35,369
רעדאגירונגען
ק
קאארדינאט
(קרדיט + קטגוריות) |
ק (קאארדינאט) |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{Coord|46.46666667|30.73333333|display=title}}{{דעסקריפציע||ענגליש = city and administrative center of Odesa Oblast, Ukraine|העב=עיר באוקראינה|דייטש=Hafenstadt in der südlichen Ukraine|}} | |||
'''אַדעס''' איז די פערטע גרעסטע שטאט אין [[אוקראינע]]. האבנדיק א באפעלקערונג פון 1,080,000 מענטשן. די שטאט איז נעבן [[שווארצער ים]], און די שטאט צוזאמען מיט די פארשטאטן האבן דריי פארטן צום ים. אין [[קאמוניסט]]ישע צייטן, איז עס געווען די גרעסטע פארט, וויבאלד די פרירט נישט אין ווינטער. | '''אַדעס''' איז די פערטע גרעסטע שטאט אין [[אוקראינע]]. האבנדיק א באפעלקערונג פון 1,080,000 מענטשן. די שטאט איז נעבן [[שווארצער ים]], און די שטאט צוזאמען מיט די פארשטאטן האבן דריי פארטן צום ים. אין [[קאמוניסט]]ישע צייטן, איז עס געווען די גרעסטע פארט, וויבאלד די פרירט נישט אין ווינטער. | ||
| שורה 7: | שורה 8: | ||
== היסטאריע == | == היסטאריע == | ||
אין 14נטן יארהונדערט האבן זיך דארט געדרייט [[טאטערן]], און דערנאך האט טערקיי געהערשט דארט. | אין 14נטן יארהונדערט האבן זיך דארט געדרייט [[טאטערן]], און דערנאך האט טערקיי געהערשט דארט. | ||
אבער אין 1794, איז זי אפיציעל געגרינדעט געווארן דורך [[רוסלאנד]], די שטאט האט געהאט הצלחה, און אירע | אבער אין 1794, איז זי אפיציעל געגרינדעט געווארן דורך [[רוסלאנד]], די שטאט האט געהאט הצלחה, און אירע איינוואוינער זענען באשטאנען פון מערערע פעלקער, ווי [[גריכן]], [[אידן]], רוסן און אוקראינער, [[רומעניע|רומענישער]], און נאך אנדערע פעלקער. | ||
=== | === אידישע היסטאריע === | ||
די | די אידישע קהילה איז זייער גרויס געווען אין אדעס, אז אין 1897 איז די אידישע באפעלקערונג אפגעשאצט געווארן, צו אריבער 160,000 איינוואוינער, מאכנדיק אדעס פאר דער גרעסטער אידישער שטאט אין דער [[רוסלענדישער אימפעריע]]. [[פאגראמען]] זענען פארגעקומען אין יאר 1821, 1859, 1871, 1882, און אין 1905, אסאך פון די אידן האבן דערפאר עמיגרירט קיין [[ארץ ישראל]], און צו די [[פאראייניגטע שטאטן]]. | ||
אין דעם 19טן יארהונדערט, איז די השכלה באוועגונג זייער שטארק געווען אין אדעס, א [[ציוניסט]]ישע פיליאלע איז געווען אין דער שטאט. ביים [[חורבן אייראפע]], זענען בערך 100,000 | אין דעם 19טן יארהונדערט, איז די השכלה באוועגונג זייער שטארק געווען אין אדעס, א [[ציוניסט]]ישע פיליאלע איז געווען אין דער שטאט. ביים [[חורבן אייראפע]], זענען בערך 100,000 אידן אומגעקומען אין [[אדעס רציחה|אדעס]] דורכן [[נאצי]] מארד מאשין. נאך דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], האט זיך די שטאט צוריק געשטעלט אויף די פיס, און א אידישע קהילה איז צוריק אויפגעשטעלט געווארן. | ||
רוב | רוב אידן האבן פארלאזט די שטאט צווישן די 1970ער יארן, און 1990ער יארן קודם דורך אינערליכע עמיגרירונג, און דערנאך קיין [[ישראל]]. היינט וואוינען דארט עטליכע טויזנט אידן וואס האבן [[בית מדרש|בתי מדרשים]], [[שולע]]ס און אנדערע אינסטיטוציעס. [[חב"ד]] איז אויך אקטיוו דארט. | ||
== טראנספארט == | == טראנספארט == | ||
===וואסער טראנספארט=== | ===וואסער טראנספארט=== | ||
[[טעקע:Украина, Одесса - Морской вокзал 22.jpg|קליין|אדעס איז שוין לאנג א | [[טעקע:Украина, Одесса - Морской вокзал 22.jpg|קליין|אדעס איז שוין לאנג א וויכטיגער [[שווארצער ים]] פארט.]] | ||
שיפן מיטן פאסאזשירן פארן ארויס פון אדעס קיין [[סטאמבול]], [[חיפה]] און [[ווארנע]], ווי אויך ארויף דעם [[דניעפער]] אין די שטעט [[כערסאן]], [[דניפראפעטראווסק]] און [[קיעוו]]. | שיפן מיטן פאסאזשירן פארן ארויס פון אדעס קיין [[סטאמבול]], [[חיפה]] און [[ווארנע]], ווי אויך ארויף דעם [[דניעפער]] אין די שטעט [[כערסאן]], [[דניפראפעטראווסק]] און [[קיעוו]]. | ||
[[קאטעגאריע:שטעט אין אוקראינע]] | [[קאטעגאריע:שטעט אין אוקראינע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פארט שטעט אין אייראפע]] | [[קאַטעגאָריע:פארט שטעט אין אייראפע]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:אודסה]] | |||