מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:זון סיסטעם"
קפיצה לניווט
קפיצה לחיפוש
ק
הגהה
ק (החלפת טקסט – "פאריין" ב־"פאראיין") |
ק (הגהה) |
||
| (6 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = the Sun, its planets and their moons|העב=מערכת כוכבי לכת בה נמצאים כדור הארץ והשמש שלנו|דייטש=Planetensystem, in dem sich die Sonne befindet|}} | |||
[[טעקע:Solar sys.jpg|קליין|250px]] | [[טעקע:Solar sys.jpg|קליין|250px]] | ||
די '''זון־סיסטעם''' באשטייט פון דער [[זון]] און די אנדערע [[אסטראנאמישער אביעקט|הימלישע אביעקטן]] וואס זענען געבונדן צו איר דורך [[גראוויטאציע]]: די אכט [[פלאנעט]]ן, זייערע 166 באוואוסטע [[נאטירליכער סאטעליט|לבנות]],<ref>{{cite web| title= The Jupiter Satellite Page|author=Scott S. Sheppard|work=University of Hawaii|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~sheppard/satellites/|accessdate=2006-07-23}}</ref> פינעף [[קארליק פלאנעט|קארליק-פלאנעט]]ן: ([[צערעס]], [[פלוטאן]] און [[עריס]] מיט זייערע פיר באוואוסטע לבנות, [[האאומעא]] און [[מאקעמאקע]]); און ביליאנען [[קליינער זון סיסטעם קערפער|קליינע גופים]]. די לעצטע קאטעגאריע שליסט איין [[אסטערויד]]ן, [[קויפער פאס]] אביעקטן, [[קאמעט]]ן, [[מעטעארויד|מעטעאראָיִד]]ן, און [[צווישנפלאנעטיש שטויב|צווישנפלאנעטישן שטויב]]. | די '''זון־סיסטעם''' באשטייט פון דער [[זון]] און די אנדערע [[אסטראנאמישער אביעקט|הימלישע אביעקטן]] וואס זענען געבונדן צו איר דורך [[גראוויטאציע]]: די אכט [[פלאנעט]]ן, זייערע 166 באוואוסטע [[נאטירליכער סאטעליט|לבנות]],<ref>{{cite web| title= The Jupiter Satellite Page|author=Scott S. Sheppard|work=University of Hawaii|url=http://www.ifa.hawaii.edu/~sheppard/satellites/|accessdate=2006-07-23}}</ref> פינעף [[קארליק פלאנעט|קארליק-פלאנעט]]ן: ([[צערעס]], [[פלוטאן]] און [[עריס]] מיט זייערע פיר באוואוסטע לבנות, [[האאומעא]] און [[מאקעמאקע]]); און ביליאנען [[קליינער זון סיסטעם קערפער|קליינע גופים]]. די לעצטע קאטעגאריע שליסט איין [[אסטערויד]]ן, [[קויפער פאס]] אביעקטן, [[קאמעט]]ן, [[מעטעארויד|מעטעאראָיִד]]ן, און [[צווישנפלאנעטיש שטויב|צווישנפלאנעטישן שטויב]]. | ||
| שורה 28: | שורה 29: | ||
{{הויפט ארטיקל|קארליק פלאנעט}} | {{הויפט ארטיקל|קארליק פלאנעט}} | ||
ווען מען האט אנטפלעקט [[פלוטאן]] אין 1930 האט מען געהאלטן אז ער איז א פלאנעט, אבער אין 2006 האבן די [[אסטראנאם| | ווען מען האט אנטפלעקט [[פלוטאן]] אין 1930 האט מען געהאלטן אז ער איז א פלאנעט, אבער אין 2006 האבן די [[אסטראנאם|אסטראנאמער]] וואס זענען צוזאמענגעקונען ביים [[אינטערנאציאנאלער אסרטנאמישער פאראיין|אינטערנאציאנאלן אסרטנאמישן פאראיין]] באשלאסן א דעפיניציע פון א פלאנעט לויט וואס פלוטאן האט נישט צוגעפאסט. האבן זיי דערפאר דעפינירט א נייע קאטעגאריע פון [[קארליק פלאנעט|קארליק-פלאנעט]], וואס פלוטאן פאסט דארט יא אריין, מיט נאך אנדערע הימלישע גופים. | ||
* [[צערעס]] | * [[צערעס]] | ||
* [[פלוטאן]] | * [[פלוטאן]] | ||
| שורה 51: | שורה 52: | ||
[[קעפלער'ס געזעצן]] באשרייבן די ארביטן פון אביעקטן ארום דער זון. לויט די געזעצן פארט יעדער פלאנעט אויף אן [[עליפס]] וואס האט די זון ביי איין [[פאקוס]]. אביעקטן וואס זענען נענטער צו דער זון פארן גיכער ווייל זיי שפירן שטערקער די גראוויטאציע־קראפט פון דער זון. אויף אן עליפטישן ארביט ענדערט זיך די ווייט פון דער זון אין לויף פון יאר. דער נענטסטער פונקט צו דער זון ווערט גערופן דער [[פעריהעליאן]] און דער ווייטסטער פונקט דער [[אפהעליאן]]. די פלאנעטישע ארביטן זענען נאנט צו א קרייז, אבער קאמעטן, אסטערוידן און קויפער פאס אביעקטן האבן אפט שטארק עליפטישע ארביטן. | [[קעפלער'ס געזעצן]] באשרייבן די ארביטן פון אביעקטן ארום דער זון. לויט די געזעצן פארט יעדער פלאנעט אויף אן [[עליפס]] וואס האט די זון ביי איין [[פאקוס]]. אביעקטן וואס זענען נענטער צו דער זון פארן גיכער ווייל זיי שפירן שטערקער די גראוויטאציע־קראפט פון דער זון. אויף אן עליפטישן ארביט ענדערט זיך די ווייט פון דער זון אין לויף פון יאר. דער נענטסטער פונקט צו דער זון ווערט גערופן דער [[פעריהעליאן]] און דער ווייטסטער פונקט דער [[אפהעליאן]]. די פלאנעטישע ארביטן זענען נאנט צו א קרייז, אבער קאמעטן, אסטערוידן און קויפער פאס אביעקטן האבן אפט שטארק עליפטישע ארביטן. | ||
די זון, וואס אנטהאלט גאר דעם מאטריאל פון דער זון־סיסטעם, איז 98% וואסערשטאף און העליום. יופיטער און סאטורן אנטהאלט כמעט דעם גאנצן איבעריקן מאטריאל, און האבן | די זון, וואס אנטהאלט גאר דעם מאטריאל פון דער זון־סיסטעם, איז 98% וואסערשטאף און העליום. יופיטער און סאטורן אנטהאלט כמעט דעם גאנצן איבעריקן מאטריאל, און האבן אטמאספערן וואס זענען 99% פון די צוויי עלעמענטן. | ||
==ווייטקייט== | ==ווייטקייט== | ||
| שורה 86: | שורה 87: | ||
* דער אורט וואלקן, אין וואס געפינען זיך די [[קאמעט]]ן | * דער אורט וואלקן, אין וואס געפינען זיך די [[קאמעט]]ן | ||
[[אסטראנאם| | [[אסטראנאם|אסטראנאמער]] מעסטן דיסטאנצן אין דער זון־סיסטעם אין [[אסטראנאמישע איינס]]ן (AU). אן אסטראנאמישע איינס איז גלייך צום דורכשניטליכן ווייט צווישן דעם ערד־פלאנעט און דער זון, און איז גרויס 149,597,870 ק"מ. אזוי למשל, געפינט זיך פלוטאן ווייט 49.3 אסטראנאמישע איינסן פון דער זון ביי [[אפהעליאן]] און 29.7 אסטראנאמישע איינסן ביי [[פעריהעליאן]], און יופיטער אעז ווייט פון 4.95 ביז 5.46 אסטראנאמישע איינסן דורכאויס זיין ארביט. | ||
== אינעווייניקע זון־סיסטעם == | == אינעווייניקע זון־סיסטעם == | ||
| שורה 96: | שורה 97: | ||
[[טעקע:Telluric planets size comparison.jpg|קליין|upright=1.25|די אינעווייניגע פלאנעטן פון לינקס אויף רעכטס: [[ערד-פלאנעט|ערד]], [[מאדים]], [[ווענוס]], און [[מערקור]] (גרייסן לויט סקאלע).]] | [[טעקע:Telluric planets size comparison.jpg|קליין|upright=1.25|די אינעווייניגע פלאנעטן פון לינקס אויף רעכטס: [[ערד-פלאנעט|ערד]], [[מאדים]], [[ווענוס]], און [[מערקור]] (גרייסן לויט סקאלע).]] | ||
די פיר ערדישע אדער '''אינעווייניגסטע פלאנעטן''' האבן געדעכטע, [[שטיין|שטיינערדיקע]] צונויפשטעלן, ווייניג אדער קיין [[נאטירליכער סאטעליט|לבנות]], און קיין [[פלאנעטארישער רינג|רינג סיסטעמען]]. זיי זענען צוזאמענגעשטעלט מערסטנס פון ברעכעדיגע מינעראלן, ווי די [[סיליקאט]]ן, וואס שאפן זייערע סקארעס און צודעקן, און מעטאלן ווי [[אייזן]] און [[ניקל]], וואס שאפן זייערע יאדערן. דריי פון די פיר אינעווייניגסטע פלאנעטן (ווענוס, ערד און מארס) האבן [[ | די פיר ערדישע אדער '''אינעווייניגסטע פלאנעטן''' האבן געדעכטע, [[שטיין|שטיינערדיקע]] צונויפשטעלן, ווייניג אדער קיין [[נאטירליכער סאטעליט|לבנות]], און קיין [[פלאנעטארישער רינג|רינג סיסטעמען]]. זיי זענען צוזאמענגעשטעלט מערסטנס פון ברעכעדיגע מינעראלן, ווי די [[סיליקאט]]ן, וואס שאפן זייערע סקארעס און צודעקן, און מעטאלן ווי [[אייזן]] און [[ניקל]], וואס שאפן זייערע יאדערן. דריי פון די פיר אינעווייניגסטע פלאנעטן (ווענוס, ערד און מארס) האבן [[אטמאספער]]ן וואס זענען גענוג ממשותדיק צו גענערירן [[וועטער]]; אלע האבן טעקטאנישע אייבערפלאך אייגנשאפטן ווי [[שפאלט-טאל]]ן און [[וואולקאן|וואולקאנען]]. | ||
==== מערקור ==== | ==== מערקור ==== | ||
| שורה 123: | שורה 124: | ||
[HE:מערכת השמש]] | [HE:מערכת השמש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:מערכת השמש]] | |||