אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ערציאונג"
ק (←בילדונג אין מדינת ישראל: טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ײַ ← יי, ױ ← וי (2)) |
ק (החלפת טקסט – "אוניווערסיטעטן" ב־"אוניווערזיטעטן") |
||
| (5 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{מפנה|חינוך|דעם ספר|ספר החינוך}} | |||
'''חינוך''', '''ערציאונג''' אדער '''בילדונג''' איז די ערציאונג פון א [[קינד]] ווען ער איז נאך קליין. | |||
א מענטש ווערט געפארעמט זיין געדאנקען און פירונגען פון אלעס און אלעמען ארום. | א מענטש ווערט געפארעמט זיין געדאנקען און פירונגען פון אלעס און אלעמען ארום. | ||
| שורה 9: | שורה 9: | ||
פארצייטנס האט יעדער טאטע געדארפט לערענען פריוואט מיט זיין קינד אדער אים באזארגן א פריוואטער [[לערער]] זאל לערענען מיט זיין קינד, וואס דערפאר האבן פילע קינדער נישט געלערנט אין קיין [[שולע]]ס, און אויסגעוואקסן אוילע [[פויער]]ס און [[עם הארץ|עם הארצ'ים]]. | פארצייטנס האט יעדער טאטע געדארפט לערענען פריוואט מיט זיין קינד אדער אים באזארגן א פריוואטער [[לערער]] זאל לערענען מיט זיין קינד, וואס דערפאר האבן פילע קינדער נישט געלערנט אין קיין [[שולע]]ס, און אויסגעוואקסן אוילע [[פויער]]ס און [[עם הארץ|עם הארצ'ים]]. | ||
ביים ענדע פון די [[19טע י"ה]] איז אריין אין די [[וועסטליכע קולטור]] א רעפארמע אז די [[רעגירונג]]ען מוזן באזארגן [[גרונדשול]]ס פאר זייערע אלע [[בירגער]] אויף אומזינסט, אבער די [[מיטלשול]]עס און קל וחומר די [[אוניווערסיטעט]]ן און [[קאלעדזש]]ן וואס דארט האט מען שטודירט הויכע לימודים האט דאן געקאסט געלט. א צייט שפעטער איז אויך די גרונדשולעס געווארן א טייל פון די רעגירונגס פארפליכטונגען און נאר די | ביים ענדע פון די [[19טע י"ה]] איז אריין אין די [[וועסטליכע קולטור]] א רעפארמע אז די [[רעגירונג]]ען מוזן באזארגן [[גרונדשול]]ס פאר זייערע אלע [[בירגער]] אויף אומזינסט, אבער די [[מיטלשול]]עס און קל וחומר די [[אוניווערסיטעט]]ן און [[קאלעדזש]]ן וואס דארט האט מען שטודירט הויכע לימודים האט דאן געקאסט געלט. א צייט שפעטער איז אויך די גרונדשולעס געווארן א טייל פון די רעגירונגס פארפליכטונגען און נאר די אוניווערזיטעטן מיט די קאלעדזשן זענען געבליבן אונטער פריוואטע געזעלשאפטן. היינט אין פילע [[אייראפע|אייראפישע]] לענדער שטיצט די רעגירונג און צאלן אויס א טייל פון די לימודים אויך אין די אוניווערזיטעטן פאר זייערע בירגער. | ||
== בילדונג אין מדינת ישראל == | == בילדונג אין מדינת ישראל == | ||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
[[קאַטעגאָריע:בילדונג|*]] | [[קאַטעגאָריע:בילדונג|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע:סאציאלאגיע]] | [[קאַטעגאָריע:סאציאלאגיע]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:פעלט אידישע בליק]] | ||
[[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | |||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש|חינוך}} | ||
[[he:חינוך]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 15:30, 9 פעברואר 2024
חינוך, ערציאונג אדער בילדונג איז די ערציאונג פון א קינד ווען ער איז נאך קליין.
א מענטש ווערט געפארעמט זיין געדאנקען און פירונגען פון אלעס און אלעמען ארום.
די וואס געבן זיך אפ מיט דעם זענען לערערין'ס און עלטערן.
היסטאריע
פארצייטנס האט יעדער טאטע געדארפט לערענען פריוואט מיט זיין קינד אדער אים באזארגן א פריוואטער לערער זאל לערענען מיט זיין קינד, וואס דערפאר האבן פילע קינדער נישט געלערנט אין קיין שולעס, און אויסגעוואקסן אוילע פויערס און עם הארצ'ים.
ביים ענדע פון די 19טע י"ה איז אריין אין די וועסטליכע קולטור א רעפארמע אז די רעגירונגען מוזן באזארגן גרונדשולס פאר זייערע אלע בירגער אויף אומזינסט, אבער די מיטלשולעס און קל וחומר די אוניווערסיטעטן און קאלעדזשן וואס דארט האט מען שטודירט הויכע לימודים האט דאן געקאסט געלט. א צייט שפעטער איז אויך די גרונדשולעס געווארן א טייל פון די רעגירונגס פארפליכטונגען און נאר די אוניווערזיטעטן מיט די קאלעדזשן זענען געבליבן אונטער פריוואטע געזעלשאפטן. היינט אין פילע אייראפישע לענדער שטיצט די רעגירונג און צאלן אויס א טייל פון די לימודים אויך אין די אוניווערזיטעטן פאר זייערע בירגער.
בילדונג אין מדינת ישראל
אין מדינת ישראל איז דא דריי אפיציעלע חינוך אינסטיטוציעס וואס ווערן געשטיצט דורך די משרד החינוך:
- חינוך ממלכתי - שולעס פאר סעקולערער.
- חינוך ממלכתי דתי - שולעס פאר מזרחיסטן וואס האלטן זיי אויף א רעליגיע סטיל, און לערנען סיי ספרי קודש און סיי ספרי חול.
- חינוך חרדי עצמאי - שולעס פאר די פרומע וואס מען לערנט בעיקר ספרי קודש און אויך ספרי חול אונטער די קאנטראלע פון משרד החינוך. אבער למעשה ווערן זיי נישט געאכט דורך משרד החינוך, און לערנען כמעט נאר ספרי קודש ווי זייער אייגן ווילונג.
לויטן חוק אין ישראל (חוק חינוך חובה חינם) זייט 1984 און איר באַשטימונג אין 1999 איז די מדינה מחויב אויסצוצאָלן חינוך פאַר קינדער פון 3 בין 18 יאָר.
- זעט אויך: שולע
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!