3,258
רעדאגירונגען
קאין תקציר עריכה צייכן: מאנועל צוריקשטעל |
ק (פארבעסערט) |
||
| שורה 19: | שורה 19: | ||
'''פרשת וַיִּשְׁלַח''' איז די אכטע [[פרשה]] פון [[ספר בראשית]]. די פרשה גייט פון {{תנ"ך|בראשית|לב|ד|לאנג=יא|אן=ספר}}, ביז {{תנ"ך|בראשית|לו|מג|לאנג=יא|אן=ספר}}, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון [[קאפיטלען פון תנ"ך|קאפיטלען]]. די 153 פסוקים{{הערה|אין די חומשים איז אריינגעדרוקט אז עס זענען פארהאן 154 פסוקים, ווייל {{תנ"ך|בראשית|לה|כב|אן=ספר}} וואו עס איז פארהאן א "פסקה באמצע פסוק" ווערט גערעכנט פאר צוויי (רבי אליהו כץ, '''באר אליהו''', חלק ג' סימן מ"ז). זעט אויך [https://hakirah.org/Vol%205%20Epstein.pdf#page=14 א רשימה] פון אזעלכע חילוקים דורכאויס די תורה.}} זענען איינגעטיילט אין 9 פרשיות, זעקס [[פרשה פתוחה|פתוחות]] און דריי [[פרשה סתומה|סתומות]]. | '''פרשת וַיִּשְׁלַח''' איז די אכטע [[פרשה]] פון [[ספר בראשית]]. די פרשה גייט פון {{תנ"ך|בראשית|לב|ד|לאנג=יא|אן=ספר}}, ביז {{תנ"ך|בראשית|לו|מג|לאנג=יא|אן=ספר}}, לויטן אנגענומענעם צעטיילונג פון [[קאפיטלען פון תנ"ך|קאפיטלען]]. די 153 פסוקים{{הערה|אין די חומשים איז אריינגעדרוקט אז עס זענען פארהאן 154 פסוקים, ווייל {{תנ"ך|בראשית|לה|כב|אן=ספר}} וואו עס איז פארהאן א "פסקה באמצע פסוק" ווערט גערעכנט פאר צוויי (רבי אליהו כץ, '''באר אליהו''', חלק ג' סימן מ"ז). זעט אויך [https://hakirah.org/Vol%205%20Epstein.pdf#page=14 א רשימה] פון אזעלכע חילוקים דורכאויס די תורה.}} זענען איינגעטיילט אין 9 פרשיות, זעקס [[פרשה פתוחה|פתוחות]] און דריי [[פרשה סתומה|סתומות]]. | ||
די פרשה הייסט "וישלח" אויף די ערשטע ווארט אין די פרשה: {{ציטוטון|וַיִּשְׁלַח יַעֲקֹב מַלְאָכִים לְפָנָיו | די פרשה הייסט "וישלח" אויף די ערשטע ווארט אין די פרשה: {{ציטוטון|וַיִּשְׁלַח יַעֲקֹב מַלְאָכִים לְפָנָיו אֶל־עֵשָׂו אָחִיו, אַרְצָה שֵׂעִיר שְׂדֵה אֱדוֹם}}. די פרשה דעקט א תקופה פון 23 יאר, פון [[יעקב אבינו|יעקב]]'ס באגעגעניש מיט [[עשו]] ביים פארלאזן [[חרן]] קיין ארץ כנען, ביז די פטירה פון [[יצחק אבינו|יצחק]]. אין די פרשה ווערט געשילדערט די באגעגעניש; די געשיכטע ווי [[שכם בן חמור|שכם]] האט פארשוועכט [[דינה]] און די נאכפאלגנדע נקמה פון [[שמעון]] און [[לוי]]; [[רחל]]'ס פטירה און קבורה ביים געבורט פון [[בנימין]]; [[יצחק אבינו|יצחק]]'ס פטירה און קבורה. | ||
פרשת וישלח ווערט געליינט צווישן [[י"ג כסלו|י"ג]] און [[כ"ט כסלו]]. | פרשת וישלח ווערט געליינט צווישן [[י"ג כסלו|י"ג]] און [[כ"ט כסלו]]. | ||
== פרשה אינהאלט == | == פרשה אינהאלט == | ||
די פרשה זעצט פאָר (פון סוף [[פרשת ויצא]]) דעם שילדערונג פון יעקב'ס רייזע אהיים פון לבן אין [[חרן]] קיין [[ארץ כנען]]: | די פרשה זעצט פאָר (פון סוף [[פרשת ויצא]]) דעם שילדערונג פון יעקב'ס רייזע אהיים פון [[לבן]] אין [[חרן]] קיין [[ארץ כנען]]: | ||
===באגעגעניש פון יעקב און עשו=== | ===באגעגעניש פון יעקב און עשו=== | ||
[[טעקע:Vayishlach scroll.jpg|קליין|לינקס|טעקסט=וישקהו|{{ציטוטון|וַיִּשָּׁקֵהוּ}} איז געפינטלט פון אויבן. חז"ל זענען צעטיילט אין זייערע מיינונגען אויב עשו האט געקושט יעקב מיט זיין גאנצער הארץ.]] | [[טעקע:Vayishlach scroll.jpg|קליין|לינקס|טעקסט=וישקהו|{{ציטוטון|וַיִּשָּׁקֵהוּ}} איז געפינטלט פון אויבן. חז"ל זענען צעטיילט אין זייערע מיינונגען אויב עשו האט געקושט יעקב מיט זיין גאנצער הארץ.]] | ||
| שורה 37: | שורה 37: | ||
===נסיעה קיין בית אל=== | ===נסיעה קיין בית אל=== | ||
גאט האט באפוילן יעקב זיך צוריקצוקערן קיין בית אל און מקיים זיין די נדר צו מאכן דאס פלאץ א "בית אלוקים" ווען ער קערט זיך אום אהיים בשלום{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כח|כב|אן=ספר}}.}}. יעקב האט אויפגעפאדערט זיין הויזגעזונד צו פטור ווערן פון אלע כלי עבודה זרה, און זיי האבן דאס באהאלטן אונטער א בוים. יעקב איז אנגעקומען קיין בית אל און געבויט דארט א מזבח. טראץ וואס זיי האבן אפגעטון אין שכם, האבן די איינוואוינער אין די ארומיגע שטעט | גאט האט באפוילן יעקב זיך צוריקצוקערן קיין בית אל און מקיים זיין די נדר צו מאכן דאס פלאץ א "בית אלוקים" ווען ער קערט זיך אום אהיים בשלום{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|כח|כב|אן=ספר}}.}}. יעקב האט אויפגעפאדערט זיין הויזגעזונד צו פטור ווערן פון אלע כלי עבודה זרה, און זיי האבן דאס באהאלטן אונטער א בוים. יעקב איז אנגעקומען קיין בית אל און געבויט דארט א מזבח. טראץ וואס זיי האבן אפגעטון אין שכם, האבן די איינוואוינער אין די ארומיגע שטעט מורא געהאט, און זיי נישט געטשעפעט. דארט אין בית אל איז [[דבורה מינקת רבקה|דבורה, רבקה'ס זייגערין]], נפטר געווארן. גאט האט זיך ווידער באוויזן צו יעקב און געטוישט זיין נאמען צו ישראל, און צוגעזאגט אז ער וועט זיך מערן און באקומען דאס לאנד, און יעקב האט געשטעלט א מצבה און געגאסן דערויף אויל{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|א|טו|אן=ספר}}.}}. | ||
יעקב האט זיך אוועקגעצויגן פון בית אל אויפ'ן וועג קיין [[אפרת]], ווען אונטערוועגנס האט רחל זיך געמוטשעט מיט א געבורט ביים געבוירן [[בנימין]], און זי איז דערפון אוועק. מ'האט איר באגראבן דארט אויפ'ן וועג אין [[בית לחם]], און יעקב האט געשטעלט אויף איר [[קבר רחל|קבר]] א [[מצבה]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|טז|כ|אן=ספר}}.}}. | יעקב האט זיך אוועקגעצויגן פון בית אל אויפ'ן וועג קיין [[אפרת]], ווען אונטערוועגנס האט רחל זיך געמוטשעט מיט א געבורט ביים געבוירן [[בנימין]], און זי איז דערפון אוועק. מ'האט איר באגראבן דארט אויפ'ן וועג אין [[בית לחם]], און יעקב האט געשטעלט אויף איר [[קבר רחל|קבר]] א [[מצבה]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|טז|כ|אן=ספר}}.}}. | ||
| שורה 45: | שורה 45: | ||
יעקב איז אנגעקומען קיין חברון צו זיין טאטע [[יצחק אבינו|יצחק]], און דאן ווערט געשילדערט אין די תורה די פטירה פון יצחק אין עלטער פון 180 יאר, און זיין קבורה דורך זיינע זין, יעקב און עשו{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|כג|כט|אן=ספר}}.}}. יצחק איז פאקטיש אוועק 12 יאר נאך [[מכירת יוסף]] וואס ווערט געשילדערט אין [[פרשת וישב]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|כט|אן=ספר|מפרש=רש"י}}: "אין מוקדם ומאוחר בתורה".}}. | יעקב איז אנגעקומען קיין חברון צו זיין טאטע [[יצחק אבינו|יצחק]], און דאן ווערט געשילדערט אין די תורה די פטירה פון יצחק אין עלטער פון 180 יאר, און זיין קבורה דורך זיינע זין, יעקב און עשו{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|כג|כט|אן=ספר}}.}}. יצחק איז פאקטיש אוועק 12 יאר נאך [[מכירת יוסף]] וואס ווערט געשילדערט אין [[פרשת וישב]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לה|כט|אן=ספר|מפרש=רש"י}}: "אין מוקדם ומאוחר בתורה".}}. | ||
אין {{תנ"ך|בראשית|לו|לאנג=יא|אן=ספר}} ווערן דעטאלירט אויסגערעכנט די דינאסטיעס פון עשו, פון שעיר החרי און א ליסטע פון אכט קעניגן פון מלכות אדום. | אין {{תנ"ך|בראשית|לו|לאנג=יא|אן=ספר}} ווערן דעטאלירט אויסגערעכנט די דינאסטיעס פון עשו, פון שעיר החרי, און א ליסטע פון אכט קעניגן פון מלכות אדום. | ||
== מצוות אין דער פרשה == | == מצוות אין דער פרשה == | ||
| שורה 76: | שורה 76: | ||
==פרשת הגלות== | ==פרשת הגלות== | ||
אין מדרש ווערט דערציילט, אז [[רבי יהודה הנשיא]] פלעגט אריינקוקן אין די פרשה איידער'ן גיין צום קעניגרייך, און פונקט ווי יעקב זיך נישט געלאזט באגלייטן דורך א גוי. אמאל האט זיך יא געמאכט אז א גוי האט אים באגלייט און נאך איידער'ן אנקומען ביז [[עכו]] איז ער געווארן באצווינגען צו פארקויפן זיין פערד{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|עח|טו}}}}. רבי האט געהאט בקבלה אז די פרשה איז די "פרשת הגלות" וואס די קומענדיגע דורות זאלן נאכטון{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לג|טו|מפרש=רמב"ן}}. לויט די גירסא אין רמב"ן האט זיך די געשיכטע אפגעשפילט מיט [[רבי ינאי]], און ער האט אים געדארפט פארקויפן זיין העמד.}}. דער [[רמב"ן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לב|ד|אן=ספר|מפרש=רמב"ן}}.}}, [[רבי יהושע אבן שועיב]]{{הערה|{{היברובוקס|2=דרשות על התורה|3=9416|page=74|קעפל=פרשת וישלח}}.}}, און דער [[רבי ישעיה הלוי הורוויץ|של"ה]]{{הערה|{{ספריא|2=שני לוחות הברית|3=Shenei_Luchot_HaBerit%2C_Torah_Shebikhtav%2C_Vayishlach%2C_Torah_Ohr.89|4=תורה אור - פרשת וישלח}}}} ברענגען ארויס, אז די פרשה קומט לערנען די קומענדיגע דורות וויאזוי זיך צו פירן און וויאזוי צו טון השתדלות אין גלות. דער [[מהרי"ל]] פלעגט אנזאגן די פרנסים צו ליינען דעם פרשה (ביז {{תנ"ך|בראשית|לג|יט|אן=ספר}}) ביים זיך שטעלן צו די באאמטע, אזויווי רבינו הקדוש האט געטון{{הערה|{{היברובוקס|2=ספר מהרי"ל|3=33228|page=34|קעפל=ליקטים - כ"ג}}.}}. | אין מדרש ווערט דערציילט, אז [[רבי יהודה הנשיא]] פלעגט אריינקוקן אין די פרשה איידער'ן גיין צום קעניגרייך, און פונקט ווי יעקב, זיך נישט געלאזט באגלייטן דורך א גוי. אמאל האט זיך יא געמאכט אז א גוי האט אים באגלייט און נאך איידער'ן אנקומען ביז [[עכו]] איז ער געווארן באצווינגען צו פארקויפן זיין פערד{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|עח|טו}}}}. רבי האט געהאט בקבלה אז די פרשה איז די "פרשת הגלות" וואס די קומענדיגע דורות זאלן נאכטון{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לג|טו|מפרש=רמב"ן}}. לויט די גירסא אין רמב"ן האט זיך די געשיכטע אפגעשפילט מיט [[רבי ינאי]], און ער האט אים געדארפט פארקויפן זיין העמד.}}. דער [[רמב"ן]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|לב|ד|אן=ספר|מפרש=רמב"ן}}.}}, [[רבי יהושע אבן שועיב]]{{הערה|{{היברובוקס|2=דרשות על התורה|3=9416|page=74|קעפל=פרשת וישלח}}.}}, און דער [[רבי ישעיה הלוי הורוויץ|של"ה]]{{הערה|{{ספריא|2=שני לוחות הברית|3=Shenei_Luchot_HaBerit%2C_Torah_Shebikhtav%2C_Vayishlach%2C_Torah_Ohr.89|4=תורה אור - פרשת וישלח}}}} ברענגען ארויס, אז די פרשה קומט לערנען די קומענדיגע דורות וויאזוי זיך צו פירן און וויאזוי צו טון השתדלות אין גלות. דער [[מהרי"ל]] פלעגט אנזאגן די פרנסים צו ליינען דעם פרשה (ביז {{תנ"ך|בראשית|לג|יט|אן=ספר}}) ביים זיך שטעלן צו די באאמטע, אזויווי רבינו הקדוש האט געטון{{הערה|{{היברובוקס|2=ספר מהרי"ל|3=33228|page=34|קעפל=ליקטים - כ"ג}}.}}. | ||
עס וועט געברענגט פון פיל מקורות מען זאל זאגן די פרשה יעדע [[מוצאי שבת]], ספעציעל אזעלכע וואס פארן ארויס אין וועג דורכאויס די וואך, וויבאלד עס איז מסוגל פאר אלעם גוטן{{הערה|קיצור של"ה, דיני מוצאי שבת; ילקוט מעם לועז, פרשת וישלח}}. דער [[באר היטב]] זאגט אבער מען זאל נישט ליינען פסוקים ביינאכט, נאר אויב פארט מען יענע וואך אין וועג{{הערה|אורח חיים, [[שית:Ba'er_Hetev_on_Shulchan_Arukh,_Orach_Chayim/299?selectedunittext=13|סימן רצ"ט, סקי"ד]].}}. | עס וועט געברענגט פון פיל מקורות מען זאל זאגן די פרשה יעדע [[מוצאי שבת]], ספעציעל אזעלכע וואס פארן ארויס אין וועג דורכאויס די וואך, וויבאלד עס איז מסוגל פאר אלעם גוטן{{הערה|קיצור של"ה, דיני מוצאי שבת; ילקוט מעם לועז, פרשת וישלח}}. דער [[באר היטב]] זאגט אבער מען זאל נישט ליינען פסוקים ביינאכט, נאר אויב פארט מען יענע וואך אין וועג{{הערה|אורח חיים, [[שית:Ba'er_Hetev_on_Shulchan_Arukh,_Orach_Chayim/299?selectedunittext=13|סימן רצ"ט, סקי"ד]].}}. | ||