מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
בילד, פארברייטערט, קאטעגאריעס
ק (←זיין כאראקטער: הגהה) |
(בילד, פארברייטערט, קאטעגאריעס) צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 49: | שורה 49: | ||
אין זיין צוועלפטע יאר איז פארגעקומען די געשיכטע פון פורים: [[המן]] האט געמאכט א גזירה אויסצו'הרג'ענען אלע אידן, און אסתר האט גע'שתדל'ט ביים קעניג עס מבטל צו זיין. אין זיין דרייצנטע יאר, אין [[י"ג אדר|י"ג]] און אין [[י"ד אדר]], האבן די אידן גע'הרג'עט פילע פון זייערע שונאים. | אין זיין צוועלפטע יאר איז פארגעקומען די געשיכטע פון פורים: [[המן]] האט געמאכט א גזירה אויסצו'הרג'ענען אלע אידן, און אסתר האט גע'שתדל'ט ביים קעניג עס מבטל צו זיין. אין זיין דרייצנטע יאר, אין [[י"ג אדר|י"ג]] און אין [[י"ד אדר]], האבן די אידן גע'הרג'עט פילע פון זייערע שונאים. | ||
אחשוורוש האט געקעניגט 14 יאר, און דריווש הפרסי, זיין זון מיט אסתר, האט אים איבערגענומען{{הערה|סדר עולם רבה פרק כח}}. טייל ראשונים זאגן אז א קעניג ארתחששתא האט געקעניגט נאך אים{{הערה|אבן עזרא דניאל יא, ב בשם רבי משה הכהן הספרדי}}. | אחשוורוש האט געקעניגט 14 יאר, און [[דריווש הפרסי]], זיין זון מיט אסתר, האט אים איבערגענומען{{הערה|סדר עולם רבה פרק כח}}. טייל ראשונים זאגן אז א קעניג ארתחששתא האט געקעניגט נאך אים{{הערה|אבן עזרא דניאל יא, ב בשם רבי משה הכהן הספרדי}}. | ||
==זיין כאראקטער== | ==זיין כאראקטער== | ||
| שורה 60: | שורה 60: | ||
==זיין היסטארישע אידענטיטעט== | ==זיין היסטארישע אידענטיטעט== | ||
[[טעקע:Relief of Xerxes at Doorway of his Palace, Persepolis, Iran.jpg|שמאל|ממוזער|200px|געשטאלט פון [[חשיארש דער ערשטער]], קעניג פון [[פערסישע אימפעריע|פרס]], אויסגעקריצט אויף א שטיין אין [[פערסעפאליס]], איראן.]] | |||
די היסטאריע אין דער פערסישע עפאכע איז אומקלאר, און עס זענען פארהאן סתירות צווישן וואס מען זעט אין חז"ל און אין די פסוקים און וואס די גריכישע היסטאריקער האבן רעקארדירט. דאס פארשווערט צו דערגיין אויף זיכער די היסטארישע אידענטיטעט פון די מלכי פרס וואס ערשיינען אין תנ"ך, צווישן זיי אחשוורוש. | די היסטאריע אין דער פערסישע עפאכע איז אומקלאר, און עס זענען פארהאן סתירות צווישן וואס מען זעט אין חז"ל און אין די פסוקים און וואס די גריכישע היסטאריקער האבן רעקארדירט. דאס פארשווערט צו דערגיין אויף זיכער די היסטארישע אידענטיטעט פון די מלכי פרס וואס ערשיינען אין תנ"ך, צווישן זיי אחשוורוש. | ||
פארשידענע פארשלאגן זענען געזאגט געווארן, דער מערסט אנגענומענע איז אז אחשוורוש איז געווען [[חשיארש דער ערשטער|חְשׁיארשׁ דער ערשטער]] (485-465 פאר די ציילונג), וואס איז באקאנט אין דער געשיכטע אלס קזערקסיס (Xerxes). א הויפט סיבה אזוי צו זאגן איז ווייל פון אן עטימאלאגישע שטאנדפונקט ענדלט די פערסישע נאמען "חשיארש" צו "אחשורוש". [[חשיארש דער צווייטער]] האט געקעניגט בלויז 45 טעג, און אלע אנדערע קעניגן האבן געהייסן "דריווש" אדער "ארתחששתא". אזוי אויך דער נאמען פון זיין קעניגין ווערט געברענגט דורך דער גריכישע [[העראדאטוס]] אלס "אמסתריס", וואס ענדלט צו "אסתר". אזוי אויך זענען דא א צאל דעטאלן אין דער מגילה וועלכע שטימען שטארק מיט חשיארש'ס קעניגרייך{{הערה|{{דורות הראשונים|ז|262}}; גבריאל חיים כהן, '''דעת מקרא''' מגילת אסתר, ירושלים, תשס"ז, זייט 4; יהודה לנדי, '''ויהי בימי האימפריה הפרסית''', קרית יערים, תשע"א, זייט 40}}. | פארשידענע פארשלאגן זענען געזאגט געווארן, דער מערסט אנגענומענע איז אז אחשוורוש איז געווען [[חשיארש דער ערשטער|חְשׁיארשׁ דער ערשטער]] (485-465 פאר די ציילונג), וואס איז באקאנט אין דער געשיכטע אלס קזערקסיס (Xerxes). א הויפט סיבה אזוי צו זאגן איז ווייל פון אן עטימאלאגישע שטאנדפונקט ענדלט די פערסישע נאמען "חשיארש" צו "אחשורוש". [[חשיארש דער צווייטער]] האט געקעניגט בלויז 45 טעג, און אלע אנדערע קעניגן האבן געהייסן "דריווש" אדער "ארתחששתא". אזוי אויך דער נאמען פון זיין קעניגין ווערט געברענגט דורך דער גריכישע [[העראדאטוס]] אלס "אמסתריס", וואס ענדלט צו "אסתר"; אויך דער נאמען פון א קעניגליכער באאמטער אין שושן, "מרדוכה", קלינגט ווי "[[מרדכי היהודי|מרדכי]]". אזוי אויך זענען דא א צאל דעטאלן אין דער מגילה וועלכע שטימען שטארק מיט חשיארש'ס קעניגרייך, ווי זיין העדאניסטישע לעבנסשטייגער{{הערה|{{דורות הראשונים|ז|262}}; גבריאל חיים כהן, '''דעת מקרא''' מגילת אסתר, ירושלים, תשס"ז, זייט 4; יהודה לנדי, '''ויהי בימי האימפריה הפרסית''', קרית יערים, תשע"א, זייט 40}}. | ||
אנדערע שלאגן אפ דער מיינונג, בעיקר ווייל ער האט געקעניגט צו לאנג נאך דער [[חורבן בית ראשון]], וואס וואלט באדייט אז [[מרדכי]] און [[אסתר]] זאלן האבן געווען גאר אלטע לייט, און אז צווישן [[כורש]] און אחשוורוש האט צעטיילט ארום 50 יאר – אנדערש ווי וואס [[חז"ל]] זאגן אז אחשוורוש האט געקעניגט באלד נאך כורש'ס צייטן. אזוי אויך גייט די מיינונג אינאיינעם מיט די הנחה אז [[נס פורים]] האט פאסירט נאכן [[בנין בית שני]] אין די צייטן פון [[דריווש]] דער פאטער פון חשיארש, וואס איז ווייטער אנדערש פון חז"ל{{הערה|שם=שכנזי|יעקב אשכנזי, '''דבר בעתו''', ירושלים, תרצ"ח, זייט 20}}. | אנדערע שלאגן אפ דער מיינונג, בעיקר ווייל ער האט געקעניגט צו לאנג נאך דער [[חורבן בית ראשון]], וואס וואלט באדייט אז [[מרדכי]] און [[אסתר]] זאלן האבן געווען גאר אלטע לייט, און אז צווישן [[כורש]] און אחשוורוש האט צעטיילט ארום 50 יאר – אנדערש ווי וואס [[חז"ל]] זאגן אז אחשוורוש האט געקעניגט באלד נאך כורש'ס צייטן. אזוי אויך גייט די מיינונג אינאיינעם מיט די הנחה אז [[נס פורים]] האט פאסירט נאכן [[בנין בית שני]] אין די צייטן פון [[דריווש]] דער פאטער פון חשיארש, וואס איז ווייטער אנדערש פון חז"ל{{הערה|שם=שכנזי|יעקב אשכנזי, '''דבר בעתו''', ירושלים, תרצ"ח, זייט 20}}. | ||
| שורה 74: | שורה 75: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
[[קאַטעגאָריע:מלכי פרס]] | |||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:גוי'אישע קעניגן אין תנ"ך]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פערזאנען אין מגילת אסתר]] | |||
[[קאַטעגאָריע:אכמאנידישע אימפעריע]] | |||
[[HE:אחשוורוש]] | [[HE:אחשוורוש]] | ||