אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ניקאטין"

357 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = "
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע)
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ")
 
(9 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
{{דעסקריפציע||ענגליש = a mild chemical stimulant naturally found in some plants|העב=סם ממכר הקיים בכמויות גבוהות בצמח הטבק ובמוצריו כסיגריות, סיגרים ועוד|דייטש=chemische Verbindung|}}
'''ניקאטין''' איז א [[נאטור]]ליכע [[ארגאניזם|ארגאנישע]] [[כעמישע סובסטאנץ|כעמיקאליע]] וועלכע געפינט זיך אין [[טאבאק]] פלאנצונגען. די כעמיקאליע באשטייט פון [[קארבאן]], [[הידראגען]], [[שטיקשטאף]] און [[זויערשטאף]] וועלכע גיבן אינאיינעם א ספעציעלע דערשפיר אינעם מענטש'נס קערפער. א ביישפיל פאר די וואס רויכערן נישט איז קאפעין וועלכע איז די נאנטסטע סארט אייננעמונג צו ניקאטין און גיט די זעלבע סארט סטימולאציע אין א קלענערן פארנעם.  
'''ניקאטין''' איז א [[נאטור]]ליכע [[ארגאניזם|ארגאנישע]] [[כעמישע סובסטאנץ|כעמיקאליע]] וועלכע געפינט זיך אין [[טאבאק]] פלאנצונגען. די כעמיקאליע באשטייט פון [[קארבאן]], [[הידראגען]], [[שטיקשטאף]] און [[זויערשטאף]] וועלכע גיבן אינאיינעם א ספעציעלע דערשפיר אינעם מענטש'נס קערפער. א ביישפיל פאר די וואס רויכערן נישט איז קאפעין וועלכע איז די נאנטסטע סארט אייננעמונג צו ניקאטין און גיט די זעלבע סארט סטימולאציע אין א קלענערן פארנעם.  
[[טעקע:Nikotin - Nicotine.svg|קליין|230px|כעמישער פארמל פון ניקאטין]]
[[טעקע:Nikotin - Nicotine.svg|קליין|230px|כעמישער פארמל פון ניקאטין]]
שורה 4: שורה 5:
ניקאטין איז אן אדיקטיווער [[סטימולאנט]] וואס מאכט דאס הארץ קלאפן גיכער און טוט דערהעכערן דעם [[בלוט דרוק]]. אויך קען ער מאכן אז א מענטש זאל נישט הונגערן און פארגיכערט דעם [[מעטאבאליזם]]. אזוי ווי ניקאטין איז שטארק אדיקטיוו, מענטשן וואס רייכערן אדער ניצן טאבאק קענען נישט אין גרינג אויפהערן.
ניקאטין איז אן אדיקטיווער [[סטימולאנט]] וואס מאכט דאס הארץ קלאפן גיכער און טוט דערהעכערן דעם [[בלוט דרוק]]. אויך קען ער מאכן אז א מענטש זאל נישט הונגערן און פארגיכערט דעם [[מעטאבאליזם]]. אזוי ווי ניקאטין איז שטארק אדיקטיוו, מענטשן וואס רייכערן אדער ניצן טאבאק קענען נישט אין גרינג אויפהערן.


מ'טרעפט ניקאטין אין רוב פלאנצן פון דער [[נאכטשאטן]] פאמיליע, למשל [[פּאָמידאָר]]ן, [[קארטאפל]], [[פאטלעזשאן|פאטלעזשאנען]] און [[פאפריקע]]. אויך אין דעם [[קאקא]] פלאנץ טרעפט מען ניקאטין. דער ניקאטין טוט ווירקן אויף די נערוון. א גרויסער מאס פון ניקאטין איז [[גיפט]]יק.
מ'טרעפט ניקאטין אין רוב פלאנצן פון דער [[נאכטשאטן]] פאמיליע, למשל [[פאָמידאָר]]ן, [[קארטאפל]], [[פאטלעזשאן|פאטלעזשאנען]] און [[פאפריקע]]. אויך אין דעם [[קאקא]] פלאנץ טרעפט מען ניקאטין. דער ניקאטין טוט ווירקן אויף די נערוון. א גרויסער מאס פון ניקאטין איז [[גיפט]]יק.


דער נאמען ניקאטין איז נאך [[זשאן ניקאט]], דער [[פראנקרייך|פראנצויזישער]] [[אמבאסאדאר]] אין [[פארטוגאל]], וואס האט געשיקט זוימען פון טאבאק קיין [[פאריז]] בודק זיין צו מען קען זיי ניצן פאר א מעדיקאמענט.
דער נאמען ניקאטין איז נאך [[זשאן ניקאט]], דער [[פראנקרייך|פראנצויזישער]] [[אמבאסאדאר]] אין [[פארטוגאל]], וואס האט געשיקט זוימען פון טאבאק קיין [[פאריז]] בודק זיין צו מען קען זיי ניצן פאר א מעדיקאמענט.
שורה 10: שורה 11:
ניקאטין ווערט געניצט ווי א מעדיקאמענט צו היילן געוויסע פעלער פון [[עפילעפסיע]].
ניקאטין ווערט געניצט ווי א מעדיקאמענט צו היילן געוויסע פעלער פון [[עפילעפסיע]].


ניקאטין באטרעפט אינגאנצן 5 פראצענט פון די טאבאק פלאנצונגען און דאס ווערט ארויסגענומען און קאנצעטרירט בעפאר מען לייגט דאס אריין אין פאפיראסן און [[ציגאר]]ן. היינטיגע פאפיראסן פארמאגן צווישן 8 און 20 מיליגראם ניקאטין א פאפיראס, געוואנדן לויט די סארטן. ווען מען רייכערט נעמט דער קערפער נישט אריין מער ווי איין מיליגראם ניקאטין ווייל די איבעריגע גייט אוועק מיט'ן פייער און רויך אבער דאס ביסל וואס גייט יא אריין ברענגט א ספעציעלע סטימולאציע אינעם קערפער צו וועלכע מען געוואוינט זיך צו און מען לעכצט פאר נאך און נאך.
ניקאטין באטרעפט אינגאנצן 5 פראצענט פון די טאבאק פלאנצונגען און דאס ווערט ארויסגענומען און קאנצעטרירט בעפאר מען לייגט דאס אריין אין פאפיראסן און [[ציגאר]]ן. היינטיגע פאפיראסן פארמאגן צווישן 8 און 20 מיליגראם ניקאטין א פאפיראס, געוואנדן לויט די סארטן. ווען מען רייכערט נעמט דער קערפער נישט אריין מער ווי איין מיליגראם ניקאטין ווייל די איבריגע גייט אוועק מיט'ן פייער און רויך אבער דאס ביסל וואס גייט יא אריין ברענגט א ספעציעלע סטימולאציע אינעם קערפער צו וועלכע מען געוואוינט זיך צו און מען לעכצט פאר נאך און נאך.


== ניקאטין אינעם קערפער ==
== ניקאטין אינעם קערפער ==
שורה 16: שורה 17:
ווען ניקאטין קומט אריין אינעם קערפער ווערט דאס פארשפרייט צו די הויט, [[לונג]]ען, און צו די אינערליכער הויט פון די נאז און מויל. אין די פלעצער זיצט עס פאר א שטיק צייט ווילאנג עס זאפט אריין אין די בלוט צעלן און צירקולירט ווייטער צו די אנדערע טיילן פון דעם קערפער. אבער בעפאר עס גייט ווייטער לויפט עס ערשט דורך אין די מוח וואו איר עפעקט ווערט צום מערסטן דערשפירט און ערשט דערנאך גייט עס ווייטער.  
ווען ניקאטין קומט אריין אינעם קערפער ווערט דאס פארשפרייט צו די הויט, [[לונג]]ען, און צו די אינערליכער הויט פון די נאז און מויל. אין די פלעצער זיצט עס פאר א שטיק צייט ווילאנג עס זאפט אריין אין די בלוט צעלן און צירקולירט ווייטער צו די אנדערע טיילן פון דעם קערפער. אבער בעפאר עס גייט ווייטער לויפט עס ערשט דורך אין די מוח וואו איר עפעקט ווערט צום מערסטן דערשפירט און ערשט דערנאך גייט עס ווייטער.  


עס זענען פאראן פארשידענע וועגן וויאזוי ניקאטין קען אנקומען אינעם קערפער און די גרינגסטע וועג פון זיי איז דורך אטעמען די לופט וועלכע פארמאגט ניקאטין. רויכערן טוט גענוי דאס ווייל מען אטעמט אריין די רויך וועלכע טראגט איז זיך די ניקאטין ווען עס ברענט אויס און וועפט אריין אין די רויך. אבער נישט נאר דער וואס רויכערט באקומט ניקאטין, נאר יעדער וואס שטייט ארום און אטעמט אריין די רויך פון דעם ציגראט. נישט אומזיסט ווארענט מען פאר צווייטע האנט רויכערן וועלכע איז טייטש אז מען שטייט און פארברענגט נעבן מענטשן וואס רויכערן און מען באקומט די ניקאטין געצוווינגענערהייט צי מען פארשטייט יא דערצו צו נישט.  
עס זענען פאראן פארשידענע וועגן וויאזוי ניקאטין קען אנקומען אינעם קערפער און די גרינגסטע וועג פון זיי איז דורך אטעמען די לופט וועלכע פארמאגט ניקאטין. רויכערן טוט גענוי דאס ווייל מען אטעמט אריין די רויך וועלכע טראגט איז זיך די ניקאטין ווען עס ברענט אויס און וועפט אריין אין די רויך. אבער נישט נאר דער וואס רויכערט באקומט ניקאטין, נאר יעדער וואס שטייט ארום און אטעמט אריין די רויך פון דעם ציגראט. נישט אומזיסט ווארענט מען פאר צווייטע האנט רויכערן וועלכע איז טייטש אז מען שטייט און פארברענגט נעבן מענטשן וואס רויכערן און מען באקומט די ניקאטין געצוואוינגענערהייט צי מען פארשטייט יא דערצו צו נישט.  


ניקאטין בלייבט אבער נישט לאנג אינעם קערפער און נאך עטליכע שטונדן איז קיין זכר מער נישטא. דער פראדעצור פון די עפעקט פון ניקאטין הייבט זיך אן ביז 15 סעקונדעס און קען אנהאלטן ביז 60 מינוט. נאכדעם איז עס שוין טויט און עס געדויערט בערך נאך 5 שטונדן ווילאנג עס גייט גענצליך ארויס פונעם קערפער. רוב פון דאס ביסל ניקאטין גייט אריין אין די לעיבער וואו עס ווערט אויסגעברענט צו גארנישט און דאס איבעריגע גייט ארויס פונעם קערפער דורך פארשידענע וועגן.  
ניקאטין בלייבט אבער נישט לאנג אינעם קערפער און נאך עטליכע שטונדן איז קיין זכר מער נישטא. דער פראדעצור פון די עפעקט פון ניקאטין הייבט זיך אן ביז 15 סעקונדעס און קען אנהאלטן ביז 60 מינוט. נאכדעם איז עס שוין טויט און עס געדויערט בערך נאך 5 שטונדן ווילאנג עס גייט גענצליך ארויס פונעם קערפער. רוב פון דאס ביסל ניקאטין גייט אריין אין די לעיבער וואו עס ווערט אויסגעברענט צו גארנישט און דאס איבריגע גייט ארויס פונעם קערפער דורך פארשידענע וועגן.  


יעדע מענטש ארבעט אויס די ניקאטין אנדערש און ביי איינעם בלייבט די עפעקט לענגער און ביי א צווייטן קורצער. געווענליך האט עס צעטאן וואספארא סארט לעיבער מען פארמאגט. געזונטע לעיבער וועט שנעל אויסארבעטן די ניקאטין און דער מענטש וועט באלד לעכצן פאר נאך. רוב מענטשן וואס רויכערן טוען דאס עטליכע מאל אין טאג כדי צו האלטן א באלאנסירטע מאס ניקאטין אינעם קערפער צו יעדע צייט. ווען דאס הייבט אן ווערן ווייניגער שפירן זיי דאס שנעל און דאס ציט צו רויכערן נאך א ציגראט.  
יעדע מענטש ארבעט אויס די ניקאטין אנדערש און ביי איינעם בלייבט די עפעקט לענגער און ביי א צווייטן קורצער. געווענליך האט עס צעטאן וואספארא סארט לעיבער מען פארמאגט. געזונטע לעיבער וועט שנעל אויסארבעטן די ניקאטין און דער מענטש וועט באלד לעכצן פאר נאך. רוב מענטשן וואס רויכערן טוען דאס עטליכע מאל אין טאג כדי צו האלטן א באלאנסירטע מאס ניקאטין אינעם קערפער צו יעדע צייט. ווען דאס הייבט אן ווערן ווייניגער שפירן זיי דאס שנעל און דאס ציט צו רויכערן נאך א ציגראט.  
שורה 30: שורה 31:
אבער מיינט נישט אז רויכערן איז א גוטע רעצעפט פאר א דייעט. פארקערט, רויכערן פארדרייעט די גאנצע סיסטעם פון עסן וועלכע האט טאקע נישט קיין עפעקט אויף א מענטש וואס עסט נארמאל, אבער אויב מען גייט אויף א דייעט מאכט עס אסאך פראבלעמען און כאטש דער מענטש קען פארלירן וואג וועט ער אבער ליידן דערפון און ער וועט שנעלער צוריקנעמען וואג אויב ער לאזט נאך פון א דייעט.
אבער מיינט נישט אז רויכערן איז א גוטע רעצעפט פאר א דייעט. פארקערט, רויכערן פארדרייעט די גאנצע סיסטעם פון עסן וועלכע האט טאקע נישט קיין עפעקט אויף א מענטש וואס עסט נארמאל, אבער אויב מען גייט אויף א דייעט מאכט עס אסאך פראבלעמען און כאטש דער מענטש קען פארלירן וואג וועט ער אבער ליידן דערפון און ער וועט שנעלער צוריקנעמען וואג אויב ער לאזט נאך פון א דייעט.
   
   
איינע פון די ערשטע עפעקטן וואס ניקאטין ברענקט אינעם קערפער איז אז עס שאפט מער שלעכטע קאלעסטראל אין די בלוט אלס אן עפעקט פון די כעמיקאלן און עס פארמערט די שאנסן צו מאכן פראבלעמען אין די ארטעריעס (בלוט רערן וועלכע טראגן ארויס די בלוט פון די הארץ צו די איבעריגע טיילן פונעם קערפער) און אנזאמלן קליינע שטיקער פארטרוקענטע בלוט וועלכע קען גרינג ברענגן צו א הארץ אטאקע.
איינע פון די ערשטע עפעקטן וואס ניקאטין ברענקט אינעם קערפער איז אז עס שאפט מער שלעכטע קאלעסטראל אין די בלוט אלס אן עפעקט פון די כעמיקאלן און עס פארמערט די שאנסן צו מאכן פראבלעמען אין די ארטעריעס (בלוט רערן וועלכע טראגן ארויס די בלוט פון די הארץ צו די איבריגע טיילן פונעם קערפער) און אנזאמלן קליינע שטיקער פארטרוקענטע בלוט וועלכע קען גרינג ברענגן צו א הארץ אטאקע.


אבער עס איז אויך פאראן גוטע עפעקטן פון ניקאטין און אלע וואס רויכערן וועלן אייך קענען עדות זאגן דערויף. עס מאכט מער וואך און קען אויפלעבן א פארשלאפענעם נאכמיטאג. דאס פאסירט ווען די ניקאטין גייט אריין אין די מוח און אירע כעמיקאלן טרייבן דעם מוח צו טראכטן און טאן ווייטער. דער מוח באשטייט פון ביליאנען קליינע צעלן און מיליאנען קליינע רערן וועלכע האלטן די אינפארמאציע אן מאכן דעם מענטש טראכטן. כדי דאס זאל קענען פאסירן דארפן די אינפארמאציע ארומגיין פון איין רער צו די צווייטע און דאס ווערט געטאן דורך א ספעציעלע כעמיקאל וועלכע ליכט אינעם מוח און פירט אן די קאמיוניקאציע. ניקאטין קלאפט זיך אן מיט די כעמיקאל און פארשטערקערט איר און מאכט אז די אינפארמאציע אינעם מוח זאלן שנעלער געטריבן ווערן פון איין פלאץ צו צווייטן און מאכט אז דער מענטש זאל פלוצלינג באקומען א שטופ אויף פאראויס ווען זיין מוח ברענגט אים די אינפארמאציע און ער קומט צו נייע באשלוסן און אקציעס.  
אבער עס איז אויך פאראן גוטע עפעקטן פון ניקאטין און אלע וואס רויכערן וועלן אייך קענען עדות זאגן דערויף. עס מאכט מער וואך און קען אויפלעבן א פארשלאפענעם נאכמיטאג. דאס פאסירט ווען די ניקאטין גייט אריין אין די מוח און אירע כעמיקאלן טרייבן דעם מוח צו טראכטן און טאן ווייטער. דער מוח באשטייט פון ביליאנען קליינע צעלן און מיליאנען קליינע רערן וועלכע האלטן די אינפארמאציע אן מאכן דעם מענטש טראכטן. כדי דאס זאל קענען פאסירן דארפן די אינפארמאציע ארומגיין פון איין רער צו די צווייטע און דאס ווערט געטאן דורך א ספעציעלע כעמיקאל וועלכע ליכט אינעם מוח און פירט אן די קאמיוניקאציע. ניקאטין קלאפט זיך אן מיט די כעמיקאל און פארשטערקערט איר און מאכט אז די אינפארמאציע אינעם מוח זאלן שנעלער געטריבן ווערן פון איין פלאץ צו צווייטן און מאכט אז דער מענטש זאל פלוצלינג באקומען א שטופ אויף פאראויס ווען זיין מוח ברענגט אים די אינפארמאציע און ער קומט צו נייע באשלוסן און אקציעס.  
שורה 45: שורה 46:
[[קאַטעגאָריע:רויכערונג]]
[[קאַטעגאָריע:רויכערונג]]
[[קאַטעגאָריע:ביאכעמיע]]
[[קאַטעגאָריע:ביאכעמיע]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[he:ניקוטין]]