אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ראבערט רעמאק"
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
|||
| (14 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = Polish/German embryologist, physiologist, and neurologist|דייטש=deutscher Zoologe, Neurologe und Physiologe|}} | |||
{{וויסנשאפטלער | {{וויסנשאפטלער | ||
|קוואלשפראך נאמען= Robert Remak | |קוואלשפראך נאמען= Robert Remak | ||
| שורה 5: | שורה 6: | ||
|הויפט ביישטייערן= עקטאדערם, מעזאדערם, ענדאדערם | |הויפט ביישטייערן= עקטאדערם, מעזאדערם, ענדאדערם | ||
|וואוינארט= בערלין | |וואוינארט= בערלין | ||
|פעלדער= [[עמבריאלאגיע]]{{ש}}[[פיזיאלאגיע]]{{ש}}[[ | |פעלדער= [[עמבריאלאגיע]]{{ש}}[[פיזיאלאגיע]]{{ש}}[[ניוראלאגיע]] | ||
|פרעמיעס און פארערונג= | |פרעמיעס און פארערונג= | ||
|הערות= | |הערות= | ||
}} | }} | ||
'''ראָבערט רעמאַק''' ([[פויליש]] און {{שפראך-de|Robert Remak}};{{ר}} [[26סטן יולי]] [[1815]] - [[29סטן אויגוסט]] [[1865]]) איז געווען אַ [[פרייסן|פּרייסישער]] פאָרשער: [[ציטאלאגיע|ציטאָלאָג]], [[עמבריאלאגיע|עמבריאָלאָג]], [[ניירא־וויסנשאפט|נייראָן־פאָרשער]] און [[ | '''ראָבערט רעמאַק''' ([[פויליש]] און {{שפראך-de|Robert Remak}};{{ר}} [[26סטן יולי]] [[1815]] - [[29סטן אויגוסט]] [[1865]]) איז געווען אַ [[פרייסן|פּרייסישער]] פאָרשער: [[ציטאלאגיע|ציטאָלאָג]], [[עמבריאלאגיע|עמבריאָלאָג]], [[ניירא־וויסנשאפט|נייראָן־פאָרשער]] און [[ניוראלאגיע|נעווראָלאָג]]. | ||
די | די וויכטיגסטע אויסגעפינסן זיינע זענען די באַשרייבונג פון נערוו פיברע סטרוקטור, איבערקוק פון די פאָרשטעלונגען וועגן [[עמבריאָנישע בלעטער]] און די אַנטדעקונגען פון פונדאַמענטאַלן געזעץ, אַז אַלע [[צעל]]ן שטאַמען נאָר פון אַנדערע צעלן דורך צעל־טיילונג אַסאָציאירט מיט דער טיילונג פונעם [[צעל קערן|קערן]]. | ||
== יונגע יאָרן == | == יונגע יאָרן == | ||
ער איז געבוירן געוואָרן אין [[ | ער איז געבוירן געוואָרן אין [[פויזן]] אין אַ [[איד]]ישער משפּחה פון אַ קרעמער שלמה מאַיער רעמאַקן און פרעדעריקע קאַראָ.<ref name=Kampe2002/> ראָבערט איז געווען איינער פון די פינף קינדער. | ||
== בילדונג און אַקאַדעמישע קאַריערע == | == בילדונג און אַקאַדעמישע קאַריערע == | ||
רעמאַק האָט שטודירט אינעם [[פרידריך ווילהעלם אוניווערסיטעט]] אין [[בערלין]], וואָס ער האָט | רעמאַק האָט שטודירט אינעם [[פרידריך ווילהעלם אוניווערסיטעט]] אין [[בערלין]], וואָס ער האָט געענדיגט אין 1838 אַלץ אַ נייראָ־וויסנשאַפטלער. היות ער איז געווען אַ ייד, האָט ער באַקומען די פּראָפעסאָר פּאָזיציע נאָר אין זיינע שפּעטערע יאָרן, ניט געקוקט אויף זיינע גרויסע בייטראָגן. די אידעען און אַרויספירן רעמאַקס וועגן צעל טיילונג, וואָס זענען געוואָרן זייער אַ וויכטיגער שריט אין דער אַנטוויקלונג פון צעל־ביאָלאָגיע, זענען געוואָרן [[פלאגיאט|פּלאַגיאירט]] דורך זיין פריינד, באַרימטן פאָרשער, [[רודאָלף ווירכאָוו]]ן.<ref name=Wright2012/> | ||
== פאָרשערישע ביישטייערונגען == | == פאָרשערישע ביישטייערונגען == | ||
אין אַ סך וויסנשאַפטלעכע געביטן איז רעמאַק געווען דער אויסגעפינער. | אין אַ סך וויסנשאַפטלעכע געביטן איז רעמאַק געווען דער אויסגעפינער. | ||
זיינע ערשטע ווערק | זיינע ערשטע ווערק זענען געווידמעט געוואָרן צו מיקראָסקאָפּישער באַשרייבונג פון [[נערוו פיברע]]ס. אין דאָזיקע יאָרן האָבן די פאָרשער ([[גאָטפריד ערענבערג]], [[יאָהאַן פּורקיניע]], [[גוסטאַוו וואַלענטין]] און קורץ שפּעטער [[טעאָדאָר שוואַן]], [[אַלבערט קעליקער]]) געמאַכט די ערשטע מאָרפאָלאָגישע אָבסערוואַציעס פון נערווישע צעלולאַרע סטרוקטורן און רעמאַק איז געווען איינער פון די פּיאָנערן אין נייראָן פאָרשונג. ער האָט אויסגעוויזן, אַז די "אַרויסוואַקסן" און נייראָנען זענען פאַרבונדן און אַז נערוו פיברעס זענען קיין "רערלעך" מיט חלל ניט און להיפּוך זיי שליסן איין ספּעציפישע סטרוקטורן ([[אקסאן|אַקסאָנען]] אָדער "בענדער פון רעמאַק"). רעמאַק האָט אויך אַנטפּלעקט צוויי מינים פיברעס: די מינים, וואָס הייסן היינט [[מיעלין|מיעליניזירטע]] און ניט־מיעליניזירטע (אָדער "רעמאַקס") פיברעס.<ref name=Lagunoff2002/><ref name=Karenberg2000/><ref name=Senft2011/> | ||
[[צעל־ביאָלאָגיע]] איז מודה, אַז רעמאַק איז דער ערשטער פאָרשער, וואָס האָט משער געווען, אַז די צעלן שטאַמען נאָר פון אַנדערע צעלן דורך טיילונג<ref name=Droscher2008/><ref name=Wright2012/>. ער האָט אָנגעהויבן מיט אָבסערוואַציעס פון [[בלוט]]־צעלן אין [[עמבריאן|עמבריאָנען]] פון [[פרעש]], [[פייגל]] און [[זויג־חיות]] אין 1840טן יאָרן. זיינע סברות, אַז נייע צעלן שטאַמען פון פאָרויסיקע, האָט באַקומען די | [[צעל־ביאָלאָגיע]] איז מודה, אַז רעמאַק איז דער ערשטער פאָרשער, וואָס האָט משער געווען, אַז די צעלן שטאַמען נאָר פון אַנדערע צעלן דורך טיילונג<ref name=Droscher2008/><ref name=Wright2012/>. ער האָט אָנגעהויבן מיט אָבסערוואַציעס פון [[בלוט]]־צעלן אין [[עמבריאן|עמבריאָנען]] פון [[פרעש]], [[פייגל]] און [[זויג־חיות]] אין 1840טן יאָרן. זיינע סברות, אַז נייע צעלן שטאַמען פון פאָרויסיקע, האָט באַקומען די באַשטעטיגונג אין ווערק פון אַנדערע פאָרשער און אויך זיינע אייגענע אַרבעטן וועגן איי־[[צעברעקלונג]] און טיילונגען אין [[מוסקל]]־פיברע. דעם עיקר, אַז די צעלן מערן זיך דורך טיילונג און אַזוי פאָרמירן די געוועבן און גלידער ביי בעלי־חיים, האָט רעמאַק פאָרמולירט אין 1852 און אין שפּעטערדיקע ווערק<ref name=Remak1858/><ref name=Droscher2008/>. חוץ דעם ,ער איז געווען דער מחבר פון רעיון, אַז די צעל־טיילונג הייבט זיך אָן מיט דער [[צעל־קערן|קערן]]־טיילונג, די אידעע, וואָס מען האָט זי בשלמות פאַרשטאַנען נאָר אַ סך שפּעטער.<ref name=Droscher2008/> | ||
ביי [[דערמאטאלאגיע|דערמאַטאָלאָגן]] איז רעמאַק באַקאַנט פאַר זיינע אָבסערוואַציעס פון דער [[ | ביי [[דערמאטאלאגיע|דערמאַטאָלאָגן]] איז רעמאַק באַקאַנט פאַר זיינע אָבסערוואַציעס פון דער [[פאַרך]], דעם ערשט־באַוואוסטן הויט־[[מיקאָז]]. אין 1837 האָט ער באַשריבן די סטרוקטורן, וואָס זענען שפּעטער פאַרבונדן געוואָרן מיט אַ [[שוועמל]] דורך [[יאהאנעס שענליין|יאָהאַנעס שענליינען]]. און רעמאַק גופא האָט חוקר געווען די אָנשטעקונג פון דער אינפעקציע און האָט אָנגערופן דאס שוועמל ''[[Achorion schoenleinii]]'' (אין 1845).<ref name=Negroni2010/> | ||
== | == פּערזענליך לעבן און אָפּשפּראָצן == | ||
אין יאָר 1848 האָט רעמאַק חתונה געהאַט מיט פעאָדאָרע מייער (1828–1863). זיין זון, [[ערנסט יוליוס רעמאַק]] (1849–1911), איז געווען אַ נעווראָלאָג און זיין אייניקל, גלייך אָנגערופן [[ראבערט רעמאק (מאטעמאטיקער)|ראָבערט רעמאַק]] (1888–1942), איז געווען אַ מאַטעמאַטיקער (ער איז אומגעקומען אין [[חורבן]]). איינע פון די אוראייניקלעך רעמאַקס, [[הילדע הימלווייט]] (1918–1989), איז געווען אַ פאָרשערין אין סאָציאַלער [[ | אין יאָר 1848 האָט רעמאַק חתונה געהאַט מיט פעאָדאָרע מייער (1828–1863). זיין זון, [[ערנסט יוליוס רעמאַק]] (1849–1911), איז געווען אַ נעווראָלאָג און זיין אייניקל, גלייך אָנגערופן [[ראבערט רעמאק (מאטעמאטיקער)|ראָבערט רעמאַק]] (1888–1942), איז געווען אַ מאַטעמאַטיקער (ער איז אומגעקומען אין [[חורבן]]). איינע פון די אוראייניקלעך רעמאַקס, [[הילדע הימלווייט]] (1918–1989), איז געווען אַ פאָרשערין אין סאָציאַלער [[פסיכאָלאָגיע]].<ref name=Kampe2002/><ref name=Droscher2008/> | ||
ראָבערט רעמאַק איז נפטר געוואָרן אין [[באַד קיסינגען]] ([[בייערן]]) פון [[סעפּסיס]] אָדער [[דיאַבעט]].<ref name=Lagunoff2002/> | ראָבערט רעמאַק איז נפטר געוואָרן אין [[באַד קיסינגען]] ([[בייערן]]) פון [[סעפּסיס]] אָדער [[דיאַבעט]].<ref name=Lagunoff2002/> | ||
| שורה 35: | שורה 36: | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
{{רעפליסטע | {{רעפליסטע | ||
| | |הערות= | ||
<ref name=Lagunoff2002>Lagunoff D (2002) A Polish, Jewish scientist in 19th-century Prussia. ''Science'' '''298''': 2331</ref> | <ref name=Lagunoff2002>Lagunoff D (2002) A Polish, Jewish scientist in 19th-century Prussia. ''Science'' '''298''': 2331</ref> | ||
<ref name=Kampe2002>Kampe N, Schmiedebach HP (1989) Robert Remak (1815–1865): a case study in jewish emancipation in the mid-nineteenth-century German scientific community. ''Leo Baeck Institute Yearbook'' '''34''' (1): 95–129</ref> | <ref name=Kampe2002>Kampe N, Schmiedebach HP (1989) Robert Remak (1815–1865): a case study in jewish emancipation in the mid-nineteenth-century German scientific community. ''Leo Baeck Institute Yearbook'' '''34''' (1): 95–129</ref> | ||
| שורה 51: | שורה 52: | ||
[[קאַטעגאָריע:וויסנשאפטלער]] | [[קאַטעגאָריע:וויסנשאפטלער]] | ||
[[קאַטעגאָריע:דייטשן]] | [[קאַטעגאָריע:דייטשן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:דייטשע | [[קאַטעגאָריע:דייטשע אידן]] | ||
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:רוברט רמאק]] | |||
יעצטיגע רעוויזיע זינט 23:05, 26 אקטאבער 2023
 | |
| פעלדער |
עמבריאלאגיע פיזיאלאגיע ניוראלאגיע |
|---|---|
| וואוינארט | בערלין |
| הויפט ביישטייערן | |
| עקטאדערם, מעזאדערם, ענדאדערם | |
ראָבערט רעמאַק (פויליש און דייטש: Robert Remak; 26סטן יולי 1815 - 29סטן אויגוסט 1865) איז געווען אַ פּרייסישער פאָרשער: ציטאָלאָג, עמבריאָלאָג, נייראָן־פאָרשער און נעווראָלאָג.
די וויכטיגסטע אויסגעפינסן זיינע זענען די באַשרייבונג פון נערוו פיברע סטרוקטור, איבערקוק פון די פאָרשטעלונגען וועגן עמבריאָנישע בלעטער און די אַנטדעקונגען פון פונדאַמענטאַלן געזעץ, אַז אַלע צעלן שטאַמען נאָר פון אַנדערע צעלן דורך צעל־טיילונג אַסאָציאירט מיט דער טיילונג פונעם קערן.
יונגע יאָרן
ער איז געבוירן געוואָרן אין פויזן אין אַ אידישער משפּחה פון אַ קרעמער שלמה מאַיער רעמאַקן און פרעדעריקע קאַראָ.[1] ראָבערט איז געווען איינער פון די פינף קינדער.
בילדונג און אַקאַדעמישע קאַריערע
רעמאַק האָט שטודירט אינעם פרידריך ווילהעלם אוניווערסיטעט אין בערלין, וואָס ער האָט געענדיגט אין 1838 אַלץ אַ נייראָ־וויסנשאַפטלער. היות ער איז געווען אַ ייד, האָט ער באַקומען די פּראָפעסאָר פּאָזיציע נאָר אין זיינע שפּעטערע יאָרן, ניט געקוקט אויף זיינע גרויסע בייטראָגן. די אידעען און אַרויספירן רעמאַקס וועגן צעל טיילונג, וואָס זענען געוואָרן זייער אַ וויכטיגער שריט אין דער אַנטוויקלונג פון צעל־ביאָלאָגיע, זענען געוואָרן פּלאַגיאירט דורך זיין פריינד, באַרימטן פאָרשער, רודאָלף ווירכאָוון.[2]
פאָרשערישע ביישטייערונגען
אין אַ סך וויסנשאַפטלעכע געביטן איז רעמאַק געווען דער אויסגעפינער.
זיינע ערשטע ווערק זענען געווידמעט געוואָרן צו מיקראָסקאָפּישער באַשרייבונג פון נערוו פיברעס. אין דאָזיקע יאָרן האָבן די פאָרשער (גאָטפריד ערענבערג, יאָהאַן פּורקיניע, גוסטאַוו וואַלענטין און קורץ שפּעטער טעאָדאָר שוואַן, אַלבערט קעליקער) געמאַכט די ערשטע מאָרפאָלאָגישע אָבסערוואַציעס פון נערווישע צעלולאַרע סטרוקטורן און רעמאַק איז געווען איינער פון די פּיאָנערן אין נייראָן פאָרשונג. ער האָט אויסגעוויזן, אַז די "אַרויסוואַקסן" און נייראָנען זענען פאַרבונדן און אַז נערוו פיברעס זענען קיין "רערלעך" מיט חלל ניט און להיפּוך זיי שליסן איין ספּעציפישע סטרוקטורן (אַקסאָנען אָדער "בענדער פון רעמאַק"). רעמאַק האָט אויך אַנטפּלעקט צוויי מינים פיברעס: די מינים, וואָס הייסן היינט מיעליניזירטע און ניט־מיעליניזירטע (אָדער "רעמאַקס") פיברעס.[3][4][5]
צעל־ביאָלאָגיע איז מודה, אַז רעמאַק איז דער ערשטער פאָרשער, וואָס האָט משער געווען, אַז די צעלן שטאַמען נאָר פון אַנדערע צעלן דורך טיילונג[6][2]. ער האָט אָנגעהויבן מיט אָבסערוואַציעס פון בלוט־צעלן אין עמבריאָנען פון פרעש, פייגל און זויג־חיות אין 1840טן יאָרן. זיינע סברות, אַז נייע צעלן שטאַמען פון פאָרויסיקע, האָט באַקומען די באַשטעטיגונג אין ווערק פון אַנדערע פאָרשער און אויך זיינע אייגענע אַרבעטן וועגן איי־צעברעקלונג און טיילונגען אין מוסקל־פיברע. דעם עיקר, אַז די צעלן מערן זיך דורך טיילונג און אַזוי פאָרמירן די געוועבן און גלידער ביי בעלי־חיים, האָט רעמאַק פאָרמולירט אין 1852 און אין שפּעטערדיקע ווערק[7][6]. חוץ דעם ,ער איז געווען דער מחבר פון רעיון, אַז די צעל־טיילונג הייבט זיך אָן מיט דער קערן־טיילונג, די אידעע, וואָס מען האָט זי בשלמות פאַרשטאַנען נאָר אַ סך שפּעטער.[6]
ביי דערמאַטאָלאָגן איז רעמאַק באַקאַנט פאַר זיינע אָבסערוואַציעס פון דער פאַרך, דעם ערשט־באַוואוסטן הויט־מיקאָז. אין 1837 האָט ער באַשריבן די סטרוקטורן, וואָס זענען שפּעטער פאַרבונדן געוואָרן מיט אַ שוועמל דורך יאָהאַנעס שענליינען. און רעמאַק גופא האָט חוקר געווען די אָנשטעקונג פון דער אינפעקציע און האָט אָנגערופן דאס שוועמל Achorion schoenleinii (אין 1845).[8]
פּערזענליך לעבן און אָפּשפּראָצן
אין יאָר 1848 האָט רעמאַק חתונה געהאַט מיט פעאָדאָרע מייער (1828–1863). זיין זון, ערנסט יוליוס רעמאַק (1849–1911), איז געווען אַ נעווראָלאָג און זיין אייניקל, גלייך אָנגערופן ראָבערט רעמאַק (1888–1942), איז געווען אַ מאַטעמאַטיקער (ער איז אומגעקומען אין חורבן). איינע פון די אוראייניקלעך רעמאַקס, הילדע הימלווייט (1918–1989), איז געווען אַ פאָרשערין אין סאָציאַלער פסיכאָלאָגיע.[1][6]
ראָבערט רעמאַק איז נפטר געוואָרן אין באַד קיסינגען (בייערן) פון סעפּסיס אָדער דיאַבעט.[3]
רעפערענצן
- ↑ 1.0 1.1 Kampe N, Schmiedebach HP (1989) Robert Remak (1815–1865): a case study in jewish emancipation in the mid-nineteenth-century German scientific community. Leo Baeck Institute Yearbook 34 (1): 95–129
- ↑ 2.0 2.1 Wright NA, Poulsom R (2012) Omnis cellula e cellula revisited: cell biology as the foundation of pathology. J Pathol 226: 145–147
- ↑ 3.0 3.1 Lagunoff D (2002) A Polish, Jewish scientist in 19th-century Prussia. Science 298: 2331
- ↑ Karenberg A (2000) The Schwann cell. In: Koehler PJ, Bruyn GW, Pearce JM (eds) Neurological Eponyms: 44–50
- ↑ Senft SL (2011) A brief history of neuronal reconstruction. Neuroinform 9: 119–128
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Dröscher A (2008) Remak, Robert. In: Encyclopedia of Life Sciences, John Wiley & Sons, Ltd: Chichester
- ↑ Remak R (1858) Ueber die Theilung der Blutzellen beim Embryo. Arch Anat Physiol Wiss Medicin 1858: 178–188
- ↑ Negroni R (2010) Historical aspects of dermatomycoses. Clinics Dermatol 28: 125–132
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!