מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:יהושע פערלע"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
החלפת טקסט – "יידישע שרייבער" ב־"אידישע שרייבער"
ק (החלפת טקסט – "יקונג" ב־"יגונג") |
ק (החלפת טקסט – "יידישע שרייבער" ב־"אידישע שרייבער") |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|יידיש-שפראך שרייבער}} | |||
{{יתום}} | {{יתום}} | ||
'''יהושע פּערלע''' (1888, [[ראדעם]] - אָנהייב נאָוועמבער 1943 אָדער 1944, [[אוישוויץ|בירקענוי]]), איז געווען אַ פּראָדוקטיווער מחבר און איבערזעצער אויף [[אידיש]]. | '''יהושע פּערלע''' (1888, [[ראדעם]] - אָנהייב נאָוועמבער 1943 אָדער 1944, [[אוישוויץ|בירקענוי]]), איז געווען אַ פּראָדוקטיווער מחבר און איבערזעצער אויף [[אידיש]]. | ||
| שורה 4: | שורה 5: | ||
== לעבן און ווערק == | == לעבן און ווערק == | ||
=== קינדער־יאָרן און יוגנט === | === קינדער־יאָרן און יוגנט === | ||
פּערלע איז געבוירן אין 1888 אין ראָדעם אין [[ | פּערלע איז געבוירן אין 1888 אין ראָדעם אין [[פוילן]], אַ בן־יחיד מיט אַ סך האַלב־ברידער און האַלב־שוועסטער. דער טאַטע איז געווען אַ פּשוטער הייהענדלער. ביז צו זיין צוועלפטן לעבנסיאָר האָט ער זיך געלערנט אין חדר, נאָך דעם אין אַ רוסישער גימנאַזיע. אין 1904 האָט פּערלע געשריבן אַ ליד אויף רוסיש, וואָס ער האָט דעקלאַמירט אין גימנאַזיע צום טויט פון [[הערצל|טעאָדאָר הערצל]]<ref>Perle, Yehoshue: ''Everyday Jews: Scenes from a vanished life''. Edited by David Roskies. Translated from Yiddish by Maier Deshell and Margaret Birshteyn. New Haven: Yale University Press, 2007, p. VIII</ref>. | ||
אין 1905 האָט ער זיך אַריבערגעצויגן קיין [[וואַרשע]], וואוּ געאַרבעט ווי אַ חשבון־פירער אין אַ באַנק. דאָרטן האָט ער אָנגעהויבן צו שרייבן אונטער דער השפּעה פון [[יצחק לייבוש פרץ|י.ל.פּרץ]] און נח פּרילוצקי, וואָס האָט געפירט אַ ליטעראַרישן סאַלאָן און געהאָלפן פּערלע אַרויסגעבן זיין ערשטע דערציילונג, וואָס ער האָט צו ערשט געשריבן אויף רוסיש און שפּעטער איבערגעזעצט אויף ייִדיש. אין יענער צייט באַקענט ער זיך מיט שרה, מיט וועמען ער האָט שפּעטער חתונה. זייער זון לאָלעק ווערט געבוירן אין 1919<ref>Perle 2007: p. IX</ref>. פון 1908 אָן האָט פּערלע געשריבן בלויז אויף ייִדיש. | אין 1905 האָט ער זיך אַריבערגעצויגן קיין [[וואַרשע]], וואוּ געאַרבעט ווי אַ חשבון־פירער אין אַ באַנק. דאָרטן האָט ער אָנגעהויבן צו שרייבן אונטער דער השפּעה פון [[יצחק לייבוש פרץ|י.ל.פּרץ]] און נח פּרילוצקי, וואָס האָט געפירט אַ ליטעראַרישן סאַלאָן און געהאָלפן פּערלע אַרויסגעבן זיין ערשטע דערציילונג, וואָס ער האָט צו ערשט געשריבן אויף רוסיש און שפּעטער איבערגעזעצט אויף ייִדיש. אין יענער צייט באַקענט ער זיך מיט שרה, מיט וועמען ער האָט שפּעטער חתונה. זייער זון לאָלעק ווערט געבוירן אין 1919<ref>Perle 2007: p. IX</ref>. פון 1908 אָן האָט פּערלע געשריבן בלויז אויף ייִדיש. | ||
=== פּערלעס ליטעראַרישע שאַפונגען ביז צו דער צווייטער וועלט־מלחמה === | === פּערלעס ליטעראַרישע שאַפונגען ביז צו דער צווייטער וועלט־מלחמה === | ||
פּערלע איז געווען אַ פּראָדוקטיווער שרייבער; ער האָט אַרויסגעגעבן דערציילונגען, ראָמאַנען, קריטישע עסייען און אַרטיקלען כּמעט אין אַלע | פּערלע איז געווען אַ פּראָדוקטיווער שרייבער; ער האָט אַרויסגעגעבן דערציילונגען, ראָמאַנען, קריטישע עסייען און אַרטיקלען כּמעט אין אַלע ייִדיש־שפּראַכיגע צייטשריפטן אין פּוילן. | ||
אין אָנהייב האָט פּערלע געשריבן סענטימענטאַל אויפן שטייגער פון [[שלום אַש]]. אין יענער תּקופה האָט ער געשריבן די דערציילונג "שבת", וואָס איז אַרויס אין נח פּרילוצקיס אַנטאָלאָגיע "דער יונגער גייסט" (1908) | אין אָנהייב האָט פּערלע געשריבן סענטימענטאַל אויפן שטייגער פון [[שלום אַש]]. אין יענער תּקופה האָט ער געשריבן די דערציילונג "שבת", וואָס איז אַרויס אין נח פּרילוצקיס אַנטאָלאָגיע "דער יונגער גייסט" (1908). | ||
אונטער דער השפּעה פון דער נאַטוראַליסטישער שטרעמונג פון יצחק מאיר ווייסענבערג האָט פּערלע ביסלעכווייז אַנטוויקלט אַ מער פּאַרזענליכן רעאַליסטישן סטיל. אין די נאַטוראַליסטישע ווערק האָט ער באַשריבן דאָס טאָגטעגליכע לעבן פונעם פּויליש־ייִדישן פּראָלעטאַריאַט, פון וועלכן ער אַליין געשטאַמט. היות ער האָט געאַרבעט ווי אַ באַנק־אָנגעשטעלטער, האָט ער געשילדערט געשטאַלטן פון דער ספערע פונעם באַנקוועזן, אַ נאָווענע אין דער ייִדישער ליטעראַטור, למשל, אין דער נאָוועלע "ניין אַ זייגער אין דער פרי" (1923), שפּעטער אַרויסגעגעבן אינעם באַנד אונטער דעם זעלבן נאָמען (1930)<ref>Perle 2007: footnote 9</ref>. | אונטער דער השפּעה פון דער נאַטוראַליסטישער שטרעמונג פון יצחק מאיר ווייסענבערג האָט פּערלע ביסלעכווייז אַנטוויקלט אַ מער פּאַרזענליכן רעאַליסטישן סטיל. אין די נאַטוראַליסטישע ווערק האָט ער באַשריבן דאָס טאָגטעגליכע לעבן פונעם פּויליש־ייִדישן פּראָלעטאַריאַט, פון וועלכן ער אַליין געשטאַמט. היות ער האָט געאַרבעט ווי אַ באַנק־אָנגעשטעלטער, האָט ער געשילדערט געשטאַלטן פון דער ספערע פונעם באַנקוועזן, אַ נאָווענע אין דער ייִדישער ליטעראַטור, למשל, אין דער נאָוועלע "ניין אַ זייגער אין דער פרי" (1923), שפּעטער אַרויסגעגעבן אינעם באַנד אונטער דעם זעלבן נאָמען (1930)<ref>Perle 2007: footnote 9</ref>. | ||
אין 1926 האָט | אין 1926 האָט פּערלע אָנגעהויבן שרייבן אַ סך סענסאַציאָנעלע דערציילונגען <ref>שמערוק, חנה: לתולדות הספרות השונד ביידיש. אין: תרביץ נב, ב (תשמג). זז' 325-354</ref> פאַר "דער מאָמענט", וואָס ער פלעגט אונטערחתמענען ניט מיט דעם אייגענעם נאָמען נאָר מיט דריי שטערנדלעך (***). | ||
=== די מלחמה־שריפטן<ref>דובר דפן, מאיה: יהושע פרלע: כתובים מתקופת המלחמה. אין: חוליות 11 (2008), זז' 93-114</ref><ref>צווישן לעבן און טויט. פּובליקירט דורך בער מאַרק. וואַרשע: ייִדיש בוך, 1955. זז'5-15 און 142-149</ref> === | === די מלחמה־שריפטן<ref>דובר דפן, מאיה: יהושע פרלע: כתובים מתקופת המלחמה. אין: חוליות 11 (2008), זז' 93-114</ref><ref>צווישן לעבן און טויט. פּובליקירט דורך בער מאַרק. וואַרשע: ייִדיש בוך, 1955. זז'5-15 און 142-149</ref> === | ||
| שורה 38: | שורה 37: | ||
{{גרונטסארטיר:פערלע, יהושע}} | {{גרונטסארטיר:פערלע, יהושע}} | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אידישע שרייבער]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פוילישע | [[קאַטעגאָריע:פוילישע אידן]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:ספק חשוב]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:יהושע פרלה]] | |||
[[קאַטעגאָריע:וויקידאטא דעסקריפציע]] | |||
[[קאַטעגאָריע:פארשפארט אויף המכלול העברי]] | |||