אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ניאגארא פאלס"

ק
קאארדינאט
ק (החלפת טקסט – "אינטרעס" ב־"אינטערעס")
ק (קאארדינאט)
 
(8 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{Coord|43.08|-79.071|display=title}}{{דעסקריפציע||ענגליש = three waterfalls that straddle the international border between Canada and the United States|העב=מפלי מים בגבול שבין ארצות הברית לקנדה|דייטש=Wasserfall an der Grenze zwischen den USA und Kanada|}}
[[טעקע:Niagarafalls1973.jpg|קליין|250px|ניאגרא פאלס]]
[[טעקע:Niagarafalls1973.jpg|קליין|250px|ניאגרא פאלס]]
'''ניאגארא פאלס''' ({{שפראך-en|Niagara Falls}}) איז א גרופע פון מאסיווע [[וואסערפאל]]ן אויפן [[ניאגארא טייך]] אין מזרח צפון [[אמעריקע]]. די וואסערפאלן זענען די גרעסטע אין צפון אמעריקע און ברענגט אהין צענדליגער מיליאנען באזוכער יעדע יאר.
'''ניאגארא פאלס''' ({{שפראך-en|Niagara Falls}}) איז א גרופע פון מאסיווע [[וואסערפאל]]ן אויפן [[ניאגארא טייך]] אין מזרח צפון [[אמעריקע]]. די וואסערפאלן זענען די גרעסטע אין צפון אמעריקע און ברענגט אהין צענדליגער מיליאנען באזוכער יעדע יאר.
שורה 7: שורה 8:
די ניאגארא וואסערפאלן געפינען זיך ביי די גרעניצן צווישן [[ניו יארק]] און [[אנטעריא]] [[פראווינץ]] פון [[קאנאדע]]. די וואסערפאלן געפינען זיך אינעם ניאגארא טייך וועלכע איז א שמאלע לענגליכע טייכל וועלכע שלענגעלט זיך פון דער גרויסער אזערע ראיאן וועלכע איז א טייל פון די [[גרויסע אזערעס]] (שענסטע אזערעס) וועלכע טיילן אפ די מזרח שטעט פון ניו יארק, [[פענסעלוועניע]], [[אהייא]], [[מישיגן]], [[וויסקאנסין]], און [[אינדיאנע]] מיט די דרום שטעט פון קאנאדע ווי [[טאראנטא]], [[לאנדאן]], [[מיסעסאוגע]], [[העמילטאן]] און נאך.  
די ניאגארא וואסערפאלן געפינען זיך ביי די גרעניצן צווישן [[ניו יארק]] און [[אנטעריא]] [[פראווינץ]] פון [[קאנאדע]]. די וואסערפאלן געפינען זיך אינעם ניאגארא טייך וועלכע איז א שמאלע לענגליכע טייכל וועלכע שלענגעלט זיך פון דער גרויסער אזערע ראיאן וועלכע איז א טייל פון די [[גרויסע אזערעס]] (שענסטע אזערעס) וועלכע טיילן אפ די מזרח שטעט פון ניו יארק, [[פענסעלוועניע]], [[אהייא]], [[מישיגן]], [[וויסקאנסין]], און [[אינדיאנע]] מיט די דרום שטעט פון קאנאדע ווי [[טאראנטא]], [[לאנדאן]], [[מיסעסאוגע]], [[העמילטאן]] און נאך.  


פון ניאגארא פליסט דאס וואסער אריין אין לעיק אנטעריא וועלכע איז די גרעסטע פון די פינף גרעיט לעיקס. סייענטיסטן (וויסנשאפטלעכע) גלייבן אז דאס וואסער פון לעיק עריע וועט עווענטועל אויסרינען און די וואסערפאלן וועלן זיך אפשטעלן. אין די לעצטע 50 יאר האבן [[אינדזשעניר]]ן עטליכע מאל בעארבעט די פלוס פון וואסער און מיט דעם פארלאנגזאמט די וואסערפאלן אז עס זאל נעמען וואס לענגער ביז עס וועט אויסרינען. אבער נאך אלץ גלייבן זיי אז דאס וועט עווענטועל אויסרינען.
פון ניאגארא פליסט דאס וואסער אריין אין לעיק אנטעריא וועלכע איז די גרעסטע פון די פינף גרעיט לעיקס. סייענטיסטן (וויסנשאפטליכע) גלייבן אז דאס וואסער פון לעיק עריע וועט עווענטועל אויסרינען און די וואסערפאלן וועלן זיך אפשטעלן. אין די לעצטע 50 יאר האבן [[אינדזשעניר]]ן עטליכע מאל בעארבעט די פלוס פון וואסער און מיט דעם פארלאנגזאמט די וואסערפאלן אז עס זאל נעמען וואס לענגער ביז עס וועט אויסרינען. אבער נאך אלץ גלייבן זיי אז דאס וועט עווענטועל אויסרינען.


די וואסערפאלן זענען צעטיילט צו דער אמעריקאנער זייט און דער קאנאדער זייט וויבאלד די גרעניץ לויפט אינמיטן די נייעגרע טייך. די וואסערפאל אויף די אמעריקאנער זייט געפינט זיך צווישן [[פראספעקט פאוינט]] און די [[גאוט]] [[אינדזל]]ען און אויף די קאנאדישע זייט פאלט עס צווישן די גאוט אינזלן און [[טעיבל ראוק]]. די קאנאדישע וואסערפאל רופט זיך [[האורסשו]] (שיך פון א פערד) צוליב איר פארעם. די אמעריקאנער וואסערפאל איז איין לאנגע גלייכע פאל פון 1,060 פיס (320 מעטער) ברייט וואו 150,000 גאלאנען וואסער פאלן 176 פיס יעדע סעקונדע. אויף די קאנאדער זייט איז עס פיל אינטערעסאנטער וויבאלד עס גייט רינדיג און איז ברייט 2,600 פיס. די הייך איז 167 פיס וואו עס פאלן 600,000 גאלאנען וואסער פער סעקונדע. די הייך פון די פאל אויף די אמעריאנער זייט איז אביסל העכער אבער וויבאלד עס זענען דארט פאראן שטיינער וועלכע גייען ארויף צענדליגער פיס בלייבט די קאנאדער זייט אויך פיל העכער. (עס איז פאראן אויך א דריטע וואסערפאל א שפאן פון די אמעריקאנער וואסערפאל וועלכע איז שמאל און רופט זיך די [[ברידעל וועיל פאללס]]).
די וואסערפאלן זענען צעטיילט צו דער אמעריקאנער זייט און דער קאנאדער זייט וויבאלד די גרעניץ לויפט אינמיטן די נייעגרע טייך. די וואסערפאל אויף די אמעריקאנער זייט געפינט זיך צווישן [[פראספעקט פאוינט]] און די [[גאוט]] [[אינזל]]ען און אויף די קאנאדישע זייט פאלט עס צווישן די גאוט אינזלן און [[טעיבל ראוק]]. די קאנאדישע וואסערפאל רופט זיך [[האורסשו]] (שיך פון א פערד) צוליב איר פארעם. די אמעריקאנער וואסערפאל איז איין לאנגע גלייכע פאל פון 1,060 פיס (320 מעטער) ברייט וואו 150,000 גאלאנען וואסער פאלן 176 פיס יעדע סעקונדע. אויף די קאנאדער זייט איז עס פיל אינטערעסאנטער וויבאלד עס גייט רינדיג און איז ברייט 2,600 פיס. די הייך איז 167 פיס וואו עס פאלן 600,000 גאלאנען וואסער פער סעקונדע. די הייך פון די פאל אויף די אמעריאנער זייט איז אביסל העכער אבער וויבאלד עס זענען דארט פאראן שטיינער וועלכע גייען ארויף צענדליגער פיס בלייבט די קאנאדער זייט אויך פיל העכער. (עס איז פאראן אויך א דריטע וואסערפאל א שפאן פון די אמעריקאנער וואסערפאל וועלכע איז שמאל און רופט זיך די [[ברידעל וועיל פאללס]]).


עס זענען פאראן דארט דריי [[בריק]]ן ביז 6 מייל ווייט פון די וואסערפאל. די נענטסטע בריק איז די [[רעינבאו בריק]] וועלכע איז נישט אפן פאר [[אויטא]]ס נאר פאר פיסגייער און [[ביציקל]]עך. ווייטער ארויף איז פאראן די [[וואורפול בריק]] וועלכע האט פארשידענע רעגולאציעס ווער עס קען יא אריבערגיין די בריק און ווער נישט. די גרינגסטע וועג אריבערצוגיין אויף די קאנאדער זייט איז דורך די [[לואיסטאן-קווינסטאן בריק]] וועלכע געפינט זיך 5.6 מייל ווייט פון די וואסערפאל.  
עס זענען פאראן דארט דריי [[בריק]]ן ביז 6 מייל ווייט פון די וואסערפאל. די נענטסטע בריק איז די [[רעינבאו בריק]] וועלכע איז נישט אפן פאר [[אויטא]]ס נאר פאר פיסגייער און [[ביציקל]]עך. ווייטער ארויף איז פאראן די [[וואורפול בריק]] וועלכע האט פארשידענע רעגולאציעס ווער עס קען יא אריבערגיין די בריק און ווער נישט. די גרינגסטע וועג אריבערצוגיין אויף די קאנאדער זייט איז דורך די [[לואיסטאן-קווינסטאן בריק]] וועלכע געפינט זיך 5.6 מייל ווייט פון די וואסערפאל.  
שורה 24: שורה 25:
== היסטאריע ==
== היסטאריע ==
[[טעקע:Firmin Didot Freres Falls.PNG|left|thumb|250px|א האלץ-בילד פונעם יאר 1837]]
[[טעקע:Firmin Didot Freres Falls.PNG|left|thumb|250px|א האלץ-בילד פונעם יאר 1837]]
סייענטיסטן (וויסנשאפטלעכע) גלייבן אז די וואסערפאלן זענען געשאפן געווארן בערך טויזענט יאר צוריק. זיי האלטן אז די גאנצע געגנט איז אמאל געווען [[פארפרוירן]] א גאנץ יאר און ווען די [[אייז]] איז פארגאנגן און די פלוס פון וואסער האט אנגעהויבן קומען איז די וואסערפאלן אויסגעפארעמט געווארן.  
סייענטיסטן (וויסנשאפטליכע) גלייבן אז די וואסערפאלן זענען געשאפן געווארן בערך טויזענט יאר צוריק. זיי האלטן אז די גאנצע געגנט איז אמאל געווען [[פארפרוירן]] א גאנץ יאר און ווען די [[אייז]] איז פארגאנגן און די פלוס פון וואסער האט אנגעהויבן קומען איז די וואסערפאלן אויסגעפארעמט געווארן.  


[[געאגראפיע]] טוישט זיך און דאס איז געשטעלט געווארן אין יאר [[1954]] ווען ריזיגע שטיינער האבן אנגעהויבן פאלן פון דער [[ערד]] אונטער די וואסערפאלן. עס איז נאר פארשטענדליך אז פון אזויפיל מיליאנען גאלאנען וואסער וועלכע פאלן מיט אזא אימפאקט האט דאס אן עפעקט אויף דער ערד אונטער די וואסער און זאכן טוישן זיך מיט די יארן.  
[[געאגראפיע]] טוישט זיך און דאס איז געשטעלט געווארן אין יאר [[1954]] ווען ריזיגע שטיינער האבן אנגעהויבן פאלן פון דער [[ערד]] אונטער די וואסערפאלן. עס איז נאר פארשטענדליך אז פון אזויפיל מיליאנען גאלאנען וואסער וועלכע פאלן מיט אזא אימפאקט האט דאס אן עפעקט אויף דער ערד אונטער די וואסער און זאכן טוישן זיך מיט די יארן.  
שורה 67: שורה 68:


[[קאַטעגאָריע:ניאגארא פאלס]]
[[קאַטעגאָריע:ניאגארא פאלס]]
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:מפלי ניאגרה]]
35,369

רעדאגירונגען