35,369
רעדאגירונגען
ק
הוספת קישור בינוויקי en:Plural
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (הוספת קישור בינוויקי en:Plural) |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = grammatical number|העב=מספר דקדוקי|דייטש=grammatische Kategorie|}} | |||
'''לשון רבים''' אדער '''מערצאָל''' איז דאס [[ווארט]] אויף [[גראמאטיק]] פאר אסאך [[זאכן]] אדער [[נומער]]ן. | '''לשון רבים''' אדער '''מערצאָל''' איז דאס [[ווארט]] אויף [[גראמאטיק]] פאר אסאך [[זאכן]] אדער [[נומער]]ן. | ||
עס איז קעגן בלויז [[איין]] [[זאך]] אדער נומער פון א [[יחיד]] אדער איינצעלער ענין. | עס איז קעגן בלויז [[איין]] [[זאך]] אדער נומער פון א [[יחיד]] אדער איינצעלער ענין. | ||
אין כמעט אלע שפראכן בייגט מען [[סובסטאנטיוו]]ן צו | אין כמעט אלע שפראכן בייגט מען [[סובסטאנטיוו]]ן צו ווייזן מערצאל. אויף אסאך שפראכן, כולל יידיש, בייגט מען אויך [[אדיעקטיוו]]ן און [[ווערב]]ן צו ווייזן מערצאל. | ||
== מערצאל אין יידיש == | == מערצאל אין יידיש == | ||
אנדערש ווי רוב שפראכן, אויף יידיש איז פארמירן די מערצאל פון סובסטאנטיוון שטארק קאמפליצירט. ס'איז נישט דא קיין איין כלל, נאר | אנדערש ווי רוב שפראכן, אויף יידיש איז פארמירן די מערצאל פון סובסטאנטיוון שטארק קאמפליצירט. ס'איז נישט דא קיין איין כלל, נאר עטליכע כללים.<ref>'''[[הירשע דוד כ"ץ|Dovid Katz]]''', ''Grammar of the Yiddish Language''</ref> | ||
=== מערצאל מיט -ן אדער -ען === | === מערצאל מיט -ן אדער -ען === | ||
| שורה 15: | שורה 16: | ||
* נאך 'מ' אדער 'נ': אטאמען (פון [[אטאם]]), באנען (פון [[באן]]) | * נאך 'מ' אדער 'נ': אטאמען (פון [[אטאם]]), באנען (פון [[באן]]) | ||
* נאך 'נג' אדער 'נק': לונגען (פון [[לונג]]), שענקען (פון [[שענק]]) | * נאך 'נג' אדער 'נק': לונגען (פון [[לונג]]), שענקען (פון [[שענק]]) | ||
* נאך א קאנסאנאנט און א 'ל (וואס איז נישט קיין פארקלענערונג)': | * נאך א קאנסאנאנט און א 'ל (וואס איז נישט קיין פארקלענערונג)': פאקלען (פון [[פאקל]]) | ||
* נאך א געדרוקטן וואקאל: שאסייען (פון [[שאסיי]]) | * נאך א געדרוקטן וואקאל: שאסייען (פון [[שאסיי]]) | ||
=== מערצאל מיט -ס === | === מערצאל מיט -ס === | ||
מען רעדט אויס דעם מערצאל 'ס' כמעט אזוי ווי א 'ז'. ( | מען רעדט אויס דעם מערצאל 'ס' כמעט אזוי ווי א 'ז'. (ענליך צו ענגליש) | ||
* סובסטאנטיוון וואס לאזן אויס מיט א נישט-געדרוקטן -ע: קעשענעס, | * סובסטאנטיוון וואס לאזן אויס מיט א נישט-געדרוקטן -ע: קעשענעס, פראגעס, שולעס | ||
* אינטערנאציאנעלע ווערטער וואס לאזן אויס מיט א נישט-געדרוקטן וואקאל: אויטאס, ראדיאס | * אינטערנאציאנעלע ווערטער וואס לאזן אויס מיט א נישט-געדרוקטן וואקאל: אויטאס, ראדיאס | ||
* טייל סובסטאנטיוון וואס לאזן אויס -ם אדער -ן אין א נישט-געדרוקטן טראַף: בעזעמעס (פון [[בעזעם]]), לחיימס, בויגנס (פון [[בויגן]]), וואלקנס (פון [[וואלקן]]), ווארטצייכנס | * טייל סובסטאנטיוון וואס לאזן אויס -ם אדער -ן אין א נישט-געדרוקטן טראַף: בעזעמעס (פון [[בעזעם]]), לחיימס, בויגנס (פון [[בויגן]]), וואלקנס (פון [[וואלקן]]), ווארטצייכנס | ||
* סובסטאנטיוון וואס (באדייטן נישט קיין מענטשן און) לאזן אויס -ער: ווינטערס, טעאטערס, | * סובסטאנטיוון וואס (באדייטן נישט קיין מענטשן און) לאזן אויס -ער: ווינטערס, טעאטערס, ענטפערס | ||
* משפחה נעמען (אבער זעט אונטן "מערצאל מיט -עס": די וויינבערגס, די רובינס, די ראַפאפארטס | * משפחה נעמען (אבער זעט אונטן "מערצאל מיט -עס": די וויינבערגס, די רובינס, די ראַפאפארטס | ||
=== מערצאל מיט -עס === | === מערצאל מיט -עס === | ||
* ווערטער וואס לאזן אויס -ניק (און | * ווערטער וואס לאזן אויס -ניק (און באדייטן מענטשן): כל־בוניקעס, נודניקעס | ||
* געוויסע ווערטער וואס שטאמען פון [[סלאווישע שפראכן]] (אמאל טוישט זיך א וואקאל דערצו): כוליגאַן ← כוליגאַנעס, טשוואק ← טשוועקעס, סטויפ ← סטויפעס | * געוויסע ווערטער וואס שטאמען פון [[סלאווישע שפראכן]] (אמאל טוישט זיך א וואקאל דערצו): כוליגאַן ← כוליגאַנעס, טשוואק ← טשוועקעס, סטויפ ← סטויפעס | ||
* משפחה נעמען וואס לאזן אויס מיט א 'ז', 'ס', 'ץ' אדער ,'ש': די הורוויצעס, די | * משפחה נעמען וואס לאזן אויס מיט א 'ז', 'ס', 'ץ' אדער ,'ש': די הורוויצעס, די יאסעפאוויטשעס | ||
===מערצאל מיט -ים אדער -ות=== | ===מערצאל מיט -ים אדער -ות=== | ||
ווערטער וואס שטאמען פון לשון־קודש | ווערטער וואס שטאמען פון לשון־קודש שאפן זייער מערצאל מיט -ים אדער -ות. אין מערצאל רוקט זיך דער דרוק צום פאַרלעצטן טראַף. | ||
* גנב ← גנבים, כהן ← כהנים, חכם ← חכמים, רב ← רבנים, שבת ← שבתים. אויך בחור ← בחורים (דער דרוק | * גנב ← גנבים, כהן ← כהנים, חכם ← חכמים, רב ← רבנים, שבת ← שבתים. אויך בחור ← בחורים (דער דרוק בלייבט אויפן ערשטן טראף.) | ||
* חלום ← חלומות, חתונה ← חתונות, מקור ← מקורות | * חלום ← חלומות, חתונה ← חתונות, מקור ← מקורות | ||
=== מערצאל מיט -עך === | === מערצאל מיט -עך === | ||
פארקלענערונגס־ווערטער | פארקלענערונגס־ווערטער שאפן די מערצאל מיט -עך | ||
אַנדערע ווערטער וואָס לאָזן זיך אויס מיט אַ -ל וועלן שאַפן די מערצאל -ען | אַנדערע ווערטער וואָס לאָזן זיך אויס מיט אַ -ל וועלן שאַפן די מערצאל -ען | ||
| שורה 47: | שורה 48: | ||
ס'איז נישט דא קיין כלל וועלכע ווערטער שאפן זייער מערצאל מיט -ער, אבער אסאך גאר אלטע ווערטער אין יידיש האבן מערצאל -ער. למשל: | ס'איז נישט דא קיין כלל וועלכע ווערטער שאפן זייער מערצאל מיט -ער, אבער אסאך גאר אלטע ווערטער אין יידיש האבן מערצאל -ער. למשל: | ||
* איי ← אייער, בילד ← בילדער, הונדערט ← הונדערטער, | * איי ← אייער, בילד ← בילדער, הונדערט ← הונדערטער, ווייב ← ווייבער, קלייד ← קליידער | ||
אפטמאל ענדערט זיך א ← ע, ו ← י, "קורצער חולם" וי ← יי, "לאנגער חולם" וי ← | אפטמאל ענדערט זיך א ← ע, ו ← י, "קורצער חולם" וי ← יי, "לאנגער חולם" וי ← יי: | ||
* לאַנד ← לענדער, מאַן ← מענער, | * לאַנד ← לענדער, מאַן ← מענער, פלאַש ← פלעשער, קאַלב ← קעלבער | ||
* [[דארף]] ← | * [[דארף]] ← דערפער, לאך ← לעכער, ראָד ← רעדער, (די) [[פאן|פאָן]] ← פענער, שלאס ← שלעסער; אויך פָנים ← פֶנימער | ||
* בוך ← ביכער, (דאס) גוט ← גיטער | * בוך ← ביכער, (דאס) גוט ← גיטער | ||
* בוידעם ←ביידעמער, בוים ← ביימער | * בוידעם ←ביידעמער, בוים ← ביימער | ||
* הויז ← | * הויז ← הייזער, מויל ← מיילער | ||
=== מערצאל מיט ענדערן א וואקאל === | === מערצאל מיט ענדערן א וואקאל === | ||
| שורה 59: | שורה 60: | ||
רעכט --> רעכט | רעכט --> רעכט | ||
== | == רעפערענצן == | ||
{{רעפליסטע}} | {{רעפליסטע}} | ||
| שורה 66: | שורה 67: | ||
[[קאַטעגאָריע:גראמאטיק]] | [[קאַטעגאָריע:גראמאטיק]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||
[[en:Plural]] | |||