מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = "
ק (החלפת טקסט – "ײ" ב־"יי") |
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
||
| (14 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = country in Central Europe|העב=מדינה במרכז אירופה|דייטש=Staat in Mitteleuropa|}} | |||
{{מדינה | {{מדינה | ||
| נאמען = | | נאמען = | ||
| שורה 23: | שורה 24: | ||
| וועלט גראדונג פראדוקט ווערדע = 35 | | וועלט גראדונג פראדוקט ווערדע = 35 | ||
| וואלוטע = [[איירא]] | | וואלוטע = [[איירא]] | ||
| צייט זאנע = [[צענטראלע | | צייט זאנע = [[צענטראלע אייראפעאישע צייט]] | ||
| אינטערנעט דאמיין = at | | אינטערנעט דאמיין = at | ||
| טעלעפאן קאד = 43ז | | טעלעפאן קאד = 43ז | ||
| שורה 29: | שורה 30: | ||
}} | }} | ||
דאָס '''עסטרייך''' ([[דייטשיש]]: ''Österreich''), אפיציעל די '''רעפובליק פון עסטרייך''' ([[דייטשיש]]: ''Republik Österreich'') איז אַ פעדעראלע רעפובליק וואס איז א [[לאנד איינגעשלאסן]] לאַנד אין [[צענטראל-אייראפע|צענטראל-אייראָפּע]]. זיין הויפטשטאָט איז [[וויען]]. עס וואוינען דאָרט מער ווי 8.5 מיליאָן מענטשן, פון זיי עטליכע טויזנט [[ | דאָס '''עסטרייך''' ([[דייטשיש]]: ''Österreich''), אפיציעל די '''רעפובליק פון עסטרייך''' ([[דייטשיש]]: ''Republik Österreich'') איז אַ פעדעראלע רעפובליק וואס איז א [[לאנד איינגעשלאסן]] לאַנד אין [[צענטראל-אייראפע|צענטראל-אייראָפּע]]. זיין הויפטשטאָט איז [[וויען]]. עס וואוינען דאָרט מער ווי 8.5 מיליאָן מענטשן, פון זיי עטליכע טויזנט [[איד]]ן. (רוב פון די אידן וואוינען אין דער הויפטשטאט וויען). | ||
עסטרייך | עסטרייך גרעניצט מיט אכט לענדער: [[דייטשלאנד]] און [[טשעכיי]] פון צפון, [[סלאוואקיי]] און [[אונגארן]] פון מזרח, [[סלאוועניע]] און [[איטאליע]] פון דרום, און [[שווייץ]] און [[ליכטנשטיין]] פון מערב. | ||
עסטרייך באדעקט א שטח פון 83,879 קוואדראט ק"מ. דאס לאנד ליגט אין די [[אלפן]] און איז איבעראל בערגיק; נאר 32% פון לאנד איז נידריגער ווי 500 מעטער, און דער העכסטער פונקט איז 3,798 מעטער איבערן ים־פלאך. די מערהייט פון דער באפעלקערונג רעדט א [[בייעריש]]ן דיאלעקט פון [[דייטש]] ווי זייער מוטערשפראך, און די אפיציעלע שפראך איז [[עסטרייכישע דייטש]]. אויך [[אונגאריש]] און [[סלאוועניש]] זענען אפיציעלע שפראכן אין טייל פון לאנד. | עסטרייך באדעקט א שטח פון 83,879 קוואדראט ק"מ. דאס לאנד ליגט אין די [[אלפן]] און איז איבעראל בערגיק; נאר 32% פון לאנד איז נידריגער ווי 500 מעטער, און דער העכסטער פונקט איז 3,798 מעטער איבערן ים־פלאך. די מערהייט פון דער באפעלקערונג רעדט א [[בייעריש]]ן דיאלעקט פון [[דייטש]] ווי זייער מוטערשפראך, און די אפיציעלע שפראך איז [[עסטרייכישע דייטש]]. אויך [[אונגאריש]] און [[סלאוועניש]] זענען אפיציעלע שפראכן אין טייל פון לאנד. | ||
| שורה 36: | שורה 37: | ||
אין דעם [[19טן י"ה|19טן יארהונדערט]] האט געהערשט אין עסטרייך די [[האפסבורג דינאסטיע]], און עסטרייך איז געווארן איינער פון די גרויסער קראפטן פון אייראפע. אין 1867, האט דער קייסער [[פראנץ יאזעף]] פארוואנדלט די עסטרייכישע אימפעריע אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרייך־אונגארישער אימפעריע]]. די עסטרייך־אונגארישע אימפעריע איז איינגעפאלן אין 1918 ביים סוף פון דער [[ערשטער וועלט מלחמה]]. די ערשטע עסטרייכישע רעפובליק איז געגרינדעט אין 1919, מיט א קלענערן שטח לאנד. אין 1938 האט עסטרייך זיך באהאפטן צו [[נאצי דייטשלאנד]] אינעם [[אנשלוס]], וואס האט געצויגן ביז דער ענדע פון דער [[צווייטער וועלט מלחמה]] אין 1945, ווען די [[אליאירטע כוחות]] האבן אקופירט דאס לאנד. די אקופאציע האט געענדיגט אין 1955 ווען דער עסטרייכישער שטאַט אפמאך האט ווידער אויפגעשטעלט עסטרייך ווי א סואוורענער שטאַט. אין יענעם יאר האט דער עסטרייכישער פארלאמענט דערקלערט די אייביגע נייטראלקייט פון עסטרייך. | אין דעם [[19טן י"ה|19טן יארהונדערט]] האט געהערשט אין עסטרייך די [[האפסבורג דינאסטיע]], און עסטרייך איז געווארן איינער פון די גרויסער קראפטן פון אייראפע. אין 1867, האט דער קייסער [[פראנץ יאזעף]] פארוואנדלט די עסטרייכישע אימפעריע אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרייך־אונגארישער אימפעריע]]. די עסטרייך־אונגארישע אימפעריע איז איינגעפאלן אין 1918 ביים סוף פון דער [[ערשטער וועלט מלחמה]]. די ערשטע עסטרייכישע רעפובליק איז געגרינדעט אין 1919, מיט א קלענערן שטח לאנד. אין 1938 האט עסטרייך זיך באהאפטן צו [[נאצי דייטשלאנד]] אינעם [[אנשלוס]], וואס האט געצויגן ביז דער ענדע פון דער [[צווייטער וועלט מלחמה]] אין 1945, ווען די [[אליאירטע כוחות]] האבן אקופירט דאס לאנד. די אקופאציע האט געענדיגט אין 1955 ווען דער עסטרייכישער שטאַט אפמאך האט ווידער אויפגעשטעלט עסטרייך ווי א סואוורענער שטאַט. אין יענעם יאר האט דער עסטרייכישער פארלאמענט דערקלערט די אייביגע נייטראלקייט פון עסטרייך. | ||
היינט איז עסטרייך א פארלאמענטארע דעמאקראטיע וואס באשטייט ניין [[שטאטן פון עסטרייך|פעדעראלע שטאטן]]. די הויפטשטאט און גרעסטע שטאט איז [[ווין]], מיט א באפעלקערונג העכער פון 1.7 מיליאן. עסטרייך איז איינע פון די רייכסטע לענדער אין דער וועלט, מיט א ברוטא אינלענדישן פראדוקט א מענטש פון $52,216 (געשאצט 2014). דאס לאנד האט א הויכן לעבן סטאנדארט. עסטרייך איז א מיטגליד פון די [[פאראייניגטע פעלקער]] זייט 1955, פונעם [[ | היינט איז עסטרייך א פארלאמענטארע דעמאקראטיע וואס באשטייט ניין [[שטאטן פון עסטרייך|פעדעראלע שטאטן]]. די הויפטשטאט און גרעסטע שטאט איז [[ווין]], מיט א באפעלקערונג העכער פון 1.7 מיליאן. עסטרייך איז איינע פון די רייכסטע לענדער אין דער וועלט, מיט א ברוטא אינלענדישן פראדוקט א מענטש פון $52,216 (געשאצט 2014). דאס לאנד האט א הויכן לעבן סטאנדארט. עסטרייך איז א מיטגליד פון די [[פאראייניגטע פעלקער]] זייט 1955, פונעם [[אייראפעאישער פארבאנד|אייראפעאישן פארבאנד]] זייט 1995, און האט אדאפטירט די אייראפעאישע וואלוטע, די [[איירא]], אין 1999. | ||
עסטרייך געהערט צו דער [[שענגען זאנע]]. אזוי אויך געהערן אלע שכנותדיקע לענדער, קומט אויס אז ביי די | עסטרייך געהערט צו דער [[שענגען זאנע]]. אזוי אויך געהערן אלע שכנותדיקע לענדער, קומט אויס אז ביי די גרעניצן פון עסטרייך עקסזיסטירט נישט קיין קאנטראל. | ||
==היסטאריע== | ==היסטאריע== | ||
| שורה 45: | שורה 46: | ||
אין 1908 האט עסטרייך אנעקסירט [[באסניע און הערצעגאווינע]]. ווען דער [[ארציהערצאג פראנץ פערדינאנד פון עסטרייך|ארציהערצאג פראנץ פערדינאנד]] איז דערהרגעט געווארן אין [[סאראיעווא]] אין 1914 דורך א באסנישן סערב, איז דאס געווען א תירוץ פאר עסטרייך־אונגארן פארן עסטרייכער קייסער צו פראקלאמירן מלחמה קעגן [[סערביע]], און דורך דעם האט אויסגעבראכן די [[ערשטע וועלט-מלחמה]], וואס ביי איר סוף איז די עסטרייך־אונגארישע אימפעריע צעטיילט געווארן. מער ווי איין מיליאן עסטרייך־אונגארישע זעלנער זענען אומגעקומען ביי דער ערשטער וועלט-מלחמה. | אין 1908 האט עסטרייך אנעקסירט [[באסניע און הערצעגאווינע]]. ווען דער [[ארציהערצאג פראנץ פערדינאנד פון עסטרייך|ארציהערצאג פראנץ פערדינאנד]] איז דערהרגעט געווארן אין [[סאראיעווא]] אין 1914 דורך א באסנישן סערב, איז דאס געווען א תירוץ פאר עסטרייך־אונגארן פארן עסטרייכער קייסער צו פראקלאמירן מלחמה קעגן [[סערביע]], און דורך דעם האט אויסגעבראכן די [[ערשטע וועלט-מלחמה]], וואס ביי איר סוף איז די עסטרייך־אונגארישע אימפעריע צעטיילט געווארן. מער ווי איין מיליאן עסטרייך־אונגארישע זעלנער זענען אומגעקומען ביי דער ערשטער וועלט-מלחמה. | ||
נאך א [[רעפערענדום]] אין 1994 איז עסטרייך געווארן א מיטגליד אינעם [[ | נאך א [[רעפערענדום]] אין 1994 איז עסטרייך געווארן א מיטגליד אינעם [[אייראפעאישער פארבאנד|אייראפעאישן פארבאנד]] דעם 1טן יאנואר 1995. | ||
==פאליטיק== | ==פאליטיק== | ||
| שורה 106: | שורה 107: | ||
== עקאנאמיע == | == עקאנאמיע == | ||
עסטרייך איז דאס צוועלפטע רייכסטע לאנד לויטן ברוטא אינלענדישן פראדוקט א מענטש, האט א גוט־אנטוויקלט סאציאל-מארק עקאנאמיע און א הויכן [[לעבן-סטאנדארט]]. ביז די 1980ער יארן זענען געווען א סך פון די אינדוסטריע-פירמעס נאציאנאליזירט, אבער אין די | עסטרייך איז דאס צוועלפטע רייכסטע לאנד לויטן ברוטא אינלענדישן פראדוקט א מענטש, האט א גוט־אנטוויקלט סאציאל-מארק עקאנאמיע און א הויכן [[לעבן-סטאנדארט]]. ביז די 1980ער יארן זענען געווען א סך פון די אינדוסטריע-פירמעס נאציאנאליזירט, אבער אין די לעצטיגע יאר איז אדורך א פריוואטיזאציע ביז די פראפארציע פון פירמעס וואס געהערן צו דער מדינה איז ענליך צו אנדערע אייראפעאישע עקאנאמיעס. אינטערנאציאנאלער טוריזם איז אויך א וויכטיגער טייל פון דער נאציאנאלער עקאנאמיע. | ||
היסטאריש איז דער גרעסטער האנדל שותף פון עסטרייך געווען [[דייטשלאנד]] אבער זיינעדיק א מיטגליד אין אייראפעאישן פארבאנד האט זיך אנטוויקלט פארבינדונגען מיט אנדערע אייראפעאישע מארקן, און עסטרייך איז געווארן ווייניקער אפהענגיק אויף דייטשלאנד. | היסטאריש איז דער גרעסטער האנדל שותף פון עסטרייך געווען [[דייטשלאנד]] אבער זיינעדיק א מיטגליד אין אייראפעאישן פארבאנד האט זיך אנטוויקלט פארבינדונגען מיט אנדערע אייראפעאישע מארקן, און עסטרייך איז געווארן ווייניקער אפהענגיק אויף דייטשלאנד. | ||
| שורה 113: | שורה 114: | ||
===ענערגיע=== | ===ענערגיע=== | ||
אין 1972 האט עסטרייך אנגעהויבן בויען א [[קערנדיקע קראפט]] עלעקטריע גענערירן סטאנציע ביי [[צווענטנדארף]] אויפן [[דוניי]] מיטן איינשטימיגן באשלוס פון פארלאמענט. אבער אין 1978 האט מען געוויילט אין א רעפערענדום 49.5% פאר קערנדיקער קראפט און 50.5% דערקעגן, נאכדעם האט פארלאמענט באשלאסן נישט צו גענערירן עלעקטריע פון דער סטאנציע וואס מ'האט ערשט | אין 1972 האט עסטרייך אנגעהויבן בויען א [[קערנדיקע קראפט]] עלעקטריע גענערירן סטאנציע ביי [[צווענטנדארף]] אויפן [[דוניי]] מיטן איינשטימיגן באשלוס פון פארלאמענט. אבער אין 1978 האט מען געוויילט אין א רעפערענדום 49.5% פאר קערנדיקער קראפט און 50.5% דערקעגן, נאכדעם האט פארלאמענט באשלאסן נישט צו גענערירן עלעקטריע פון דער סטאנציע וואס מ'האט ערשט געענדיגט. | ||
העלפט פון עסטרייכ'ס עלעקטריע ווערט געשאפן דורך וואסערקראפט. | העלפט פון עסטרייכ'ס עלעקטריע ווערט געשאפן דורך וואסערקראפט. | ||
| שורה 122: | שורה 123: | ||
ווין איז אוודאי די גרעסטע שטאט אין עסטרייך. נאכדעם קומען [[גראץ]], מיט 265,778 איינוואוינער, [[לינץ]] (191,501), [[זאלצבורג]] (145,871), און [[אינסברוק]] (122,458). אלע אנדערע שטעט האבן ווייניגער ווי 100,000 איינוואוינער. | ווין איז אוודאי די גרעסטע שטאט אין עסטרייך. נאכדעם קומען [[גראץ]], מיט 265,778 איינוואוינער, [[לינץ]] (191,501), [[זאלצבורג]] (145,871), און [[אינסברוק]] (122,458). אלע אנדערע שטעט האבן ווייניגער ווי 100,000 איינוואוינער. | ||
אין 2010 האט עסטרייך געהאט 1.27 מיליאן באוואוינער וואס זענען געבוירן אין אויסלאנד, וואס איז 15.2% פון דער גארער באפעלקערונג. פון זיי, זענען 764,000 (9.1%) געבוירן ת אינדרויסן פונעם [[ | אין 2010 האט עסטרייך געהאט 1.27 מיליאן באוואוינער וואס זענען געבוירן אין אויסלאנד, וואס איז 15.2% פון דער גארער באפעלקערונג. פון זיי, זענען 764,000 (9.1%) געבוירן ת אינדרויסן פונעם [[אייראפעאישער פארבאנד|אייראפעאישן פארבאנד]] און 512,000 (6.1%) זענען געבוירן געווארן אין אן אנדער א"p מיטגליד שטאט. | ||
===שפראך=== | ===שפראך=== | ||
| שורה 167: | שורה 168: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפליסטע | {{רעפליסטע | ||
| | |הערות= | ||
<ref name="CIA"> | <ref name="CIA"> | ||
{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/au.html |title=עסטרייך | {{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/au.html |title=עסטרייך | ||
| שורה 180: | שורה 181: | ||
{{לענדער פון אייראפע}} | {{לענדער פון אייראפע}} | ||
{{EU מיטגלידער}} | {{EU מיטגלידער}} | ||
{{אייראפע | {{שטומף|געאגראפיע פון אייראפע}} | ||
[[קאַטעגאָריע:עסטרייך]] | [[קאַטעגאָריע:עסטרייך]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:אוסטריה]] | |||