מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "סאוועטיש" ב־"סאוויעטיש"
ק (החלפת טקסט – "וּיִ" ב־"ואי") |
ק (החלפת טקסט – "סאוועטיש" ב־"סאוויעטיש") |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = sovereign state in Eastern Europe and Central Asia|העב=מדינה במרכז אסיה, התשיעית בגודלה בעולם|דייטש=Staat in Zentralasien|}} | |||
{{מדינה| | {{מדינה| | ||
| נאמען = | | נאמען = | ||
| שורה 46: | שורה 47: | ||
דורך יענער תקופה, דאס נאמאדישע לעבן און א פיך-עקאנאמיע זענען ממשיך געווען צו דאמינירן דעם סטעפ. אין דעם 15טן יארהונדארט, האט אנגעהויבן דער קאזאכישער אידענטיטעט צו קומען ארויס צווישן די טערקישע שבטים, עד כדי כך אז ביי דעם 16טן יארהונדערט געפינט מען אן איינציקע קאזאכישע שפראך, קולטור און עקאנאמיע. | דורך יענער תקופה, דאס נאמאדישע לעבן און א פיך-עקאנאמיע זענען ממשיך געווען צו דאמינירן דעם סטעפ. אין דעם 15טן יארהונדארט, האט אנגעהויבן דער קאזאכישער אידענטיטעט צו קומען ארויס צווישן די טערקישע שבטים, עד כדי כך אז ביי דעם 16טן יארהונדערט געפינט מען אן איינציקע קאזאכישע שפראך, קולטור און עקאנאמיע. | ||
פונדעסטוועגן, די קאזאכן האבן געהאט מחלוקת'ן מיט די פערסיש-רעדנדיקע פעלקער צו דרום-זייט און ביים 17טן יארהונדערט איז דאס קאזאכישע קעניגרייך שוואך געווארן פון א טיילונג פוו די קאזאכידע שבטים אין דריי מחנות. לויט דער טיילונג, פאליטישע מחלוקת און די פארקלענערענט חשיבות פון זיידן גאס האט דאס [[אוזבעקיסטאן|אוזבעקישע קענעגרייך]] אריינגעכאפט צו אייננעמען דעם תחום פון [[מאנגעשלאק | פונדעסטוועגן, די קאזאכן האבן געהאט מחלוקת'ן מיט די פערסיש-רעדנדיקע פעלקער צו דרום-זייט און ביים 17טן יארהונדערט איז דאס קאזאכישע קעניגרייך שוואך געווארן פון א טיילונג פוו די קאזאכידע שבטים אין דריי מחנות. לויט דער טיילונג, פאליטישע מחלוקת און די פארקלענערענט חשיבות פון זיידן גאס האט דאס [[אוזבעקיסטאן|אוזבעקישע קענעגרייך]] אריינגעכאפט צו אייננעמען דעם תחום פון [[מאנגעשלאק האלבאינזל]], וואס איז אויפן [[קאספישער ים|קאספישן ים]], פון קאזאכישן קענעגרייך. | ||
=== קאזאכסטאן אונטער רוסלענדישע אימפעריע === | === קאזאכסטאן אונטער רוסלענדישע אימפעריע === | ||
| שורה 52: | שורה 53: | ||
אינעם 19טן יארהונדערט, האט די רוסלענדישע אימפעריע אנגעהויבן צו גרעסערן זיך אין [[צענטראל-אזיע]]. די "גרויסער שפיל" תקופה, וואס איז געווען א געיעג צווישן רוסלאנד און דער [[בריטישע אימפעריע|בריטישער אימפעריע]] צו מלקט זיין דעם לאנד אין צענטראל-אזיע, איז געווען בערך פון 1813 צום 1907. די צארן זענען דעמאלט משלט געווען אויף דעם מערטייל פון דעם היינטיגן קאזאכסטאן-לאנד. | אינעם 19טן יארהונדערט, האט די רוסלענדישע אימפעריע אנגעהויבן צו גרעסערן זיך אין [[צענטראל-אזיע]]. די "גרויסער שפיל" תקופה, וואס איז געווען א געיעג צווישן רוסלאנד און דער [[בריטישע אימפעריע|בריטישער אימפעריע]] צו מלקט זיין דעם לאנד אין צענטראל-אזיע, איז געווען בערך פון 1813 צום 1907. די צארן זענען דעמאלט משלט געווען אויף דעם מערטייל פון דעם היינטיגן קאזאכסטאן-לאנד. | ||
די רוסלענדישע אימפעריע האט אנגעהויבן אן אדמיניסטראציע-סיסטעם און האט געבויט מיליטארישע באראקן אין קאזאכסאן על מנת צו מייסד זיין זיין בייזיין אין צענטראלע אזיע. די ערשטע רוסישע שטאט אין קאזאכסטאן, [[אורסק]], איז געבויט געווארן אין 1735. [[רוסלאנד]] האט גוזר געווען אז נאר [[רוסיש]] איז געווען | די רוסלענדישע אימפעריע האט אנגעהויבן אן אדמיניסטראציע-סיסטעם און האט געבויט מיליטארישע באראקן אין קאזאכסאן על מנת צו מייסד זיין זיין בייזיין אין צענטראלע אזיע. די ערשטע רוסישע שטאט אין קאזאכסטאן, [[אורסק]], איז געבויט געווארן אין 1735. [[רוסלאנד]] האט גוזר געווען אז נאר [[רוסיש]] איז געווען ערלויבט אין אלע שולעס און ארגאניזאציעס פון דער ממשלה. צוליב דעם, אז רוסלאנד האט פראבירט צו דורכפירן זיינע סיסטעם, די קאזאכערס האבן אנגעהויבן צו גיין קעגן דעם רוסישער אימפעריע און ביי 1870 די מערהייט פון דעם קאזאכערס זענען געווען קעגן זיינדיג א חלק פון רוסלאנד. דאס איז געווען אויך בגלל די שלעכטס וואס די רוסישע השפעה האט געטאן צו די טראדיציאנעלע נאמאדישע לעבן און פיר-עקאנאמיע, און די הונגער וואס איז שנעל מחריב געווען דערביי א פאר קאזאכישע שבטים. | ||
פון 1890 אן, גרעסערער נומערס פון באזעצערס פון די רוסלענדיישע אימפעריע זענען אנגעהויבן צו באזעצן דעם תחום פון היינטיגער קאזאכסטאן, בפרט די פראווענציע פון [[סעמירעטשיע]]. די נומער פון באזעצערס האט שנעל געוואקסט מער, ווען די טארנס-אראל באהן פון [[אורענבערג]] צו [[טאשקענט]] איז פארענדיקט געוורען אין 1906. די וואנדערונג צום קאזאכסטאן איז געווען אויסגעזען ביי א ספעציעלע וואנגערונג דעפארטאמענט (Переселенческое Управление) אין [[פעטערבורג]]. בסך-הכל, עס איז געווען בערך 400,000 רוסישע באזעצערס וואס זענען געוואנדערט צו קאזאכסטאן אינעם 19טן יארהונדערט, און בערך איין מיליאן סלאוון, דייטשערס, אידן, און אנדערען וואס זענען געוואנדערט צום תחום אין די ערשטע טייל פונעם 20טן יארהונדערט. | פון 1890 אן, גרעסערער נומערס פון באזעצערס פון די רוסלענדיישע אימפעריע זענען אנגעהויבן צו באזעצן דעם תחום פון היינטיגער קאזאכסטאן, בפרט די פראווענציע פון [[סעמירעטשיע]]. די נומער פון באזעצערס האט שנעל געוואקסט מער, ווען די טארנס-אראל באהן פון [[אורענבערג]] צו [[טאשקענט]] איז פארענדיקט געוורען אין 1906. די וואנדערונג צום קאזאכסטאן איז געווען אויסגעזען ביי א ספעציעלע וואנגערונג דעפארטאמענט (Переселенческое Управление) אין [[פעטערבורג]]. בסך-הכל, עס איז געווען בערך 400,000 רוסישע באזעצערס וואס זענען געוואנדערט צו קאזאכסטאן אינעם 19טן יארהונדערט, און בערך איין מיליאן סלאוון, דייטשערס, אידן, און אנדערען וואס זענען געוואנדערט צום תחום אין די ערשטע טייל פונעם 20טן יארהונדערט. | ||
| שורה 64: | שורה 65: | ||
די סאוויעטע דערשטיקערונג פון די טראדיציאנעלע קאזאכישער פירערס מיט די גענייטע קאלעקטיוויזאציע אין די יארן פון 1920 צו 1930 האבן געבראכט הונגער און כעס צו דעם קאזאכישן פאלק. צווישן 1926 און 1939, די קאזאכישע באפעלקערונג האט פארלוירען 22% פון הונגערטויט און אוועקוואנדערונג. דעמאלט, אויך פול געוויסע קאזאכישע שרייבערס, פאעטן, פילאזאפן, פאליטיקאנטן און היסטאריקערס זענען נשחט געווארען ביי [[סטאלין|סטאלין'ס]] באפעלן, סיי על מנת צו זיין משלט אופן קאזאכישן פאלק און סיי על מנת צו דערשטיקן קאזאכישן אידענטיטעט און קאלטור. אין 1936, קאזאכסטאן איז געווארען א סאוויעטער ראטנרעפובליק. קאזאכסטאן האט מקבל געווען מיליאנען פון פארגלות'טן מענטשן פון אנדערער טיילן פון סאוויעטן בונד ביז די [[צווייטע וועלט מלחמה]]. | די סאוויעטע דערשטיקערונג פון די טראדיציאנעלע קאזאכישער פירערס מיט די גענייטע קאלעקטיוויזאציע אין די יארן פון 1920 צו 1930 האבן געבראכט הונגער און כעס צו דעם קאזאכישן פאלק. צווישן 1926 און 1939, די קאזאכישע באפעלקערונג האט פארלוירען 22% פון הונגערטויט און אוועקוואנדערונג. דעמאלט, אויך פול געוויסע קאזאכישע שרייבערס, פאעטן, פילאזאפן, פאליטיקאנטן און היסטאריקערס זענען נשחט געווארען ביי [[סטאלין|סטאלין'ס]] באפעלן, סיי על מנת צו זיין משלט אופן קאזאכישן פאלק און סיי על מנת צו דערשטיקן קאזאכישן אידענטיטעט און קאלטור. אין 1936, קאזאכסטאן איז געווארען א סאוויעטער ראטנרעפובליק. קאזאכסטאן האט מקבל געווען מיליאנען פון פארגלות'טן מענטשן פון אנדערער טיילן פון סאוויעטן בונד ביז די [[צווייטע וועלט מלחמה]]. | ||
יענע פארגלות'טע מענטשן זענען אסיר געווארן אין עטליכע פון די גרעסטערע | יענע פארגלות'טע מענטשן זענען אסיר געווארן אין עטליכע פון די גרעסטערע סאוויעטישע גולאגס, בתוכם דער אלזשיר גולאג ארויס פון [[אסטאנא]], וואס איז געווען פאר די ווייבער פון "פיינד פונעם פאלק". אין 1947, צוויי יארן נאך דעם סוף פון דער מלחמה, דער סעמיפאלאטינסט טעסט פלאץ פאר טעסטירן [[נוקלעארער וואפן|נוקלעארערע וואפנס]] איז מייסד געווארען נאנט צום שטאט [[סעמעי]]. | ||
== געאגראפיע == | == געאגראפיע == | ||
| שורה 84: | שורה 85: | ||
[[קאַטעגאָריע:קאזאכסטאן|*]] | [[קאַטעגאָריע:קאזאכסטאן|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:קזחסטן]] | |||