אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אמונת השם"

'''אמונת השם''' - [[גלױבן|גלייבן]] אין אייבערשטן - איז פון די [[פרינציפ]]ן <small>עקרים</small> פון אידישקייט, דער רמב"ם רעכענט דאס דער ערשטער פון די [[שלושה עשר עיקרים]] וואס ער האט אוועק געשטעלט.

דער מענטש זאל וויסן אז דער אייבערשטער איז איינס, נישט צוויי אדער מער ווי צוויי, אין ס'איז נישט פארהאן אן איינציקייט ווי זיין איינציקייט, ער איז נישט איינציק ווי איין איינהייט וואס האט נאך איינהייטן, און נישט  איינציק ווי א קערפערשאפט וואס קען זיך צוטיילן אין טיילן און גרענעצן, ער איז איינציג מיט אן איינציקייט וואס האט קיין פארגלייך.  

די תורה באַפעלט ייִדישע קינדער צו גלייבן אין דעם איינציגקייט פון דעם אייבערשטן, ווי ס'שטייט "שמע ישראל ד' אל-הינו ד' אחד" <small>(דברים ו. ד.)</small>, און ווי דער ספר החינוך ערקלערט <ref>מצוה תי"ז</ref>, "די תורה לערנט אונז, דערהערט'ס פון מיר יידישע קינדער, עטס זאלטס וויסען און גלויבן אז דער אייבערשטער איז איינציגקייט. די מצוה ווערט גערעכנט צווישן דער צאָל פון די תרי"ג מצוות: לויט דעם רמב"ם אין ספר המצות, אלס מצות עשה ב. לויט דעם ספר המצות גדול (סמ"ג) אלס עשין ב. לויט דעם ספר החינוך אלס מצוה תי"ז.

ג) די תורה פאַרבאָט ייִדישע קינדער פון צו גלייבן אין אן אנדערן געטלעכן עקזיסטענץ אויסער דעם אייבערשטן, ווי ס'שטייט "לא יהיה לך" <small>(שמות כ. ג.)</small>, און ווי דער ספר החינוך ערקלערט <ref>מצוה כ"ו</ref>, "דו זאלסט נישט גלייבן אין אַן אנדערן געטלעכן עקזיסטענץ אויסער דעם אייבערשטן". די מצוה ווערט גערעכנט צווישן דער צאָל פון די תרי"ג מצוות: לויט דעם רמב"ם אין ספר המצות, אלס מצות לא תעשה א. לויט דעם ספר המצות גדול (סמ"ג) אלס לאוין א. לויט דעם ספר החינוך אלס מצוה כ"ו.

א) פארשידענע ראשונים האלטן <small>(רמב"ם, שומר אמונים, חובת הלבבות)</small>, אמונה איז '''צו-וויסן מיט א קלארקייט''', <small>'''לידע''' שיש שם מצוי ראשון וכו' '''וידיעת''' דבר זה מצות עשה</small> <ref>(רמב"ם הלכות יסודי התורה פ"א הלכה א' – הלכה ו' - הלכה ז')</ref>, גלייבן איז נישט בלויז זאגן מיטן מויל איך גלייב, נאר זיך איין בילדן דורך נאך קלערן <small>התבוננת</small> א קלארן וויסטנשאפט, און זיין גלייבן זאל איינשטימן מיט זיין איינבילדונג, <small>האמונה אינה ענין הנאמר בפה, אבל הענין המצוייר בנפש כשיאמין בו כמו שיצוייר</small> <ref>מורה נבוכים ח"א פ"נ</ref>. דערפאר ווער ס'איז פעהיג נאך צו פארשן דעם ענין מיט זיין פארשטענדליכן שכל, ליגט אויף אים א פליכט דאס נאך צופארשן, ווי דער פסוק לערנט אונז, "וידעת היום והשבות אל לבבך" (דברים ד' ל"ט) <ref>חובת הלבבות שער היחוד פ"ג</ref>, נאר וויבאלד דער געווענלעכער ייד, וואס קען נישט באלד דערגרייכן די טיפקייט מיט זיין קורצן פארשטאנד, קען דער פארשונג אים שטארק שאטן, איז זיין פליכט ערשט צו לערנען גלייבן פון וואס מען האט אים איבער געגעבן <small>קבלה</small>, ביז ער וועט איינגעוויינן זיין פארשטאנד צו דערגרייכן דער טיפקייט. <small>דע כי ההתחלה בזאת החכמה מזקת מאד, וכו' ולזה נקראו סודות וסתרי תורה וכו' ולזה הספיקה עמהם הקבלה בכל עניין אמתי וכו' ובעבור זה אין להתחיל עם אדם בזה הענין אלא כשיעור שכלו.</small><ref name="MN1:3">מורה נבוכים ח"א פל"ג</ref>

אלע ראשונים זענען איינס, אז פאר א געווענלעכן איד וואס האט נאך נישט דערגרייכט זיין פולן דערגרייכונג אין פארשטאנד דורך לערנען תורה, איז זיין פארשטאנד נאך צו קורץ, דערפאר טאר ער זיך נישט אפגעבן מיט פארשטן גלויבן, ווייל ס'איז זיכער אז ס'וועט אים שאטן.<ref name="MN1:3"/>.