אספקלריה רעדאקטארן
3,079
רעדאגירונגען
←ראש השנה וואס קומט אויס אום שבת: פארברייטערט
ק (הגהה) |
(←ראש השנה וואס קומט אויס אום שבת: פארברייטערט) צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 117: | שורה 117: | ||
היינטיגע צייטן בלאזט מען נישט ווען די ערשטע טאג פון ראש השנה קומט אויס [[שבת]], ווייל חז"ל האבן גוזר געווען צו נישט בלאזן ווייל אפשר וועט ער נישט מצליח זיין צו בלאזן גוט און ער וועט גיין צו איינער זאל אים אויסלערנען, און ער וועט טראגן דעם שופר פיר אמות אין א רשות הרבים, און דאס איז א חילול שבת. דערפאר בלאזט מען נאר דעם צווייטן טאג. | היינטיגע צייטן בלאזט מען נישט ווען די ערשטע טאג פון ראש השנה קומט אויס [[שבת]], ווייל חז"ל האבן גוזר געווען צו נישט בלאזן ווייל אפשר וועט ער נישט מצליח זיין צו בלאזן גוט און ער וועט גיין צו איינער זאל אים אויסלערנען, און ער וועט טראגן דעם שופר פיר אמות אין א רשות הרבים, און דאס איז א חילול שבת. דערפאר בלאזט מען נאר דעם צווייטן טאג. | ||
אין שו"ת [[תורה לשמה]] איז ער מחדש אז די עיקר תקנה פון חז"ל איז געווען צוליב אן אנדערע סיבה:{{ציטוט|תוכן=הטעם דשמא יעבירנו ד' אמות ברשות הרבים לא אמרו רז"ל אלא בשביל לעשות טעם פשטי ונגלה לגזרתם לפני המון ישראל, כדי שתתקבל גזרתם אצל כל אדם ולא תהיה גזרה שאין בה טעם. אך אין זה עיקר הטעם שלהם, אלא העיקר הוא מפני שהם ידעו ברוח קדשם שהתיקון הנעשה ע"י מצות אלו ביום זה, הנה כאשר חל יום זה בשבת הנה הוא נעשה מאיליו מכח קדושת השבת, ואין צריך לעשותו על ידינו.|מקור=תורה לשמה סימן תלו|מירכאות=כן}} | אין שו"ת [[תורה לשמה]] איז ער מחדש אז די עיקר תקנה פון חז"ל איז געווען צוליב אן אנדערע סיבה:{{ציטוט|תוכן=הטעם דשמא יעבירנו ד' אמות ברשות הרבים לא אמרו רז"ל אלא בשביל לעשות טעם פשטי ונגלה לגזרתם לפני המון ישראל, כדי שתתקבל גזרתם אצל כל אדם ולא תהיה גזרה שאין בה טעם. אך אין זה עיקר הטעם שלהם, אלא העיקר הוא מפני שהם ידעו ברוח קדשם שהתיקון הנעשה ע"י מצות אלו ביום זה, הנה כאשר חל יום זה בשבת הנה הוא נעשה מאיליו מכח קדושת השבת, ואין צריך לעשותו על ידינו.|מקור=תורה לשמה סימן תלו|מירכאות=כן}} די שאלה אויב מען בלאזט שטייט שוין אין משנה:{{ציטוט|תוכן=יום טוב של ראש השנה שחל להיות בשבת, במקדש היו תוקעין; אבל לא במדינה. משחרב בית המקדש, התקין רבן יוחנן בן זכאי, שיהו תוקעין בכל מקום שיש בו בית דין. אמר רבי אליעזר, כשהתקין רבן יוחנן בן זכאי שיהו תוקעין, לא התקין אלא ביבנה; אמרו לו, אחד יבנה ואחד כל מקום שיש בו בית דין. ועוד זאת הייתה ירושלים יתרה על יבנה – שכל עיר שהייתה רואה ושומעת וקרובה ויכולה לבוא, תוקעין בה; וביבנה, לא היו תוקעין אלא בבית דין בלבד|מקור={{משנה|ראש השנה|ד|א}}-ב'|אנגלית=|מירכאות=כן}} | ||
צוליב די משנה האט דער [[רי"ף]] געהייסן אז ביי יעדע בית דין חשוב דארף מען בלאזן אויך אויב עס איז שבת, אפילו אז עס איז נישטא היינט קיין סמיכה, און אזוי האט ער זיך געפירט למעשה,{{הערה|זעט [[ר"ן]], [[ריטב"א]] און מלחמות ל[[רמב"ן]] ביים סוגיא}} אבער זיין שיטה איז נישט אנגענומען להלכה: "ולא מצינו מי שינהוג כמותו בשום מקום מישראל" ([[ריטב"א]]), "ובכל מקומות ישראל מנהג פשוט שלא לתקוע בראש השנה שחל בשבת" ([[שיבולי הלקט]]). און אויך זיינע תלמידים האבן זיך נישט געפירט אזוי (ווי דער רא"ש), און אין רמב"ם טור און שולחן ערוך איז גע'פסק'נט נישט ווי דער רי"ף. | |||
אבער די שאלה האט זיך אנגעהויבן נאך אמאל אין ירושלים ביי די יארן [[ה'תרס"ה]] ו[[ה'תרס"ו]] וואס א יאר נאך א יאר איז ראש השנה געווען שבת.[[רבי עקיבא יוסף שלזינגר]] האט געוואלט מחדש זיין די תקיעות שבת און האט מפרסם געווען אפאר מאמרים אויף דעם. לויט וואס ער האט געזאגט האבן [[רבי שמואל סלנט]] און [[רבי אליהו דוד רבינוביץ'|דער אדר"ת]] האבן מסכים געווען צו עם. עס איז געווארן א גרויסן טומל און למעשה האט מען עם נישט געלאזט בלאזן. | |||
חוץ פון דעם אז מען בלאזט נישט, איז דא נאך שינויים ביי ראש השנה וואס קומט אויס אום שבת: ביים דאווענען זאגט מען {{הדגשה|זכרון תרועה}} און נישט {{הדגשה|יום תרועה}}. די אשכנזים זאגן נישט "[[אבינו מלכנו]]",{{הערה|ה[[ר"ן]] ראש השנה פ"ד}} וויל מען בעט נישט תחנונים ביי שבת.{{הערה|[[מגן אברהם]] תקפ"ד}} ביי די אשכנזים און ביי א טייל פון די ספרדים זאגט מען תשליך ביים צווייטן טאג און נישט ביים ערשטן.{{הערה|[[פרי מגדים]]}} | |||
===ראש השנה וואס קומט אויס אינמיטן וואך=== | |||
עס איז דא א איסור צו בלאזן ביי ראש השנה נישט כדי צו מקיים זיין די מצווה, אזוי ווי מען טאר נישט שפילן אויף כלי זמר ביי שבת און יו"ט{{הערה|[[מגן אברהם]] ו[[מחצית השקל]] סימן תקפח סעיף קטן ד}}, אבער עס איז דא וואס האלטן אז אויב זיין כוונה איז צו קעניגן, מעג מען{{הערה|שו"ת רדב"ז מכתב יד - אורח חיים, יורה דעה (חלק ח) סימן סד. תשובות הגאונים שערי תשובה סה; ובערוך השולחן ר"ה}}און אזוי ווי מען בלאזט צו כדי צו אנקומען צו הונדערט קולות. | |||
== סדר התקיעות == | == סדר התקיעות == | ||