לידער, ווי צום ביישפּיל "אין פאַבריק", "גענעראַל־שטרייק", "אַרבעטלאָזע מאַרש". ער האָט געליטן פון אַ האַרץ קרענק און האָט זי באַשריבן אין זיין ליד "שוין פולע זעקס וואָכן" וואו ער שילדערט דעם ליגן זיינעם אין שפּיטאָל נאָך אַ [[הארץ אטאקע|האַרץ אַטאַקע]], ווי אויך אין אַנדערע לידער ווי צום ביישפּיל "מיין האַרץ איז פול מיט שרעק", "אַ הייסע טרער" און אַנדערע. | ||
געבירטיג איז אומגעבראַכט געוואָרן דורך אַ נאַצישן סאָלדאַט בשעת זיי האָבן געהאַלטן אין מיטן | געבירטיג איז אומגעבראַכט געוואָרן דורך אַ נאַצישן סאָלדאַט בשעת זיי האָבן געהאַלטן אין מיטן אויסטרייבן 6,000 אידן פון דער קראָקאָווער געטאָ צום [[פארניכטונגס לאגער|פאַרניכטונגס־לאַגער]] [[בעלזשעץ פארניכטונגס לאגער|בעלזשעץ]] אויפן ניינצנסטען אין סיון תש"ב. | ||
==דערויסענדע לינקס== | ==דערויסענדע לינקס== | ||
| שורה 20: | שורה 21: | ||
{{גרונטסארטיר:געבירטיג}} | {{גרונטסארטיר:געבירטיג}} | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אידישע דיכטער]] | ||
{{ | {{שטומף|אידן}} | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:מרדכי גבירטיג]] | |||
[[קאַטעגאָריע:יידיש-שפראך דיכטער]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 12:55, 5 יולי 2024
דער אַרטיקל איז א יתום, קיין אַרטיקל לינקט צו עס. איר זענט געלאדנט צו ביישטייערן צו המכלול און פארבינדן צו עס פון ארטיקלען וואס אנטהאלטן "מרדכי געבירטיג".
מרדכי געבירטיג (4טן מאי 1877 - 4טן יוני 1942) איז געווען אַ דיכטער אויף דער ייִדישער שפּראַך. ער האָט געשריבן אַ סך באַקאַנטע לידער ווי "אונזער שטעטל ברענט" און "הוליעט הוליעט קינדערלעך". אין 1942 איז ער דערשאָסן געוואָרן פון די נאַציס אין קראָקע.
ער איז געווען א בונדיסט.
לעבנס געשיכטע
מרדכי (מאַרקוס) געבירטיק איז געבאָרן געוואָרן אין שטאָט קראָקע וואָס אין גאַליציע, וועלכע האָט אין יעניקע צייטן גענאָסן פון אַ געוויסער מאָס אַווטאָנאָמיע אין דעם עסטרייך־אונגאַרישע אימפּעריע. זיינע עלטערן זענען געווען יצחק און שפרה בערטיג. קינדווייז האָט ער געלערנט אין אַ חדר, אָבער צו צען יאָר איז ער אָפּגעשיקט געוואָרן אַרבעטן אַלס אַ לערן־אינגל ביי אַ סטאָליער. אין יאָר 1901 האָט ער שוין געאַרבעט פאַר זיך. נאָכן חתונה האָבן אין 1909 איז ער ניט צוריק צו סטאָליעריי, נאָר ער האָט געאַרבעט ביז דער צווייטער וועלט־מלחמה ביי זיין ברודער לעאָן.
אין 1905 איז ער געווען טעטיק אין טעאַטער, און ער האָט געשפּילט הויפּט ראָליעס אין דער קראָקאָווער אידישער טעאַטער. אברהם רייזען האָט עם צוגעגליכן צום גרעסטן אידישן אַקטיאָר אין יענער צייט – שילדקרויט. עס איז מעגליך אַז ער האָט אַליין באַאַרבעט די פּיעסען וועלכע מ'האָט געשפּילט.
אין 1909 האָט ער חתונה געהאַט מיט בלומקע לינדענבאַום. צום פּאָרל זענען געבאָרן פיר טעכטער: שיפקע (1910), חוה (1914), לולאַ (1916) – אַלע דריי אומגעקומען אין חורבן – און אַ פערטע טאָכטער וואָס איז אַוועק צו אָנדערהאַלבן יאָר.
געבירטיק איז געווען אַ מיטגליד פון דער סאָציאַליסטישער באַוועגונג און דאָס שפּיגלט זיך אָפּ אין טייל פון זיינע לידער, ווי צום ביישפּיל "אין פאַבריק", "גענעראַל־שטרייק", "אַרבעטלאָזע מאַרש". ער האָט געליטן פון אַ האַרץ קרענק און האָט זי באַשריבן אין זיין ליד "שוין פולע זעקס וואָכן" וואו ער שילדערט דעם ליגן זיינעם אין שפּיטאָל נאָך אַ האַרץ אַטאַקע, ווי אויך אין אַנדערע לידער ווי צום ביישפּיל "מיין האַרץ איז פול מיט שרעק", "אַ הייסע טרער" און אַנדערע.
געבירטיג איז אומגעבראַכט געוואָרן דורך אַ נאַצישן סאָלדאַט בשעת זיי האָבן געהאַלטן אין מיטן אויסטרייבן 6,000 אידן פון דער קראָקאָווער געטאָ צום פאַרניכטונגס־לאַגער בעלזשעץ אויפן ניינצנסטען אין סיון תש"ב.
דערויסענדע לינקס
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!