אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:הידרא-עלעקטרישע קראפט"

ק
החלפת טקסט – "אטמאספערע" ב־"אטמאספער"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע)
ק (החלפת טקסט – "אטמאספערע" ב־"אטמאספער")
 
(9 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = electricity generated by hydropower|העב=תחנת כוח המייצרת חשמל באמצעות מים|דייטש=durch Wasserkraft erzeugter Strom|}}
[[טעקע:Water turbine.svg|קליין|230px|[[וואסער טורבין]] און [[עלעקטרישער גענעראטאר]].]]
[[טעקע:Water turbine.svg|קליין|230px|[[וואסער טורבין]] און [[עלעקטרישער גענעראטאר]].]]
[[טעקע:Hydroelectric dam.svg|קליין|230px|הידרא-עלעקטרישער דאמבע אין קווערשניט]]
[[טעקע:Hydroelectric dam.svg|קליין|230px|הידרא-עלעקטרישער דאמבע אין קווערשניט]]
'''הידראקראַפֿט''' איז א מיטל פון פראדוצירן [[עלעקטריע]] דורך דעם נאטורליכן קראפט פון [[וואסער]] שטראם. הידראקראפט פראדוקציע פארנעמט 24 פראצענט פון דער וועלט'ס עלעקטריע באשפייזונג געבנדיג עלעקטריע פאר איבער א ביליאן היימען. אין סך הכל געבן דער וועלט'ס הידרא-פלענטס ארויס בערך 675,000 מעגא-וואטס פון עלעקטריע וועלכע איז אזויפיל ענערגיע ווי 3.6 ביליאן פעסלעך אויל. אין אמעריקע איז פאראן איבער 2,000 הידרא-פלענטס אבער עס פארנעמט קוים 7 פראצענט פון דאס לאנד'ס ענערגיע סופליי.
'''הידראקראַפט''' איז א מיטל פון פראדוצירן [[עלעקטריע]] דורך דעם נאטורליכן קראפט פון [[וואסער]] שטראם. הידראקראפט פראדוקציע פארנעמט 24 פראצענט פון דער וועלט'ס עלעקטריע באשפייזונג געבנדיג עלעקטריע פאר איבער א ביליאן היימען. אין סך הכל געבן דער וועלט'ס הידרא-פלענטס ארויס בערך 675,000 מעגא-וואטס פון עלעקטריע וועלכע איז אזויפיל ענערגיע ווי 3.6 ביליאן פעסלעך אויל. אין אמעריקע איז פאראן איבער 2,000 הידרא-פלענטס אבער עס פארנעמט קוים 7 פראצענט פון דאס לאנד'ס ענערגיע סופליי.


הידרא-קראפט ווערט געשאפן פון פליסנדיגע אדער פאלנדיגע וואסער וועלכע טרייבט טורבינען פון וועלכע מען פראדוצירט עלעקטריק ענערגיע.  
הידרא-קראפט ווערט געשאפן פון פליסנדיגע אדער פאלנדיגע וואסער וועלכע טרייבט טורבינען פון וועלכע מען פראדוצירט עלעקטריק ענערגיע.  
הידרא-קראפט איז גאר אן אלטע קאנצעפט פון פראדוצירן ענערגיע שוין פאר טויזענטער יארן. אמאל פלעגט מען נוצן א טורבין וועלכע איז געווען באהאפטן צו א מילעכיל צו מאלן ווייץ און דער טורבין איז אפערירט געווארן פון א פליסנדיגע טייך אדער וואסער פאל. ווען עלעקטריציטעט איז אויסגעטראפן געווארן האט מען באלד אנגעהויבן נוצן הידרא-קראפט דאס צו פראדוצירן אבער עס איז נאר געווען אויף קליינע פארנעמען, געווענליך פאר אן איינצעלענע געביידע אדער דורך מענטשן וואס האבן זיך דאס אליינס געמאכט. ערשט אין די 50'גער יארן האט מען אנגעהויבן בויען איבער די וועלט גרויסע הידרא-פלענטס וועלכע זאלן געבן עלעקטריציטעט פאר גאנצע געגענטער און אפילו שטעט.
הידרא-קראפט איז גאר אן אלטע קאנצעפט פון פראדוצירן ענערגיע שוין פאר טויזענטער יארן. אמאל פלעגט מען נוצן א טורבין וועלכע איז געווען באהאפטן צו א מילעכיל צו מאלן ווייץ און דער טורבין איז אפערירט געווארן פון א פליסנדיגע טייך אדער וואסער פאל. ווען עלעקטריציטעט איז אויסגעטראפן געווארן האט מען באלד אנגעהויבן נוצן הידרא-קראפט דאס צו פראדוצירן אבער עס איז נאר געווען אויף קליינע פארנעמען, געווענליך פאר אן איינצעלענע געביידע אדער דורך מענטשן וואס האבן זיך דאס אליינס געמאכט. ערשט אין די 50'גער יארן האט מען אנגעהויבן בויען איבער די וועלט גרויסע הידרא-פלענטס וועלכע זאלן געבן עלעקטריציטעט פאר גאנצע געגענטער און אפילו שטעט.


ס'איז פאראן דריי הידרא־עלעקטרישע קראפטסטאנציעס גרעסער פון 10 GW: די [[דריי-שלוכטן-דאמבע]] אין כינע, [[איטייפו דאמבע]] איבערן [[בראזיל]]/[[פאראגוואי]] גרענעץ, און [[גורי דאמבע]] אין ווענעזוועלע.
ס'איז פאראן דריי הידרא־עלעקטרישע קראפטסטאנציעס גרעסער פון 10 GW: די [[דריי-שלוכטן-דאמבע]] אין כינע, [[איטייפו דאמבע]] איבערן [[בראזיל]]/[[פאראגוואי]] גרעניץ, און [[גורי דאמבע]] אין ווענעזוועלע.


== דער קראפט פון וואסער ==
== דער קראפט פון וואסער ==
שורה 32: שורה 33:
== דער הידרא-לאגיק רעדל ==
== דער הידרא-לאגיק רעדל ==
לאמיר זיך א מינוט דא אפשטעלן און אריינטראכטן וויאזוי דער דרך הטבע פארזיכערט וואסער איבעראל און אזוי אויך פאר א הידרא-עלעקטריע קראפטווערק.  
לאמיר זיך א מינוט דא אפשטעלן און אריינטראכטן וויאזוי דער דרך הטבע פארזיכערט וואסער איבעראל און אזוי אויך פאר א הידרא-עלעקטריע קראפטווערק.  
צום ערשט דארף מען וויסן אז אונזער פלאנעט פארלירט און פראדוצירט וואסער יעדן מינוט אין טאג. ווען די זון שיינט הייצט עס דאס וואסער און דאס וואסער וועפט אויס צו די אטמאספערע. אבער דאס וואסער ווערט נישט פארלוירן נאר זיצט אין די אטמאספערע און וועט שפעטער צוריק אראפקומען אין פארעם פון רעגן אדער שניי. אבער אין דעם פראדעצור ווערט נאך אלץ פארלוירן א געוויסע פראצענט וואסער און אויב דאס וואלט אזוי אנגעגאנגען יארן לאנג וואלט געווארן א מאנגל אין וואסער און טייכן וואלטן נישט געפלאסן געהעריג.  
צום ערשט דארף מען וויסן אז אונזער פלאנעט פארלירט און פראדוצירט וואסער יעדן מינוט אין טאג. ווען די זון שיינט הייצט עס דאס וואסער און דאס וואסער וועפט אויס צו די אטמאספער. אבער דאס וואסער ווערט נישט פארלוירן נאר זיצט אין די אטמאספער און וועט שפעטער צוריק אראפקומען אין פארעם פון רעגן אדער שניי. אבער אין דעם פראדעצור ווערט נאך אלץ פארלוירן א געוויסע פראצענט וואסער און אויב דאס וואלט אזוי אנגעגאנגען יארן לאנג וואלט געווארן א מאנגל אין וואסער און טייכן וואלטן נישט געפלאסן געהעריג.  
צו דעם האט דער בורא עולם באשאפן דער טבע פון וואולקאנען וועלכע שטורעמט און קאכט אינערליכע טיילן פון די ערד און פון איר פארע ווערט געשאפן נייע וואסער וועלכע גייט ארויף צו דער אטמאספערע און ערזעצט דאס וואסער וואס ווערט פארלוירן פון די זון.  
צו דעם האט דער בורא עולם באשאפן דער טבע פון וואולקאנען וועלכע שטורעמט און קאכט אינערליכע טיילן פון די ערד און פון איר פארע ווערט געשאפן נייע וואסער וועלכע גייט ארויף צו דער אטמאספער און ערזעצט דאס וואסער וואס ווערט פארלוירן פון די זון.  


קומט אויס אז צו יעדער צייט איז דער וועלט'ס וואסער צעטיילט צו עטליכע פארמאטן. רוב דערפון איז פליסיג ווי ימים און טייכן, א טייל דערפון איז אין פארעם פון פארע וועלכע זיצט אין די אטמאספערע, און א טייל דערפון איז פארפרוירן צו אייז וואס איז אין פאקט טרוקענע וואסער. דאס וואסער טוישט זיך נאכאנאנד ווען עס גייט ארום אין די וועלט דורך דער ווינט. דאס זעלבסט איז א וואונדערליכע טבע וואס ווערט געשאפן דורך די זון. די וועלט איז רינדיג און די זון דרייט זיך ארום דעם מיטן ברייט פון דעם רינג פון מזרח צו מערב און אלע ערד אונטער דעם ווערט גערופן דער עקוואטאר. דורכדעם וואס די זון שיינט מער אויפ'ן עקוואטאר ווי אויף אנדערע פלעצער איז טייטש אז דארט איז מער ווארים און די ארטיגע וואסערן גיבן ארויס דאס מערסטע וועפאר. דאס פארמירט ווינטן ווען פארשידענע סארט לופט קומען זיך צוזאם און ווערן אקטיוו און רוקן זיך ווייטער און ווייטער.  
קומט אויס אז צו יעדער צייט איז דער וועלט'ס וואסער צעטיילט צו עטליכע פארמאטן. רוב דערפון איז פליסיג ווי ימים און טייכן, א טייל דערפון איז אין פארעם פון פארע וועלכע זיצט אין די אטמאספער, און א טייל דערפון איז פארפרוירן צו אייז וואס איז אין פאקט טרוקענע וואסער. דאס וואסער טוישט זיך נאכאנאנד ווען עס גייט ארום אין די וועלט דורך דער ווינט. דאס זעלבסט איז א וואונדערליכע טבע וואס ווערט געשאפן דורך די זון. די וועלט איז רינדיג און די זון דרייט זיך ארום דעם מיטן ברייט פון דעם רינג פון מזרח צו מערב און אלע ערד אונטער דעם ווערט גערופן דער עקוואטאר. דורכדעם וואס די זון שיינט מער אויפ'ן עקוואטאר ווי אויף אנדערע פלעצער איז טייטש אז דארט איז מער ווארים און די ארטיגע וואסערן גיבן ארויס דאס מערסטע וועפאר. דאס פארמירט ווינטן ווען פארשידענע סארט לופט קומען זיך צוזאם און ווערן אקטיוו און רוקן זיך ווייטער און ווייטער.  
נאר א דאנק די ווינטן דרייט זיך דאס וואסער ארום די וועלט און רעגן דעגרייכט איבעראל. וואסער וועפט אויס פון די וואסערן און גייט ארויף צו די אטמאספערע. דאס וואסער איז ווארעם פון די זון שטראלן אבער קילט זיך אפ ווי העכער עס גייט כאטש עס קומט נענטער צו די זון, ווייל די אטמאספערע ווערט דינער ווי העכער און היץ קען זיך דארט נישט האלטן. זינט דאס וועפאר ווערט קעלטער ווערט דערפון שטיקער וואסער וועלכע זאמלן זיך אן און ווערן וואלקענעס און ווען דאס ווערט שוין זייער אנגעפילט הייבט דאס אן ארויסלאזן איר וואסער אין פארען פון רעגן אדער שניי, געוואנדן לויט די וועטערס אין די אטמאספערע אונטער דעם.
נאר א דאנק די ווינטן דרייט זיך דאס וואסער ארום די וועלט און רעגן דעגרייכט איבעראל. וואסער וועפט אויס פון די וואסערן און גייט ארויף צו די אטמאספער. דאס וואסער איז ווארעם פון די זון שטראלן אבער קילט זיך אפ ווי העכער עס גייט כאטש עס קומט נענטער צו די זון, ווייל די אטמאספער ווערט דינער ווי העכער און היץ קען זיך דארט נישט האלטן. זינט דאס וועפאר ווערט קעלטער ווערט דערפון שטיקער וואסער וועלכע זאמלן זיך אן און ווערן וואלקענעס און ווען דאס ווערט שוין זייער אנגעפילט הייבט דאס אן ארויסלאזן איר וואסער אין פארען פון רעגן אדער שניי, געוואנדן לויט די וועטערס אין די אטמאספער אונטער דעם.
די פליסנדיגע טייכן זענען צום מערסטן אנגעוואנדן אויף רעגן וויל איינמאל עס מאנגעלט אין רעגן איז נישט פאראן גענוג א שטארקע וואסער-שטראם אז דאס וואסער זאל קענען גיין אויך בארג ארויף און די טייכן וואלטן זיך אפגעשטעלט.  
די פליסנדיגע טייכן זענען צום מערסטן אנגעוואנדן אויף רעגן וויל איינמאל עס מאנגעלט אין רעגן איז נישט פאראן גענוג א שטארקע וואסער-שטראם אז דאס וואסער זאל קענען גיין אויך בארג ארויף און די טייכן וואלטן זיך אפגעשטעלט.  


שורה 61: שורה 62:


[[el:Υδραυλική ενέργεια]]
[[el:Υδραυλική ενέργεια]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:אנרגיה הידרואלקטרית]]