מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:עטיאפיע"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
החלפת טקסט – "דעקלאראציע" ב־"דעקלעראציע"
ק (החלפת טקסט – "וויכטיק" ב־"וויכטיג") |
ק (החלפת טקסט – "דעקלאראציע" ב־"דעקלעראציע") |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = country in the Horn of Africa|העב=מדינה בקרן אפריקה, בצפון מזרח אפריקה|דייטש=Binnenstaat in Ostafrika|}} | |||
{{מדינה | {{מדינה | ||
|שטאַט= פעדעראלע דעמאקראטישע רעפובליק פון עטיאפיע | |שטאַט= פעדעראלע דעמאקראטישע רעפובליק פון עטיאפיע | ||
| שורה 33: | שורה 34: | ||
אין 1936 האט איטאליע אקופירט עטיאפיע ביז אינמיטן דער צווייטער וועלט-מלחמה. ווערנט דער איטאליענישער הערשאַפט האט די רעגירונג געענדיגט [[שקלאפעריי]],<ref>{{cite web|last1=Goitom|first1=Hanibal|title=Abolition of Slavery in Ethiopia|url=https://blogs.loc.gov/law/2012/02/abolition-of-slavery-in-ethiopia/|website=Library of Congress}}</ref> וואָס איז געווען איינגעפירט אין לאנד הונדערטער יארן.<ref name="Accessed 15 May 2008">Shivley, K. "Addis Ababa, Ethiopia" [http://www.macalester.edu/courses/geog61/kshively/index.html Macalester.edu]. דערגרייכט דעם 15טן מאי 2008.</ref> עטיאפיע איז געווען דער ערשטער אומאפהענגיגער אפריקאנישער מיטגליד אין דער [[פעלקער-ליגע]] און די [[פאראייניגטע פעלקער]].<ref>[http://www.thereporterethiopia.com/index.php/opinion/commentary/item/460-ethiopia-and-the-oau-recalling-the-contributions-of-ethiopia%E2%80%99s-pan-africanist-leaders "The Reporter – English Edition"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131029210521/http://www.thereporterethiopia.com/index.php/opinion/commentary/item/460-ethiopia-and-the-oau-recalling-the-contributions-of-ethiopia%E2%80%99s-pan-africanist-leaders|date=29 October 2013}}. ''thereporterethiopia.com''.</ref> אין 1974, איז די עטיאפישע מאנארכיע אונטער [[היילי סעלאסי]] געווארן אראפגעוואפן דורך דעם [[דערג]], א קאמוניסטישע מיליטערישע רעגירונג געשטיצט דורך דעם [[סאוועטן פארבאנד]]. אין 1987 האט דערג געגרינדעט די פאלקס־דעמאקראטישע רעפובליק פון עטיאפיע, וואס איז אבער אראפגעווארפן דורך דעם עטיאפישן פאלקס־רעוואלוצינערישן דעמאקראטישן פראנט, וואס הערשט אין עטיאפיע זייט דעמאלסט. | אין 1936 האט איטאליע אקופירט עטיאפיע ביז אינמיטן דער צווייטער וועלט-מלחמה. ווערנט דער איטאליענישער הערשאַפט האט די רעגירונג געענדיגט [[שקלאפעריי]],<ref>{{cite web|last1=Goitom|first1=Hanibal|title=Abolition of Slavery in Ethiopia|url=https://blogs.loc.gov/law/2012/02/abolition-of-slavery-in-ethiopia/|website=Library of Congress}}</ref> וואָס איז געווען איינגעפירט אין לאנד הונדערטער יארן.<ref name="Accessed 15 May 2008">Shivley, K. "Addis Ababa, Ethiopia" [http://www.macalester.edu/courses/geog61/kshively/index.html Macalester.edu]. דערגרייכט דעם 15טן מאי 2008.</ref> עטיאפיע איז געווען דער ערשטער אומאפהענגיגער אפריקאנישער מיטגליד אין דער [[פעלקער-ליגע]] און די [[פאראייניגטע פעלקער]].<ref>[http://www.thereporterethiopia.com/index.php/opinion/commentary/item/460-ethiopia-and-the-oau-recalling-the-contributions-of-ethiopia%E2%80%99s-pan-africanist-leaders "The Reporter – English Edition"] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131029210521/http://www.thereporterethiopia.com/index.php/opinion/commentary/item/460-ethiopia-and-the-oau-recalling-the-contributions-of-ethiopia%E2%80%99s-pan-africanist-leaders|date=29 October 2013}}. ''thereporterethiopia.com''.</ref> אין 1974, איז די עטיאפישע מאנארכיע אונטער [[היילי סעלאסי]] געווארן אראפגעוואפן דורך דעם [[דערג]], א קאמוניסטישע מיליטערישע רעגירונג געשטיצט דורך דעם [[סאוועטן פארבאנד]]. אין 1987 האט דערג געגרינדעט די פאלקס־דעמאקראטישע רעפובליק פון עטיאפיע, וואס איז אבער אראפגעווארפן דורך דעם עטיאפישן פאלקס־רעוואלוצינערישן דעמאקראטישן פראנט, וואס הערשט אין עטיאפיע זייט דעמאלסט. | ||
עטיאפיע פירט אן אומאפהענגיגן פאליטיק, אנדערשט פון דעם קאנטינענט פון [[אפריקע]] און די לענדער פונעם [[מיטל מזרח]]; אין א געוויסן זינען איז איר פאליטיק פירנדיק. אין יאר [[1923]] איז זי געווארן א מיטגליד אין דער [[פעלקער-ליגע]], און אין יאר [[1942]] האט זי אונטערגעשריבן די אפיציעלע | עטיאפיע פירט אן אומאפהענגיגן פאליטיק, אנדערשט פון דעם קאנטינענט פון [[אפריקע]] און די לענדער פונעם [[מיטל מזרח]]; אין א געוויסן זינען איז איר פאליטיק פירנדיק. אין יאר [[1923]] איז זי געווארן א מיטגליד אין דער [[פעלקער-ליגע]], און אין יאר [[1942]] האט זי אונטערגעשריבן די אפיציעלע דעקלעראציע פון די [[פאראייניגטע פעלקער]], און איז געווארן איינע פון דער ארגאניזאציע'ס 51 גרינדער לענדער. צוליב דעם האט זי באקומען א ספעציעלן סטאטוס אין דעם קאנטינענט און האט זוכה געווען הויפטקווארטירן דעם p"p צענטער אין אפריקע. אויך איז עטיאפיע איינער פון די גרינדער פונעם [[אפריקאנער פארבאנד]], וועמענ'ס סעקרעטעריאט געפינט זיך אין דער הויפטשטאט פון עטיאפיע, [[אדיס אבאבא]]. | ||
עטיאפיע און אויך [[עריטרעא]] ניצן די אוראלטע [[געעז שריפט]], וואס איז איינע פון די עלטסטע אלפאבעטן אין דער וועלט וואס מען ניצט נאך ביז היינט.<ref name="Wilfpag">{{cite book|last=Page|first=Willie F.|title=Encyclopedia of African history and culture: African kingdoms (500 to 1500), Volume 2|year=2001|publisher=Facts on File|isbn=978-0-8160-4472-6|page=230|url=https://books.google.com/?id=gK1aAAAAYAAJ}}</ref> זיי האלטן דעם [[עטיאפישער קאלענדאר|עטיאפישן קאַלענדאַר]], וואָס איז | עטיאפיע און אויך [[עריטרעא]] ניצן די אוראלטע [[געעז שריפט]], וואס איז איינע פון די עלטסטע אלפאבעטן אין דער וועלט וואס מען ניצט נאך ביז היינט.<ref name="Wilfpag">{{cite book|last=Page|first=Willie F.|title=Encyclopedia of African history and culture: African kingdoms (500 to 1500), Volume 2|year=2001|publisher=Facts on File|isbn=978-0-8160-4472-6|page=230|url=https://books.google.com/?id=gK1aAAAAYAAJ}}</ref> זיי האלטן דעם [[עטיאפישער קאלענדאר|עטיאפישן קאַלענדאַר]], וואָס איז הינטערשטעליג דעם [[גרעגאריאנישער קאלענדאר|גרעגאריאַנישן קאַלענדאַר]] מיט אומגעפער זיבן יאָר און דריי מאנאַטן. דער גרעסטער טייל פון דער באפעלקערונג זענען [[קריסטנטום|קריסטן]], און דאס היסטארישע קעניגרייך פון אקסום איז געווען איינע פון די ערשטע מדינות וואס האט אפיציעל אדאפטירט די רעליגיע. א דריטל פון דער באפעלקערונג זענען [[איסלאם|מוסולמענער]] (מערסטנס [[סוניס]]). א היפשע באפעלקערונג פון עטיאפישע [[ייד|יידן]], באקאנט אלס [[ביתא ישראל]], האבן געוואוינט אין עטיאפיע ביז די 1980ער יארן.<ref>Weil, Shalva (2008) "Jews in Ethiopia", pp. 467–75 in ''Encyclopaedia of the Jewish Diaspora'', Vol. 2. M.A. Erlich (ed.). Santa Barbara, USA: ABC CLIO.</ref><ref>Weil, Shalva (2011) "Ethiopian Jews", pp. 165–66 in ''Cambridge Dictionary of Judaism and Jewish Culture''. Judith Baskin (ed.). New York: Cambridge University Press.</ref> עטיאפיע איז א פילשפראכיק פאלק, מיט עטליכע 80 עטנא-לינגוויסטישע גרופעס, פון וועלכע די פיר גרעסטע זענען די אראמא, אמהארא, סאמאלי און די טיגראיאנער. אין עטיאפיע ווערן גערעדט—דורך די פארשידענע שבטים און פעלקער—פיר-און-אכציג שפראכן. | ||
== נאמען == | == נאמען == | ||
| שורה 79: | שורה 80: | ||
עטיאפיע האט 14 הויפט טייכן וואס פליסן פון איר אויבערלאנד, כולל דעם [[נילוס]]. זי האט די גרעסטע וואסער רעזערוון אין אפריקע. אין 2012 איז בערך 88.2% פון דער גארער עלעקטריע גענערירן קאפאציטעט געווען פון הידרא־עלעקטריע. די איבריגע עלעקטריע קראפט איז געווען גענערירט פון פאסיל־ברענשטאף (8.3%) און באנייבאר קוואלן (3.6%). | עטיאפיע האט 14 הויפט טייכן וואס פליסן פון איר אויבערלאנד, כולל דעם [[נילוס]]. זי האט די גרעסטע וואסער רעזערוון אין אפריקע. אין 2012 איז בערך 88.2% פון דער גארער עלעקטריע גענערירן קאפאציטעט געווען פון הידרא־עלעקטריע. די איבריגע עלעקטריע קראפט איז געווען גענערירט פון פאסיל־ברענשטאף (8.3%) און באנייבאר קוואלן (3.6%). | ||
די עלעקטריפיקאציע ראטע פאר דער גאנצער באפעלקערונג אין 2016 איז געווען 42%, מיט 85% דעקונג אין | די עלעקטריפיקאציע ראטע פאר דער גאנצער באפעלקערונג אין 2016 איז געווען 42%, מיט 85% דעקונג אין שטעטליכע שטחים און 26% דעקונג אין דארפישע געגנטן. אין 2016 איז די גארע עלעקטריע־פראדוקציע געווען 11.15 TW⋅h און באניץ איז געווען 9.062 TW⋅h. מען האט עקספארטירט 0.166 TW⋅h עלעקטריע און אימפארטירט 0 kW⋅h .<ref name="CIA" /> | ||
עטיאפיע פארזארגט | עטיאפיע פארזארגט עטליכע 81% פון וואסער פארנעם צום נילוס דורך די טייך־באסיינען פונעם [[בלויער נילוס|בלויען נילוס]], טייך סאבאט און אטבארא. אין 1959, האבן עגיפטן און סודאן אונטערגע'חתמעט אן אפמאך, דער 1959 נילוס וואסערן אפמאך, וואס האט געגעבן ביידע לענדער אויסשליסליכע רעכטן איבער די נילוס וואסערן. זייט דעמאלסט האט עגיפטן כסדר זיך דערגעגענט כמעט אלע פראיעקטן אין עטיאפיע וואס האבן געוואלט אויסניצן די לאקאלע נילוס בייטייכן. דאס האט גורם געווען אז דרויסנדיקע אינוועסטירער האבן נישט קיין אינטערעסע אין פינאנצירן הידראקראַפט און באוואסערונג פראיעקטן אין מערבדיקער עטיאפיע, וואס האלט אויף וואסער רעסורסן עקאנאמישע אנטוויקלונג פראיעקטן. עטיאפיע, אבער, האלט אין איין קאנסטרוקטירן א גרויסע 6,450 MW הידרא-עלעקטרישע דאמבע אויף דעם טייך בלויען נילוס. ווען זי וועט ווערן געענדיגט וועט די דאזיקע גרויסע עטיאפישע רענעסאנס ווערן די גרעסטע הידרא-עלעקטרישע קראפט-סטאנציע אין אפריקע. | ||
| שורה 88: | שורה 89: | ||
== | == אידן אין עטיאפיע == | ||
אין דעם טיגרע ראיאן פון עטיאפיע האט געוואוינט א שבט פון אידן וואס די גוים האבן זיי גערופן [[פאלאשן]]. | אין דעם טיגרע ראיאן פון עטיאפיע האט געוואוינט א שבט פון אידן וואס די גוים האבן זיי גערופן [[פאלאשן]]. | ||
| שורה 99: | שורה 100: | ||
{{אפריקע}} | {{אפריקע}} | ||
{{אפריקע | {{שטומף|געאגראפיע פון אפריקע}} | ||
[[קאַטעגאָריע:עטיאפיע|*]] | [[קאַטעגאָריע:עטיאפיע|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:אתיופיה]] | |||