אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אדר"
(המשך) |
(המשך) |
||
| שורה 11: | שורה 11: | ||
אין די צייטן וואס מען האט [[קידוש החודש|באשטימט די חדשים]] על פי הראייה, פלעגן די שליחים פון בית דין ארויספארן צו די ווייטע פלעצער מודיע צו זיין ווען מען האט באשטימט ראש חודש אדר, מען זאל וויסן ווען עס פאלט אויס [[פורים]]{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|יח|א}}}}. | אין די צייטן וואס מען האט [[קידוש החודש|באשטימט די חדשים]] על פי הראייה, פלעגן די שליחים פון בית דין ארויספארן צו די ווייטע פלעצער מודיע צו זיין ווען מען האט באשטימט ראש חודש אדר, מען זאל וויסן ווען עס פאלט אויס [[פורים]]{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|יח|א}}}}. | ||
== נאמען == | |||
אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "חודש שנים עשר"{{הערה|{{תנ"ך|אסתר|ח|יב}}}}. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "אדר" אין [[בבל]] און אין [[מעסאפאטאמיע]] בכלל, פון אכד'יש addaru, וואס ווערט פארגעשלאגן צו באדייטן "פינסטער" אדער "[[וואלקן|פארוואלקנט]]" (אלס קאנטראסט צו [[אייר]] ווען עס איז שוין ליכטיג){{הערה|Muss-Arnolt, W., [https://www.jstor.org/stable/3268813 The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents], Journal of Biblical Literature Vol. 11, No. 2 (1892), pp. 160-176|כיוון=שמאל}}. לויט אנדערע נעמט זיך עס פונעם טערמין "אידר", א פלאץ וואו מען דרעשט, און באדייט דער צייט ווען מען גרייט אן דאס ארט צו דרעשן די תבואה וועלכע האלטן ביים ווערן געצייטיגט{{הערה|{{צ-בוך|מחבר=Ernest Klein|נאמען=A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for Readers of English|מו"ל=Carta|שנת הוצאה=1987|עמ=8}}|כיוון=שמאל}}. אין די תקופה פון [[גלות בבל]] און [[שיבת ציון]] איז דער נאמען אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ, ווי די נעמען פון אלע חדשים{{הערה|{{ירושלמי|ראש השנה|א|ב}}}}, און עס ווערט דערמאנט אין תנ"ך: {{ציטוטון|לְחֹדֶשׁ שְׁנֵים עָשָׂר הוּא חֹדֶשׁ אֲדָר|{{תנ"ך|אסתר|ג|ז}}}}. | |||
אין [[אראביש]], הייסט דער מאנאט פון מערץ "אדהאר" אדער "אזאר". | |||
==נאטיצן== | ==נאטיצן== | ||
רעוויזיע פון 09:58, 8 פעברואר 2024
אדר איז דער זעקסטער חודש אין דער אידישער יאר, ציילנדיג פון תשרי, און דער צוועלפטער חודש ציילנדיג פון ניסן.
אין אן עיבור יאר זענען פארהאן צוויי אדר חדשים: אדר א' און אדר ב'. אלס דער "געווענליכער" אדר ווערט הלכה'דיג בעיקר גערעכנט אדר ב', און די ספעציעלע צייטן פון חודש (ווי פורים) ווערן דאן געפייערט.
חודש אדר פאלט געווענליך אויס אין פאראלעל מיט די מאנאטן פעברואר-מערץ אין גרעגאריאנישן קאלענדאר (מערץ-אפריל אין אדר ב') , ביי די ענדע פון סעזאן פון ווינטער אין דעם צפון האלבקיילעך און פון זומער אין דעם דרום האלבקיילעך (וואו עס איז גלייך צו חודש אלול אין צפון האלבקיילעך).
אין דער לוח
אין דער באשטימטער אידישער לוח, לויפן די יארן אין א ציקל פון ניינצן יאר, אין וועלכע די עיבור יארן - ווען חודש אדר ווערט געדאפלט - זענען דריי (און צומאל צוויי) יאר אפגערוקט איין פון אנדערן[א]. אדר (אריינגערעכנט אדר ב') איז אלעמאל א "חודש חסר" פון 29 טעג[1]. דער פאריגער חודש איז אלעמאל א "חודש מלא" פון דרייסיג טעג, און ראש חודש אדר באשטייט דעריבער פון צוויי טעג, ל' שבט (אדער ל' אדר א') און א' אדר[1]. חודש אדר קען זיך אנהייבן אין א מאנטאג, מיטוואך, פרייטאג אדער שבת[2].
אין די צייטן וואס מען האט באשטימט די חדשים על פי הראייה, פלעגן די שליחים פון בית דין ארויספארן צו די ווייטע פלעצער מודיע צו זיין ווען מען האט באשטימט ראש חודש אדר, מען זאל וויסן ווען עס פאלט אויס פורים[3].
נאמען
אין אנהייב זענען די חדשים אין אידישן קאלענדאר גערופן געווארן לויט זייער צאל, אנגעהויבן פון ניסן; דער חודש האט אלזא געהייסן "חודש שנים עשר"[4]. דער רעלעוואנטער מאנאט איז גערופן געווארן "אדר" אין בבל און אין מעסאפאטאמיע בכלל, פון אכד'יש addaru, וואס ווערט פארגעשלאגן צו באדייטן "פינסטער" אדער "פארוואלקנט" (אלס קאנטראסט צו אייר ווען עס איז שוין ליכטיג)[5]. לויט אנדערע נעמט זיך עס פונעם טערמין "אידר", א פלאץ וואו מען דרעשט, און באדייט דער צייט ווען מען גרייט אן דאס ארט צו דרעשן די תבואה וועלכע האלטן ביים ווערן געצייטיגט[6]. אין די תקופה פון גלות בבל און שיבת ציון איז דער נאמען אריינגעקומען אויך אין אידישע באנוץ, ווי די נעמען פון אלע חדשים[7], און עס ווערט דערמאנט אין תנ"ך: ”לְחֹדֶשׁ שְׁנֵים עָשָׂר הוּא חֹדֶשׁ אֲדָר” (אסתר ג, ז).
אין אראביש, הייסט דער מאנאט פון מערץ "אדהאר" אדער "אזאר".
נאטיצן
- ↑ פינקטליכער: די יארן 3, 6, 8, 11, 14, 17, און 19 זענען באשטימט אלס עיבור יארן.
רעפערענצן
- ↑ 1.0 1.1 משנה תורה לרמב"ם, הלכות קידוש החודש, פרק ח', הלכות ד'–ה'
- ↑ שולחן ערוך, אורח חיים, סימן תכ"ח, סעיף ב'
- ↑ ראש השנה יח, א
- ↑ אסתר ח, יב
- ↑ Muss-Arnolt, W., The Names of the Assyro-Babylonian Months and Their Regents, Journal of Biblical Literature Vol. 11, No. 2 (1892), pp. 160-176
- ↑ Ernest Klein, A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for Readers of English, Carta, 1987, עמ' 8
- ↑ תלמוד ירושלמי, מסכת ראש השנה, פרק א', הלכה ב'
| חדשים פון יאר | ||
|---|---|---|
|
