אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:מאריופאל"
ק (החלפת טקסט – "באטייט" ב־"באדייט") |
ק (החלפת טקסט – "אוניווערסיטעטן" ב־"אוניווערזיטעטן") |
||
| (15 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = city and seaport in Donetsk Oblast, Ukraine|העב=עיר באוקראינה|דייטש=Hafenstadt in der Oblast Donezk im Südosten der Ukraine|}} | |||
{{איבערשרייבן}} | {{איבערשרייבן}} | ||
{{יישוב | {{יישוב | ||
| שורה 5: | שורה 6: | ||
|פאן= Flag_of_Mariupol.svg | |פאן= Flag_of_Mariupol.svg | ||
|אמטשפראך נאמען= Маріу́поль | |אמטשפראך נאמען= Маріу́поль | ||
|באשרייבונג= אלטער טורעם אין מאריופאל, 2020 | |באשרייבונג= אלטער טורעם אין מאריופאל, 2020 | ||
|מדינה= {{פאן אוקראינע}} | |מדינה= {{פאן אוקראינע}} | ||
| שורה 12: | שורה 12: | ||
|קאארדינאטן= {{Coord|display=title|47|33|N|37|45|E|region:UA_type:city}} | |קאארדינאטן= {{Coord|display=title|47|33|N|37|45|E|region:UA_type:city}} | ||
}} | }} | ||
[[File:Mariupol 01.JPG|thumb| | [[File:Mariupol 01.JPG|thumb|אַריינגאַנג צו דער שטאָט]] | ||
[[File:Mariupol 02.JPG|thumb|דענקמאָל]] | [[File:Mariupol 02.JPG|thumb|דענקמאָל]] | ||
[[טעקע:Mariupol 03.JPG|קליין|ראטהויז]] | [[טעקע:Mariupol 03.JPG|קליין|ראטהויז]] | ||
| שורה 24: | שורה 24: | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
מאַריופּאָל איז געגרינדעט אין דעם 16טן יאָרהונדערט ווי אַ קאזאקן היטן פּאָסטן («זימאָווניק») גערופן «דאָמאַכאַ», און שפּעטער ווי אַ קאָזאַק פעסטונג גערופן «קאַלמיוס» (געהייסן נאָך דאָ ליגן | מאַריופּאָל איז געגרינדעט אין דעם 16טן יאָרהונדערט ווי אַ קאזאקן היטן פּאָסטן («זימאָווניק») גערופן «דאָמאַכאַ», און שפּעטער ווי אַ קאָזאַק פעסטונג גערופן «קאַלמיוס» (געהייסן נאָך דאָ ליגן טייך), מיט 1611 שיין די אַדמיניסטראַטיווע צענטער פון די "קאַלמיוס פּאַלאַנקאַ "- אַן אַדמיניסטראַטיווע גאַנצקייט פון די אוקרייניש קאזאקן. אין 1774 טעריטאָריע פון דער מאָדערנער שטאָט איז געווארן טייל פון דער [[רוסלענדישע אימפעריע]], לויט צו שלום טריטי פון קüçüק קיינאַרקאַ. אין 1778 דאָ איז געגרינדעט דער ערשטער שטאָט פון דאָנבאַסס — פּאַוולאָווסק, ארויס דער ערשטער קלויסטער. א יאָר שפּעטער די צאַריסט רוסישע רעגירונג באַשלאָסן צו רילאָוקייט דאָ 18,408 גריכן פון די [[קרים]], ווייל זיי זענען אַפּרעסט דורך די טאַטאַרס עס. קרימעאַן ריסעטאַלמאַנט פון גריכן איז געווען כעדאַד דורך די מעטראָפּאָליטאַן יגנאַטיוס, וואס כעדאַד די שטאָט פאַר אַ לאַנג צייט נאָך. פון 29סטן סעפטעמבער, 1779 האט די שטאָט האט אַ קראַנט נאָמען — מאַריופּאָל. | ||
א לאַנגע צייט איז די שטאָט געווען אַן אויסשליסיק אָרט פון | א לאַנגע צייט איז די שטאָט געווען אַן אויסשליסיק אָרט פון וואוינאָרט גריכן, און דעוועלאָפּעד ווי אַ הויפּט צענטער פאַר האַנדל און פישעריי. אין די 19 יאָרהונדערט די שטאָט איז געווארן דער צענטער פון מאַריופּאָל ועזד — אַן אַדמיניסטראַטיווע גאַנצקייט פון די רוסישע אימפעריע. אין די שפּעט 19 יאָרהונדערט זענען געבויט ים פּאָרט (אויגוסט 29, 1889) און באן (1882), וואָס פארבונדן מאַריופּאָל מיט די הויפּט געגנטן פון דער מדינה, אנגעהויבן צו אַנטוויקלען שווער אינדוסטריע (די ליולקע געוויקס «ניקאָפּאָל-מאַריופּאָל געזעלשאַפט» איז געווען געבויט אין 1 פעברואר 1897, און די פּרעסן און שטאָל געוויקס «רוסיש השגחה» איז געווען געבויט אין 1899, יעצט די צוויי פאבריקן זענען טייל פון ילייטש יראָן און סטיל וואָרקס). דורך 1920 די שטאָט איז געווארן איינער פון די גרעסטן מעטאַלורגישע צענטערן פון דער שטאַט. סאָוויעט מאַכט האט געגרינדעט אין 30 דעצעמבער 1917 אין אַ אַרמד ופשטאַנד, אָבער כּמעט קיין קאַזשוואַלטיז. פון מערץ 7, 1923 צו 27 פעברואר 1932 די שטאָט איז געווארן דער צענטער פון מאַריופּאָל אָקרוג — אַן אַדמיניסטראַטיווע גאַנצקייט פון די אוקרייניש ססר און פון יולי 17, 1932 געווארן טייל פון די דאָנעצק אַבלאַסט (איידער די מלחמה איז גערופן דורך «סטאַלינאָ אַבלאַסט») . בשעת די סאָוויעט צייט אין די געשיכטע פון מאַריופּאָל די שטאָט האט געוואקסן באדייטיק, אויך די שטאָט 'ס באַפעלקערונג האט געוואקסן מער ווי צען מאל, ארויס דער ערשטער סקייסקרייפּערז, די ינער שטאָט אַריבערפירן (טראַמס און טראַליז), ניי ינדאַסטריז, אַריינגערעכנט מעטאַלערדזשיקאַל געוויקס «אַזאָווסטאַל» (11 אויגוסט 1933), קאָקס און כעמיש געוויקס «מאַרקאָכים» (סעפטעמבער 27, 1935) און מאַשין-בנין געוויקס «אַזאָוומאַש» (אפריל 28, 1958). די שטאָט איז געווען לאָססעס פיל ווי אַ רעזולטאַט פון האָלאָדאָמאָרס 1921—1922, 1932—1933, 1946—1947, סטאַלין ס ריפּרעשאַנז אין 1933 און 1937, די גענאָציד פון די גריכיש מען דורך די נקווד אין 1937, און בשעת די צווייטע וועלט מלחמה און דער נאַצי פאַך פון דער שטאָט 1941—1943. אבער, די מענטשן פון מאַריופּאָל געשווינד ריגיינד חרוב בשעת די מלחמה פאבריקן און רעזידענטשאַל קוואַרטערס פון דער שטאָט. פון 22 אקטאבער 1948 צו 13 יאנואר 1989 די שטאָט האט אַ נייע נאָמען — זשדאַנאָוו (אין כבוד פון די סאָוויעט פּאָליטיש פירער). | ||
יעצט מאַריופּאָל — דער גרעסטער אינדוסטריעלער צענטער אין דעם דאָנעץ באַסיין, שטאָט איז דער גרעסטער פּראָדוצירער פון אָפּגעבן פּרעסן און שטאָל אין דער מדינה, דאָ אַפּערייץ דעם גרעסטן מאַשין-בנין געוויקס אין אוקראינע. עס איז די דראַמאַטיק טעאַטער, דריי מיוזיאַמז, צוויי אוניווערזיטעטן, צייטונגען און טעלעוויזיע בראָדקאַסט. מאַריופּאָל אין די לעצט דעקאַדעס איז קעסיידער פייסט מיט עקאַלאַדזשיקאַל און עקאָנאָמיש פּראָבלעמס. | |||
אין 2022, מאריופאל איז געצעשטערן פון רוסן ארמיין אין די [[רוסישער אינוואזיע אויף אוקראינע 2022]], אין די [[ | אין 2022, מאריופאל איז געצעשטערן פון רוסן ארמיין אין די [[רוסישער אינוואזיע אויף אוקראינע 2022]], אין די [[באלאגערונג פון מאריופאל]]. | ||
== באַפעלקערונג == | == באַפעלקערונג == | ||
| שורה 36: | שורה 36: | ||
== אינדוסטריע == | == אינדוסטריע == | ||
די שטאָט האט גרויס נומער פון הויפּט אינדוסטריעלע ענערפּרייזיז, | די שטאָט האט גרויס נומער פון הויפּט אינדוסטריעלע ענערפּרייזיז, אַריינגערעכנט דעם גרעסטן פאַרנעמונג אין די דאָנבאַסס — ילייטש יראָן און סטיל ווערק און מעטאַללורגיקאַל וואָרקס «אַזאָווסטאַל», אַ ריז מאַשין-בנין געוויקס «אַזאָוומאַש» שיפּיאַרד, כעמיש, קאָקס, עסנוואַרג און טעקסטיל ינדאַסטריז. די ביגאַסט אַריבערפירן קאָמפּאַניעס זענען האַנדל ם פּאָרט, אַעראָפּאָרט, באַן סטאַנציע, ויטאָבוס סטיישאַנז און ינערסיטי אַריבערפירן (טראַם, וואַגאָנעטקע, ויטאָבוס, מיניבאַסיז). | ||
== אַדמיניסטראַטיווע דיוויזיעס == | == אַדמיניסטראַטיווע דיוויזיעס == | ||
| שורה 42: | שורה 42: | ||
== שטאט פאַרוואַלטונג == | == שטאט פאַרוואַלטונג == | ||
לעבן פון מאַריופּאָל געראטן דורך די סיטי ראַט — היגע פּאַרליאַמענט, וואָס באשטייט פון 76 דעפּיוטיז. דער קאָפּ פון די מאַריופּאָל שטאָט ראַט איז דער | לעבן פון מאַריופּאָל געראטן דורך די סיטי ראַט — היגע פּאַרליאַמענט, וואָס באשטייט פון 76 דעפּיוטיז. דער קאָפּ פון די מאַריופּאָל שטאָט ראַט איז דער מייאָר («סיטי העאַד»). זינט 1998 מאַריופּאָל מייער איז יורי כאָטלוביי. די אַבסאָלוט נומערן פון דעפּיוטיז זענען פון די פּאָליטיש די פארטיי פון דער רעגיאָנס, עס זענען אויך מיטגלידער פון דער קאָמוניסט, סאָסיאַליסט און אנדערע פּאַרטיעס פון אוקריינא. | ||
== ארכיטעקטור == | == ארכיטעקטור == | ||
ונטערשטאָט באשטייט דער הויפּט פון פינף-געשיכטע בנינים, | ונטערשטאָט באשטייט דער הויפּט פון פינף-געשיכטע בנינים, ניי רעזידענטשאַל דיסטריקץ אַז זענען געבויט אַרויף מיט הייזער פון צען אָדער צוועלף פלאָרז, זענען ליגן אויף דער פּעריפעריע און אַוועק פון די אינדוסטריע. העלפט פון די האָוסינג דערלאנגט אַ מאַנער איינער-געשיכטע הייזער. א גרויס טעריטאָריע איז אַקיאַפּייז דורך אינדוסטריעלע ענערפּרייזיז. | ||
== עקאָלאָגיע == | == עקאָלאָגיע == | ||
מאַריופּאָל איז איינער פון די מערסט פּאַלוטיד שטעט אין אוקריינא רעכט צו דער גרויס נומער פון דיסקאַרדיד אינדוסטריעלע גאַסיז און שטויב. די ביגאַסט קוואלן פון | מאַריופּאָל איז איינער פון די מערסט פּאַלוטיד שטעט אין אוקריינא רעכט צו דער גרויס נומער פון דיסקאַרדיד אינדוסטריעלע גאַסיז און שטויב. די ביגאַסט קוואלן פון פאַרפּעסטיגונג פון סוויווע זענען מעטאַלערדזשיקאַל און קאָקס געוויקסן. ונטערשטאָט ליגן אין דעם וועג פון דעם ווינט פון די מעטאַלערדזשיקאַל ווערק «אַזאָווסטאַל», וואָס געבויט אין 1933 אין די האַרץ פון די שטאָט אויף דעם ברעג פון דער אַזאָוו ים. אין נאך אַ וויכטיג מקור פון פאַרפּעסטיגונג איז אַ אָווערלאָאַד פון געפערלעך סכוירע ביי די יאַמ — פּאָרט. | ||
== בילדונג == | == בילדונג == | ||
מאַריופּאָל האט צוויי שטאַט | מאַריופּאָל האט צוויי שטאַט אוניווערזיטעטן (מאַריופּאָל שטאַט אוניווערסיטעט און אַזאָוו טעכנישע סטעיט אוניווערסיטעט), אַזאָוו נאַוואַל אינסטיטוט, וועגן זעכציג שולן, עטליכע קאַלידזשיז און טעכניש שולן. | ||
== קולטור == | == קולטור == | ||
די שטאָט האט אַ רוסיש דראַמע טעאַטער, אַ פּלאַץ פון פילם קינאָס, | די שטאָט האט אַ רוסיש דראַמע טעאַטער, אַ פּלאַץ פון פילם קינאָס, פאַרוויילונג צענטערס, אויך דריי מוזעאומס און אויסשטעלונג זאלן. זענען געשאפן דאַזאַנז פון צייטונגען, עס זענען פיר טעלעוויזיע קאָמפּאַניעס. מאַריופּאָל איז אַ ספארט צענטער אין דער געגנט: אַ שטאַרק שולע פון באַקסינג, גריכיש-רוימער ראַנגלעריי, עס זענען פוטבאָל, וואַסער פּאָלאָ און קוישבאָל טימז פּאַרטיסאַפּייטינג אין די נאציאנאלע טשאַמפּיאַנשיפּס. | ||
== טוריזם == | == טוריזם == | ||
די הויפּט אַטראַקציעס פון דער שטאָט: מאַריופּאָל היגע געשיכטע מוזעאום און מאַריופּאָל קונסט מוזעאום (אַדרעס: | די הויפּט אַטראַקציעס פון דער שטאָט: מאַריופּאָל היגע געשיכטע מוזעאום און מאַריופּאָל קונסט מוזעאום (אַדרעס: געאָרגיעווסקייאַ סטר), דער פּאַרק «סיטי גאַרדאַן», לונאַ פּאַרק «עקסטרעמע-פּאַרק» (אַדרעס: מעטאַללורגאָוו אַוו), שווימעריי בעקן «נעפּטון» (אַדרעס : מעטאַללורגאָוו אַוו), ייז קאָמפּלעקס «יסעבערג» (אַדרעס: פּעטראָווסקי פּאַרק), קינסטלעך נאַרטע לויפט «אַלאַסקאַ», שטאָטיש ביטשיז, די אַלט וואַסער טורעם (אַדרעס: וואַרגאַנאָוו סטר), האָמעס מיט ספּיערס און די טעאַטער (אדרעס: טהעאַטריקאַל סק.), די פּאַלאַץ קולטור «מאָלאָדיאָזשני» (אַדרעס: האַרלאַמפּיעווסקייאַ סטר), דער בנין פון דער ינדוסטריאַל טעכניש שולע (אַדרעס: געאָרגיעווסקייאַ סטר), סטאַדיומס «ילליטשיוועץ», «אַזאָווסטאַל» און אנדערע, מאַניומאַנץ פון וולאדימיר וויסאָצקי, אַרכיפּ קוינדזשי (געבוירן אין מאַריופּאָל), מעטראָפּאָליטאַן יגנאַטיוס, טאַראַס שעווטשענקאָ און אויך ארטאדאקס און מוסלים טעמפלען. נאַטור ריזערווז קאַמענניע מאָגילי («סטאָון גראַווע») און כאָמוטאָווסקייאַ סטעפּ («כאָמוטאָוואָ סטעפּ») מיט די יינציק היגע פלאָראַ און פאָנאַ זענען ביי די שטאָט. | ||
טעלעפאָנירן געגנט קאָד 380,629 | טעלעפאָנירן געגנט קאָד 380,629 | ||
| שורה 64: | שורה 64: | ||
[[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]] | [[קאַטעגאָריע:שטעט אין אוקראינע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:מריופול]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 15:27, 9 פעברואר 2024
|
דער אַרטיקל אָדער די אָפטיילונג נויטיגט זיך אין א קאָמפלעטער איבערשרייבונג. ביטע דאס דורכשמועסן אין דעם שמועס בלאַט. |
| ||||||||||||
מאַריופּאָל (אוקראיניש: Маріуполь) איז אַ שטאָט אין דרום־מזרח אוקראינע, אַ פּאָרט אויף דעם ים פון אַזאָוו. מאַריופּאָל געפינט זיך אין דעם דאָנעצקער אבלאַסט. דער היסטארישער שטאָט צענטער איז פלאצירט וואו דער קאַלמיוס טייך פלוסט אריין אין דעם ים פון אַזאָוו.
עטימאָלאָגיע
דער מאָדערנער נאָמען פון «מאַריופּאָל» קומט פון דעם וואָרט «פּאָלי» (אין גריכיש «Πόλη» — «שטאָט») און מיטל «שטאט פון מרים» (אין ערע פון דער יורשטע צו דעם טראָן מאַריאַ פעדאָראָוונאַ).
היסטאריע
מאַריופּאָל איז געגרינדעט אין דעם 16טן יאָרהונדערט ווי אַ קאזאקן היטן פּאָסטן («זימאָווניק») גערופן «דאָמאַכאַ», און שפּעטער ווי אַ קאָזאַק פעסטונג גערופן «קאַלמיוס» (געהייסן נאָך דאָ ליגן טייך), מיט 1611 שיין די אַדמיניסטראַטיווע צענטער פון די "קאַלמיוס פּאַלאַנקאַ "- אַן אַדמיניסטראַטיווע גאַנצקייט פון די אוקרייניש קאזאקן. אין 1774 טעריטאָריע פון דער מאָדערנער שטאָט איז געווארן טייל פון דער רוסלענדישע אימפעריע, לויט צו שלום טריטי פון קüçüק קיינאַרקאַ. אין 1778 דאָ איז געגרינדעט דער ערשטער שטאָט פון דאָנבאַסס — פּאַוולאָווסק, ארויס דער ערשטער קלויסטער. א יאָר שפּעטער די צאַריסט רוסישע רעגירונג באַשלאָסן צו רילאָוקייט דאָ 18,408 גריכן פון די קרים, ווייל זיי זענען אַפּרעסט דורך די טאַטאַרס עס. קרימעאַן ריסעטאַלמאַנט פון גריכן איז געווען כעדאַד דורך די מעטראָפּאָליטאַן יגנאַטיוס, וואס כעדאַד די שטאָט פאַר אַ לאַנג צייט נאָך. פון 29סטן סעפטעמבער, 1779 האט די שטאָט האט אַ קראַנט נאָמען — מאַריופּאָל.
א לאַנגע צייט איז די שטאָט געווען אַן אויסשליסיק אָרט פון וואוינאָרט גריכן, און דעוועלאָפּעד ווי אַ הויפּט צענטער פאַר האַנדל און פישעריי. אין די 19 יאָרהונדערט די שטאָט איז געווארן דער צענטער פון מאַריופּאָל ועזד — אַן אַדמיניסטראַטיווע גאַנצקייט פון די רוסישע אימפעריע. אין די שפּעט 19 יאָרהונדערט זענען געבויט ים פּאָרט (אויגוסט 29, 1889) און באן (1882), וואָס פארבונדן מאַריופּאָל מיט די הויפּט געגנטן פון דער מדינה, אנגעהויבן צו אַנטוויקלען שווער אינדוסטריע (די ליולקע געוויקס «ניקאָפּאָל-מאַריופּאָל געזעלשאַפט» איז געווען געבויט אין 1 פעברואר 1897, און די פּרעסן און שטאָל געוויקס «רוסיש השגחה» איז געווען געבויט אין 1899, יעצט די צוויי פאבריקן זענען טייל פון ילייטש יראָן און סטיל וואָרקס). דורך 1920 די שטאָט איז געווארן איינער פון די גרעסטן מעטאַלורגישע צענטערן פון דער שטאַט. סאָוויעט מאַכט האט געגרינדעט אין 30 דעצעמבער 1917 אין אַ אַרמד ופשטאַנד, אָבער כּמעט קיין קאַזשוואַלטיז. פון מערץ 7, 1923 צו 27 פעברואר 1932 די שטאָט איז געווארן דער צענטער פון מאַריופּאָל אָקרוג — אַן אַדמיניסטראַטיווע גאַנצקייט פון די אוקרייניש ססר און פון יולי 17, 1932 געווארן טייל פון די דאָנעצק אַבלאַסט (איידער די מלחמה איז גערופן דורך «סטאַלינאָ אַבלאַסט») . בשעת די סאָוויעט צייט אין די געשיכטע פון מאַריופּאָל די שטאָט האט געוואקסן באדייטיק, אויך די שטאָט 'ס באַפעלקערונג האט געוואקסן מער ווי צען מאל, ארויס דער ערשטער סקייסקרייפּערז, די ינער שטאָט אַריבערפירן (טראַמס און טראַליז), ניי ינדאַסטריז, אַריינגערעכנט מעטאַלערדזשיקאַל געוויקס «אַזאָווסטאַל» (11 אויגוסט 1933), קאָקס און כעמיש געוויקס «מאַרקאָכים» (סעפטעמבער 27, 1935) און מאַשין-בנין געוויקס «אַזאָוומאַש» (אפריל 28, 1958). די שטאָט איז געווען לאָססעס פיל ווי אַ רעזולטאַט פון האָלאָדאָמאָרס 1921—1922, 1932—1933, 1946—1947, סטאַלין ס ריפּרעשאַנז אין 1933 און 1937, די גענאָציד פון די גריכיש מען דורך די נקווד אין 1937, און בשעת די צווייטע וועלט מלחמה און דער נאַצי פאַך פון דער שטאָט 1941—1943. אבער, די מענטשן פון מאַריופּאָל געשווינד ריגיינד חרוב בשעת די מלחמה פאבריקן און רעזידענטשאַל קוואַרטערס פון דער שטאָט. פון 22 אקטאבער 1948 צו 13 יאנואר 1989 די שטאָט האט אַ נייע נאָמען — זשדאַנאָוו (אין כבוד פון די סאָוויעט פּאָליטיש פירער).
יעצט מאַריופּאָל — דער גרעסטער אינדוסטריעלער צענטער אין דעם דאָנעץ באַסיין, שטאָט איז דער גרעסטער פּראָדוצירער פון אָפּגעבן פּרעסן און שטאָל אין דער מדינה, דאָ אַפּערייץ דעם גרעסטן מאַשין-בנין געוויקס אין אוקראינע. עס איז די דראַמאַטיק טעאַטער, דריי מיוזיאַמז, צוויי אוניווערזיטעטן, צייטונגען און טעלעוויזיע בראָדקאַסט. מאַריופּאָל אין די לעצט דעקאַדעס איז קעסיידער פייסט מיט עקאַלאַדזשיקאַל און עקאָנאָמיש פּראָבלעמס.
אין 2022, מאריופאל איז געצעשטערן פון רוסן ארמיין אין די רוסישער אינוואזיע אויף אוקראינע 2022, אין די באלאגערונג פון מאריופאל.
באַפעלקערונג
די באַפעלקערונג פון מאַריופּאָל איז 486,856 מענטשן (2011), גענומען אין חשבון די פארשטעט. עטנישע גרופּעס: אוקרייניש — בערך 48 %, רוסיש — 43 %, גריכן — 7 %, בעלאַרוסן, אידן, אַרמעניאַנס, בולגארן און אנדערע פעלקער. די מאַקסימום נומער פון באַפעלקערונג — וועגן 550.000 מען איז שוין אין 1992. די אַבסאָלוט רבים (87 %) רעדט רוסיש, אוקרייניש שפּראַך ניצט ווייניקער ווי 10 % פון די באַפעלקערונג (כּמעט אַלע פון זיי רעדן «סורזשיק» — אַ געמיש פון רוסיש און אוקרייניש שפּראַך). אָפּשיידנדיק פעיגקייטן פון דער שטאָט זענען די היגע גריכיש שפּראַך («אַזאָוו גריכן»): רומאַייק שפּראַך (גריכיש-העללעניק) און ורום שפּראַך (גריכיש-טאַטאַר). וועגן 2 % פון די באַפעלקערונג רעדט די היגע גריכן שפּראַכן.
אינדוסטריע
די שטאָט האט גרויס נומער פון הויפּט אינדוסטריעלע ענערפּרייזיז, אַריינגערעכנט דעם גרעסטן פאַרנעמונג אין די דאָנבאַסס — ילייטש יראָן און סטיל ווערק און מעטאַללורגיקאַל וואָרקס «אַזאָווסטאַל», אַ ריז מאַשין-בנין געוויקס «אַזאָוומאַש» שיפּיאַרד, כעמיש, קאָקס, עסנוואַרג און טעקסטיל ינדאַסטריז. די ביגאַסט אַריבערפירן קאָמפּאַניעס זענען האַנדל ם פּאָרט, אַעראָפּאָרט, באַן סטאַנציע, ויטאָבוס סטיישאַנז און ינערסיטי אַריבערפירן (טראַם, וואַגאָנעטקע, ויטאָבוס, מיניבאַסיז).
אַדמיניסטראַטיווע דיוויזיעס
מאַריופּאָל איז צעטיילט אין פיר אַדמיניסטראַטיווע «ראַיאָנס» (מקומות) מיט אַ באַפעלקערונג פון איבער 100,000 מענטשן, «זשאָווטנעווי» (הויפט געגנט, די גרעסטן דורך באַפעלקערונג), «ילליטשיווסקי» (געהייסן נאָך ילליטש), «אָרדזשאָניקידזעווסקי» (געהייסן נאָך אָרדזשאָניקידזע), «פּרימאָרסקי». אויך היגע סעטאַלמאַנץ זענען סאַבאָרדאַנייטיד צו די שטאָט אויטאריטעטן: סאַרטאַנאַ, סטאַרי קרים און טאַלאַקאָווקאַ.
שטאט פאַרוואַלטונג
לעבן פון מאַריופּאָל געראטן דורך די סיטי ראַט — היגע פּאַרליאַמענט, וואָס באשטייט פון 76 דעפּיוטיז. דער קאָפּ פון די מאַריופּאָל שטאָט ראַט איז דער מייאָר («סיטי העאַד»). זינט 1998 מאַריופּאָל מייער איז יורי כאָטלוביי. די אַבסאָלוט נומערן פון דעפּיוטיז זענען פון די פּאָליטיש די פארטיי פון דער רעגיאָנס, עס זענען אויך מיטגלידער פון דער קאָמוניסט, סאָסיאַליסט און אנדערע פּאַרטיעס פון אוקריינא.
ארכיטעקטור
ונטערשטאָט באשטייט דער הויפּט פון פינף-געשיכטע בנינים, ניי רעזידענטשאַל דיסטריקץ אַז זענען געבויט אַרויף מיט הייזער פון צען אָדער צוועלף פלאָרז, זענען ליגן אויף דער פּעריפעריע און אַוועק פון די אינדוסטריע. העלפט פון די האָוסינג דערלאנגט אַ מאַנער איינער-געשיכטע הייזער. א גרויס טעריטאָריע איז אַקיאַפּייז דורך אינדוסטריעלע ענערפּרייזיז.
עקאָלאָגיע
מאַריופּאָל איז איינער פון די מערסט פּאַלוטיד שטעט אין אוקריינא רעכט צו דער גרויס נומער פון דיסקאַרדיד אינדוסטריעלע גאַסיז און שטויב. די ביגאַסט קוואלן פון פאַרפּעסטיגונג פון סוויווע זענען מעטאַלערדזשיקאַל און קאָקס געוויקסן. ונטערשטאָט ליגן אין דעם וועג פון דעם ווינט פון די מעטאַלערדזשיקאַל ווערק «אַזאָווסטאַל», וואָס געבויט אין 1933 אין די האַרץ פון די שטאָט אויף דעם ברעג פון דער אַזאָוו ים. אין נאך אַ וויכטיג מקור פון פאַרפּעסטיגונג איז אַ אָווערלאָאַד פון געפערלעך סכוירע ביי די יאַמ — פּאָרט.
בילדונג
מאַריופּאָל האט צוויי שטאַט אוניווערזיטעטן (מאַריופּאָל שטאַט אוניווערסיטעט און אַזאָוו טעכנישע סטעיט אוניווערסיטעט), אַזאָוו נאַוואַל אינסטיטוט, וועגן זעכציג שולן, עטליכע קאַלידזשיז און טעכניש שולן.
קולטור
די שטאָט האט אַ רוסיש דראַמע טעאַטער, אַ פּלאַץ פון פילם קינאָס, פאַרוויילונג צענטערס, אויך דריי מוזעאומס און אויסשטעלונג זאלן. זענען געשאפן דאַזאַנז פון צייטונגען, עס זענען פיר טעלעוויזיע קאָמפּאַניעס. מאַריופּאָל איז אַ ספארט צענטער אין דער געגנט: אַ שטאַרק שולע פון באַקסינג, גריכיש-רוימער ראַנגלעריי, עס זענען פוטבאָל, וואַסער פּאָלאָ און קוישבאָל טימז פּאַרטיסאַפּייטינג אין די נאציאנאלע טשאַמפּיאַנשיפּס.
טוריזם
די הויפּט אַטראַקציעס פון דער שטאָט: מאַריופּאָל היגע געשיכטע מוזעאום און מאַריופּאָל קונסט מוזעאום (אַדרעס: געאָרגיעווסקייאַ סטר), דער פּאַרק «סיטי גאַרדאַן», לונאַ פּאַרק «עקסטרעמע-פּאַרק» (אַדרעס: מעטאַללורגאָוו אַוו), שווימעריי בעקן «נעפּטון» (אַדרעס : מעטאַללורגאָוו אַוו), ייז קאָמפּלעקס «יסעבערג» (אַדרעס: פּעטראָווסקי פּאַרק), קינסטלעך נאַרטע לויפט «אַלאַסקאַ», שטאָטיש ביטשיז, די אַלט וואַסער טורעם (אַדרעס: וואַרגאַנאָוו סטר), האָמעס מיט ספּיערס און די טעאַטער (אדרעס: טהעאַטריקאַל סק.), די פּאַלאַץ קולטור «מאָלאָדיאָזשני» (אַדרעס: האַרלאַמפּיעווסקייאַ סטר), דער בנין פון דער ינדוסטריאַל טעכניש שולע (אַדרעס: געאָרגיעווסקייאַ סטר), סטאַדיומס «ילליטשיוועץ», «אַזאָווסטאַל» און אנדערע, מאַניומאַנץ פון וולאדימיר וויסאָצקי, אַרכיפּ קוינדזשי (געבוירן אין מאַריופּאָל), מעטראָפּאָליטאַן יגנאַטיוס, טאַראַס שעווטשענקאָ און אויך ארטאדאקס און מוסלים טעמפלען. נאַטור ריזערווז קאַמענניע מאָגילי («סטאָון גראַווע») און כאָמוטאָווסקייאַ סטעפּ («כאָמוטאָוואָ סטעפּ») מיט די יינציק היגע פלאָראַ און פאָנאַ זענען ביי די שטאָט.
טעלעפאָנירן געגנט קאָד 380,629
זעט אויך
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!