אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אויפקלערונג"
ק (הוספת קישור בינוויקי he:עידן הנאורות) |
ק (החלפת טקסט – "18טער י"ה" ב־"18טער יארהונדערט") |
||
| (3 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = European cultural movement of the 17th and 18th centuries|העב=תקופה בהיסטוריה האינטלקטואלית המערבית מסוף המאה ה-17 ועד סוף המאה ה-18, שבמרכזה צרפת אך גם מקיפה מדינות אחרות באירופה|דייטש=europäische kulturelle Bewegung des 18. und 19. Jahrhunderts|}} | |||
'''אויפקלערונג''' מיינט אין טאָג-טעגליכער שפּראַך דער פאַרלאַנג צו עלימינירן צעמישונג מיט אנשאפן פון נייע וויסן צו ענטפערן שאלות. די תקופה פון אויפקלערונ איז געווען א [[קולטור]]עלע באוועגונג אין [[אייראפע]] אינעם 18טן יארהונדערט. די באוועגונג האט אנגעהויבן אין [[פראנקרייך]] דורך די פילאזאפן [[רענע דעקארט|דעקארט]] און [[דעניס דידערא]]. די שיטה פון אויפקלערונג איז געווען אז יעדער איינער קען אלץ אויסטראכטן פאר זיך, דעריבער דארף ער נישט גלייבן וואס די רעגירונג זאגט אדער וואס [[רעליגיע]] לערנט אויס מענטשן. אין אנדערע לענדער זענען געווען [[אימאנועל קאנט]] אין דייטשלאנד, [[דעיוויד היום]] און [[אדם סמיט]] אין סקאטלאנד, און [[טאמעס זשעפערסאן]] אין אמעריקע. | '''אויפקלערונג''' מיינט אין טאָג-טעגליכער שפּראַך דער פאַרלאַנג צו עלימינירן צעמישונג מיט אנשאפן פון נייע וויסן צו ענטפערן שאלות. די תקופה פון אויפקלערונ איז געווען א [[קולטור]]עלע באוועגונג אין [[אייראפע]] אינעם 18טן יארהונדערט. די באוועגונג האט אנגעהויבן אין [[פראנקרייך]] דורך די פילאזאפן [[רענע דעקארט|דעקארט]] און [[דעניס דידערא]]. די שיטה פון אויפקלערונג איז געווען אז יעדער איינער קען אלץ אויסטראכטן פאר זיך, דעריבער דארף ער נישט גלייבן וואס די רעגירונג זאגט אדער וואס [[רעליגיע]] לערנט אויס מענטשן. אין אנדערע לענדער זענען געווען [[אימאנועל קאנט]] אין דייטשלאנד, [[דעיוויד היום]] און [[אדם סמיט]] אין סקאטלאנד, און [[טאמעס זשעפערסאן]] אין אמעריקע. | ||
| שורה 10: | שורה 11: | ||
[[קאַטעגאָריע:פילאזאפיע]] | [[קאַטעגאָריע:פילאזאפיע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:היסטאריע פון אייראפע]] | [[קאַטעגאָריע:היסטאריע פון אייראפע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:18טער | [[קאַטעגאָריע:18טער יארהונדערט]] | ||
[[קאַטעגאָריע:היסטאריע: פראנקרייך]] | [[קאַטעגאָריע:היסטאריע: פראנקרייך]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:עידן הנאורות]] | [[he:עידן הנאורות]] | ||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 16:30, 27 מאי 2024
אויפקלערונג מיינט אין טאָג-טעגליכער שפּראַך דער פאַרלאַנג צו עלימינירן צעמישונג מיט אנשאפן פון נייע וויסן צו ענטפערן שאלות. די תקופה פון אויפקלערונ איז געווען א קולטורעלע באוועגונג אין אייראפע אינעם 18טן יארהונדערט. די באוועגונג האט אנגעהויבן אין פראנקרייך דורך די פילאזאפן דעקארט און דעניס דידערא. די שיטה פון אויפקלערונג איז געווען אז יעדער איינער קען אלץ אויסטראכטן פאר זיך, דעריבער דארף ער נישט גלייבן וואס די רעגירונג זאגט אדער וואס רעליגיע לערנט אויס מענטשן. אין אנדערע לענדער זענען געווען אימאנועל קאנט אין דייטשלאנד, דעיוויד היום און אדם סמיט אין סקאטלאנד, און טאמעס זשעפערסאן אין אמעריקע.
אלס רעזולטאט פון דער אויפקלערונג איז געקומען די פראנצויזישע רעוואלוציע אין 1789. אין אנדערע לענדער, למשל רוסלאנד, פרייסן און שוועדן האבן די מלכים אויסגעניצט די אויפקלערונג צו האלטן די מלוכה ביי זיך. די באגריפן פון קאפיטאליזם און סאציאליזם זענען ארויסגעקומען פון דער אויפקלערונג.
די נאכפאלג באוועגונג איז געווען ראמאנטיציזם אינעם 19טן יארהונדערט, דורך וויקטאר הוגא און טשארלס דארווין.
זעט אויך
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!