מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = "
אין תקציר עריכה |
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
||
| (22 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = mathematical object used to count, label, and measure|דייטש=abstraktes mathematisches Objekt|}} | |||
'''צאל''' (אדער '''נומער''') ווערט געניצט צו ציילן און מעסטן פארשידענע אייגנקייטן. | '''צאל''' (אדער '''נומער''') ווערט געניצט צו ציילן און מעסטן פארשידענע אייגנקייטן. | ||
| שורה 5: | שורה 6: | ||
צאלן זענען פון די יסודות פון [[מאטעמאטיק]]. | צאלן זענען פון די יסודות פון [[מאטעמאטיק]]. | ||
== סארטן צאלן == | == סארטן צאלן == | ||
ס'איז פאראן | ס'איז פאראן עטליכע סיסטעמען פון צאלן. | ||
=== נאטירלעכע צאל === | === נאטירלעכע צאל === | ||
{{הויפט ארטיקל|נאטירלעכע צאל}} | {{הויפט ארטיקל|נאטירלעכע צאל}} | ||
די מערסטע באקאנטע צאל זענען די נאטירלעכע צאל אדער ציילן צאל: איינס, צוויי, | די מערסטע באקאנטע צאל זענען די נאטירלעכע צאל אדער ציילן צאל: איינס, צוויי, דריי, ... . | ||
אין דער באזע צען נומערן סיסטעם, וואס מען ניצט | אין דער באזע צען נומערן סיסטעם, וואס מען ניצט היינטיגע טעג פאר כמעט אלע אריטמעטישע אפעראציעס, שרייבט מען די סימבאלן פאר די נאטירלעכע צאל מיט צען [[ציפער]]ן: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, און 9. אין דער דאזיגער באזע צען סיסטעם, האט דער רעכטער ציפער פון א נאטירליכער צאל א פלאץ ווערט פון איינס, און יעדער אנדערער ציפער האט א פלאץ ווערט וואס איז צען מאל אזויפיל ווי דער פלאץ ווערט פונעם ציפער צו זיין רעכט. דער סימבאל פארן סכום פון אלע נאטירלעכע צאל איז '''N''', אויך געשריבן <math>\mathbb{N}</math>. | ||
=== גאנצע צאל === | === גאנצע צאל === | ||
{{הויפט ארטיקל|גאנצע צאל}} | {{הויפט ארטיקל|גאנצע צאל}} | ||
א גאנצע צאל איז א גאנצער נומער און נישט קיין [[ברוכצאל]]. א גאנצע צאל קען זיין א פאזיטיווער נומער (א [[ | א גאנצע צאל איז א גאנצער נומער און נישט קיין [[ברוכצאל]]. א גאנצע צאל קען זיין א פאזיטיווער נומער (א [[נאטירליכער נומער]]) ([[1 (נומער)|1]], [[2 (נומער)|2]], [[3 (נומער)|3]], …) אדער א נעגאטיווער נומער (−1, −2, −3, ...) אינקלודיוו א [[נול]]. א גאנצע צאל איז די גרופע {...3, 2, 1, 0, 1{{ר}}−, 2{{ר}}−, 3{{ר}}−...}. (למשל א 1/2 צו א 1/3 זענען נישט קיין 'גאנצע צאלן') | ||
געווענליך באצייכנט מען דעם [[סכום]] פון גאנצע צאלן מיטן אות <math>\mathbb {Z}</math>. | |||
=== ראציאנאלע צאל === | === ראציאנאלע צאל === | ||
| שורה 27: | שורה 28: | ||
=== אומראציאנעלע צאל === | === אומראציאנעלע צאל === | ||
[[טעקע:Square root of 2 triangle.png|130px|קליין|2√ איז אומראציאנעל.]] | [[טעקע:Square root of 2 triangle.png|130px|קליין|2√ איז אומראציאנעל.]] | ||
אן אומראציאנעלע צאל איז א רעאלע צאל וואס איז נישט קיין ראציאנאלע צאל. דער [[קוואדראט ווארצל]] פון 2 איז אן אומראציאנעלע צאל. מען קען [[מאטעמאטישער דערווייז|דערווייזן]] אז קוואדראט ווארצל פון יעדער | אן אומראציאנעלע צאל איז א רעאלע צאל וואס איז נישט קיין ראציאנאלע צאל. דער [[קוואדראט ווארצל]] פון 2 איז אן אומראציאנעלע צאל. מען קען [[מאטעמאטישער דערווייז|דערווייזן]] אז קוואדראט ווארצל פון יעדער נאטירליכער צאל איז אדער א נאטירלעכע צאל אדער אן אומראציאנעלע צאל. | ||
=== אימאגינערע צאל === | === אימאגינערע צאל === | ||
דער סימבאל | דער סימבאל ''i'' ווערט געניצט פארן [[קוואדראט ווארצל]] פון 1- . אן [[אימאגינערע צאל]] איז פארמירט פון א רעאלע צאל געטאפלט מיט ''i''. | ||
מאטעמאטיקער האבן אויסגעטראכט דעם נומער | מאטעמאטיקער האבן אויסגעטראכט דעם נומער ''i'' ווייל ס'עקזיסטירט נישט קיין רעאלע צאל וואס מען קען [[קוואדראטצאל|קוואדראטירן]] צו מאכן 1-. מען קען האנדלען אימאגינערע צאל גענוי ווי רעאלע. | ||
למשל: | למשל: | ||
* 2'''i''' + 3'''i''' = (2 + 3)'''i''' = 5'''i''' | * 2'''i''' + 3'''i''' = (2 + 3)'''i''' = 5'''i''' | ||
* 5'''i''' - 3'''i''' = (5 - 3)'''i''' = 2'''i''' | * 5'''i''' - 3'''i''' = (5 - 3)'''i''' = 2'''i''' | ||
* ווען מען טאפלט צוויי אימאגינערע צאל, דארף מען געדענקען אז | * ווען מען טאפלט צוויי אימאגינערע צאל, דארף מען געדענקען אז '''i''' × '''i''' (i<sup>2</sup>) איז -1. דעריבער | ||
:.5'''i''' × 3'''i''' = ( 5 × 3 ) × ( '''i''' × '''i''' ) = 15 × (-1) = -15 | :.5'''i''' × 3'''i''' = ( 5 × 3 ) × ( '''i''' × '''i''' ) = 15 × (-1) = -15 | ||
| שורה 45: | שורה 46: | ||
די ערשטע צען צאָלן האבן באזונדערע נעמען. אזוי ווי מען איז געוואוינט צו א צענדליגע סיסטעם פון ציילן, זענען די אנדערע נעמען געבויט אויף די נעמען און די טאפלונגען פון צען (הונדערט, טויזנט). | די ערשטע צען צאָלן האבן באזונדערע נעמען. אזוי ווי מען איז געוואוינט צו א צענדליגע סיסטעם פון ציילן, זענען די אנדערע נעמען געבויט אויף די נעמען און די טאפלונגען פון צען (הונדערט, טויזנט). | ||
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="1" | |||
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="1" | |||
!bgcolor=#EEEEEE|צאל | !bgcolor=#EEEEEE|צאל | ||
!bgcolor=#EEEEEE|יידיש | !bgcolor=#EEEEEE|יידיש | ||
| שורה 55: | שורה 55: | ||
| 2 || צוויי | | 2 || צוויי | ||
|- | |- | ||
| 3 || | | 3 || דריי | ||
|- | |- | ||
| 4 || פיר | | 4 || פיר | ||
| שורה 67: | שורה 67: | ||
| 8 || אכט | | 8 || אכט | ||
|- | |- | ||
| 9 || | | 9 || ניין | ||
|- | |- | ||
| 10 || צען | | 10 || צען | ||
| שורה 77: | שורה 77: | ||
| 13 || דרייצן | | 13 || דרייצן | ||
|- | |- | ||
| 14 || | | 14 || פערצן | ||
|- | |- | ||
| 15 || פופצן | | 15 || פופצן | ||
| שורה 89: | שורה 89: | ||
| 19 || ניינצן | | 19 || ניינצן | ||
|- | |- | ||
| 20 || | | 20 || צוואנציג | ||
|- | |- | ||
| 21 || איין און | | 21 || איין און צוואנציג | ||
|- | |- | ||
| 22 || צוויי און | | 22 || צוויי און צוואנציג | ||
|- | |- | ||
| 23 || | | 23 || דריי און צוואנציג | ||
|- | |- | ||
| 30 || | | 30 || דרייסיג | ||
|- | |- | ||
| 40 || | | 40 || פערציג | ||
|- | |- | ||
| 50 || | | 50 || פופציג | ||
|- | |- | ||
| 60 || | | 60 || זעכציג | ||
|- | |- | ||
| 70 || | | 70 || זיבעציג | ||
|- | |- | ||
| 80 || | | 80 || אכציג | ||
|- | |- | ||
| 90 || | | 90 || ניינציג | ||
|- | |- | ||
| 100 || הונדערט | | 100 || הונדערט | ||
| שורה 131: | שורה 131: | ||
[[קאַטעגאָריע:נומערן טעאריע]] | [[קאַטעגאָריע:נומערן טעאריע]] | ||
{{מאטעמאטיק | {{שטומף|מאטעמאטיק}} | ||
[[קאַטעגאָריע:עלעמענטארע ארטיקלען צו פארברייטערן]] | |||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | |||
[[HE:מספר]] | |||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | |||